Sunday, October 31, 2010

БЕЛАРУСЫ ЎКРАІНЫ ПАМЯНУЛІ СВАІХ ПРОДКАЎ

Ушанаваньне распачалося вечарам 30 кастрычніка ўсяночным дбаньнем, у якім прынялі ўдзел праваслаўныя беларусы Львову, Ів.Франкоўска, Луцка, Кіева і Роўна.
Таксама, па інфармацыі “Беларускай Аўтакефаліі”, шмат асобных памінальных богаслужбаў было замоўлена беларусамі ў храмах Украінскай Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы і Ўкраінскае Праваслаўнае Царквы Кіеўскага Патрыярхату.

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ СЬВЯТОГА АПОСТАЛА І ЭВАНГЕЛІСТА ЛУКІ

архіяпіскап Лука (Война–Ясянецкі)
Чулі вы цяпер у Эвангельскім чытаньні вялікія словы Хрыстовы, зьвернутыя да вучняў Ягоным, апосталам сьвятым: “Хто слухае вас, Мяне слухае, і хто вас цураецца, Мяне цураецца; а хто цураецца Мяне, цураецца Таго, хто паслаў Мяне.” (Лк. 10:16)
О як гэта страшна!
Калі не слухаем сьвятых апосталаў, калі не лічым іх сьвяцільнікамі свайго жыцьця, тое гэта значыць, што адпачываем і Госпада Ісуса Хрыста і Адвечнага Айца Ягонага.
А калі так, калі такія сьвятыя і вялікія сьвятыя апосталы, калі ў сьвятых эвангелістаў ёсьць, апроч агульных усім апосталам найвялікіх заслуг, яшчэ бязьмерная заслуга напісаньня Боскага Эвангельля, то асаблівую пашану павінна аддаваць ім, любіць іх усёй душой, бо ім сказаў Хрыстос, што яны сябры Ягоныя, сказаў ім, што ў будучыні усьсядуць яны на дванаццаці пасадах і будуць судзіць разам зь Ім увесь сусьвет.
А сьвяты апостал кажа пра тое ж, яшчэ распаўсюджваючы гэтыя словы і пытаючы нас:
Хіба не ведаеце, што сьвятыя будуць судзіць сусьвет?

Friday, October 29, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 1)

Сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
11. Гасподзь, сьвятло маё, разгані цемру ў сэрцы маім
Калі я прывязаўся да Цябе, любоў мая, усе ранейшыя прывязанасьці мае рассыпаліся.
Гляджу, як ластаўка трывожна мітусіцца над зьнішчаным гняздом сваім, і кажу: не прывязаны я да гнязда майго.
Гляджу на сына, смуткуючым па памёршаму бацьку, і кажу: не прывязаны я да бацькоў сваіх.
Гляджу як задыхаецца рыба, што апынулася па-за вадой, і кажу: вось так і я, калі адкінуць мяне зь абдымкаў Тваіх, у адзіны міг задыхнуся, быццам рыба, выкінутая на жвір.
Але ці мог бы я настолькі беспаваротна патануць у Табе і жыць, калі б раней ніколі не знаходзіўся ў Табе? Сапраўды, знаходзіўся я ў Табе ад пачатку, таму і адчуваю сябе як ў родным доме.

Thursday, October 28, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (пачатак)


Сьвяціцель Мікалай Сэрбскі

Прадмова

На працягу доўгіх стагодзьдзяў душа сэрбскага народа шукала словы, у якіх яна здолела б выказаць свой боль, смутак, імкненьні і малітву. І яна знайшла гэтыя словы, знайшла ва уладыкі Мікалаі. Яго словамі наша нямая душа малілася і рыдала, рыдала такімі рыданьнямі і малілася такімі малітвамі, якіх не бачыла наша вока і не чула наша вуха. Уладыка Мікалай зрабіўся дадзенай Богам мовай народнай душы, якой яна палымяна і горача паспавядала “Трысонечнага Уладара сусьвету”. Ён кажа... Ніколі яшчэ чалавек у нас не казаў так. Ён моліцца... Ніколі яшчэ чалавек у нас не маліўся так. Ён валодае дарам слова, бо валодае дарам усёабдымнага спачуваньня, усёабдымнага жалю, усёабдымнай любові і малітвы. Да ягонага прыходу мы былі ў роспачы, вычарпалася і замерла імкненьне нашых душ да Хрыста. Зь ім задрыжалі мы радасьцю, прага Богу абудзілася з новай сілай, душа уваскрэсла і зьмянілася. У ім пасялілася палымяная хрыстовая любоў Растка Неманіча (мірскае імя сьвяціцеля Савы Сэрбскага) і разгарэлася ў бушуючы пажар; і ён гарыць у гэтым пажары, гарыць як ахвяра ўсяспаленьня за усіх і уся. Таму менавіта ад яго мы чэрпаем веру і надзею ў гэтыя смутныя і цёмныя цяперашнія дні. Мы з вамі сьведкі вялікага цуду, сьведкі дзіўнага і сьвятога знаку часу: першы раз дабрашчасная вечнасьць Сьвятой Тройцы, пасяліўшыся ў юным хрысталюбчым Растко, зьмяніла яго ў боганоснага сьвятога Саву, другі раз боская вечнасьць, абраўшы стомленага боскай смагай Мікалая, на нашых вачах зьмяніла яго ў боганоснага ўладыку Мікалая.
Ім, абраньнікам вечнасьці, вядома таямніца нашай праваслаўнай душы, ведаюць яны, як багаборніцкую і уражаную славянскую душу зрабіць сьвятой і хрыстападобнай. З часоў сьвятога Савы і да нашых дзён сэрбскае Праваслаўе не мела такога магутнага і адоранага спавяданьніка, як уладыка Мікалай. На яго зь малітоўным захапленьнем і надзеяй будуць пазіраць нашы нашчадкі, як мы пазіралі на сьвятога Саву. Будуць яны дзівіцца і шкадаваць, што не бачылі таго, што мы бачым, і не чулі таго, што мы чуем. Для іх, як і для шматлікіх зь нас, ён стане полымям, у якога адаграваюцца замёрзлыя ад скептыцызму і малавер'я душы.

Tuesday, October 26, 2010

ПАБУДОВА ПЕРШАЕ БЕЛАРУСКАЕ ПРАВАСЛАЎНАЕ ЦАРКВЫ НА ЭМІГРАЦЫІ

Міхась Белямук.
У 1959 г. адбыўся сход парафіянаў Жыровіцкае Божае Маці, на якім абмяркоўвалася пытаньне пабудовы царквы.Парафіяне пастанавілі, што на пабудову храма мужчына ахвяруе З70.оо даляраў, а жанчына — 210.оо. Заўважым, што пазьней, праз некалькі год, беларусы ў Аўстраліі пачалі будову праваслаўных цэркваў у Адэлайдзе і Мэльбурне, а будова цэркваў у Саўт Рыверы й у Нью—Ёрку пачалася каля 1971 г. Такім чынам, у Кліўледзе будавалася першая беларуская царква на эміграцыі.

Sunday, October 24, 2010

ЛЮБОЎ – ВЯНЕЦ ЖЫЦЬЦЯ ХРЫСЬЦІЯНСКАГА

сьвяціцель Феафан Затворнік
Законьнік нейкі прыступіў да Госпада і спытаў Яго: як успадкоўваюць жыцьцё вечнае? Законьнік, гэта значыць чалавек, які вывучае дадзены Богам закон і спачываючы на ім, і сам бы павінен быў ведаць пра гэта; таму вось Гасподзь і спытаў яго: ды як пра гэта напісана ў законе, прачытай. Законьнік прачытаў: “Палюбі Госпада Бога твайго ад усяго сэрца твайго і ад усёй душы тваёй, і усёю сілай тваёй, і усёй думкай тваёй, яка сам сабе". Тады Гасподзь сказаў яму: "Правіла гэта выконвай; гэта дзей, і жывы будзеш”; пацьвердзіў, гэта значыць адказ яго засьведчыў, што пра іншы шлях да вечнага жыцьця і выратаваньня і пытаць няма чаго: яго няма і быць не можа. Любі Бога і блізкага — вось і усё!

