Monday, November 29, 2010

СЛОВА НА МАЎЧАНЬНЕ Ў ЧАС ПОСТУ

сьвяціцель Рыгор Багаслоў
Змоўкніце, паважаныя вусны; і ты, пяро маё, пішы словы маўчаньня, распавядай словамі вяшчаньня сэрца.
Калі, прыносячы таямнічую ахвяру чалавечым пакутам Бога, каб і самаму мне памерці для жыцьця, зьвязаў я цела на сорак дзён, па законах Хрыста—Цара, бо вылячэньне даецца целам вычышчаным, тады, па—першае, прывёў у непахіснасьць розум, жывучы адзін удалечыні ад усіх, абклаўшыся воблакам жальбы, сышоўшы увесь у сябе і без разваг думкамі, і потым, трымаючыся правіл сьвятых мужоў, прыклаў дзьверы да вуснаў. Падстава гэтаму тая, каб, устрымліваючыся ад усякага слова, навучыцца выконваць меру ў словах.

Sunday, November 28, 2010

ДЗЕСЯЦЬ АРГУМЭНТАЎ СУПРАЦЬ ІСНАВАНЬНЯ ПОЛЫМЯ ЧЫСЬЦІЛІШЧА

сьвяціцель Марк Эфэскі
1. Зь ліку тых, якія бачаць славу Боскую, адзін бачыць яе больш дасканала, чым іншы, а менавіта – больш дасканала бачыць той, хто больш ачышчаны. Паняцьце ж “быць больш ачышчаным”, уводзіць паняцьце “быць меней ачышчаным”, гэта значыцца іншымі словамі, быць меней здольным да ўспрыняцьця бачаньня Бога; бо калі большае адпавядае большаму, то і на адварот, тое што меней – меншаму. Аднак, і той, хто зьдзейсьніў нейкія малыя грахі, пабачыць і ён Бога, без таго, каб выпрабаваць ачышчальнае полымя, бо замест таго ён мае ўплываючае чалавекалюбства Боскае, па словам вялікага Дзіянісія, вяшчаючага аб боскіх рэчах: “Набожна пражыўшым па заслугах даецца ад праведных лёсаў Боскіх узнагарода за сьвятлейшае і боскае жыцьцё, у той час як брудныя, зьдзейсьненыя імі па чалавечай нямогласьці, прабачае дабрыня Боскага чалавекалюбства; бо ніхто, як гаворыць Пісаньне, не ёсьць чыстым ад бруду”[i]

АБ КАЛЯДНЫМ ПОСЬЦЕ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
У гэтыя дні паста, якія прывядуць нас да урачыстасьці Увасабленьня Госпада, Царква, словамі Самага Хрыста, сурова і ясна нас перасьцерагае. У сёньняшняй прыпавесьці аб бяздумным багачы Хрыстос кажа пра перапоўненыя сьвіраны матэрыяльных выгод; але мы усё багатыя вельмі па-рознаму, і не абавязкова ў першую чаргу матэрыяльна. Як мы цьвёрда спадзяемся на узаемаадносіны нашы з Богам, якую надзейную апору знаходзім у эвангельскіх словах, словах Самага Хрыста, вучэньні апосталаў, нашай Праваслаўнай веры! І чым даўжэй мы жывём, тым больш назапашваем думак, ведаў, і самі сэрцы нашы робяцца багацей і багацей пачуцьцямі ў адказ на прыгажосьць Боскага слова. Але ратуе нас не гэта; ратуе нас сіла Боская, мілата Боская, якая паступова вучыць нас і можа ачысьціць і зьмяніць нас. Але хоць Бог падае нам Сваю мілату неабмежавана, мы вось апынаемся здольныя прыняць дарункі Боскія толькі ў вельмі малой меры. Мы амаль няздольныя адчыніць ёй сваё сэрца; рашучасьць здраджвае нам; у нас бракуе адвагі ісьці тым жа шляхам, які мы самі абралі, таму што ён так выдатны і жыватворны.

