Чытаньні дня

Чытаньне Апостальскае на 20 траўня/ 2 чэрвеня 2009 л. Б.

Дзеі Сьвятых Апосталаў, пач. 46

У тыя дні: Павал, узяўшы тых мужоў і ачысьціўшыся зь імі, на другі дзень увайшоў у храм і абвясьціў заканчэньне дзён ачышчэньня, калі павінна быць прынесена за кожнага зь іх ахвяра. Калі ж сем дзён канчаліся, тады Асійскія Юдэі, убачыўшы яго ў храме, падбухторылі ўсіх людзей і наклалі на яго рукі, закрычаўшы: мужы Ізраільскія, памажэце! Гэты чалавек усіх і ўсюды настаўляе супроць народу і закона і месца гэтага; да таго ж і Элінаў дапусьціў у храм і спаганіў сьвятое месца гэтае. Бо папярэдне яны бачылі зь ім у горадзе Трахіма Эфэсяніна і думалі, што Павал яго ўвёў у храм. Увесь горад узрушыўся, і пазьбягаліся ўсе людзі; і, схапіўшы Паўла, павалаклі яго з храма, і адразу ж замкнуты былі дзьверы. Калі ж яны хацелі забіць яго, да тысячніка кагорты дайшла вестка, што ўвесь Ерусалім узбунтаваўся; ён, адразу ўзяўшы воінаў і сотнікаў, рушыў на іх; а яны, убачыўшы тысячніка і воінаў, перасталі біць Паўла.

Дзеі 21:26–32

Чытаньне Евангельля на 20 траўня/ 2 чэрвеня 2009 л.Б.

Паводле сьвятога евангеліста Яна чытаньне, пач. 53

Кажа Госпад вучням Сваім: прагоняць вас зь сынагогаў; нават прыходзіць час, калі кожны, хто забівацьме вас, будзе думаць, што ён тым служыць Богу. Так будуць рабіць, бо ня зьведалі ні Айца, ні Мяне. Але Я сказаў вам гэта, каб вы, калі прыйдзе той час, успомнілі, што Я казаў вам пра тое; не казаў жа гэтага вам раней, таму што быў з вамі. А цяпер іду да Таго, Хто паслаў Мяне, і ніхто з вас ня пытаецца ў Мяне: куды ідзеш? Але таму, што Я сказаў вам гэта, жальбай напоўнілася сэрца ваша. Але Я праўду кажу вам: лепей вам, каб Я пайшоў; бо, калі Я не пайду, Суцешнік ня прыйдзе да вас; а калі пайду, дык пашлю Яго да вас, і Ён, прыйшоўшы, выкрые сьвет у грэху і ў праўдзе і ў судзе. У грэху, - што ня вераць у Мяне; у праўдзе, - што Я іду да Айца Майго, і ўжо не пабачыце Мяне; а ў судзе, - што князь сьвету гэтага асуджаны. Яшчэ многае маю сказаць вам, але вы цяпер ня можаце спасьцігнуць. Калі ж прыйдзе Ён, Дух праўды, дык наставіць вас на ўсякую праўду: бо не ад Сябе будзе гаварыць, а будзе гаварыць, што пачуе, і будучыню агалосіць вам.

Яна (16:2-13)

