Friday, August 30, 2013

ПАДРЫХТОЎКА ДА АФІЦЫЙНАГА ВЫДАНЬНЯ БЕЛАРУСКАМОЎНАГА БОГАСЛУЖБОВАГА ЭВАНГЕЛЬЛЯ Ў ПОЛЬСКАЕ АЎТАКЕФАЛЬНАЕ ПРАВАСЛАЎНАЕ ЦАРКВЕ. ІНФАРМАЦЫЙНАЕ ПАВЕДАМЛЕНЬНЕ.


Пытаньне разьвіцьця і выкарыстаньня беларускае мовы ў Польскае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царкве (далей – ПАПЦ) міжваеннага часу застаецца адным зь найменей дасьледаваным у гісторыі Беларусі. Да сёньня дасьледчыкі, з розных канфэсійных ды палітычных меркаваньняў, спрабуюць абыйсьці гэтую тэму маўчаньнем або абмяжоўваюцца некалькімі сказамі ў сваіх навуковых працах. Дадзены артыкул–паведамленьне, зьяўляецца спробай выкласьці некаторыя факты ды зацікавіць беларускіх дасьледчыкаў дадзенае тэмай.
Пачаткам афіцыйнага дазволу выкарыстаньня беларускае мовы ў ПАПЦ, на наш погляд, мусім лічыць Сьвяшчэнны Архірэйскі Сынод ПАПЦ, які адбыўся 3 верасьня 1924 г. у Варшаве. Менавіта ў пастанове гэтага Сыноду сказана наступнае: “У дадатак да пастановаў Сьвятога Сыноду ад дня 16 чэрвеня і 14 сьнежня 1922 г. і ў разьвіцьцё іх — 1. дазволіць ужываньня ўкраінскай, беларускай, польскай і чэскай моваў у тых богаслужбовых чынах, тэкст якіх атрымаў багаслаўленьня  вышэйшай Царкоўнай уладай і ў тых парахфіях, дзе таго зажадаюць парахфіяне і дзе гэта магчыма па мясцовым умовам…”. Разам з тым, нягледзячы на фармальны дазвол, гэтая пастанова заставалася досыць тэарэтычнаю, ва ўсякім разе для беларусаў, бо на той час практычна не было не толькі перакладаў чыноў богаслужбы, але нават перакладу Эвангельля і Псалтыра.
Менавіта для ўніфікацыі перакладаў богаслужэбнае літаратуры на нацыянальных мовах, Сьвяшчэнны Архірэйскі Сынод ПАПЦ у красавіку 1927 г. вырашае выдаць “афіцыйныя Богаслужбовыя Эвангельля на польскай, чэскай, украінскай і беларускае мовах” (Журнал Сьвяшчэннага сыноду ПАПЦ ад 20 красавіка 1927 г.).

