Wednesday, November 13, 2013

ДА ПЫТАНЬНЯ ВЫЗНАЧЭНЬНЯ КАНФЭСІЙНАСЬЦІ ТЭКСТАЎ: ЯШЧЭ РАЗ АБ СЛОВЕ “ПРАВАВЕРНЫ”


Праблема канфэсійнага (праваслаўна–уніяцкага) вызначэньня аўтарства богаслужбовых ды і наогул рэлігійных тэкстаў XVIIXVIII выяўляецца часам досыць складанае. Пераважна вызначэньня адбываецца па належнасьці друкарні або месцу стварэньня, але не сакрэт, што ў XVII – пачатку XVIII стагодзьдзя мы назіраем ўзаемныя “пазычаньні” тэкстаў. Таму частка гісторыкаў і мовазнаўцаў даўно спрабуе стварыць нейкія маркэры, якія мусяць спрасьціць задачу распазнаваньня канфэсійнага аўтарства. Адным з такіх маркэраў, які сёньня спрабуюць увесьці ў навуковы абарот уніяцкія дасьледчыкі, ёсьць слова “прававерны”.
Пасьля пэўных гістарычных досьледаў, можна заўважыць, што выкарыстаньне слова “прававерны” менавіта як маркера для вызначэньня ўніяцкае літаратуры пачалося толькі пасьля выхаду ў сьвет грэка-каталіцкага малітоўніка “Госпаду памолімся”, дзе яго ўжыў у сваіх перакладах а. Аляксандр Надсан. Але рэальнага абгрунтаваньня гэтага тэрміну а. Аляксандр не прыводзіць. Гэтае абгрунтаваньня зьяўляецца крыху пазьней, у камэнтарах беларускіх уніяцкіх сьвятароў у сацыяльных сетках, а таксама прафэсара Марозавай. Падмуркам гэтага абгрунтаваньня зьяўляецца вэрсія аб тым, што базыльяне не ўспрымалі слова “праваслаўны”, якое выкарыстоўвалі “схізматыкі”, і пачалі ўжываць слова “прававерны”.