Saturday, November 27, 2010

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ УГОДКАЎ СЛУЦКАГА ЗБРОЙНАГА ЧЫНУ – ДЗЕНЬ ГЕРОЯЎ

прат. Сяргей Горбік
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Сабраліся мы сёньня малітвай ушанаваць нашых беларускіх герояў. Дзевяноста гадоў таму яны “пайшлі паміраць, каб жыла Бацькаўшчына”. Але ці паміраць яны пайшлі? Ці было іх змаганьня, як кажуць малаверы і нашы ворагі, “бязглуздым”, бо было іх “жменя”? Чаму мы памінаем “пераможаных”? Чаму і сёньня, нягледзячы на ўсе выселкі бязбожнае камуністычнае ўлады ды “дабразычліўцаў” зь Усходу і Захаду, памяць аб іх жыве?
Ды таму, браты і сёстры, што пайшлі яны не паміраць, а перамагаць! Пайшлі зь малітвай, верай, ахвярнасьцю. Пайшлі па неўміручаму і сьвятому шляху Госпада нашага Ісуса Хрыста. Бо сказаў Гасподзь: “Няма большае за тую любоў, як калі хто пакладзе душу сваю за сяброў сваіх” (Ян. 15:13). І яны пайшлі ахвярна... Пайшлі за кожнага зь нас, сёньняшніх, тады яшчэ ненароджаных… Пайшлі… не думаючы аб сваім лёсе і нейкіх тленных узнагародах зямных, пайшлі не азіраючыся, бо “ніхто, хто паклаў руку сваю на плуг і азіраецца назад, не надзейны для Царства Божага.” (Лк. 9:62).

СЛУЦКІ ФРОНТ БНР (СЛУЦКАЕ ПАЎСТАННЕ)

Юры Віцьбіч
Ёсьць паміж адвечных сузор'яў зоры—альфы, зоры найбольш вялікія, зоры найбліскучыя і найяскравыя, па якіх калісьці навукоўцы вызначалі лёс народаў і краінаў, зоры, якімі кіраваліся падарожнікі ў акіянах і пустынях у пошуках зямлі й вады. Нам заўсёды прыгадваюцца гэтыя зоры пры ўспаміне аб Слуцкім паўстаньні. Паміж шматлікіх антыбальшавіцкіх паўстаньняў на Беларусі яно зьяўляецца паўстаньнем—альфай. Меліся ў нас паўстаньні і больш колькасныя па ліку змагароў, як Вяліжскае, і ня горш арганізаваныя, як Гомельскае, і ня менш зацятыя, як Парэцкае, Барысаўскае, Івянецкае, Койданаўскае, Мірскае, Рагачоўскае, Панькоўска—Будаўскае, Бешанковіцкае і шмат іншых. Аднак ні адно з гэтых паўстаньняў не адбіла ў такой ступені наш нацыянальны супраціў расейскаму акупанту, як Слуцкае, што пакінула найбольшы, найбліскучы і найяскравы сьлед у гісторыі беларускага вызвольнага змаганьня. Таму нездарма ні адно зь нашых паўстаньняў ня сустрэла такога хуткага супрацьдзеяньня з бальшавіцкага боку, як Слуцкае. Бальшавікі зь самага пачатку хацелі зьліквідаваць яго праз сваю агентуру знутры, яны потым абвалілі на яго ўсю сваю рэпрэсіўную сілу, яны нарэшце дагэтуль прабуюць у сваёй літаратуры усяляк зганьбіць яго.

Friday, November 26, 2010

ПАМЫЛКОВАСЬЦЬ НАВУКІ КАТАЛІЦКАГА КАСЬЦЁЛУ АБ ВЫРАТАВАНЬНІ

Пытаньне: Ці правільна абвясьціш ІІ Ватыканскі сабор, што выратаваньне можа быць атрымана рознымі шляхамі хрысьціянамі, юдэямі, мусульманамі і язычнікамі?
Адказ: Не, няслушна, бо толькі хрысьціянства прапануе чалавеку праўдзівы шлях выратаваньня, і ў гэтым адзіным шляху, якім павінен вынікаць чалавек, каб прыйсьці да Бога, здабыць Царства Боскае і прыняць у спадчыну вечнае жыцьцё, — увесь сэнс і зьмест хрысьціянскай веры і Боскага Адкрыцьця.
Пытаньне: А ці дакладна кажуць рыма—каталікі, што усе рэлігіі, як хрысьціянства, так і нехрысьціянскія, у той ці іншай меры Боганатхненныя, у іх прысутнічаюць, паводле паданьня каталіцкай царквы, “насеньне Слова”, а таксама вера ў “Творцу” і “Бога”?
Адказ: Не, гэта новае вучэньне і тэза каталіцкай царквы абсалютна няслушныя, бо адзіна Боганатхненнай рэлігіяй, заснаванай на Слове Божым — Сьвятым Пісаньні і Сьвятым сьвятаайцоўскім Паданьні, рашэньнях сямі Сусьветных Сабораў і вучэньні сьвятых айцоў Праваслаўнай Царквы, — зьяўляецца хрысьціянства, і толькі ў ім ушаноўваюць Праўдзівага Бога і Творцу, Усясьвятую Тройцу і Ісуса Хрыста. Усе ж нехрысьціянскія рэлігіі (не лічачы старазапаветнай) зьяўляюцца цалкам ілжывымі, у іх адсутнічае Боскае натхненьне (яны кімсьці прыдуманыя); любыя словы і фразы, вонкава падобныя з праўдзівымі, маюць у іх зусім іншы, перакручаны сэнс; яны утрымоўваюць не “насеньне Слова”, а адны толькі жыціцы, якія падрабляюцца пад пшаніцу (пар. Мц. 13:24—28), а вера і глыбокая пашана ў іх аддаецца не Творцу і Праўдзіваму Богу, Якога яны адпрэчваюць, а стварэньням — ілжывым багам — ідалам і дэманам.