Sunday, August 25, 2013

КАЗАНЬ У 9-Ю НЯДЗЕЛЮ ПАСЬЛЯ ПЯЦІДЗЕСЯТНІЦЫ



Бачачы моцны вецер, спалохаўся і, пачаўшы тануць, закрычаў: Госпадзе! уратуй мяне
Мц. 14:30
Слава Айцу, і Сыну, і Сьвятому Духу.
Упадабаныя браты і сёстры!
Сёньня чытаньне Эвангельскае перадае нам пра дзіўнае хадзеньне Збавіцеля па вадзе, пра тое, як Гасподзь супакоіў буру і выратаваў Апостала Пятра ад патапленьня, калі той, спытаўшы ў Госпада дазволу, пайшоў па моры, але, усумніўшыся ў заступніцтве Божым, пачаў тануць, заклікаючы: Гасподзь, выратуй мяне!
Эвангельле ад Мацея так перадае нам апавяданьне пра гэты цуд: пасьля насычэньня пяці тысяч чалавек пяцьцю хлябамі і дзьвюма рыбамі Гасподзь адразу ж прымусіў вучняў Сваіх увайсьці ў лодку раней за Яго і плыць на іншы бок, пакуль Ён адпусьціць людзей. І, адпусьціўшы народ, Ён узышоў на гару памаліцца сам-насам; і вечарам заставаўся там адзін. А лодка была ужо на сярэдзіне мора, і яе білі хвалі, бо вецер быў страшны. Ў часе чацьвёртай варты начной пайшоў да іх Ісус, ідучы па моры. Вучні убачыўшы Ягоную хаду па моры, зьдзівіліся і казалі: гэта прывід І ад страху пачалі страшна крычаць. Але Ісус адразу зьвярнуўся да іх са словамі: Супакойцеся, гэта Я, ня бойцеся. Пётр сказаў Яму ў адказ: Гасподзь! Калі гэта Ты, загадай мне прыйсьці да Цябе па вадзе. Ён сказаў: ідзі. І, выйшаўшы з лодкі, Пётр пайшоў па вадзе, каб падысьці да Ісуса, але, бачачы моцны вецер, спалохаўся і, пачаўшы тануць, закрычаў: Гасподзь! выратуй мяне. І адразу Ісус падняў руку яго і кажа яму: малаверны навошта ты засумняваўся? І, калі увайшлі яны ў лодку, вецер аціх. Тыя, што былі ў лодцы падышлі, пакланіліся Яму і сказалі: сапраўды, Ты Сын Божы. І пераправіўшыся, прыбылі ў зямлю Генісарэцкую (Мц. 14:22-34).
І вось сёньня, у часе нашага бурнага і поўнага сьмяротных спакус сьвету, гэтак жа, як Пятру і іншым апосталам, нам цяжка паверыць, што Бог, Бог міру, Бог гармоніі можа знаходзіцца ў самым цэнтры буры, якая быццам гатовая разбурыць і нашу бясьпеку, і пазбавіць нас самога жыцьця. Бо жыцьцё наша - гэтакае жыцьцёвае мора, палохае нас прыступамі буры. Мы не можам ведаць, што з намі адбудзецца праз кароткі час. Не адна сьмерць падкрадаецца як злодзей. Падкрадваюцца таксама амаль усе пошасьці. Жыцьцё наша хістаецца ад розных нападаў нячысьцікаў і апантаных злым людзей. Немагчыма прадугледзець і папярэдзіць, што прыдумляе падступны і што паслужыць нагодай і сродкам да нападу, адкуль паўстане спакуса.
У гэтай цемры начной, якая акружыла нас, сярод хваляў мора жыцьцёвага, мы можам здабыць сапраўдны спакой і бясьпеку толькі ў шчырым сардэчным перакананьні ў тым, што плывем мы па гэтым жыцьцёвага мора, падобна апосталам, не самі сабою, але па волі Госпада: загадаў Ісус, кажа Эвангеліст, вучням у лодку, - плывём да вызначанага Госпадам берагу вечнага жыцьця, да шчасьлівай сядзібы Царства Божага, плывём у нябачным, але тым не менш выратавальнай для нас прысутнасьці Самога Госпада, які ідзе па моры і супакойвае хвалі.
І мы - як тыя вучні; нам не трэба прадстаўляць уяўленьнем, што з імі адбываецца: мы самі знаходзімся ў тым жа моры, у той жа буры, і Той жа самы Хрыстос, з Крыжа або з магілы устаў, стаіць пасярод яе і кажа: ня бойцеся, гэта Я!
Кожны з нас, калі б асэнсавана глядзеў на сваё жыцьцё, то пастаянна бачыў бы гэты цуд прысутнасьці Божага. Гэта цуд пастаянны і паўсядзённы, калі наша душа, зламана, раздушана, падымаецца з дна, - большы цуд, чым чалавек, які ідзе па водах. Мы мала спадзяемся на малітву, і Ён чуе, калі мы сапраўды клічам да Яго. Толькі зваць трэба, цалкам аддаўшы Яму сэрца, а не так як Пётр, пайшоў, але адвярнуўся ад Хрыста Збавіцеля, паглядзеў на бурныя хвалі пад нагамі, і тут жа пачаў тануць. У той самы момант, калі ён паглядзеў на гэтыя жудасныя хвалі, а не на Хрыста, ён страціў выдатную здольнасьць ісьці па вадзе. Вось так і мы з вамі, атрымліваючы падтрымку і дапамогу Божую, тут жа пачынаем вагацца і думаць: “Можа быць, гэта супадзеньне, можа быць, так і трэба, можа быць, гэта было б непазьбежна?” Адразу пачынаем тлумачыць па-свойму, па-чалавечы, і тады усё ў нас зноў пачынае разбурацца. Богу аддаюць альбо усё, альбо нічога.
Трэба заўсёды памятаць: калі мы станем азірацца на хвалі, і на вятры, і на навісае пагрозу сьмерці, мы, як Пётр, пачнём тануць. Але і тады мы не павінны губляць надзеі: нам дадзена упэўненасьць, што, як бы ні была малая наша вера ў Бога, Яго вера ў нас непахісная; якой бы малой ні была наша любоў да Яго, любоў да нас бязьмежная і вымяраецца усім жыцьцём і усёй сьмерцю Сына Божага, Які стаў сынам чалавечым. І ў той момант, калі мы адчуваем, што няма надзеі, што мы гінем, калі ў гэтую апошнюю хвіліну ў нас дастаткова веры, каб закрычаць, як Пётр закрычаў: “Гасподзь! Я тану! Я гіну, дапамажы мне!”, - Ён працягне нам руку і дапаможа нам. І ўразьліва і дзіўна Эвангельле кажа нам, што ў момант, калі Хрыстос узяў Пятра за руку, усе апынуліся ў берага.
Упадабаныя браты і сёстры, мы нямоглыя; сілы ў нас слабыя; жывой веры, здольнай тварыць цуды, у нас мала ці зусім няма. А спакусаў, што прыводзяць да сьмерці, занадта шмат. І мы, падобна апосталу Пятру, патанае ў моры, тонем ў жыцьцёвым моры. Дзе ж шукаць нам падтрымкі і дапамогі ў барацьбе з бедамі, пошасьцямі, праблемамі, спакусамі зьнешнімі і унутранымі, каб зусім не патануць у яго мяцежных хвалях? - Там і ў той, у каго шукаў дапамогі які тоне Пётр у Госпада Ісуса. Так клічам да Госпада Ісуса усе і кожны магчыма часьцей: “Гасподзь, выратуй, я гіну. Накіруй мяне на шлях ісьціны, дабра і праўды і умацуй на гэтым шляху і вызвалі мяне, Гасподзь, ад спакус. А калі Табе жадаецца паслаць мне спакусы умацуй і падтрымай мае слабыя сілы ў барацьбе з імі, каб мне не упасьці пад цяжарам іх і не загінуць для Царства Твайго, якое любіць Цябе ад стварэньня сьвету”. Амін.
прат. Сяргей Горбік
12 / 25 жніўня 2013 л.Б.