МУЧАНІК АСКАЛОН АНЦІАХІЙСКІ

Сьвяты мучанік Аскалён быў хрысьціянінам, нарадзіўся ў горадзе Эрмаполе Вялікім (Сярэдні Егіпет). Сьвяты папакутаваў у III стагодзьдзі пры Дзіякліціяне (284 - 305). Прыведзены да кіраўніка Аріяну, Аскалён адважна паспавядаў сваю веру і адмовіўся прынесьці ахвяру паганскім багам. Сьвяты прадрок Аріяну, што прыйдзе гадзіна, калі і ён змушаны будзе назваць Ісуса Хрыста Адзіным і Праўдзівым Богам. Па загадзе Аріяна сьвятога сталі жорстка мучыць, падвесілі і раздзіралі жалезнымі прыладамі, так што кавалкі цела яго падалкі на зямлю. Сьвяты Аскалён моўчкі пераносіў пакуты. Калі адзін з прысутных, падыдучы да яго, сказаў: “Глядзіце, ён ужо без пачуцьцяў і блізкі да сьмерці”, - сьвяты мучанік адказаў: “Я не пазбавіўся пачуцьцяў і нястомна слаўлю Бога майго і Стваральніка”.

Кіраўнік Аріян загадаў везьці мучаніка ў горад Анцінаю, разьмешчаны на процілеглым беразе Нілу, для працягу катаваньняў, куды намерваўся неўзабаве прыбыць сам. Але мучанік зьвярнуўся з малітвай да Бога, просячы Яго утрымаць лодку Аріяна датуль, пакуль ён не паспавядае Імя Госпада Ісуса Хрыста прад усім народам. І вось лодка Аріяана на сярэдзіне ракі раптам спынілася і вясьляры не маглі ссунуць яе з месца. Аріян прыпісаў цуд дзеяньню чарадзейных чар Аскалёна. Па наказу сьвятога кіраўніку прыйшлося напісаць спавяданьне Адзінага Праўдзівага Бога, і тады лодка прыплыла да берага. Увойдучы ў горад, Аріян загадаў ізноў павесіць сьвятога Аскалёна і абпальваць яго цела агнём, пасьля чаго загадаў утапіць яго ў глыбіні ракі. Праводзячым яго хрысьціянам мучанік сказаў: “Імкніцеся, браты, атрымаць узнагароды ад Госпада Бога. На трэці дзень, дзеці мае, прыйдзіце ў паўночную частку гораду і тамака знойдзеце маё цела. Пахаваеце яго разам з прывязаным да яго камэнем”. Сьмерць мучаніка Аскалёна адбылася каля 287 гады, непадалёк ад горада Анцінаі. На трэці дзень хрысьціяне знайшлі цела мучаніка і паводле завяшчаньня пахавалі яго з гонарам разам з камэнем.

РОЎНААПОСТАЛЬНАЯ НІНА, АСЬВЕТНІЦА ГРУЗІІ

Сьвятая Ніна была пляменьніцай Іерусалімскага патрыярха Ювяналія. Яна з юнацкасьці усім сэрцам узьлюбіла Бога і глыбока шкадавала аб людзях, не верачых у Яго. Пасьля таго, як бацька яе Завулан сышоў у пустэльнікі, а маці паступіла ў дыяканісы, сьвятая Ніна была аддадзеная на выхаваньне адной набожнай старыцы. Частыя аповеды гэтай старыцы аб Івэрыі (цяперашняй Грузіі), тады яшчэ паганскай краіне, узбудзілі ў Ніне моцнае жаданьне наведаць гэтую краіну і адукаваць яе жыхароў сьвятлом Евангельля.

Жаданьне гэта яшчэ больш узмацнілася, калі яна аднойчы убачыла ў сьне Маці Боскую, якая давала ёй крыж з вінаградных лоз. І жаданьне яе спраўдзілася, калі ёй прыйшлося зьбегчы ў Івэрыю, ратуючыся ад ганеньня, узьведзенага імпэратарам Дыёклетыянам (284-305 гг.).

У Івэрыі сьвятая Ніна пасялілася ў адной жанчыны ў царскіх вінаградніках і вельмі хутка зрабілася вядомай у ваколіцах, таму што аказвала дапамогу шматлікім патрабуючым. Пазнаўшы аб сіле яе малітваў, хворыя пачалі ў мностве прыходзіць да яе. Заклікаючы імя Хрыстова, сьвятая Ніна вылечвала іх і распавядала ім аб Богу, які стварыў неба і зямлю, і аб Хрысьце Выратавальніку.

