ЛІТУРГІЯ, СЫМБАЛЬ І ТАЯМНІЦА

прат. А. Шмеман

Я не ведаю, колькі праваслаўных сьвятароў ужо прамаўлялі з гэтае трыбуны, і не ведаю, колькім яшчэ будзе выступаць у будучыні, пасьля таго, як я сёньня зраблю свой выступ. Аднак, паколькі сэмінарыя разьмешчана на поле бітвы (Увосені 1863 г., падчас грамадзянскай вайны, у Геттысбурге адбылася кровапралітная бітва, якое прынесла перамогу войска паўночнікаў. — заўв. перакладчыка.), верагодна, варта ўспомніць, што экумэнічны рух — гэта не проста павярхоўна—ветлівыя адносіны, пры якіх мы зьмяшчаем побач езуіта, рабіна, пратэстанта, праваслаўнага і вялікі амэрыканскі сьцяг і усё усьміхаемся адзін аднаму ў духу новай эры, але ў яго ёсьць і іншы бок. І заўсёды варта памятаць пра два бакі гэтага руху. Па-першае, трэба паглядзець, наколькі мы сапраўды адзіныя, адзіныя ў Хрысьце, а па-другое — наколькі мы сапраўды разьяднаны. Думаю, што калі мы разарвём сувязь паміж гэтымі двума пытаньнямі, то зьмесьцім экумэнічны рух у няправільную пэрспэктыву.

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ ПАМЯЦІ ЎСІХ СЬВЯТЫХ ЗЯМЛІ БЕЛАРУСКАЙ

прат. Сяргей Горбік

Слава Айцу, і Сыну, і Сьвятому Духу.

У гэтую нядзелю мы сьвяткуем памяць усіх сьвятых зямлі Беларускай. Гэты вялікі хор нашых абаронцаў і малітоўнікаў, якія праведным жыцьцём сваім, а некаторыя самой сьмерцю, удастоены права стаяць каля пасаду Госпада…

Сёньня мне жадаецца засяродзіць вашу ўвагу на слове “усіх сьвятых Беларускіх”.

Мы сёньня на Ранішняй сьпявалі канон ўсім сьвятым зямлі Беларускай, згадвалі імёны і справы іх. Але ці магчыма ў адным каноне згадаць усіх? Вядома не, бо і Бог раскрывае прад намі сьвятых сваіх паступова… Некаторыя зь іх ад старажытнасьці шануюцца і праслаўляюцца вельмі шырока, нават у іншых Праваслаўных Цэрквах, а некаторыя зрабіліся вядомы нам, у цемры і граху жывучым, толькі некалькі гадоў таму. Бо задум Божы адносна абраных Ягоных ёсьць недасягальны для розуму нашага і бязьмежны ў велічы сваёй.

НЯДЗЕЛЯ ЎСІХ БЕЛАРУСКІХ СЬВЯТЫХ

У першую нядзелю пасьля памяці ўсіх сьвятых, г.зн. у першую нядзелю посту сьвятых слаўных і ўсяхвальных апосталаў Пятра і Паўла, сьвяткуем памяць усіх сьвятых зямлі Беларускай.

у суботу на вялікай вячэрняй

На “Госпада клічу:” вершыры на 10; і сьпяваем вершыры нядзельныя першага тону чатыры, і сьвятых шэсьць, тон першы.

Вершыры сьвятым, тон 1

Прыйдзіце, хары Беларускія, / жыўшых у краіне нашай сьвятых усхвалім: / звышгодных, і герархаў, і князёў верных, / мучанікаў і сьвятамучанікаў, / і Хрыста дзеля юродзівых, / і жанчын сьвятых збор — / разам вядомых па імі і невядомых; / бо яны сапраўды справамі, і словамі, і шматпыкладным жыцьцём, / і ад Бога здольнасьцямі / зрабіліся сьвятымі, / і далі Беларусі права сьвятою менавацца, / а магілы іх Бог цудамі уславіў. / І цяпер тварам да твару стоячы уславіўшаму іх Хрысту, / моляцца старанна аб нас, / зь любоўю зьдзяйсьняючых іх сьветлую урачыстасьць.