Tuesday, August 20, 2013

НОВАГАРОДСКАЯ АЎТАКЕФАЛЬНАЯ МІТРАПОЛІЯ


На ўсходнеславянскіх абшарах у розныя часы былі заснаваны тры метраполіі грэцкага абрадку: Кіеўская, Новагародская і Галіцкая.
Першая, Кіеўская мітраполія, заснавана ў канцы X ст. і абымала ўсе землі, якія ў той час былі пад панаваннем варажскай дынастыі русаў. Кіеўская мітраполія ўстанавіла на важнейшых тагачасных палітычных цэнтрах біскупствы. Да 1200 года былі ўжо біскупствы: у Вялікім Ноўгарадзе, Чарнігаве, Пераяслаўлі, Белгарадзе, Юр'еве (Запольскім), Полацку, Галі чу, Валадзімеры-Валынскім, Перамышлю, Тураве, Холме, Смаленску і, мабыць, Новагародку.

Sunday, August 11, 2013

КАНОН СЬВЯЦІЦЕЛЮ І СПАВЯДАЛЬНІКУ ЛУЦЕ, АРХІЯПІСКАПУ СІМФЭРОПАЛЬСКАМУ Й КРЫМСКАМУ, тон 8


Песьня 1
Ірмас: Дзіўнаму Богу пашану прынясем, і ўзьнесла зь намі апяюць зямля і неба праўдзівую славу Ягоную.
Пасад сьвяціцеля ў горадзе Сімфэропалі ўпрыгожыў сьветла, на ім жа пражыў, як Анёл, сьвятым жыцьцём і навукай Боскай прасьвяціў ты людзей, ды ўсе цяпер узносяць веліч Боскую і апяваюць славу Ягоную.
Цара ўсіх і Госпада, аб нас малі, сьвяціцель Лука, каб дараваў нам прабачэньня правінаў нашых, ды з табой дзівоснаму Богу пашану прынясем і апяём славу Ягоную.
Зьявіўся ты цяпер ў памяць Крымскаму статку твайму, спавядальнік Хрыстовы, слуп непахісны і сьцяна непарушная, хворым суцяшэньне, грэшнікам дапамога, Богу пашану прыносячы і апяваючы славу Ягоную.
Багародзічны: Цябе вызнаем выратавальным Прыстанкам і Покрывам, Багародзіца Прачыстая, таму ад душы заклікаем Цябе цёпла: Уладарка, выратуй нас і навучы нас дзівоснаму Богу пашану прыносіць і апяваць славу Ягоную.

Saturday, August 10, 2013

СУПРАСЛЬСКАЯ ІКОНА БОЖАЙ МАЦІ “АДЗІГІТРЫЯ”


Памяць 28 ліпеня / 10 жніўня
Гісторыя Супрасьльскае іконы Прасьвятой Багародзіцы непарыўна зьвязана з гісторыяй Супрасьльскае Лаўры. Таму раней трэба дакрануцца яе гісторыі.
Пачатак падставы Супрасьльскага мужчынскага манастыра Дабравешчаньня Прасьвятой  Багародзіцы быў пакладзены яшчэ ў XV стагодзьдзі. У 1498 Наваградзкі ваявода і маршал Вялікага Княства Літоўскага Аляксандр Хадкевіч, разам з архіепіскапам Смаленскім (будучым мітрапалітам Кіеўскім) Іосіфам Солтанам заснаваў манастыр у Гарадку, непадалёк ад Супрасьля. Аднак сьвецкае жыцьцё вакол існуючага замку замінала духоўнай засяроджанасьці манахаў, і двума гадамі пазьней манастыр быў перанесены на могілкі Сухі Хруд, дзе і быў пакладзены пачатак Супрасьльскае Лаўры.