Пропаведзь аб Хрысьце, цуды, якія зьдзяйсьняла сьвятая Ніна, і яе дабрадзейнае жыцьцё дабратворна дзейнічалі на жыхароў Івэріі, і шматлікія з іх паверылі ў праўдзівага Бога і прынялі хрост. Яна зьвярнула да Хрыста ў Грузіі і самога цара Марыяна (Мерай), што да гэтага быў язычнікам. Тады былі выкліканыя з Канстанцінопаля япіскап і сьвятары і пабудаваны першы ў Івэрыі храм у імя сьв. Апосталаў. Паступова амаль уся Івэрыя прыняла хрысьціянства.

Сьвятая Ніна, не любіўшая ушанаваньняў і славы, выдалілася на адну гару і тамака ў адзіноце дзякавала Госпада за зварот у хрысьціянства ідалапаклоньнікаў. Праз некалькі гадоў яна пакінула сваю адзіноту і адправілася ў Кахецію, дзе зьвярнула ў хрысьціянства царыцу Сафію. Пасьля трыдцаціпяці гадовых подзьвігаў сьвятая Ніна мірна памёрла 14 студзеня 335 гады. На месцы яе сьмерці цар Марыян узьвёў храм у імя велікамучаніка Георгія, далёкага сваяка сьвятой Ніны.

З памяцьцю сьвятой Ніны зьвязана знаходжаньне хітона Хрыстова. Пры расьпяцьці Выратавальніка гэты хітон дастаўся аднаму рымскаму ваяру і пасьля розных падзей патрапіў у Грузію.

Трапар Ніне, асьветніцы Грузіі

Слова Божага слуга, / у апостальскае пропаведзі Першапакліканаму Андрэю і іншым апосталам пераймаючай, / асьветніца Івэрыі / і Духа Сьвятога прыстанак, / сьвятая Ніна роўнаапостальная, / малі Хрыста Бога, / каб выратаваліся душы нашы.

Мучанік Фалалей Эгейскі

У валадараньне Нумярыяна (283 - 284) кіраўнік горада Эгеі разаслаў ваяроў адшукваць хрысьціян. Да яго прывялі Фалалея, 18-летняга бялявага юнака. На роспыты кіраўніка сьвяты Фалалей адказваў: “Я хрысьціянін, родам з Лівана (Сірыя). Бацька мой, па імі Берукі, быў вайскаводам, а маці клічуць Раміліёй. У мяне ёсьць брат у сане іпадыякана. Я ж навучаны мэдычнай справе лекарам Макарыям. Падчас ганеньня на хрысьціян у Ліване я быў прыведзены да кіраўніка Ціверыя, але ледзь пазьбег пакараньні сьмерцю. Зараз стаю перад судом, рабі са мной, што жадаеш. Жадаю памерці за Хрыста Выратавальніка і Бога майго, спадзеючыся з Яго дапамогай вытрываць усе пакуты”.

Люты кіраўнік загадаў двум катам Аляксандру і Астэрыю прасьвідраваць галёнкі мучаніку, забэрзаць у адтуліну вяроўку і павесіць уніз галявой. Аднак каты, па воле Боскай прасьвідравалі абцінак дрэва, які павесілі замест мучаніка. Калі кіраўнік убачыў, што яго абдурылі, то загадаў жорстка зьбіваць Аляксандра і Астэрыя, якія паспавядалі сябе хрысьціянамі і уславілі Бога. Кіраўнік загадаў неадкладна адсекчы ім галявы. Двойчы спрабаваў сам выканаць пакараньне сьмерцю - прасьвідраваць галёнкі сьвятому, але дабрыня Боская абараняла сьвятога і не давала кату зрабіць яму злое, і тады кіраўнік у бясьсільлі загадаў утапіць сьвятога Фалалея.

