Friday, July 2, 2010

ЯК ПАТРЭБНА ВЫПРАЎЛЯЦЦА Ў ШЛЯХ

(памяць звышгоднага айца нашага Яна самотніка)

пратаярэй Віктар Гур’яў

Шматлікія хрысьціяне маюць цудоўны звычай, выпраўляючыся ў шлях, старана маліць Бога і Ягоных сьвятых і даручаць лёс сваіх родных на час сваёй адсутнасьці і свае ўласны лёс у вандроўцы таксама ахове Госпада і Ягоных сьвятых. Але гэты звычай не шматлікім, а ўсім нам усім неабходна выконваць. Бо хто ж на самой справе найбольш надзейная абарона нам, як не Гасподзь? І якія ж могуць быць лепшыя ахоўнікі нашы ў вандраваньнях, як не Ягоныя сьвятыя? Ведайце, браты, што і Гасподзь, і сьвятыя дагаджальнікі сапраўды ахоўваюць у вандраваньнях тых, якія прад выпраўленьнем у шлях просяць у іх дапамогі і малітву ад дапамозе заўсёды прымаюць зь добрай воляй.

Звышгодны айцец наш Ян, што называецца самотнік, меў у сябе у пячоры абраз Усясьвятой Багародзіцы зь Адвечным Немаўлём на руках. Патрэбна заўважыць, што Ян меў звычай шмат вандраваць дзеля пакланеньня па розным сьвятым месцам. Так, ён хадзіў у Ерусалім, на Сінайскую гару, да мошчаў сьвятых мучанікаў і іншых сьвятых. Калі ж ён выпраўляўся ў шлях, заўсёды ўставаў на малітву і прасіў Бога, каб кіраваў ягонай вандроўкай. А потым ён уставаў прад іконай Боскай Маці і казаў: “паколькі ў далёкі шлях жадаю выправіцца і сыходжу на доўгі час. То Цябе прашу быць маёй спадарожніцай і Тваёй дапамогі прашу”. І, памаліўшыся так, звышгодны сыходзіў, куды жадаў, і праводзіў у вандраваньнях: калі месяц, калі два, калі тры, а калі пяць і шэсьць, і шлях яго заўсёды быў удалы. Што малітва аб дараваньні яму дапамогі была прыемна Богу і Ўсясьвятой Багародзіцы, бачына яшчэ і зь цудоўнага знаку. Сьвяты прад выпраўленьнем заўсёды ў кельлі запальваў лямпаду прад іконай, і гэтая лямпада не згасала ўвесь час ягонай адсутнасьці, і, павяртаючыся, ён заўсёды знаходзіў яе гарэўшай.

Такім чынам, браты, калі маеце задум куды выправіцца, то раней і больш за ўсё зьвярніцеся да Бога і сьвятых Ягоных зь малітвай: і сябе прасіце ў іх дапамогі і абароны, і дамашніх сваіх даручыце іх дапамозе і абароне, і ўсё будзе добра. Бо з Госпадам у вандраваньні нават і пасярод цені сьмяротнай крочыць бясьпечна. “Калі я пайду, – кажа Давыд, – далінай сьмяротнага ценю не ўбаюся ліха, бо Ты са мною” (Пс. 22:4). А што сьвятыя не адмовяцца таксама дапамагчы нам ў вандраваньні, калі іх аб гэтым папросім, гэта магчыма зразумець з таго, што яны самі па сябе ведаюць аб неабходнасьці ў вандраваньнях вышэйшае дапамогі дзеля чалавека, бо самі вандравалі ў пустэльнях, і ў гарах, і ў пячорах і цясьнінах зямных (Жыд. 11:38). Амін.