НЯДЗЕЛЯ ЎСІХ СЬВЯТЫХ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Калі мы упершыню сустракаем Госпада, калі Бог нас прыцягвае ў Свой храм, зь якім трапятаньнем, зь якой глыбокай павагай мы уступаем у яго: усё ў ім для нас сьвята — і сьцены, і абразы, і людзі, якія зьбіраюцца ў ім. На вялікі жаль, праз нейкі час мы абвыкаем да сьвятыні, і мы прыходзім у храм, у лепшым выпадку, як у родны дом, без першаснага трапятаньня, а ў горшым выпадку — проста як у тое месца, дзе мы жадаем памаліцца самі, паставіць сьвечку... І мы забываем, што гэта — Дом Божы, што тут жыве Сам Бог, што гэта — часьціца вечнасьці на зямлі, а з тых часоў, як пачаліся ганеньні на Бога і на веруючых у Яго, храм зрабіўся месцам сховішча для Самага Бога. Гэта — сьвятое месца, працятае Боскай сьвятасьцю, сьвятасьцю Таго, Хто ў ім усяліўся пад нашу абарону, і Які нас адначасова абараняе непераможнай Сваёй сілай.

ВЯЧЭРНЯЯ КАЛЕНАСХІЛЕНЬНЯ Ў ДЗЕНЬ СЬВЯТОЙ ТРОЙЦЫ

Пасьля водпуску літургіі чытаецца дзевятая гадзіна.

Сьвятар: Дабраслаўлёны Бог наш, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў.

Хор: Амін

Прыйдзеце, паклонімся Ўладару нашаму Богу.

Прыйдзеце, паклонімся і прыпадзем да Хрыста, Уладара, нашага Бога.

Прыйдзеце, паклонімся і прыпадзем да самога Хрыста, Уладара і Бога нашага.