АБ ШАНАВАНЬНІ СЬВЯТЫХ

Пітанаў В.Ю.
Найперш за ўсё, узгадаем, што праваслаўныя хрысьціяне адрозьніваюць служэньне (latreia), якое аддаецца толькі Богу і шанаваньне (proskynesis), якое датычыцца Багародзіцы, сьвятым мошчам сьвятых, сьвятым іконам. Гэтыя паняцьця не маюць сэнсавай аднолькавасьці[1]. Хто такія сьвятыя? Сьвятыя – гэта людзі, выканаўшыя прызначэньне чалавека, пераняўшыя Богу, якія зьядналіся з Госпадам Ісусам Хрыстом і ўвайшоўшыя ў Царства Ўсясьвятой Тройцы, зрабіўшыся праз абагаўленьне здатнымі да адзінства ў любові з Богам[2]. Сьвяты – не значыцца бязгрэшны, бо Гасподзь “…і ў анёлах Сваіх бачыць заганы” (Ёў. 4:18). У Праваслаўнае Царкве ёсьць розныя чыны сьвятасьці, але выратаваньне немагчымае без асэнсаваньня ўласнае грэшнасьці, без паглыбленьня разуменьня, “што Хрыстос Ісус прыйшоў у сьвет уратаваць грэшнікаў, сярод якіх я першы” (1 Цім. 1:15). Сьвятыя – гэта людзі, дасягнуўшыя духоўнае дасканаласьці. Але як яны яе дасягнулі? Шляхам цяжкае духоўнае працы над сабой, пераадольваючы ў сябе старога чалавека зь ягоным памкненьнямі і запаламі, да тых пор, пакуль, па словах апостала Паўла, не зрабіліся храмам Божым. Царква праслаўляе справы і подзьвігі, зьдзейсьненыя сьвятымі пры дапамогі мілаты Боскае (Ян. 15:5). Уся ж пашана, прынесеная сьвятым, датычыцца цалкам Бога, зь дапамогай Якога яны дасягнулі сьвятасьці. Сьвятых належыць шанаваць як сяброў Хрыстовых, як дзяцей і спадкаемцаў Божых[3]. Як вядома, “Бог жа ня ёсьць Бог мёртвых, а жывых, бо ў Яго ўсе жывыя” (Лук. 20:38). Царква зямная і нябесная адзіны. Сьвятыя – нашы сумалітоўнікі, яны разам зь намі ў малітве праслаўляюць Творцу. Прыклад сумеснае малітвы мы бачым у Сьвятым Пісаньні: “І яны ўвесь час заставаліся ў навуцы апосталаў, у абыходзе і ў ламаньні хлеба і ў малітвах” (Дзеі. 2:42). Ці здольны брат маліцца прад Богам за брата? Бясспрэчна, да гэтага заклікае апостал Якаў: “…маліцеся адзін за аднаго, каб ачуняць: на многае здольная шчырая малітва праведніка” (Як. 5:16). Таму мы молімся сьвятым, просячы іх малітваў. Сьвятыя дапамагаюць нам зь духу братэрскае любові, і Гасподзь, у тым ліку і праз іх, выяўляе аб нас Свой  клопат. Сьвятыя – нашы старэйшыя браты і сёстры ў Хрысьце, якія сваю вернасьць Хрысту выявілі ўсім сваім жыцьцё, якому мы можам пераймаць, да чаго заклікаў яшчэ апостал Павал: “Таму прашу вас: пераймайце мяне, як я Хрыста” (1 Кар. 4:16). Паўстаючы супраць шанаваньня сьвятых, сэктанты актыўна спасылаюцца на Сьвятое Пісаньне. Разгледзім іх аргумэнты.

АБ ЛЮБОВІ ХРЫСТОВАЙ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Любіце адзін аднаго так, як Я вас палюбіў... Гэтыя словы даходзяць да нашага сэрца, цешаць нашу душу, а разам з гэтым іх выканаць, увасобіць у жыцьцё нам здаецца такім цяжкім подзьвігам. Пра любоў можна сказаць на розных плоскасьцях; ёсьць просты, звычайны досьвед любові, як адзін аднаго любяць сябры адной сям'і, як айцец і маці любяць сваіх дзяцей, як дзеці таксама адклікаюцца на гэту любоў, як злучае каханьне, радаснае, сьветлае каханьне жаніха і нявесту; гэта любоў, якая зьяўляецца радасьцю, сьвятлом, якое праймае усю цемру звычайнага жыцьця. Але і ў ёй ёсьць далікатнасьць і недасканаласьць. Вы напэўна ведаеце пра тое, як дзеці бываюць умілаваны бацькамі, але адклікацца на гэту любоў дзеці няздольныя; імгненьнямі — так, але не увесь час. Вы ведаеце, як паміж братамі і сёстрамі ёсьць асноўная любоў, а разам з гэтым яна не ахоплівае іх да канца. І таму казаць пра тое, што такая простая, натуральная чалавечая любоў зьяўляецца выкананьнем запаведзі Хрыстовай, што яна зьяўляецца ужо на зямлі Царствам Божым прыйшоўшым у сіле, яшчэ нельга.

Saturday, October 23, 2010

ЖЫЦЬЦЁ Ў БОГУ І З БОГАМ

сьвяціцель Феафан Затворнік
Што значаць словы Апостала: “Не я жыву, але жыве ва мне Хрыстос”? Тое, што няма ўжо ўласных жаданьняў і думак, але прысутныя толькі жаданьні і думкі Хрыстовы; толькі сіла цела і дух былі апостала, а дзеяй Хрыстос. Як жа гэта здарылася? Проста: апостал адмовіўся ад уласнае волі і скарыўся волі Боскай.

АБ ШАНАВАНЬНІ СЬВЯТЫХ МОШЧАЎ

Пітанаў В.Ю.
Як і ў выпадку з шанаваньнем сьвятых, патрэбна адразу адзначыць, што дзеля праваслаўнага хрысьціяніна шанаваньне сьвятых мошчаў і служэньне Богу – не адно і тое ж. Апостал Павал пісаў: “Ці ня ведаеце, што целы вашыя — храм Сьвятога Духа, Які ў вас жыве, Якога маеце вы ад Бога, і вы не належыце сабе?” (1 Кар. 6:19). Калі на сьвятых спачывае Сьвяты Дух, то чаму ж нельга Яго шанаваць праз іх? Як у сьвятых, тат і ў мошчах мы шануем Таго, Хто абагавіў іх, гэта значыцца Бога. Праз мошчы і нават рэчы сьвятых Гасподзь праслаўляе Сябе, шмат прыкладаў гэтага мы знаходзім у Сьвятым Пісаньні, напрыклад: “Елісей… і ўзяў аўчыну Ільлі, якая ўпала зь яго, і ўдарыў ёю па вадзе і сказаў: дзе Гасподзь, Бог Ільлі, — Ён Самы? І ўдарыў па вадзе, і яна расступілася туды і сюды, і перайшоў Елісей.” (4 Цар. 2:12, 14) альбо “…Бог тварыў шмат цудаў Паўлавымі рукамі, так што на хворых ускладвалі хусткі і паясы зь цела ягонага, і іх пакідалі хваробы, і злыя духі выходзілі зь іх.” (Дзеі. 19:11 – 19). Тое, што Гасподзь выяўляе Сваю міласьць праз мошчы, магчыма зразумець нават зь наступнага верша: “І было, што калі хавалі аднаго чалавека, дык, убачыўшы гэта полчышча, пахавальнікі кінулі таго чалавека ў магілу Елісеевую, і ён, падаючы, дакрануўся да касьцей Елісея, і ажыў, і ўстаў на ногі свае.” (4 Цар. 13:21)