НОВАЕ ВЫДАНЬНЕ “БЕЛАРУСКАЙ АЎТАКЕФАЛІІ”

Выданьнем поўнай вэрсіі малітоўнага твору вялікага сьвяціцеля Мікалая Сэрбскага скончылася шматмесячная перакладчыцкая праца рэдакцыі “Беларускай Аўтакефаліі”. Як сьведчыць невялікае дасьледаваньне, гэта першае выданьне працы сьвяціцеля на беларускае мове. І хоць папяровы абмежаваны колькасьцю 50 асобнікаў, інтэрнэт бібліятэка “Камунікат” дае магчымасьць азнаёміцца зь выданьнем ўсім жадаючым.
Рэдакцыя просіць вашае малітоўнае падтрымкі і моліць не судзіць строга сьціплую працу слуг Божых.
Кнігу магчыма ўбачыць і скачаць тут:
http://www.kamunikat.org/halounaja.html?pubid=15589

Wednesday, November 24, 2010

ЧАМУ ТРЭБА БРАЦЬ ШЛЮБ

НЕАБХОДНАСЬЦЬ ЦАРКОЎНАГА ШЛЮБУ
Шлюб ёсьць таемніца, у якой пры во­ль­ным, прад сьвятаром і Царквой, абя­ца­нь­ні жа­­­ні­­­хом і нявестай уза­ем­най шлюбнай вер­на­сь­ці, даб­рас­лаў­ля­ец­ца іх шлюбны саюз, як вы­я­ва ду­хоў­на­га саюза Хрыста зь Царквой, і про­сіц­ца ім дабрыня чыстай ад­на­душ­на­сь­ці да даб­рас­лаў­лё­на­га на­рад­жэ­нь­ня і хры­сь­ці­ян­с­ка­га вы­ха­ва­нь­ня дзяцей.
Праваслаўны катэхізіс
Цяпер, нягледзячы на паўсюднае і масавае вяртаньне людзей да Пра­вас­лаўя, нажаль, часта пры­ходзіц­ца сутыкацца зь даволі абы­я­ка­вым стаўленьні сучасных хрысьціян да царкоўнага шлю­бу, ня­рэд­ка з поўным неразуменьнем яго сэнсу і неабходнасьці.
Паводле вучэньня Царкве, шлюб ёсьць усталяваная Богам та­ям­ні­ца, якоя асьвячае шлюб­ныя адносіны, робіць шлюбны саюз не­па­рыў­ным, ускладае на уступаючых у шлюб абавязак кла­па­ціц­ца адзін аб адным, як аб самім сабе, і выхоўваць сваіх дзяцей у духу ве­ры і хры­сь­ці­ян­с­кай маральнасьці. 19 стагодзьдзяў хрысьціянскі су­сь­вет верыў у шлюб як у таемніцу, прызнаваў яго абавязковую сі­лу, — і як мала было выпадкаў да разводу паміж мужамі, а аб шлю­бе так зва­ным грамадзянскім і мовы не было. Сужыцьцё без цар­коў­най даб­рас­лаў­ле­нь­ні лічылася най­вя­лік­шым злачынствам, і асо­бы, яго да­пус­каючыя, падвяргаліся дакорам і пагардзе грамадзтва.
І вось падчас ганеньняў на Царкву ў савецкі час царкоўны шлюб паўсюды быў выцесьнены грамадзянцкім. Бязбожнае гра­мадз­т­ва сфармавала і адпаведнае дачыненьне да шлюбу. Які вы­нік? На на­шых вачах то муж пакідае сваёй жонку, то жонка зьбяжыць ад му­жа, — і гэтыя кар­ці­ны ні ў каго не выклікаюць здзіўленьні. А “вольны” (ад усялякай маралі) Захад як бы гаворыць: гэ­та яшчэ не мя­жа, развод варта лічыць справай не толькі дапушчальнай, але і карыс­най. “Нядрэнна бы раз у 7 гадоў зьмяняць фрызуру і мужа, — ра­яць сваім кліенткам амэрыканскія псы­хо­ля­гі, — гэта прынясе но­выя ад­чу­ва­нь­ні ў ваша жыцьцё”.