Псальма 103 з прысьпевамі

Дабраславі, душа мая, Госпада! Госпадзе, Божа мой! Ты дзівосна вялікі. Ты ўбраны ў славу і ў веліч. Дабраслаўлёны Ты Госпад! Ты ўбіраешся ў сьвятло, як у шаты, прасьціраеш нябёсы, як заслону. Дабраслаўлёны Ты Госпад! Ладзіш над водамі вышынныя харомы Твае, робіш хмары Твае калясьніцаю, крочыш на крылах ветру. Дабраслаўлёны Ты Госпад! Ты творыш анёлаў Тваіх зь духаў, слуг Тваіх - зь вагню палымянага. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты паставіў зямлю на цьвёрдых асновах: не пахісьнецца яна векавечна. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Безданьню, як вопраткаю, накрыў Ты яе; на горах воды стаяць. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ад пагрозы Тваёй уцякаюць яны, ад голасу грому Твайго пабеглі яны; Дзівосныя справы Твае, Госпад! узыходзяць на горы, сыходзяць у даліны, на месца, якое Ты ім назначыў. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты паклаў мяжу, якой не пяройдуць, і ня вернуцца зямлю пакрыць. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты паслаў крыніцы ў даліны; паміж гор цякуць воды. Дзівосныя справы Твае, Госпад! пояць усіх зьвяроў польных; дзікія аслы спатольваюць смагу сваю. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Каля іх жывуць птушкі нябесныя, з гольля падаюць галасы. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты напойваеш горы зь вышыняў Тваіх, плёнам дзеяў Тваіх зямля насычаецца. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты росьціш быдлу траву, і зеляніну на спажытак чалавеку, каб ежу зь зямлі здабываў, Дзівосныя справы Твае, Госпад! і віно, якое вяселіць сэрца чалавеку, і алей, ад якога блішчыць твар ягоны, і хлеб, які мацуе сэрца чалавеку. Слава Табе, Госпад, стварыўшаму ўсё! Насычаюцца дрэвы Госпада, кедры Ліванскія, якія Ён пасадзіў; Дзівосныя справы Твае, Госпад! на іх гняздуюцца птушкі: яліны - пад гняздо буслам, Дзівосныя справы Твае, Госпад! высокія горы - сарнам; каменныя скалы - сховы зайцам. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ён стварыў месяц на азначэньне часу; сонца ведае свой захад. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Ты прасьціраеш цемру, і бывае ноч: уначы бадзяюцца ўсе лясныя зьвяры; Дзівосныя справы Твае, Госпад! ільвы, якія рыкаюць па здабычы і просяць у Бога ежы сабе. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Устае сонца, і яны зьбіраюцца і кладуцца ў свае логвішчы; Дзівосныя справы Твае, Госпад! выходзіць чалавек на дзеі свае і на працу сваю да вечара. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Як многа дзеяў Тваіх, Госпадзе! Усё стварыў Ты мудра; зямля поўная твораў Тваіх. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Гэта мора - вялікае і шырокае: там паўзуны, якім ліку няма, жывёлы малыя і вялікія; Дзівосныя справы Твае, Госпад! там плаваюць караблі, там гэты левіяфан, якога Ты стварыў гуляць у ім. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Усе яны ад Цябе чакаюць, каб Ты даў ім ежу сваечасова. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Даеш ім - прымаюць; адкрываеш далоню Тваю - насычаюцца дабром; Дзівосныя справы Твае, Госпад! схаваеш аблічча Тваё - палохаюцца; забіраеш у іх дух - паміраюць, і ў пыл свой вяртаюцца. Дзівосныя справы Твае, Госпад! пашлеш дух Твой - ствараюцца, і Ты абнаўляеш улоньне зямлі. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Хай будзе Госпаду слава навечна; хай радуецца Гасподзь дзеямі Сваімі. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Паглядзіць на зямлю, і яна трасецца; дакранецца да гор, і дымяцца. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Буду сьпяваць Госпаду ўсё жыцьцё маё, буду сьпяваць Богу майму, пакуль я ёсьць. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Хай Яму паспрыяе песьня мая; буду радавацца ў Госпадзе. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Хай зьнікнуць грэшнікі зь зямлі, і бязбожных хай болей ня будзе. Дзівосныя справы Твае, Госпад! Дабраславі, душа мая, Госпада! Алілуя!

МУСУЛЬМАНЕ ПРАЦЯГВАЮЦЬ АПАГАНЬВАЦЬ ПРАВАСЛАЎНЫЯ СЬВЯТЫНІ СЭРБІІ

10 чэрвеня 2011 г. біскуп Рашко—Прызрэнскій Хвядос выказаў востры пратэст у сувязі з працягам апаганеньнем царквы Сьв. Яна Папярэдніка ў Самадреже пад Вучытрнам, засудзіўшы вандалізм, які чыняць мусульмане над Праваслаўнымі сьвятынямі.

Уладыка падкрэсьліў, што больш нельга памяркоўна ставіцца да зьневажэньня Сэрбскай Праваслаўнай Царквы, якое робіцца умовай для аднаўленьня сьвятынь, разбураных у папярэднія гады. Аднаўленьне рэлігійных аб'ектаў, па словах уладыкі, і свабода веравызнаньня зьяўляюцца фундамэнтальнымі чалавечымі правамі. Уладыка зьвярнуўся да міжнародных прадстаўнікоў на тэрыторыі Косава з тым, каб яны паўплывалі на мясцовыя органы улады, якія павінны забясьпечыць умовы для аднаўленьня храма і абароны уласнасьці Сэрбскай Праваслаўнай Царквы там, дзе яна знаходзіцца пад пагрозай.

Ісахізм. Роздумы…

Вось, даю вам уладу наступаць на зьмеяў і скарпіёнаў і на ўсю сілу варожую, і нішто не пашкодзіць вам; аднак жа таму ня радуйцеся, што духі слухаюцца вас: а радуйцеся таму, што імёны вашыя напісаны на нябёсах

Лк. 10:19 – 20

Дабрашчасны Феафілакт Баўгарскі дае наступнае тлумачэньне.

