ПАСЛАНЬНЕ КІЕЎСКАГА МІТРАПАЛІТА НІКІФАРА ДА КНЯЗЯ ЎЛАДЗІМІРА МАНАМАХА У ЧАС ПОСТУ

Пасланьне Нікіфара, мітрапаліта Кіеўскага, да князя Ўладзіміра, сына Ўсевалада, унука Яраслава.

Дабраслаўлёны Бог і дабраслаўлёнае сьвятое імя славы Ягонай, дабраслаўлёнае і праслаўленае, князь мой. Дабраслаўлёны той, хто па шматлікай сваёй дабрыні і як чалавекалюбца ўдастоіў нас дайсьці да прачыстых дзён сьвятога Посту, які Ён, як творца нашага выратаваньня, дзеля духоўнага ачышчэньня душаў нашых узаконіў.

І сам пост трымаў сорак дзён для абвяшчэньня свайго ачалавечаньня, не патрабуючы посту, але нам прыклад паказваючы постам.

Калі б першы прабацька, Адам, пасьціўся ад дрэва пазнаньня і запавет Уладыкі захаваў, то другі Адам, Хрыстос Бог наш, не патрабаваў бы посту. Але праз злачынства першага, які не пасьціўся, пост трымаў Ён, каб няпослух разбурыць. Падзякуем і паклонімся трымаўшаму пост Уладыку, узаконіўшаму для нас пост і лекі дзеля здароўя  душэўнага падараваўшаму!

АБ СВАБОДНАЙ ВОЛІ ЧАЛАВЕКА

звышгодны Яфрэм Сірын

І

У каго зь людзей дастане сіл у адзін дух распавесьці усё доўгацярпеньне Тваё, зь якім пераносіш правіны нашы? Калі грашым мы, то праймаемся беззаконьнямі, а калі паступаем добра, то узносімся гонарам.

Без літасьці раздражняемся адзін на аднаго. Калі узвышаецца хто, то зайздросьцім яму. Калі валіцца хто, то цешымся гэтаму. І наколькі скарочана жыцьцё наша, настолькі падоўжаны шэраг нашых грахоў.

Скараціў Ты працяг жыцьця нашага, самая вялікая мера ягоная  — семдзесят гадоў, але мы грашым перад Табой у семдзесят разоў па семдзесят. Па літасьці скараціў Ты дні нашы, каб не даўжэў шэраг грахоў нашых.

Зьвяртаюся да Тваёй міласэрнасьці, якое пакрывае праўду Тваю. Чалавек нячысты ненавідзіць падобнага яму нячыстага, але Ты сьвяты, Цябе не абураюць грахі нашы.

Дзівуюся праўдзе Тваёй, што не уваходзіць яна ў змаганьне зь літасьцю Тваёй, таму што ў такой жа меры ўзрастае шчодрасьць Твая, у якой растуць нашы брыдоты. Дзівуюся таксама, чаму адна не жаліцца на іншую, што не гневаецца яна на гневячых Цябе?

Цалкам дасканалымі стварыў Ты нас, без меры пашкодзілі мы. Ты навучыў нас праваму, а мы пачалі паступаць зьменліва, згладзілі ў сабе перавагі прыроды сваёй. Ты утварыў нас з праху, мы сьцягнулі зь сябе выяву Тваю і падабенства Тваё.

Так, дзівуюся той і іншай, дзіўлюся прад літасьцю Тваёй і прад праўдаю Тваёй. Калі здараецца нам стаць вінаватымі перад ёй,  — молім яе не помсьціць нам, а калі здарыцца чалавеку стаць вінаватым перад намі,  — патрабуем ад яе не адхіляць ад яго вачэй сваіх.

Праўда ж Твая, калі чалавек зьвяртаецца да яе са скаргай на даўжніка свайго, папярэдне узважвае дадзены яму заклад і разам абавязкі ягоныя, з тым, каб сам выплаціў перш, а потым ужо патрабаваў помсты.

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ ПАМЯЦІ СЬВЯТОГА МУЧАНІКА МЕРКУРЫЯ СМАЛЕНСКАГА

прат. Сяргей Горбік

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Сёньня мы сьвяткуем памяць аднаго з беларускіх сьвятых – сьвятога мучаніка Меркурыя Смаленскага. Праслухалі ягоны жыцьцяпіс, напісаны яшчэ ў далёкім ХІІІ стагодзьдзі… Але жадаецца мне паразважаць не аб вонкавым подзьвігу сьвятога Меркурыя, бо ён і так добра выкладзены ў жыцьцяпісу, а аб глыбінным, беларускім сэнсе гэтага выяўленага праз Багародзіцу цуда.

Вось мы чытаем ў жыцьцяпісу сьвятога Меркурыя, што ён быў “рымлянін родам, але вераю – набожны хрысьціянін грэцкага абраду”. Хутчэй за ўсё, ратуючыся ад каталіцкага гвалту, ягоныя бацькі зь маленькім Меркурыем уцяклі з Рыму (альбо Рымскай імпэрыі) на праваслаўныя землі Кіеўскай Русі. І зь усіх княстваў гэтых зямель яны абралі менавіта адно з Беларускіх княстваў. Чаму так? Чаму яны не спыніліся ў Кіеве? Чаму прыйшлі менавіта ў Беларусь? І чаму Боскі задум выратаваньня і перамогі над навалай бязбожнікаў зьдзейсьніўся менавіта на нашай зямлі – у Сьвятой Беларусі?