Служкі вярнуліся і даклалі кіраўніку аб выкананьні імі пакараньня сьмерцю, але раптам, калі яны яшчэ не скончылі прамову, зьявіўся сьвяты Фалалей у белай адзежы. Усё доўга знаходзіліся ў здранцвеньні, нарэшце кіраўнік сказаў: "Глядзіце, гэты чараўнік зачараваў нават мора". Тады адзін з набліжаных, вяшчун Урвікіян, параіў кіраўніку кінуць мучаніка на зьядзеньне зьвярам, але ні лютая мядзьведзіца, ні галодныя леў і ільвіца не кранулі сьвятога, але пакорліва прыпалі да яго ног. Бачачы адбыўшаеся, народ пачаткаў гучна крычаць: "Вялікі Бог хрысьціянскі. Бог Фалалея, памілуй нас!". Натоўп схапіла Урвікіяна і кінула яго зьвярам, якія тут жа разадралі вяшчуна. Нарэшце кіраўнік загадаў забіць мячом сьвятога мучаніка. Сьведка Хрыстова адвялі на месца пакараньня сьмерцю, якое звалася Эгеі, дзе ён памаліўся Богу і схіліў галяву пад меч. Гэта адбылося ў 284 годзе. Мошчы сьвятога мучаніка Фалалея знаходзяцца ў храме сьвятога Агафаніка ў Канстанцінопалі і здзяйсьняюць шматлікія цуды. Сьвяты мучанік Фалалей як лекар, бязвыплатна лячыўшы хворых, названы Царквой Бяссрэбранікам і заклікаецца ў малітвах над хворымі ў таямніцы Ялеяасьвячэньня і пры асьвячэньні вады.

Сьвяткуем Памяць:

СЬВЯТЫ ДАБРАВЕРНЫ КНЯЗЬ ДАЎМОНТ ПСКОЎСКІ

Сьвяты верны князь Даўмонт (Дамант) Пскоўскі, князь Нальшынайскі (Нальшанскі), быў родам з Жмудзі, спачатку вызнаваў паганства. У 1265 году, ратуючыся ад міжусобіц жмудзінскіх князёў, быў змушаны зьбегчы з Жмудзі і з 300 жмудзінскімі сям'ямі прыйшоў у крывіцкі Пскоў. Пскоўская зямля стала яго другой Радзімай. Тут, па выразе летапісца, “дыхнула на яго мілата Боская”, калі са усёй сваёй сьвітай ён прыняў сьвяты Хрост з імем Цімафей і зрабіўся годным вялікіх падарункаў ад Госпада. Ужо праз год за доблесьць і праўдзівыя хрысьціянскія дабрадзейнасьці пскавічы абралі яго сваім князем. На працягу 33 гадоў ён кіраваў горадам і быў адзіным князем за усю гісторыю Пскова, які здолеў так доўга пражыць у міры і згодзе з пскоўскім вечам. Ён быў справядлівы і строга сачыў за правасудзьдзем іншых, шчодра дзеяў міласьціну, прымаючы жабракоў і вандроўцаў, набожна паважаў царкоўныя сьвяты, быў фундатарам і абаронцам для храмаў і манастыроў і сам заснаваў манастыр у гонар Нараджэньня Усясьвятой Багародзіцы. Князь Даўмонт быў слаўным абаронцам Крывіцкай зямлі. Асноўная заслуга вернага князя Даўмонта як вайскавода і дзяржаўнага дзеяча складаецца ў тым, што на працягу шматлікіх гадоў ён надзейна абараняў крывіцкую Пскоўшчыну ад варожых нападаў.

У 1268 году князь Даўмонт быў адным з герояў гістарычнай бітвы пры Ракаворы, дзе крывіцка-ліцьвінаская раць атрымала перамогу над дацкімі і нямецкімі войскамі. Перад кожнай бітвай сьвятой Даўмонт прыходзіў у храм, лічыў свой меч да падножжа сьвятога пасаду і прымаў дабраслаўленьне духоўніка, які перапяразваў яго мячом.