Friday, October 22, 2010

ЧАТЫРЫ СЛОВА АБ МАЛІТВЕ

сьвяціцель Феафан Затворнік
І
У сьвята Уводзіны ў храм Усясьвятой Багародзіцы знаходжу своечасовым прапанаваць вам навучаньне пра малітву, — галоўнае справе храма. Храм ёсьць месца малітвы і ніва яе разьвіцьця. Дзеля нас уводзіны ў храм ёсьць уводзіны ў дух малітоўны. І сэрца дабраваліць Гасподзь называць храмам Сваім, куды уваходзячы разумна, стаім прад Ім, узыходжаньне да Яго узбуджаючы, як духмянае курэньне фіміяму. Будзем жа вучыцца, як гэтага дасягнуць!
Зьбіраючыся ў храм, вядома, вы моліцеся. І тут зьдзяйсьняючы малітву, дакладна, і дома не пакідаеце яе. Таму залішне было б казаць вам аб нашым абавязаку маліцца, калі вы моліцеся; але ніяк, думаю, не залішне паказаць вам два — тры правілы пра тое, як зьдзяйсьняць малітву, калі не ў навучэньне, то ў напамінак. Справа малітвы ёсьць першая справа ў хрысьціянскім жыцьці. Калі ў стаўленьні да звычайнага парадку спраў праўдзівая прымаўка: стагодзьдзе жыві, стагодзьдзе вучыся; то тым больш яно датычыцца малітвы, дзеяньне якой не павінна мець перапынку, і ступені якой не маюць мяжы.

Wednesday, October 20, 2010

ГІСТОРЫЯ І ПРАБЛЕМАТЫКА ПЕРАКЛАДАЎ ПРАВАСЛАЎНАГА БОГАСЛУЖЭНЬНЯ НА СУЧАСНУЮ БЕЛАРУСКУЮ МОВУ

прат. Сяргей Горбік
І зьявіліся ім языкі падзеленыя, як бы вогненныя, і апусьціліся па адным на кожнага зь іх. І напоўніліся ўсе Духам Сьвятым і пачалі гаварыць на іншых мовах, як Дух даваў ім вяшчаць.
Дзеі. 2:3 – 4
Уступ
Пытаньне арганізацыі богаслужбы на беларускае мове заўсёды было актуальным для дзеячаў нацыянальнага беларускага руху. Але ягоную большую частку яно цікавіла выключна ў палітычным і культурніцкім сэгмэнце. Цалкам магчыма – менавіта апошні момант зрабіўся асноўнае падставай таго, што мэтанакіравана і сыстэмна гэтым пытаньнем сур’ёна ніхто не займаўся да пачатку 90-х гадоў ХХ ст. Толькі паўстаньне незалежнай Беларускай Дзяржавы прымусіла дзьве найбольш буйныя рэлігійныя структуры ў Беларусі: Рускую Праваслаўную Царкву Маскоўскага Патрыярхату (далей РПЦ МП) і Рыма – Каталіцкі Касьцёл надаць пэўную ўвагу гэтаму пытаньню. Але іх рэальныя вынікі, на вялікі жаль, былі і застаюцца мінімальнымі, а выгляд нават зьдзейсьненых перакладаў – пакідае жадаць лепшага. Тут нават не дапамагае праца невялікага “беларускага кола” (некалькіх сьвятароў і вернікаў) у Беларускім Экзархаце РПЦ, якое моўна і традыцыйна застаецца “закладнікам” палітычнае каньектуры РПЦ МП. 

Monday, October 18, 2010

У ЭГІПЦЕ ГАСПОДЗЬ ЗЬДЗЕЙСЬНІЎ ЦУД ВЫРАТАВАНЬНЯ ДВУХ ДЗЯЎЧАТ

Мусульманін у Эгіпце забіў сваю жонку з-за таго, што яна чытала Біблію, а затым пахаваў яе разам з грудным дзіцем і з 8—летняй дачкой — паведамляе інфармацыйнае агенцтва nickpoolenow.com.
Дзяўчынкі былі пахаваны жыўцом! Затым ён паведаміў паліцыі, што дзяўчынак забіў іх дзядзька. Праз 15 дзён памёр яшчэ адзін іх сваяк. Калі яго хавалі, апынулася, што абедзьве маленькія дзяўчынкі, якія знаходзіліся пад тоўшчай пяску, былі жывыя ! Уся краіна прыйшла ў абуранасьць з-за гэтага выпадку і ў канцы ліпеня гэтага чалавека пакаралі сьмерцю.
Старэйшую зь дзяўчынак спыталі, як жа яны выжылі, і яна адказала: “Чалавек у зьзяючай белай вопратцы з крывавымі ранамі на руках прыходзіў кожны дзень, каб карміць нас”. Ён абуджаў маю маму, каб яна карміла грудзьмі маю сястру. У яе узялі інтэрвью, якое трансьлявалі па нацыянальным тэлебачаньні Эгіпту, пытаньні задавала жанчына—дыктар, мусульманка ў паранджы. Падчас трансьляцыі яна сказала: “Гэта быў ніхто іншы як Ісус, таму што ніхто іншы не змог бы зрабіць нічога, падобнага гэтаму”!
Мусульмане вераць, што Іса (Ісус) зрабіў гэта, але раны на Яго руках азначаюць, што Ён насамрэч быў раскрыжаваны, і зусім ясна, што Ён жывы! Але таксама зусім ясна, што дзіця не змагло б выдумаць такога роду гісторыю, а гэтыя дзеці ніяк не маглі б выжыць, калі б не адбылося сапраўднага цуду.

Sunday, October 17, 2010

І МЁРТВЫМ, І ЖЫВЫМ, І НЕНАРОДЖАНЫМ ЗЕМЛЯКАМ МАІМ НА УКРАІНЕ І НЕ НА УКРАІНЕ МАЁ СЯБРОЎСКАЕ ПАСЛАНЬНЕ

Тарас Шаўчэнка
Аще кто речет, яко люблю Бога,
а брата своего ненавижу, ложь есть.
Соборное послание Ионна. Глава 4, с. 20.
І зьмяркае, і сьвітае,
Дзень божы мінае,
Зноў і стомленыя людзі,
І усё спачывае.
Толькі я, нібы пракляты,
І дзень, і ноч плачу
На шматлюдных раздарожжах,
І ніхто не бачыць.
І не бачыць, і не знае -
Аглухлі, не чуюць,
Кайданамі мяняюцца,
Праўдаю гандлююць
І Госпада зьневажаюць, -
Людзей запрагаюць
У ярмо; аруць жа ліха,
Ліхам засяваюць,
А што ўродзіць? Пабачыце,
Што за жніва будзе.
Схамяніцеся ж нарэшце,
Вырадкі - не людзі!
Паглядзіце на рай ціхі
Вы, на Украіну,
Палюбіце вялікую
Гэтую руіну!
Раскуйцеся, на чужыне
Братацца пачнеце
І таго вы не шукайце,
Чаго няма ў сьвеце, -
Не знайсьці таго ніколі
На чужыне ў полі.
Свая ж хата - свая праўда,
Свая сіла й воля.

КІЕЎСКІ МІТРАПАЛІТ СІЛЬВЕСТР КОСАЎ І ЯЗАФАТ КУНЦЭВІЧ — ПОВЯЗЬ ЦАРКОЎНЫХ ГЕРАРХАЎ

Ігар Войніч

У судовай справе забойства ў 1623 г. полацкага уніяцкага біскупа Язафата Кунцэвіча дагэтуль застаюцца нявысьветленымі некаторыя пытаньні. На гэтым забойстве сучасныя дасьледчыкі як зь уніяцкага, так і з праваслаўнага боку зарабілі і цяпер зарабляюць шмат палітычных ачкоў, каб прынізіць годнасьць сваіх апанэнтаў. Аднак наш расповед галоўным чынам закранае самы пачатак супрацьстаяньня паміж Кунцэвічам і жыхарамі Віцебска.
У грамадзкім жыцьці ВКЛ на працягу другой паловы XV і усяго XVI ст. пачало дзейнічаць пісанае права. Статуты ВКЛ 1566 і 1588 г. патрабавалі карыстацца толькі “правом писаным” 1 (Статут 1566 г., раздз. 4, арт. 30; Статут 1588 г., раздз. 1, арт. 1). Царкоўнае жыцьцё ў ВКЛ па-ранейшаму рэгулявалася звычаёвым правам, аднак паступова ў праваслаўных землях стала уводзіцца практыка прызначэньня найвышэйшых царкоўных ерархаў са згоды сьвецкіх уладаў 2.   XVI — пачатку XVII ст. кароль Жыгiмонт III Ваза, а разам зь iм i пераважная большасьць дэпутатаў сэйм (у асноўным каталікі) паспрабавалі надаць тагачасным парадкам нейкія цывілізавана-законныя рамкі.