Бо зьмеі і скарпіёны сутнасьць паліцы нячысьцікаў, гады зямныя, і тыя зь іх, якія уядаюць больш бачным чынам, ёсьць зьмеі, а тыя, якія больш утоеным чынам уражаюць, ёсьць скарпіёны. Напрыклад, нячысьцік блуду і забойствы ёсьць зьмей, бо ён падахвочвае на бачныя злачынствы; а той нячысьцік, які на падставе хваробы, напрыклад, схіляе чалавека карыстацца лазьнямі, духмянымі мазямі і іншым задаволеньнем, можа быць названы скарпіёнам, бо ён мае утоенае джала і таемна імкнецца уджгнуць цела, каб паслухаўшага яго увесьці ў большае злачынства. Але дзякуй Госпаду, даўшаму уладу наступаць на іх! Зрэшты, навучаючы вучняў не высокай мудрасьці, Гасподзь кажа: аднак жа не таму цешцеся, што нячысьцікі вам падпарадкоўваюцца (бо ад гэтага атрымліваюць дабрадзейства іншыя, менавіта атрымаўшыя вылячэньне), але больш цешцеся таму, што імёны вашы на нябёсах напісаны не чарніламі, але Боскай памяцьцю (разумнай малітвай!) і мілатой. Сатана спадае зь неба, а людзі, на зямлі жывучыя, прапісваюцца на нябёсах. Такім чынам, праўдзівая радасьць у тым, што імёны вашы напісаны на нябёсах і не забываюцца Богам.

ПЯЦІДЗЕСЯТНІЦА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

На пяцідзесяты дзень пасьля Свайго Уваскрэсеньня Хрыстос паслаў Сваім вучням Сьвятога Духа Свайго, Духа, Які зыходзіць ад Айца, але Які пасылаецца ў сьвет Выратавальнікам Хрыстом. Вучні былі сабраны ў малітве на успамін пра свайго забітага і уваскрэслага Настаўніка. І раптам сышлі на іх як бы палымяныя языкі; полымем спусьціўся на іх Дух Божы; а іх напоўніла натхненьне — ужо не тыя былі апосталы, якімі яны былі за пяцьдзесят дзён да гэтага. Тады яны, спалоханыя, туліліся ў страху, што іх Настаўнік пераможаны, забіты. Зараз тыя ж самыя людзі, напоўненыя гэтым натхненьнем, гэтым дыханьнем вечнага жыцьця, напоўненыя Божай прысутнасьцю, выйшлі да атачаючых іх людзей, і без страху, зь адвагай, пра якую яны самі не маглі мець паняцьця да таго, пачалі казаць пра Хрыста як пра Бога, Які стаў чалавекам, пачалі казаць пра Бога як пра Любоў, любоў бязьмерную, невымерную, ахінаючую, што ахоплівае усё і усіх. І то ж натхненьне напоўніла іх такой адвагі і такой мужнасьці, дзякуючы якой яны пайшлі не толькі на пропаведзь, але на пакуты, на зьбіваньне, на катаваньне і пакуты, у засьценкі, і, у канчатковым выніку, на сьмерць. Дух Божы выказаўся на іх; Дух сыноўства: як Сын Божы, так і яны сталі сынамі Божымі, і як Выратавальнік Хрыстос прыйшоў у сьвет выратаваць людзей коштам Свайго жыцьця, так і яны жыцьцё свае і сьмерць сваю падарылі людзям, каб яны пачулі, што Бог ёсьць любоў, што ў сьвеце ёсьць сэнс, што мы Богу ўпадабаныя, і што чалавечае грамадзтва павінна быць пабудавана на новых пачатках — не на пачатках гвалту, хлусьні, прыгнёту, а на пачатках любові, узаемнага прызнаньня, на пачатках ахвяры таго, хто ведае, дзеля таго, які яшчэ не ведае. Хрыстос сказаў Сваім вучням: Як Мяне паслаў Айцец, так і Я вас пасылаю — на сьмерць, на жыцьцё, на перамогу. Амін.