Сьвяты Даўмонт зрабіў пскоўскую крэпасьць непрыступнай. У памяць аб хвалебным абаронцы горада камэнная абарончая сьцяна, збудаваная сьвятым князем побач з Крамам у канцы XIII стагодзьдзя, была названая Даўмонтавай, а тэрыторыя, агароджаная сьцяной, дагэтуль завецца Даўмонтавым горадам. У сьвятога абаронцы "Дому Сьвятой Тройцы" быў яшчэ адзін набожны звычай: у падзяку Госпаду, Імем Якога ён атрымліваў перамогі, не ведаючы параз, верны князь Даўмонт побач з Крамлём узводзіў храмы ў гонар таго сьвятога, у дзень памяці якога атрымліваў перамогу. Ставілі тамака храмы па адмысловых зароках і іншыя жыхары Пскова. Невялікая тэрыторыя цяперашняга Даўмонтава горада была навокал пакрытая храмамі.

Сваю апошнюю перамогу доблесны князь-ваяр атрымаў 5 сакавіка 1299 гады на беразе ракі Вялікай, дзе ён з малым войскам разьбіў вялікае нямецкае войска. Лівонскія рыцары нечакана напалі на пасад у Пскова, захапілі прыгарадныя Сьнятнагорскі і Мірожскі манастыры і спалілі іх, жорстка расправіўшыся з манахамі. Яны забілі заснавальніка Сьнятнагорскага манастыра звышгоднага Іясафа з 17 манахамі і звышгоднага Васіля, ігумена Міражскага. Сьвяты князь Даўмонт, не чакаючы, пакуль зьбярэцца вялікае пскоўскае войска, выйшаў насустрач ворагу з невялікай колькасьцю паплечнікаў і выгнаў сьвятататнікаў за межы Пскоўскай зямлі.

Праз некалькі месяцаў сьвяты верны князь Даўмонт-Цімафей памёр і быў пахаваны ў Траецкім саборы Пскова. Летапіс сьведчыць, што “была жа тады жаль вялікая ў Пскове мужчынам і жонкам, і малым дзецям па добраму спадару верным князю Цімафею2. Пскавічы успаміналі, як сьвяты князь клапаціўся аб іх у мірныя дні і асабліва, калі гораду пагражала небясьпека, як вёў іх у бой са словамі: “Добрыя мужы пскавічы! Хто з вас стары, той мне бацька, хто малады, той брат. Пастаім за Сьвятую Тройцу!”

Неўзабаве пасьля сьмерці князя пачалося шанаваньне яго як сьвятога заступніка прад Богам, малітоўнага абаронца нашай зямлі ад ворагаў і бедзтваў. Не раз і па сьмерці абараняў Пскоў сьвяты князь. Побач з мошчамі вернага князя ў Траецкім саборы вісеў яго баявы меч які уручаўся ў храме Сьвятой Тройцы пскоўскім князям пры узьвядзеньні на пасад.

Трапар дабравернаму Даўмонту ў сьв. Хросьце Цімафею князю Пскоўскаму.

Праўдзіва бацькоўскае паганства пакінуўшы, / дабрашчасны князь Даўмонт, / і лёсу благога ўнік, ідалашанаваньня, / прышоў думкай да Сонца славы – Хрыста, / асьвяціўся дабрынёй Боскага Хросту, / і цяпер ў сьвятле Усясьятой Тройцы знаходзячыся, / малі Хрыста Бога захаваць і выратаваць людзей праваслаўных / і горад твой ад бязбожных агаранаў, / і лацінян нападу і вайны грамадзянскай / і каб выратавацца душам нашым.

Сёньні 20 траўня / 2 чэрвеня 2009 л.Б.

Аўторак 7 тыдня пасьля Сьвятой Пасхі