АБ НЯЎМЕНЬНІ МАЛІЦЦА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Мы увесь час жалімся, што акалічнасьці складаюцца так, што ў нас не бывае магчымасьці жыць глыбокім унутраным жыцьцём, гэтым мы апраўдваем сябе ў тым, што не умеем маліцца, што пачуцьці нашы павярхоўныя, што няма паглыбленасьці ў нашай душы. Але гэтым мы сьведчым толькі пра тое, што мы не ведаем нават у чалавечай плоскасьці, што нішто глыбокае не можа быць пахіснутае вонкавымі выпадковымі акалічнасьцямі. Калі ў каго—небудзь на сэрца радасьць, яму здаецца, што мора па калена: выпадковыя нягоды, мімалётныя крыўды, жыцьцёвыя цяжкасьці не могуць патушыць гэтай іскры радасьці. Нават самую малую іскру радасьці патушыць нельга. У старажытнасьці казалі, што уся цемра сьвету няздольная патушыць адну іскрынку полымя. Калі на душу ляжа скруха, глыбокая скруха, скруха пра нешта, што для нас сапраўды мае значэньне, тады зноў жа вонкавае нямоглае над намі. Ні забаўкі нас не забаўляюць, ні пустэча жыцьця не робіць нас пустымі. Жыцьцё робіцца глыбокім і ў радасьці, і ў гора. А наша унутранае жыцьцё ў Богу так лёгка парушаецца выпадковымі акалічнасьцямі толькі таму, што яно на паверхні, яно не глыбокае. Жадаю вам прывесьці ў прыклад выпадак з паганскае старажытнасьці.

Thursday, October 14, 2010

ПАКРЫЎ БОСКАЕ МАЦІ

сьвяціцель Феафан Затворнік
Сьвяткуем Покрыў Усясьвятой Уладаркі нашай Багародзіцы — агульнай усіх хрысьціян Маці. — Суцяшальнае сьвята! — Яно дае запэўненьне, што дапамога і абарона Маці Боскай заўсёды гатовыя і так блізкія да усіх нас, як, напрыклад, дах дому, ці яшчэ бліжэй, як дабратворная рука, якая датыкаецца цела нашага. — Увесь сьвет хрысьціянскі сапраўды і выпрабоўвае над сабою гэты амафор літасьці Усясьвятой Багародзіцы, — і удзячна цешыцца, і ў добрае надзеі сьвяткуе. — Не раз выпрабавала гэты Пакрыў і наша краіна, як сьведчаць і цудатворныя абразы — Уладзімірскі, Багалюбскі, Мурамская, Шуйскі, і — горад наш у недалёкае яшчэ ад нас час удастоіліся міласьцівае абароны Яе, — у адхіленьні ад нас варварскага нашэсьця французаў. — І яшчэ бліжэй, на памяці нашай, — у спыненьні чумы. Падзяка Госпаду і Усядабраслаўлёнае Маці Ягонае!

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ ПАКРОВЫ ЎСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

сьвяціцель Мікалай (Веліміровіч)
Сьветлае сьвята – Пакрыў Усясьвятой Багародзіцы! Ён сьведчыць нам пра вялікую славу, якой увянчана Найсьвяцейшая Боская Маці на нябёсах. У гэты дзень Яна зьявілася ў нябеснай славе і людзі убачылі яе і усьцешыліся. Яна трымала ў руках цудоўны пакрыў, каб паказаць, як Яна пакрывае ад усякага зла і абараняе людзей. Падвойная радасьць для нас у гэтым сьвяце, адна ў тым, што мы бачым вялікую праведніцу і пакутніцу ў зямным жыцьці, увянчаную такой нябеснай славай, а іншая, што Яна, знаходзячыся на нябёсах, уважліва клапоціцца пра хрысьціян, аб спадкаемцах Сына Яе і Бога.

СЛОВА НА ПОКРЫЎ УСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

сьвяціцель Зьміцер Растоўскі
1/14 кастрычніка
У астатнія цяжкія часы, калі, з памнажэньнем грахоў нашых, павялічыліся нашы беды ў выкананьне слоў сьвятога апостала Паўла: “у небясьпеках ад разбойнікаў, у небясьпеках ад адзінапляменцаў, у небясьпеках ад язычнікаў, у небясьпеках у горадзе, у небясьпеках у пустыні, у небясьпеках на моры, у небясьпеках сярод фальшывых братоў” (2 Кар. 11:26), калі ў выкананьне слоў Самога Госпада паўстае народ на народ, і царства на царства, і надыходзіць голад, мор і землятрусы па месцах (Мц. 24:7), калі прыціскае нас напад іншага народу, грамадзянскія войны і сьмяротныя раны, Усячыстая і Ўсядабраслаўлёная Дзева Марыя, Маці Госпада, падае нам у абарону Свой пакрыў, каб вызваліць нас ад цяжкіх бед, каб абараніць нас ад голаду, мору і землятрусу, выратаваць ад войнаў і ран і захаваць нас непашкоджанымі пад Сваім парывам. Знак гэтага зьявіўся ў царскім горадзе Канстантынопалі ў цараваньне набожнага цара Льва Мудрага ў прыслаўнае царкве Ўсясьвятой Багародзіцы, што ва Ўлахернах. Там у час зьдзяйсьненьня ўсяночнае, у дзень нядзельны, у першы дзень кастрычніка, у чацьвёртае гадзіне ночы, у прысутнасьці шматлікай колькасьці народу, сьвяты Андрэй, юродзівы дзеля Хрыста, узьняў вочы свае ўверх і пабачыў Царыцу Нябесную, Дабрадзейку ўсяго сусьвету, Усясьвятую Дзеву Багародзіцу, што стаяла ў паветры і малілася, зьзяючую сонечным сьвятлом і пакрываючую людзей Сваім годным амафорам. Бачачы гэта, сьвяты Андрэй прамовіў да вучня свайго, дабрашчаснага Епіфана:

