Як магчыма зразумець ужо зь самой назвы дакумэнту, Зварот адрасавана не епіскапату УПЦ КП або УАПЦ, а пастве УПЦ. Менавіта ў гэтым ключы і варта разглядаць дадзены дакумэнт, у якім кіраўніцтва УПЦ сьведчыць, што “падрыхтоўка дыялёг зь УПЦ КП” сёньня не азначае “падрыхтоўку да аб'яднаньня” паміж УПЦ і КП заўтра.
З кантэксту дакумэнта становіцца зразумела, што гаворка ідзе галоўным чынам аб дыялёг паміж УПЦ і УПЦ КП. Наша Царква ужо даўно вядзе дыялёг зь УПЦ, і трэба адзначыць, што гэты дыялёг ніколі не выклікаў адмысловай зьбянтэжанасьці ў асяродзьдзі УПЦ.
Што жа дакранаецца дыялёг УПЦ з КП, то ён сапраўды зьвязаны з шэрагам аб'ектыўных цяжкасьцяў, галоўнай зь якіх зьяўляецца кананічны статут главы УПЦ КП патрыярха Філярэта.
Пазыцыя, засьведчаная ў Звароце Сыноду УПЦ, традыцыйная для гэтай Царквы: акцэнт робіцца на тым, што асновай для аб'яднаньня павінна стаць кананічна прызнаная сусьветным праваслаўем УПЦ, а герархі “некананічных царкоўных супольнасьцяў” павінны далучыцца да яе праз пакаяньне.
Першае сьцьвярджэньне я готаў прыняць. Сапраўды, датуль, пакуль УАПЦ або КП не атрымаюць кананічнага прызнаньня, вестці гаворку аб аб'яднаньні на роўных не апраўданае. Іншымі словамі, датуль, пакуль УПЦ застаецца найбольш шматлікай і адзінай кананічна прызнанай ва Украіне праваслаўнай юрысдыкцыяй, то менавіта яе і неабходна разглядаць як базавую царкоўную структуру для аб'яднаньня.
Што жа дакранаецца патрабаваньні пакаяньня ў расколе, то мне здаецца, што тут трэба шукаць кампраміснае рашэньне. Мы гатовыя прызнаць свае кананічныя памылкі, гатовыя павініцца ў іх, паколькі мы бачым, што менавіта яны прывялі нашу Царкву ў стан штучнай ізаляцыі ад сусьветнага праваслаўя. Але мы не гатовыя прызнаць сваю царкоўную структуру "расколам". Мы не раскольнікі ні па сваёй эклезіяолёгічнаму або кананічнай сьвядомасьці, ні па сваёй выяве царкоўнага жыцьця. Трэба правесьці адрозьненьне паміж расколам і царкоўным падзелам. Раскол – гэты рух, накіраванае на разбурэньне, на адасабленьне ад царкоўнай поўнасьці, на парыў любові і зносіны. Як пісаў выдатны рускі патроляг а. Георгій Флароўскій, “Раскол, наадварот, ёсьць адзінота, адасабленьне, згуба і адмаўленьне саборнасьці. Дух расколу ёсьць прамая супрацьлегласьць царкоўнасьці...” Але непрадузяты багаслоўскі погляд не убачыць у нашай Царкве такога памкненьня. Ва УАПЦ не пануе “дух расколу”, мы накіраваныя не да адасабленьня, а, наадварот, да царкоўнай поўнасьці, да большай інтэграцыі ў агульнацаркоўнае жыцьцё. І варта адзначыць, што наша Царква, яе Сьвяцейшы кіраўнік і япіскапат робяць усё ад яе якое залежыць, каб адзінства царкоўнага жыцьця ва Украіне было адноўлена.
У царкоўным паданьні існуюць два падыходу да адзяліўшыся. Адзін зь іх дэманструе сьв. Кіпрыян Карфагенскі, які лічыў любое царкоўнае грамадзтв, не ёсьць ў бачных зносінах са сусьветнай Царквой, бяздабрадзейным. Іншы падыход засьведчаны дабрашчасным Аўгустынам, які лічыў, што Боская дабрыня прысутнічае і дзейнічае і ў абшчынах, што знаходзяцца па-за бачнымі зносінамі. Па гэтаму чыньніку існуе выдатны артыкул а. Георгія Флароўскага “Аб межах Царкве”, і я рэкамэндую яго усім, хто цікавіцца дадзенай праблематыкай.
Такім чынам, вельмі шмат залежыць ад таго, ці будзе ў япіскапата нашых Цэркваў жаданьне аднавіць царкоўнае адзінства. Калі узнаўленьне адзінства сапраўды зробіцца для кожнага зь нас надзённай жыцьцёвай задачай, то мы абавязкова прыйдзем да кансенсусу і знойдзем узаемапрымальныя словы і фармулёўкі. Бо справа не ў словах, а ў тым, што за імі стаіць, гэта значыць у самой выяве жыцьця.
http://www.religion.in.ua/main/daycomment/2659-komentar-na-rishennya-sinodu-upc.html