Tuesday, November 23, 2010

ПРАБЛЕМА ЗЬМЕШАНЫХ ШЛЮБАЎ

архімандрыт Фама (Бітар), Антыёхійская Праваслаўная Царква.
Артыкул архімандрыта Тамаша (Бітара), бачнага сучаснага пісьменьніка Антыёхійскае Праваслаўнае Царквы, упершыню была апублікавана ў другой палове 1980-х гадоў у часопісе “Ан-Нур” (“Сьвятло”). Нядаўна яна была надрукавана зноў, прычым у рэдакцыйнай прадмове гаворыцца, што праблема, закранутая ў артыкуле, за мінулыя гады ніколькі не страціла актуальнасьці. Не менш актуальнай гэтая праблема ёсьць і ў сучаснае Беларусі і Ўкраіне, дзе Праваслаўю рэальна супрацьстаіць магутны і багаты Каталіцкі Касьцёл (уключаючы “закамуфляваны” пад праваслаўя “Усходні абрад – грэка–каталікоў) і вялізарная колькасьць пратэстанцкіх сэктаў.
“Праваслаўнаму мужчыну забараняецца спалучацца шлюбам зь ерэтычнай жанчынай, і праваслаўнай жанчыне забаронена спалучацца шлюбам зь мужчынам–ерэтыком. А калі усё ж такі шлюб адбудзецца, то нам варта лічыць яго несапраўдным…”

Sunday, November 21, 2010

САБОР СЬВЯТОГА АРХІСТРАЦІГА МІХАІЛА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Кожнаму чалавеку дадзена імя. Гэта імя для яго — знак, што ён пад адмысловым заступніцтвам таго ці іншага сьвятога, і акрамя таго, гэта заклік чалавеку прыпадобніцца таму, каму ён даручаны. Але імёны чалавечыя, якія мы носім ад хрышчэньня, не выяўляюць нашу канчатковую сутнасьць, таму што мы ў станаўленьні, мы паступова вырастаем у тую меру, якой мы закліканы дасягнуць у Хрысьце, Госпадзе нашым Ісусе.
Архангелы і Анёлы носяць імёны, якія прамяніста выяўляюць і самую іх сутнасьць, і таямніцу пазнаньня імі Жывога Бога. І кожны носіць іншае імя, таму што кожны зь іх, ведаючы Таго ж Бога, прылучаючыся таямніцы Ягонага жыцьця, аднак, успрымае гэту таямніцу па-рознаму і абвяшчае яе усяму стварэньню па-свойму.

САБОР СЬВЯТОГА АРХІСТРАЦІГА МІХАІЛА І ІНШЫХ НЯБЕСНЫХ СІЛАЎ БЯСПЛОТНЫХ

Памяць 8 лістапада

Набожна і добра сьвяткаваць сабор сьвятых Анёлаў сьвятая Царква прыняла па паданьню боганатхненных айцоў, пасьля таго, як адкінула старажытнае нягоднае шанаваньне анёлаў, усталяванае ерэтыкамі і ідалапаклоньнікамі. Яшчэ у Старым Запавеце, калі людзі адышоўшы ад Бога, Стваральніка свайго, пачалі пакланяцца стварэньню Боскаму і справам рук сваіх, робячы ідалаў па падабенству бачнага стварэньня, прыносячы ахвяры сонцу, месяцу і зоркам, у якіх, па іх меркаваньню, знаходзілася жывая душа. Выраз узяты з кнігі Выхад разьдзел 20:4 – “Не рабі сабе куміра і ніякай выявы таго, што на небе ўгары, і што на зямлі ўнізе і што ў вадзе ніжэй зямлі”. Лук. 2:13 – “І раптоўна зьявілася з анёлам шматлікае войска нябеснае, славячы Бога і заклікаючы”, гэта значыцца Анёламі, бо яны ёсьць войска нябеснае, па сказанаму ў Эвангельлі: Такое няправільнае шанаваньне Анёлаў было шырока распаўсюджана ў часы сьвятых Апосталаў. Сьвяты Апостал Павал аб такім няправільным шанаваньні так гаворыць:

Паводле “Жыцьця сьвятых” сьвяціцеля Зьміцера Растоўскага.