ПАЧАТКОЎЦУ Ў ВЕРЫ, АБ ВЯРТАНЬНІ ДА ВЕРЫ

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі (Веліміравіч)

Нібы вандроўца, які вяртаецца дадому зь далёкіх чужых краін, вяртаецеся Вы цяпер зь ледзяных межаў няверы да цёплага вагню веры нашых айцоў і дзядоў. Цяжкасьці, зь якімі Вы пры гэтым сутыкаецеся, добра вядомыя Царкве. Бо Царква мае вялікі досьвед у тым, што бывае зь людзьмі, калі яны адпадаюць ад веры і калі зноў вяртаюцца да яе. У першым выпадку нячысьцікі тураць іх усё далей, а ў другім заступаюць ім шлях назад, выкарыстоўваючы ўсе свае падкопы. Так і зь Вамі: то кідаюць Вас у адчай, то вабяць спакусамі цялеснага шляху, па якім Вы каціліся ў прорву, то падштурхоўваюць Вашых былых спадарожнікаў высьмейваць Вас, то нагадваюць Вам аб вядомых бязбожніках, якія “карыстаюцца павагай” у людзей.

Вы павінны змагацца зь нябачнымі ворагамі. Вы іх абавязкова пераможаце, калі не страціце з поля зору аблічча Хрыста, свайго найвялікшага Дабрадзея. Ён адзін быў адзіна дасканалым Чалавекам, Які жыл на зямлі, з тых часоў як на зямлі зьявіліся людзі. Набліжайцеся да Яго, моліцеся Яму, пераймайце Яму. Глядзіце на Яго, як нараджаецца Ён у пячоры дзеля Вас. Глядзіце, як працуе і прымяншаецца дзеля Вас. Глядзіце, як вылечвае хваробы цела — сымбаль Вашых духоўных хвароб. Глядзіце на Яго, на Крыжы раскрыжаванага — за Вас. Глядзіце, як Ён у славе нябеснай глядзіць на Вас, Ён, уваскросшы і узьнесены. Усюды сустракайцеся зь Яго поглядам, і ачышчальны сорам авалодае Вашай душой, сорам за тое, што былі так далёка ад Яго і супраць Яго. Крыкніце нячысьцікам, ілгаўшымі і спакушаўшымі Вас: а вы што зрабілі для мяне?

Кажаце, што атрымліваеце асалоду ад чытаньнем Сьвятога Пісаньня і што усе астатнія кнігі сталі сумныя і агідныя, Вы не можаце браць іх у рукі. Так звычайна бывае зь духоўна моцна галоднымі людзьмі: яны не могуць насыціцца словам Божым пасьля хваравітага паглынаньня чалавечых слоў. Але, кажаце, Вам пакуль не даецца малітва. Прыйдзе і яна, не сумнявайцеся.

Калі разгарыцца ў сэрца любоў да Любячага Вас, Вы пачнеце прагна шукаць любых зносін зь Ім. А цяпер практыкуйцеся ў кароткай малітве, скажам: “Сьвяты Божа”, “Усясьвятая Тройца”, “Ойча наш” або “Багародзіцы Дзева”. Паўтарайце гэтую малітву пяцікратна на працягу дня, зрабіце гэта правілам і, жадаеце або не жадаеце, не адыходзьце ад яго. Бо чытаньне Сьвятога Пісаньня дае сьвятло, а малітва — цеплыня. Далучыце да іх міласьціну, хай невялікую, хай не для шматлікіх. Міласьціна, разам са сьвятлом Пісаньні і цеплынёй малітвы, дзейнічае на душу, як духоўная вільгаць, і душа пачынае узрастаць, пашырацца, паглыбляцца і прыносіць добры плён. Так вернецца Ваша душа ў духоўна здаровы, нармалёвы стан і будзе як дрэва добрае. А усякае добрае дрэва прыносіць, па словах Бясхібнага, плады добрыя.

Мір Вам і радасьць ад Хрыста Бога.


ЧАЛАВЕКУ, ЯКІ ГАРУЕ АБ ТЫМ, ШТО НЕ ВЕРЫЦЬ У БОГА

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі (Веліміравіч)

Які грэх ты зьдзейсьніў, што здарылася з табой гэтая бяда з бед, што спыніў ты сувязь з Крыніцай жыцьця і Падаўцам розуму, што зрокся ад Таго, вечнае быцьцё Якога яўней нашага імгненнага быцьця, і наша існаваньне толькі Ім апраўдваецца?