Wednesday, October 13, 2010

ПАКРЫЎ УСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

У цараваньне Льва VI Філёзафа (886 – 911), у 910 годзе, у час нападу сарацынаў на Грэцкую імпэрыю, сьвяты Андрэй Юродзівы і ягоны вучань Епіфан, знаходзячыся 1 кастрычніка ў Канстантынопальскім храме, дзе захоўвалася рыза Багародзіцы, у час усяночнага нядзельнага сьпеву пабачылі ў паветры дзіўнае зьяўленьне Ўсясьвятой Дзевы Багародзіцы ў атачэньні прарокаў, апосталаў і анёлаў. Уся ахінутая сонечным сьвятлом, яна малілася за грэшнікаў і накрывала хрысьціян сваім годным амафорам. Пабачыўшы гэтае зьяўленьне, Андрэй спытаў свайго вучня Епіфана: “бачыш, браце, царыцу і Багіню ўсіх, якая моліцца за ўвесь сусьвет?” – “Бачу, сьвяты ойча, і жахаюся”, – адказаў яму Епіфан. Зьяўленьня было праслаўлена адразу тымі, хто маліўся ў храме, а неўзабаве і ўсім Канстантынопалем.
Жыхары Канстантынопалю, пачуўшы аб гэтым зьяўленьні, узрадаваліся, што Бог малітвамі Абаронцы вызваліць усіх ад бяды, якую нарабілі ім ворагі, якія ўварваліся ў іх імпэрыю. І напраўду, неўзабаве пасьля зьяўленьня Багародзіцы, ворагі Царквы былі пераможаны.
Гонар усталяваньня сьвята Пакровы належыць Кіеўскай Царкве, якая зь самага пачатку верыла ў пакрыў Багародзіцы і асьвяціла дзень зьяўленьня яго ўрачыстым сьвяткаваньнем. Зьяўленьне адбылося 1 кастрычніка, і ў гэты дзень Царква ўсталявала сьвята Покрыва Ўсясьвятой Багародзіцы. Услаўляючы сваю нябесную Абаронцу, Царква сьпявае: “Сёньня мы, людзі праваслаўныя, радасна сьвяткуем, асьвячоныя Тваім, Боская Маці, зьяўленьнем і, уздымаючы вочы да Твайго ўсячыстага вобразу, на каленях просім: пакрой нас годнай Тваёй покрывам і вызвалі нас ад усяго злога, молячы Сына Твайго, Хрыста Бога нашага, каб выратаваў душы нашы.”
“Узьвялічваем Цябе, Усясьвятая Дзева, і шануем покрыву Тваю сьвятую, бо Цябе бачыў сьвяты Андрэй у царкве, як за нас Ты Хрысту малілася.”
Гэта сьвята вельмі вялікае, апрача Божай службы, Праваслаўная Царква служыць акафіст Божай Маці. У акафісьце часта паўтараюцца словы: “Радуйся, Радасьць Наша, пакрой нас аб ўсяго злога годным Тваім амафорам”. Амафорам называецца доўгая шырокая тканіна, упрыгожаная крыжам, якую носяць япіскапы ў часе богаслужбы. Амафор аперазывае іх плечы і зьвісае да зямлі. Амафор азначае сабой асаблівую мілату Боскую, якой абдараваны япіскап, і тое, што ён турбуецца аб усялякім чалавеку, які заблукаў ці адстаў ад Царквы.
Покрыва Боскай Маці для Праваслаўнае Царквы сьведчыць ўспаміны аб розных выпадкі добрай дапамозе Багародзіцы веруючым, якія былі ў Царкве.

Трапар сьвята, тон 1

У гэты дзень мы, праваслаўныя людзі, / урачыста сьвяткуем, / асьветленыя Тваім, Багародзіца, прышэсьцем, / і, пазіраючы на Тваю ўсячыстую выяву, са замілаваньнем заклікаем: / “Пакрой нас сьвятым Тваім Покрывам / і пазбаў нас ад усякага зла, / умольваючы Сына Твайго, Хрыста Бога нашага, / выратаваць душы нашы”.

МУСУЛЬМАНЕ ЗНОЎ ЖАДАЮЦЬ АПАГАНІЦЬ ХРАМ СЬВЯТОЙ САФІІ Ў КАНСТАНТЫНОПАЛІ

Згодна паведамленьню агенцтва КІРА, якое спасылаецца на турэцкае выданьне “Zaman” (05.10.2010), адказны чыноўнік турэцкага аддзелу па справах рэлігіі зноў прапанаваў дапусьціць мусульман “дзеля пачарговай малітвы з праваслаўнымі” у храм Сьвятой Сафіі. Пры гэтым праваслаўным, паводле прапановы, адводзіцца толькі нядзеля, а іншыя дні тыдня – мусульманам.
Гэтае прапанова – прамая зьнявага Праваслаўя і выглядае невымоўнае навіной на фоне яшчэ нядаўна гучэўшых заяў улады Турцыі аб тым, што музэйны статус сабора Сьвятой Сафіі непахісны і не можа быць перагледжаны ні пры якіх умовах. Праваслаўным дадзены яшчэ адзін прыклад паўзучай мусульманскае экспансіі

Tuesday, October 12, 2010

АБ ШАНАВАНЬНІ СЬВЯТЫХ ІКОН

Пітанаў В.Ю.
Вельмі часта праваслаўным хрысьціянам даводзіцца выслухоўваць абвінавачаньні ў “язычніцтве” на падставе існуючага ў Праваслаўі шанаваньня сьвятых ікон. Язычніцтва, часьцей за ўсё, падразумявае політэізм, гэта значыцца веру ў шматлікіх багоў, хрысьціяне вераць ў адзінага Бога, “бо адзін Бог” (1 Цім. 2:5). Праблема сэктантаў ў тым, што яны не імкнуцца разабрацца ў праваслаўным веравучэньні, а ў асноўным займаюцца выдумкамі і прыпісваньнем праваслаўным самых фантастычных вераваньняў.

Monday, October 11, 2010

СУПРАЦІЎЛЕНЬНЕ ПРАВАСЛАЎНЫХ ПОЛАЦКАЙ ЯПАРХІІ УВЯДЗЕНЬНЮ УНІІ І ЗАБОЙСТВА ЯЗАФАТА КУНЦЭВІЧА

Алена Вернікоўская
Унія, заключаная ў Рыме прадстаўнікамі Кіеўскай мітраполіі Іпаціем Пацеем і Кірылам Цярлецкім 23 сьнежня 1595 г. і зацьверджаная на саборы ў Берасьці ў кастрычніку 1596 г., замест чаканага яднаньня прывяла да расколу ва украінска—беларускім грамадзтве, паклала пачатак працяглай барацьбе праваслаўных і уніятаў, г. зьв. “барацьбе Русі з Русьсю”.

Sunday, October 10, 2010

ІЛЮМІНАЦЫЯ ТУРАЎСКАГА ЭВАНГЕЛЛЯ ХI СТАГОДДЗЯ

Васіль Пуцко
Агульная колькасьць раньніх славянскіх рукапісаў, датаваных часам да 1100 г., у цэлым невялікая, і кожная зь іх даўно заслугоўвае усебаковага вывучэньня. Пакуль што такі гонар мелі зусім нямногія помнікі, а са знойдзеных на гістарычнай тэрыторыі Беларусі — толькі Супрасьльскі рукапіс 1 . Тураўскае эвангельле, вядомае як сьпіс ХI ст., ужо хутка пасьля яго адкрыцьця не раз прыцягвала да сябе увагу розных дасьледчыкаў. Што да мастацкага аблічча кнігі, то наконт яго выказваліся надзвычай рэдка і невыразна 2. Прычынай была фрагмэнтарная захаванасьць кнігі, аформленай даволі сьціпла, як, зрэшты, і іншыя сучасныя ёй славянскія кодэксы.

АБ ЛЮБОВІ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Мы закліканы любіць адзін аднаго. Любоў пачынаецца зь моманту, калі мы бачым у чалавеку нешта такое каштоўнае, такое сьветлае, такое дзівоснае, што варта забыць сябе, забыцца пра сябе, і аддаць усё сваё жыцьцё — свой розум, сваё сэрца на тое, каб гэтаму чалавеку было сьветла і радасна. Гэта не абавязкова толькі звычайная, зямная радасьць, гэта можа быць нешта большае. У стаўленьні да Бога, напрыклад, калі мы кажам, што мы Яго любім, мы павінны паставіць перад сабой пытаньне: ці зьяўляецца Ён сам вялікай каштоўнасьцю ў маім жыцьці? Ці гатовы я так пражыць, каб Ён мог за мяне цешыцца? Ці здольны я на тое, каб адмовіцца ад сябе дзеля таго, каб толькі аб Ім думаць? Гэта не значыць не думаць ні аб чым іншым, але думаць так, каб Яму радасьць была ад думак маіх і ад наступных дзеяньняў...