Saturday, November 20, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 9)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
91. Гасподзь мой, праведнікаў суцяшэньне і мучанікаў адвага, памілуй і выратуй нас
Кроў праведнікаў – адзінае на зямлі пісаньне, якое сьцерці немагчыма.
Ці забілі вы Хрыста, акаянныя, як на тое спадзяваліся? Альбо Кроў Ягонае да сёньня гарыць на галовах вашых?
Мора, рокатам хваляў сваіх абвясьці па ўсёй зямлі: кроў праведніка гарыць на галовах да калена сотага.
Скрыжуецеся маланкі ад усходу да захаду і напішыце, каб і сьляпыя убачылі: ніякага зла не прычыняць людзі праведніку, каб не упала зло удвая на іх галовы.
Бо камень, кінуты ў праведніка, уверх кінуты і, уніз падаючы, дадае ў вазе.
Камяні ерусалімскіе, раскіданыя цяпер, закрычыце да роду чалавечага, роду няпамятліваму, і яму нагадаеце, што бывае зь забітым праведнікам і што зь ягонымі забойцамі.
Бачыў я некалі сабаку, пашча кашай гарачэй абпаліўшага, так што не еў потым і лядоўню. Людзей жа зь дня ў дзень бачу, крывёй праведнікаў абпальваюцца і навукі не ўспрымаючых.
О бяздумныя з бяздумных, не сорамна вам паўтараць урок, сабакам з першага разу засвоены.
Лепш загінуць аднаму роду злачыннаму, чым аднаму праведніку. Бо неба не пытае, колькі крыві разьліта, але пытае, чыя кроў пралілася.
Калі усе народы паўстануць на аднаго праведніка, нічым не пашкодзяць яму. Толькі да магілы праводзяць яго, ён жа будзе выкрываць іх па сьмерці сваёй.
Сапраўды, міласьцю сваёй карае праведнік да сьмерці і праўдай – пасьля сьмерці.
Не зьбірайце маёнткі дзецям сваім, вы, праліўшыя кроў праведніка. Сапраўды, увесь маёнтак іх зьнікне, акрамя крыві праведніка, вамі разьлітай.
І не праведнік пракляне вас, але дзеці вашы, калі будуць спажываць горкі хлеб рабства.

РАЗЬВІЦЬЦЁ СЭРБСКАГА ЦАРКОЎНАГА СЬПЕВУ АД XIV ДА ХVІІІ СТАГОДЗЬДЗЯ

Браніслава Зорыца
Працэс вылучэньня сэрбскага царкоўнага сьпеву з першапачатковай бізантыйскай мадэлі, пасьля сярэднявечча была значна запаволена нападам турэцкіх захопнікаў. У землях, якія патрапілі пад турэцкае панаваньне, зьдзяйсьняўся ўціск сэрбскіх народных звычаяў і праваслаўя, які, сярод іншага, спрыяў міграцыі сэрбскага насельніцтва.
Гэты пакутлівы стан выклікаў запаволеньне ў культурным разьвіцьці сэрбаў, у тым ліку – і ў музыцы. Вынікам гэтага ёсьць вельмі малая колькасьць дадзеных аб разьвіцьці царкоўнага сьпеву. Сёньня дасьледаваньні аб гісторыі Сэрбіі ў пэрыяд ХІV – ХVІІІ ст.ст. амаль цалкам грунтуецца на розных крыніцах.