НАВУЧАНЬНЕ НА ДЗЕНЬ ПЯЦІДЗЕСЯТНІЦЫ

звышгодны Фёдар Студыт

 Па мілаце Усясьвятога Духу мы ўдастоіліся сьвяткаваць Сьвятую Тройцу — Пасланьне Сьвятога Духа. Пра Яго Спасыланьне Ісус Хрыстос сказаў: “Я праўду кажу вам: лепей вам, каб Я пайшоў; бо, калі Я не пайду, Суцешнік ня прыйдзе да вас; а калі пайду, дык пашлю Яго да вас, Калі ж прыйдзе Ён, Дух праўды, дык наставіць вас на усякую праўду: бо не ад Сябе будзе гаварыць, а будзе гаварыць, што пачуе, і будучыню агалосіць вам” (Ян. 16:7,13). Гэты абяцаньне і дабрадзейства Яго гэтак вяліка, што мы і зразумець Яго не можам: бо Гасподзь абяцаў паслаць не Анёла, не чалавека, але Самога Супасаднага Духа.

З ГЛЫБІНІ КЛІЧУ ЦЯБЕ, ГОСПАДЗЕ…

З глыбіні клічу Цябе, Госпадзе. Госпадзе! пачуй голас мой. Хай будуць вушы Твае уважлівыя да голасу маленьняў маіх. Калі Ты, Госпадзе, будзеш заўважаць беззаконьні, – Госпадзе! хто устоіць? Але ў Цябе дараваньне, хай багавеюць прад Табою.

Псальма 129:1 – 4.

Мы знаходзімся ў глыбіні: нашай душы, нашых праблем, нашых грахоў, нашага беззаконьня. І ў гэтай глыбіні усё беспрасьветна, і любыя дзеяньні хлусьлівыя... І тады мы зьвяртаемся да Тома, Хто больш, Хто даруе ачышчэньне, Хто дае жыцьцё. Гэты зварот безумоўны: мы разумеем, што самі нічога не можам, што усе нашы высілкі дарэмныя – і заклікаем з глыбіні свайго бясьсільля. Такі зварот перакідае масток праз бездань нашага “не магу” і пракладае шлях праз горы нашага самасьцьвярджэньня.

АКАФІСТ УСЯСЬВЯТОЙ І ЖЫВАТВОРЧАЙ ТРОЙЦЫ

Кандак 1

Адвечны Цар вякоў і Гасподзь, усялякага бачнага і нябачнага тварэньня Стваральнік, Яму ж, у Тройцы Сьвятой праслаўленаму Богу, усякі чын нябесных, зямных і пякельных пакланяецца. Таму і мы, як хрышчоныя ў Трысьвятое імя Твае, калі і нягодныя, маем адвагу гэты сьпеў хваленьне прынесьці Табе. Ты ж, як Творца, Стваральнік і Судзьдзя наш, пачуй голас слуг Тваіх, і не аднімі міласьці Твае ад нас, ды з глыбіні душы так сьпяваем Табе: Сьвяты, Сьвяты, Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, памілуй нас, паўшае стварэньне Твае, дзеля імя Твайго Сьвятога!

Ікас 1

Архангелы і Анёлы, Пачаткі і Ўлады, Пасады і Ўладарства, стоячыя каля самога Пасаду Славы Тваёй, не выносяць бачаньня велічы дасканаласьці Тваёй. Шматвокія ж Херувімы і шэсьцікрылыя Серафімы, закрываючыя твары свая, дакладна з трапятаньнем і любові усклікаюць адзін да аднаго: Сьвяты, Сьвяты, Сьвяты Гасподзь Саваоф! Нам належыць, бо прах і попел мы ёсьць, больш годнае захоўваць маўчаньне. Але, праз вялікую шчодрасьць, у сьвядомасьць і збаўленьне нам пададзеных, забыўчывымі і няўдзячнымі будучы, пераймаючы чынам вышэйшым, зь верай і любоўю сьпяваем:

Сьвяты, Сьвяты, Сьвяты ёсьць Гасподзь наш, непазнаная дасканаласьці Вышыня і невымоўных таямніц Бездань!

Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, паўсюды прысутны і ўсё выконваючы, Адзіны і Нязьменны ўчора, сёньня і ва ўсе стагодзьдзі!

Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, усямагутны, называючы не бачнае як і бачнае, сыходзячы нават да пекла і зноў узыходзячы!

Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, выпрабоўваючы сэрцы і думкі чалавечыя, лічачы зоркі і ўсяму імёны даючы!

Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, усе шляхі Ягоныя праўдзівыя і любы лёс апраўданы разам і жаданы!

Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, пакладаючы грахі бацькоў на дзяцей, але і мілуючы і ўзнагароджваючы ўсе рады родаў!

Сьвяты, Сьвяты, Сьвяты ёсьць Гасподзь Бог наш, памілуй нас, паўшае стварэньне Твае, дзеля імя Твайго Сьвятога!

ЕРАСЬ САДАМІІ І КАТАЛІЦКІ ЛІБЭРАЛІЗМ

У апошні час мы назіраем вялікую актыўнасьць розных ЛГБТ–арганізацый. Сярод іншага, дадзеная актыўнасьць накіравана і супраць традыцыйных хрысьціянскіх каштоўнасьцяў і поглядаў на праблему гомасэксуальнасьці. На вялікі жаль, патрабаваньні ЛГБТ арганізацый знаходзяць “падтрымку з боку лібэральнай часткі царквы” [1]. У тым ліку – Каталіцкага Касьцёла. І хоць прадстаўнікі Каталіцкага Касьцёла усяляк аспрэчваюць дадзенае сьцьвярджэньне, факты кажуць пра тое, што каталікі гатовыя ісьці і ідуць на саступкі ЛГБТ–арганізацый.

У 2009 году найбольшая ЛГБТ–арганізацыя амэрыканскіх каталікоў DignityUSA, сумесна з AXIOS (“AXIOS – Eastern and Orthodox Gay and Lesbian Christians”), куды уваходзяць і уніяты, выпусьціла досыць цікавы зборнік “На шляху да разуменьня і супрацоўніцтва”, у якім досыць падрабязна прааналізавала стаўленьне Каталіцкага Касьцёла да гомасэксуалістаў.

УЗЬНЯСЕНЬНЕ ГОСПАДА БОГА І ВЫРАТАВАЛЬНІКА НАШАГА ІСУСА ХРЫСТА

НА ВЯЛІКАЙ ВЯЧЭРНЯЙ

На “Госпада клічу:” вершыры на 10, тон 6

Гасподзь узьнёсься на нябёсы, / каб паслаць Суцяшальніка сьвету. / Нябёсы падрыхтавалі пасад Яму, / аблокі – узыходжаньне Ягонае. / Анёлы дзівуюцца, / бачачы Чалавека вышэй сябе. / Айцец чакае Таго, / Каго ад стагодзьдзя мае ў нетрах Сваіх; / Дух Сьвяты загадвае ўсім Анёлам Ягоным: / “Адчыніце, князі, брамы вашы; / усе народы апладзіруйце, / бо ўзышоў Хрыстос туды, / дзе быў раней!” (2)

Гасподзь, узьнясеньню Твайму дзіваваліся Херувімы, / бачачы Цябе, Бога, на іх сядзячага / узыходзячым на аблоках; / і мы славім Цябе, бо добрая ёсьць міласьць Твая, / слава Табе! (2)

Сузіраючы на гарах сьвятых / узьнясеньне Твае, Хрыстос, / зьзяньня славы Айца, / апяваем сьветлы вобраз твару Твайго, / пакланяемся пакутам Тваім, / шануем уваскрэсеньне, / праслаўляючы слаўнае ўзьнясеньне. Памілуй нас! (2)

Гасподзь, калі Апосталы пабачылі Цябе, / Падаўца жыцьця Хрыстос, / на аблоках уздымаючагася, / са сьлязамі смутку, скрухай напоўненыя, / у скарбуце ўсклікалі: / “Уладыка, не пакінь нас, слуг Тваіх, сіротамі, / тых, каго са спачуваньня ўпадабаў Ты, як Міласэрны; / але пашлі, як абяцаў нам, Усясьвятога Духа Твайго, / адукоўваючага душы нашы!” (2)