ДНІ АСАБЛІВАГА ПАМІНАНЬНЯ СПАЧЫЎШЫХ

Настае гадзіна, калі рэшткі спачыўшага аддаюцца зямлі, дзе будуць быць пахаваны да канца часоў і усеагульнага уваскрэсеньня. Але любоў маці Царквы да свайго дзіцяці, які пайшоў з гэтага жыцьця, не вычэрпваецца. У вядомыя дні яна зьдзяйсьняе маленьні пра памерлы і прыносіць бяскроўную ахвяру пра спачынак ягоны. Адмысловыя дні памінаньняў — трэці, дзевяты і саракавы (пры гэтым дзень скону лічыцца першым). Памінаньне ў гэтыя дні асьвячонае старажытным царкоўным звычаем. Яно узгадняецца зь вучэньнем Царквы пра стан душы за труной.

Трэці дзень. Памінаньне нябожчыка ў трэці дзень пасьля сьмерці зьдзяйсьняецца ў гонар трохдзённага уваскрэсеньня Ісуса Хрыста і ў выяву Усясьвятой Тройцы.

Першыя два дня душа памёршага яшчэ знаходзіцца на зямлі, праходзячы разам зь суправаджаючым яе Анёлам па тых месцах, якія прыцягваюць яе успамінамі зямных радасьцяў і нягод, злых і добрых спраў. Душа, любячы цела, ходзіць часам каля дому, у якім пакладзена цела, і такім чынам праводзіць два дня як птушка, якая шукае сабе гнязда. Дабрадзейная ж душа ходзіць па тых месцах, у якіх мела звычай дзеяць праўду. У трэці ж дзень Гасподзь загадвае душы узьнесьціся на нябёсы для глыбокай пашаны Яму — Богу усіх. Вельмі своечасова таму царкоўнае памінаньне душы, якая паўстала прад тварам Справядлівага Судзьдзі.

ПРАВАСЛАЎЕ І СУЧАСНАСЬЦЬ

Мітрапаліт Варшаўскі і ўсёй Польшчы Сава (Грыцуняк)

Мы жывём у эпоху, калі эўрапейскія краіны і народы аб'ядноўваюцца. Гэты працэс датычыцца таксама і нас – праваслаўных. Менавіта таму нам так неабходна усьвядоміць сваё месца ў эўрапейскіх структурах. Вось чаму тэма майго сёньняшняга дакладу – “Праваслаўе і сучаснасьць”.

Варта рашуча заявіць: Праваслаўе зьяўляецца хрысьціянствам у яго найчыстай форме. Яно захоўвае і разьвівае апостальскае хрысьціянства, нічога штучна не дадаючы і не прыбіраючы. З гісторыі Царквы, а таксама з гісторыі чалавецтва мы ведаем, што праўда заўсёды сутыкалася з процідзеяньнем. І Праваслаўе, якое захоўвала праўду, заўсёды сутыкалася зь цяжкасьцямі рознага характару. Ужо ў старажытнасьці перамога хрысьціянства над паганствам амаль супала ў часе з пачаткам падзеньня Рымскай імпэрыі. На Захадзе варварства перамагло старажытную культуру, былі зьнішчаны шматлікія храмы, Захад адлучыўся ад Усходу. Пачынаючы з VII стагодзьдзя і аж да стагодзьдзя XV Бізантыйская імпэрыя паступова руйнавалася пад ударамі крыжакоў і мусульман, тады ж саслабелі Грэцкая і балканскія Цэрквы. Ад турэцкай няволі яны вызваліліся толькі ў XIX стагодзьдзі. Кіеўская Царква перажыла пэрыяд татарскай няволі. Праваслаўе ў Польшчы змагалася з рымскім каталіцтвам і уніяй. ХХ стагодзьдзе прынесла амаль усім праваслаўным ганеньні з боку камуністаў.

У чым жа Праваслаўе мае патрэбу цяпер? Зьвернем увагу на самае асноўнае.

САПРАЎДНЫ ТВАР КАТАЛІЦКАГА КАСЬЦЁЛУ: КРЫЖОВЫ ПАХОД НА АФОН

Сьвятая гара Афон — абраная сяліба Багародзіцы, манаская дзяржава, дзе ігуменьняй па сваім зароку Сама Усячыстая Дзева. Не раз Рымскі пасад кідаў свае сквапныя позіркі на гэту цьвярдыню Праваслаўя, спрабуючы скарыць яе і хітрасьцю, і сілай. Але заўсёды безабаронных манахаў ратавала Сама Царыца Нябесная. Сьведчаньні Яе заступніцтва зафіксаваны ў летапісах афонскіх манастыроў. Некаторыя зь іх прыводзіць у сваіх лістах ераманах Сергій Сьвятагорац:

“Раней яшчэ няўдалых наступстваў Флярэнтыйскага сабору, Захад намагаўся захапіць да сваёй Уніі узрушаную палітычнымі абставінамі Грэцыю: сам Імпэратар Грэцкі Міхась Палеоляг садзейнічаў у тым Захаду, у выкананьне сваёй клятвы, дадзенай Папе Рыгору X, па асьляпленьні Яна Ласкаря і пасьля выкраданьня ягонага царскага пасаду. Гэта было ў XIII стагодзьдзі. Патрыярх тагачаснага часу Ян Век, які дзейнічаў паводле злачыннай волі і намеру Імпэратара, на другім Ліёнскім саборы падпарадкаваў Усходнюю Царкву Рымскаму пасаду, што і мела надзвычай згубныя для яе наступствы, таму што лаціняне пераконвалі праваслаўных да Уніі не сілаю Эвангельскага слова, а аголеным мячом і разнастайнымі апантанасьцямі. Тысячы ахвяр загінулі пад іх мячом за чысьціню Ўсходняга Праваслаўя.