Saturday, October 9, 2010

СЛОВА АБ СЬВЯТЫМ ЯНЕ БАГАСЛОВЕ

сьвяціцель Ян Залатавусны
1. Ян у Эфэсе Асійскім, Ян – пахвала Анёлаў і слуп сусьветны. Ян – умілаваны вучань Хрыстовы і труба Слова Боскага, слава эфэсянаў прапаведнік межаў зямлі, цымбалы багаслоўя, годна названы Багасловам, вусны херувімскія і таямніца серафімаў, і не маю сумневаў сказаць нават больш гэтага. Гэта ён – Ян – адкрыта і адважна прапаведаваў аб Тым, Якога нябесныя сілы Анёлаў праслаўляюць з трапятаньнем, гэта ён прамовіў “у пачатку было Слова” (Ян. 1:1). Дабрашчасны ты, горад эфэсянаў, бо ў табе першым прагрымеў гэты боскі гром; дабрашчасны ты, горад эфэсянаў, бо ў табе напісана такая кніга; дабрашчасны ты, бо ў табе знаходзіўся такі Ян. Ёсьць, натуральна, і іншыя Яны, як у сусьвеце, так і ў табе, але ні ў табе, ні ва ўсім сусьвеце няма іншага такога Яна. Таму і Вядучы розум чалавечы і Ведаючы таямніцы сэрцаў, адшукаўшы яго такім, якой ён ёсьць, – сьвятым і непарочным, высокім па жыцьцю, чыстым сэрцам, упрыгожаньнем цноты, дасканалым у любові, – яму, як вернаму зь верных, даручыў Маці Сваю, чыстую Галубку, Непарочную Авечку, Усячыстую Юначку, Непараўнальную сярод людзей, Вышэйшую ўсіх тварэньняў Боскіх: такой даверы ніхто іншы са сьвятых не ўдастоіўся. Дабрашчасны ты, годад эфэсянаў, што па табе хадзілі стопы такога мужа, чыстаму жыцьцю якога і самім сьлядам дзіваваліся Анёлы; дабрашчасны ты, горад эфэсянаў, што праз умілаванага Яна ты вершы ўзвысіўся над усімі іншымі гарадамі; дабрашчасны ты, горад эфэсягаў, бо ўсе царквы сусьвету зрабіліся тваімі вучнямі – бо табой навучаны багаслоўю: у пачатку было Слова. Уявім сябе, што недзе ў адным месцы гарыць сьвяцільнік, – і вось усе прыходзяць сюды, каб запаліць свае сьвяцільнікі, і дасягнуўшы гэтага, усе разыходзяцца адсюль, зь сьвяцільнікамі ў руках, не спатыкаючыся і не блукаючы; гэта самае і адбылося ў Эфэсе.

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ СПАЧЫНУ СЬВЯТОГА АПОСТАЛА ЯНА БАГАСЛОВА

Архіяпіскап Лука (Война – Ясянецкі)
Ці задумваліся вы калі-небудзь над тым, якая велізарная, як бясконца веліч апосталаў?
Ці задумваліся над тым, як бязьмерная была іх сіла?
Ці задумваліся над тым, якой велізарнай сілай духу, якой адважнасьцю валодалі гэтыя абраньнікі Хрыстовы, гэтыя браты Хрыстовы, гэтыя сябры Ягоныя?
Ці задумваліся над тым, што сэрцавед Бог наш абраў вучнямі Сабе тых, сэрцы якіх былі самымі чыстымі, самымі палымянымі, самымі здольнымі зьмясьціць усю глыбіню і усю веліч вучэньня Хрыстовага?
Ці задумваліся вы над тым, які дзівосны цуд зьдзейсьніў над імі Бог, калі ў дзень Тройцы паслаў Духу Свайго на іх і даў ім сілы і уменьне прамаўляць на усіх мовах, бо гэта было ім неабходна, бо прапаведаваць павінны былі яны усім народам і павінны былі размаўляць на розных мовах.

Thursday, October 7, 2010

АБ МАЎЧАНЬНІ АЛЬБО АГУЛЬНАЕ СТРЫМАНАСЬЦІ

сьвяты Макар Эгіпэцкі
Прывучай сябе да маўчаньня ў словах, стрыманасьці ў справах, а таксама стрыманасьці ў стаўленьні сьмеху і хады. Пазьбягай якой—небудзь празьмернасьці. Таму што такім чынам розум — не дапускаючы сабе выйсьці зь межаў стрыманасьці — захаваецца моцным і не саслабее і не саступіць дагаджаньню страўніку; саслабее ж розум у выніку пякучага запалу; саслабее і па чыньніку іншага запалу, аддаючы сябе ім на раскраданьне. Такім чынам, належыць, каб розум валодаў запалам, узьнёсла седзячы на пасадзе маўчаньня і пазіраючы да Бога. Але не будзь і інэртным на справы, млявым у словах і напоўненым марудлівасьці ў хадзе; так каб добрая суразьмернасьць валодала ва усіх тваіх паводзінах і усё тваё аблічча было б высокашаноўным і як бы духоўным. Сьцеражыся ж і знакаў пыхі: ганарлівага выгляду і паднятай галявы і хады вычварнай і ганарлівай; хай жа да усіх у цябе будуць ветлыя словы і ласкавы зварот; у размове жа зь жанчынамі будзь сарамлівы і, размаўляючы зь імі, май вочы апушчанымі і глядзячымі ў зямлю; кажы ж усё абачліва і зь сілай голасу, суразьмернае карысьці і патрэбе слухачоў, так каб цябе чулі і каб не здарылася, што, калі будзеш казаць занадта ціха, цябе не будуць чуць прысутныя, але і не пераходзь у крык; сьцеражыся ж калі—небудзь казаць пра што—небудзь, што ты не вывучыў раней і не прадумаў, і не слухай усё, што патрапіла, а прыводзячы словы іншага чалавека, не падстаўляй свае уласныя; па меры  слухаць і па меры абмяркоўваць самому, суразьмерна з часам і слова і маўчаньне; зь задавальненьнем вучыся ад іншых і ахвотна сам вучы; ніколі з пачуцьця нядобразычлівасьці (ці зайздрасьці) не хавай мудрасьці ад іншых і не адыходзь ад таго, каб быць навучаным; моцна трымайся старцаў, шануючы іх, як дагадзіўшых Богу, за айцоў; у тых жа, якія маладзей цябе, пакладзі пачатак мудрасьці і дабрадзейнасьці; і не спрачайся зь сябрамі, і не пакеплівай над імі і не кпі; рашуча ж адпрэч хлусьню, зман і грубіянства; але сам велікадушна перанясі і фанабэрыстасьць, і грубіянства ў стаўленьні цябе, зносячы гэта спакойна і цярпліва; хай усе твае справы і словы маюць на увазе Бога, і усё, што — тваё, аднясі да Хрыста; і штохвіліны зьвяртай да Бога душу і сваю думку цалкам прысьвяці сіле Хрыстовай, як бы супакойваючыся ад усякага маўленьня і справы ў прыстанку боскага сьвятла Выратавальніка; і днём, вось, падзяляй твае думкі зь людзьмі, але і з Богам часта будзь у зносінах на працягу дня, і асабліва ж — уначы, так каб працяглы сон не завалодаў тваімі малітвамі да Бога і сьвятымі сьпевамі; таму што працяглы сон падобны сьмерці. Праводзь кожны дзень, робячы ці кажучы людзям што—небудзь добрае; будзь жа заўсёды прычасьнікам Хрыста, які азарае (цябе) зь неба боскім зьзяньнем; ды будзе табе Хрыстос няспыннае радасьцю і спачынкам; і не паслабляй напругу душы багатым пачастункам і перадышкай у працах, адступіўшы ад уласьцівых душы асалоды, якой нельга насыціцца. Дай целу тое, што яму неабходна, і не прыступай да ежы раней, чым прыйдзе час вячэры. Хай жа тваёй вячэрай будзе хлеб, і да яго пададзены плады зямлі і сасьпелая садавіна дрэў; стаўся да ежы лёгка і не шалей, выяўляючы дагаджаньне страўніку; не ясі мяса і не будзь аматарам віна, калі толькі гэта табе не служыць для падмацаваньня сіл падчас хваробы; але ў замену задавальненьня, якія складаюцца ў гэтых рэчах, падахвочвай сябе да радасьцяў, якія складаюцца ў боскіх словах і сьвятых сьпевах, і да падараванае цябе ад Бога мудрасьці; хай думка пра неба узводзіць цябе да неба; і адкінь шматлікія клопаты пра цела, умацаваўшыся надзеяй на Бога, верачы, што Ён належным чынам дасьць табе усё неабходнае: і ежу для жыцьця, і адзежу для цела, і дах над галявой ад зімовай сьцюжы; бо уся зямля і усё, што расьце зь зямлі, усё гэта прыналежыць твайму Цару, і гэта Ягоная справа — у вышэйшай ступені клапаціцца пра Сваіх слуг як пра Свае сьвятыні і храмах. Таму ні хвароб занадта не пужайся, ні — чаканага наступу часу старасьці; бо калі гэта будзе пажадана твайму Цару, а таксама будзе на выгоду дзеля тваёй душы, — хвароба твая спыніцца; а старасьць тваю Ён — як крыламі — пакрые Сваёю Боскаю сілаю.
З прычыны гэтага, і ў адносінах да цяжкіх душэўных боляў быўшы бясстрашным — як нейкі годны барацьбіт на змаганьні непарушна і доблесна пераносіць цяжар, — не ламайся душою ад скрухі. Калі ж хвароба і будзе працяглай, не стамляйся; і калі што іншае здарыцца табе, не наракай; але выяві доблесьць душы, аддаючы падзяку Богу, знаходзячыся і ў цяжкім становішчы; а гэта мудрэй, чым для думаючага агульначалавеча, і немагчыма і нялёгка знайсьці сярод людзей; спагадай патрабуючым і прад тварам людзей прасі ў Бога дапамогі; таму што Ён акажа літасьць молячаму сябру Свайму і дасьць дапамогу патрабуючым, жадаючы зрабіць вядомай людзям Сваю сілу, каб на падставе пазнаньня яны зьвярнуліся да Бога і спазналі вечную асалоду, калі прыйдзе Сын Божы, вызначаючы (даруючы) выгоды праведнікам.
Добра заўсёды баяцца і ні ў чым не давяраць сабе, каб не здарылася каму няшчасным чынам “патануць”; таму што чалавеку можа здацца, што ён паступае добра, а насамрэч гэта можа быць не так; лепш жа заўсёды хай чалавек заклікае Бога, каб Ён сам зрабіўся яго Даведнікам, і Шляхам, і Розумам, і Вызначэньнем, і Тлумачальнікам; да таго часу, пакуль чалавек не знайшоў у сабе Хрыста, хай ніякім чынам не давярае сабе. Як той, хто рызыкаваў патануць, той, са страху перад морам, ні пра што іншае не меў клопату, як толькі пра тое, каб выратавацца, так і хрысьціянін павінен, маючы на увазе Бога, заўсёды баяцца і не быць легкадумным. Ахвотнік выратавацца хай жыве, робячы тое, што жадае Бог, таму што тое, што Ён жадае, гэта і ёсьць Яго воля; любячы Бога хай прымушае сябе любіць і блізкага свайго; хай будзе пакорлівым прад Богам і людзьмі, заўсёды усім сэрцам на варце і супрацьстаяць благім намерам; і калі хто бывае уважлівы, яму належыць заўсёды быць у боязі і поўным любові і пакоры і мець клопат пра тое, каб дагадзіць Госпаду і зваяваць у сабе старога чалавека; легкадумны ж і маючы расхлябанае сэрца знаходзіцца ў “старасьці” і нават не пачынае жыць і не умее змагацца. Такім чынам, добра заўсёды быць у страху і шукаць навучаньне і дапамогу ад Госпада, каб дапамагчы каму выратавацца пры дапамозе Госпада, Якому слава на вякі вякоў. Амін.