Бог не хаваецца ад чалавека. Грэшны чалавек хаваецца ад Бога, хаваецца і хаваецца, пакуль зусім не страціць Яго з поля зору. Як напісана аб прабацьках, што, калі зграшылі, схаваўся Адам і жонка яго ад асобы Госпада Бога паміж дрэвамі раю . Як тады, так і зараз. Як толькі зьдзейсьніць чалавек цяжкі грэх, ён хаваецца ад Бога за сьпіну прыроды. І губляецца сярод стварэньняў, сярод камянёў, дрэў і жывёл, як бы сярод уяўных сваякоў, тоне ў цені прыроды. І як гаворыцца аб зацьменьні сонца, калі месяц засланяе гэтага сьветлага цара прыроды, так можна казаць аб “зацьменьні Бога” — Сонцы Праўды — для тых, хто прыродай засланяецца ад вачэй Творцы прыроды.

Але гэта толькі нашы чалавечыя словы, бо зацьменьне сонца азначае не тое, што сонца страціла сьвятло, а толькі тое, што сьвятло утоена ад нашых вачэй. Гэтак жа і “зацьменьне Бога” не значыць, што Бог зьнік і Яго няма больш, але тое, што паміж Богам і чалавекам устала нешта і зачыніла сабой Бога ад яго розуму. Гэта нешта ёсьць грэх чалавечы.

Не вінаватая прырода, калі абагаўляе яе бязбожнік. Уся яна пярэчыць адмаўленьню Бога і сваім прыхільнікам. Уся прырода, ад неабсяжнага сонца да драбнюткага атама, аднагалосна і гарманічна сьведчыць аб быцьці і дзеяньні свайго Творцы. Старажытныя эгіпцяне, напрыклад, абагаўлялі усяго стварэньне, а больш усіх чорнага быка, якога звалі Апіс. Паводле адной легенды, прыйшоў нейкі фараон, каб прынесьці ахвяру Апісу. Калі ён пакланіўся так званаму богу, бык падчапіў яго на рогі і адкінуў далёка ад сябе. “Цяпер бачу, што ты не Бог, а бык!” — у гневе выклікнуў фараон. На гэта Апіс яму адказаў: “Гэта я і жадаў табе паказаць! З гэтага часу пакланяйся Тому, Хто стварыў цябе і мяне!”.

Ты кажаш: “Цяжка паверыць, пакуль не убачыш!”. Але чым бачыць жадаеш: вокам або духам? Калі вокам цела, тады Той, Які больш сусьвету, павінен прынізіцца, каб зьмясьціцца ў абмежаваным полі твайго зроку. Ці бачыш ты свой розум вачамі? Паміж тым раззлаваўся бы, калі бы хтосьці сказаў табе, што не паверыць у твой розум, пакуль вачамі не убачыць. Калі ж духам жадаеш бачыць Бога, тады можаш убачыць Яго, бо дух чалавечы прасторней сусьвету і Бог ёсьць духАле дух твой павінен быць чысты, бо толькі чыстым абяцана бачыць Бога .

Бяжы хутчэй з той цемры, якая, як павук, аблытала тваю душу. Пасьля грэхападзеньня Адам зьбег ад Бога. Але міласьцівы Творца не зьбег ад тварэньня Свайго, а наблізіўся і паклікаў: Адам, дзе ты? І цябе Ён кліча, няўжо не чуеш: “Добрае, дзе ты?”. Зьвярні твар свой да Сьвятла, сын Сьвятла, бо Айцец Сьвятла з палымянай любоўю кліча цябе.

Слухай і ведай: ніхто ў родзе і народзе тваім не праславіўся, акрамя тых, хто Бога уславіў.

Міласьць табе і здароўе ад Госпада.