ПОЛЬСКАЯ ІНТРЫГА АЛЬБО ЯШЧЭ РАЗ АБ “КАТАЛІЦКІХ ПАКУТНІКАХ”

Андрэй Лапата
Другая Сусьветная вайна прынесла вялікія і непапраўныя страты беларускаму народу. У яе полымі згарэлі мільёны людзей, мільёны згубілі сваіх родных і блізкіх. Натуральна, сьмяротны ваенны буравей не абмінуў і сьвятароў, як праваслаўных, так і каталіцкіх. Сярод сьвятароў абодвух канфэсій былі розныя людзі: адны былі сапраўднымі беларускімі патрыётамі і аддалі сваё жыцьцё служачы Богу і Беларусі – такім вечная памяць і слава. А былі і іншыя, якія пад пакровам прыгожых словаў аб “хрысьціянскіх каштоўнасьцях”, хаваючыся пад выглядам “прыяцеляў беларусаў” і карыстаючыся вайсковым становішчам, выконвалі ролю духоўных зьнішчальнікаў беларускага народу. Гэтыя апошнія, на вялікі жаль, і зараз, пад патранатам Рыма – Каталіцкага Касьцёлу (далей – РКЦ), абвясьціўшага іх “пакутнікамі за веру”, працягваюць сваю брудную справу. Менавіта аб такіх “ілжэ пакутніках” і іх папулярызатарах і пойдзе мова ў нашым невялікім артыкуле.

Wednesday, October 6, 2010

АБ ЗНАЧЭНЬНІ ХРАМУ Ў ЖЫЦЬЦІ ХРЫСЬЦІЯН

сьвяціцель Феафан Затворнік
Калі б сабраць разам душы ўсіх, хто тут знаходзіцца, і ўсіх агледзіць адным позіркам, то пры ўсёй разнастайнасьці твараў і чыноў, пры ўсёй розьніцы думак і ўпадабаньняў, нельга б не пабачыць адзінага агульнага пачуцьця радасьці і духоўнага вясельля аб пабудове храму, і такога храму. У гэтым зь нашага богу мусіць быць аддадзена даніна набожнае стараннасьці і трывалай працы стваральніцы храму (Яе міласьці Веры Мікалаеўны Войкавай), – даніну свабоднага духа, паміж волі, аднак, сыходзячую. І сапраўды, ведаючы, што значыць храм Божы ў хрысьціянскім жыцьці, нельга не напаўняцца асаблівым задаволеньнем, калі бачыш іх пабудаванымі руплівасьцю аб сваім выратаваньні і аб выратаваньні іншых любоўю; нельга не выявіць удзячнасьць Госпаду, уклаўшаму думку і дапамагаўшаму; нельга застацца няўдзячным да тых, хто паслухаў унушэньне і не шкадаваў працы і дастатку ў выкананьні. Такімі пачуцьцямі ды вянчаецца сёньняшняя наша ўрачыстасьць.

АБ ШАНАВАНЬНІ БОСКАЕ МАЦІ

Пітанаў Ю.В.
Часам праваслаўных хрысьціян абвінавачваюць у тым, што яны больш шануюць Багародзіцу, чым Хрыста. Але гэта выклікае пытаньне: адкуль узятыя гэтыя статыстычныя дадзеныя? У сапраўднасьці гэтае абвінавачаньне пабудавана на прыватным меркаваньні асобных людзей.

Tuesday, October 5, 2010

МУСУЛЬМАНЕ АБСЫПАЛІ КАМЕНЬНЕМ АЎТОБУСЫ З ПРАВАСЛАЎНЫМІ СЭРБАМІ

На аўтобусы праваслаўных сэрбаў, якія павярталіся зь інтранізацыі сэрбскага патрыярха Ірынея ў горадзе Печ (Косава), напалі албанцы – мусульмане і пачалі закідваць іх каменьнем.
Па афіцыйным дадзеным, як мінімум дзесяць аўтобусаў, поўных праваслаўнымі паломнікамі, былі закіданы каменьнем каля шпіталю г. Печ. Таксама мусульмане зьдзейсьнілі напад і на аўтобусы італьянскае місіі НАТО ў Косава (KFOR), на якіх перавозілі праваслаўных сэрбскіх дзяцей і журналістаў.
Па неафіцыйнае інфармацыі, наданай “Беларускае Аўтакефаліі” сэрбскім сьвятаром Міланам з арганізацыі “Косаўскі Фронт”, ад каменьня і пабітага шкла пацярпела шмат праваслаўных паломнікаў, а адна пажылая жанчына памерла ад сардэчнага нападу ў выніку трапіўшага ў яе каменя. Сьвятар распавядае і аб абразьлівых дзеля праваслаўных і наогул хрысьціянскіх вернікаў лёзунгаў і выкрыкаў мусульманскага натоўпу, дэманстратыўным паленьнем Новага Запавету і хрысьціянскіх сымбаляў мусульманамі.

Па матэрыялах і інфармацыі:
http://www.sme.sk/c/5577224/autobusy-plne-srbskych-veriacich-v-kosove-obsypali-kamenmi.html й “Косаўскага фронту” (Бялград, Сэрбія).

КРЫЖ СВОЙ І КРЫЖ ХРЫСТОВЫ

Сьвяціцель Ігнацій (Бранчанінаў)
Гасподзь сказаў вучням Сваім: Калі хто жадае крочыць за Мной, ды адмовіцца ад сябе, і возьме крыж свой, і крочыць за Мной.
Што значыць крыж свой? Чаму гэты крыж свой, гэта значыць асобны кожнага чалавека, разам завецца і Крыжам Хрыстовым?
Крыж свой: смуткуй і пакуты зямнога жыцьця, якія ў кожнага чалавека — свае.
Крыж свой: пост, дбаньне і іншыя набожныя подзьвігі, якімі зьміраецца цела і скараецца духу. Гэтыя подзьвігі павінны быць адпаведныя сілам кожнага, і ў кожнага яны — свае.

Monday, October 4, 2010

АБ БАРАЦЬБЕ ЗЬ САТАНОЙ

звышгодны Яфрэм Сірын
Нячысьцік сатана, пасьля рашучай над ім перамогі, сеўшы, сам на сябе жаліўся з плачам і казаў: “На жаль мне, беднаму! Чаму я адданы, няшчасны? Як пакінуў бітву, саступіўшы над сабой перамогу? Зрэшты, сам я зрабіўся вінаватым гэтага сораму, надоўга завязаўшы зь імі барацьбу. Пераможанаму ў першай і другой бітве належала б мне адразу раздумацца, што зь імі Хрыстос. А зараз, пагнаўшыся за перамогай над сьвятымі, павялічыў я толькі, да ганьбы сваёй, узнагароду іх і, пераможаны, адступіў у вялікім сораме, з галявой пакрытай болькамі ад маіх жа удараў. Бо паставіў я сеткі, каб іх улавіць; а яны, захапіўшы іх, разьбілі мне галаву. Узялі яны і стрэлы мае вострыя, якія кідаў я ў іх, і імі забілі мяне. Я жадаў адолець іх розным запалам, яны ж зьвярталі мяне ва уцёкі сілай крыжа. Таму справядліва цярплю я, найвялікі вар'ят, які, і, не жадаючы, даў бачыць, што праціўнікі мае добра навучаныя. Наставіцца мне належала пасьля таго, што пацярпеў я ад Хрыста, пасьля таго, як Ім зваявана уся мая сіла. Бо усё тады зрабіў я, каб раскрыжавалі Яго; і сьмерць Яго аддала мяне сьмерці. Тое ж самае зноў пацярпеў я ад пакутнікаў, адданы ганьбе, сораму і сьмеху. Я падштурхнуў цароў, прыгатаваў пакуты, каб пакутнікі, бачачы гэта, прыйшлі ў жах і зракліся Хрыста. Яны ж не толькі не жахнуліся розных пакараньняў сьмерцю, але да самай сьмерці вызнавалі Хрыста. Так і зараз, жадаючы перамагчы гэтых у змаганьні, зь вялікім сорамам адступіў я, пераможаны. Не ў сілах я вынесьці ганьбы, якой аддадзены. Хваліўся я вялікімі задумамі, а людзьмі нікчэмнымі зрынутая мая магутнасьць і усё маё валадарства. Не ведаю, нарэшце, што мне рабіць і чым апраўдаць сябе? Людзі нікчэмныя і невукі атрымалі вянок пераможны; а я, няшчасны, застаўся ў сораме, азмрочыўся, зьдзіўлены жахам, высіліліся сілы мае. Таму зусім не ведаю, што рабіць мне, беднаму, і як паступіць, уцякаючы ад гэтых мужных падзьвіжнікаў; пайду да сяброў сваіх, якія абралі бестурботнае жыцьцё, дзе не будзе мне працы і не трэба таксама хітрыкаў. Бо, у іх саміх узяўшы ланцугі, зьвяжу іх гэтымі, а зьвязаўшы іх ланцугамі, да якіх яны прыкаваныя, буду мець ужо іх у сябе пад рукой, як рабоў, заўсёды добраахвотных выканаўцаў жаданьняў маіх, каб, хоць бы ў гэтым выпадку узяўшы верх, прыйсьці мне некалькі ў сябе, і пахваліцца імі, як доблеснаму ваяру і пераможцу. Бо, хоць сваім ладам жыцьця увядуць яны сябе ў прорву, аднак жа буду цешыцца іх пагібелі, і з радасьцю павяду іх на шлях пагібелі, каб мець саўдзельнікаў у полымі незгасальным”.
Такім чынам, браты, спазнаўшы немач ворага, будзем уважлівыя да сябе, пераймаючы айцам. Калі пойдзем шляхам, якім яны ішлі, то знойдзем на ім Госпада Ісуса, Які зрабіўся нашым кіраўніком і дапамогай. А як хутка вораг убачыць, што зь намі Хрыстос, праўдзівае Сьвятло, зусім не асьмеліцца зірнуць нам у твар, таму што сьвятло, якое ў нас, асьляпляе вочы ягоныя.
Такім чынам, па сказаным раней, хрысталюбівыя браты, пасьпяшым ачысьціць сэрцы свае, каб у дапамогу сабе прыцягнуць мілату Духа; і вораг не узмоцніцца ужо супраць нас. Самі мы, неразумныя, даём яму сілу, аддаляючы сябе ад Бога адхіленьнем сьвятых запаведзяў. Засьпеўшы ж нас аголенымі ад мілаты, вораг сам вядзе нас на шлях свой. Таму малю вас і няспынна прашу: уцякаем нячысьціка, уцякаем ад яго, разарвём і ланцугі, якімі зьвязаў ён нас па нашым жа жаданьню. Зьвернемся да Хрыста, носячы добры і лёгкі цяжар Ягонае літасьці, каб, ідучы добрым шляхам запаведзяў Хрыстовых, дасягнуць нам сялібу, якую прыгатаваў Бог любячым Яго. Яму належыць гонар і пышнасьць, Айцу, і Сыну, і Сьвятому Духу, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў! Амін.

Sunday, October 3, 2010

З ГІСТОРЫІ ПЕРАКЛАДУ БІБЛІІ НА СТАРАБЕЛАРУСКУЮ МОВУ

Андрэй Котлярчук
На нашу думку, дагэтуль, працуючы па асобным напрамкам, мовазнаўцы, кнігазнаўцы, філёзафы пазабываліся аб агульнае канцэпцыі вывучэньня гісторыі перакладаў Бібліі на старабеларускую мову. Па-першае, патрэба акрэсьленыя храналёгія, якая б улічвала не толькі друкаваныя творы, але і рукапісы, не толькі пераклады асобных кніг, але і фрагмэнты. Яна можа выглядаць наступнае:
1.      Даскарынаўскі час – канец ХV – 1517 г.
2.      Пераклады Францыска Скарыны 1517- 1525 г.г.
3.      канец ХVІ – ХVІІ стагодзьдзі
4.      ХVІІІ стагодзьдзе.