Friday, November 19, 2010

ЧЫН ПАМІНАНЬНЯ АХВЯРАЎ ГАЛДАДАМОРУ

Сьвятар: Дабраслаўлёны Бог наш спрадвеку, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў.
Людзі: Амін.
Сьвятар кадзіць крыжавобразна над колівам, а дыякан ідзе прад ім зь сьвечкай.
Людзі: Сьвяты Божа, сьвяты моцны, сьвяты бесьсьмяротны, памілуй нас (тры разы)
Слава, цяпер:
Найсьвяцейшая Тройца, зьлітуйся над намі. Госпадзі, ачысьці правіны нашы. Уладару, выбач бяспраўе наша. Сьвяты, наведай нас і аздараві немачы нашы дзеля імя Твайго.
Госпадзі, памілуй. (3)
Слава, цяпер:
Ойча наш , каторы ёсьць у небе, сьвяціся імя Тваё, прыйдзі валадарства Тваё, будзь воля Твая як на небе, так і на зямлі. Хлеба нашага штодзённага дай нам сёньня, і адпусьці нам грахі нашы, як і мы адпускаем вінаватым нашым; і ня ўводзь нас у спакусу, але збаў нас ад злога.
Сьвятар: Бо Тваё валадарства, і сіла, і слава, Айца, і Сына, і Сьвятога Духа, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў.
Чытальнік: Амін.
Чытальнік: Госпадзі, памілуй. (3)
Слава, цяпер:
Прыйдзіце, паклонімся Ўладару нашаму Богу.
Прыйдзіце, паклонімся і прыпадзём да Хрыста, Уладара нашага і Бога.
Прыйдзіце, паклонімся і прыпадзём да самаго Хрыста, Уладара і Бога нашага.

Thursday, November 18, 2010

ЛЯЧЭБНЫЯ РАСЬЛІНЫ СЬВЯТОЙ ГАРЫ АФОН

У некалькіх эндэмічных расьлін, што растуць на Сьвятой Гары Афон, выяўлены лячэбныя ўласьцівасьці для лекаваньня такіх хранічных хвароб, як рэўматызм, праблемы судзін, алергія і г.д.
Зь дапамогай італійскіх навукоўцаў, сярод якіх сьлед адзначыць прафэсара ўнівэрсытэту Вітэрбо Раберта Мічынілі, пры манастыры Вартапэд быў створаны цэнтар па дасьледаваньню і вывучэньню гэтых лячэбных расьлін.
“Мы імкнёмся дапамагчы людзям па–экалягічнаму чыстымі сродкамі” – заявіў архімандрыт Яфрэм журналісту aqioritikovima.gr Георгу Теахарысу – “Для манаства лячэньне душ чалавечых не зьяўляецца адзінай мэтай. Мы таксама імкнёмся дапамагчы ў лячэньні людзкіх целаў, бо чалавек складаецца як зь душы, так і зь цела. Мы спадзяемся дасягнуць гэтай мэты зь дапамогай лячэбных расьлін ужываемых намі, якія растуць на прылеглай да манастыра тэрыторыі”, дадаў айцец Яфрэм.

Wednesday, November 17, 2010

БЕЛАРУСКАЯ АЎТАКЕФАЛІЯ: ХРАНАЛЁГІЯ ПАДЗЕЯЎ

Янка Запруднік

Слова “аўтакефалія” абазначае самастойнасьць царквы як інстытуцыі, інакш кажучы, царкоўнае самакіраваньне (па—грэцку аўта — сам, кефале — галава). Ерархія аўтакефальнай царквы не прызнае над сабой іншых царкоўных аўтарытэтаў, не падлягае ані духоўнай, ані адміністрацыйнай уладзе іншай царкоўнай юрысдыкцыі. Шмат якія аўтакефальныя цэрквы (прыкладам, румынская, сэрбская, баўгарская й інш.) — адначасна й цэрквы нацыянальныя.
Ідэя аўтакефаліі ўзьнікла яшчэ за часамі раньняга хрысьціянства як вынік супярэчнасьці паміж усяленскім, унівэрсальным характарам Хрыстовае навукі, зь аднаго боку, а зь другога — геаграфічнай абмежаванасьцю дзяржаўных утварэньняў. Ідэя аўтакефаліі выплывае таксама зь супадзеньня ў шмат якіх выпадках інтарэсаў царкоўных зь інтарэсамі дзяржаўнымі, нацыянальнымі.

Monday, November 15, 2010

СЛОВА ПРАВЕДНІКА БУДЗЕ ЖЫЦЬ ВЕЧНА

патрыярх Павал (Стойчэвіч) (+15.11.2009 г.)
Верачы ў Госпада, зьдзяйсьняем сэнс жыцьця
Гасподзь для нас, вернікаў, – усё. Ён – хлеб жыцьця, Ён – вада жывая, Ён – сьвятло, Ён – пастыр добры. Так што Ён – усё для нашага жыцьця. Верачы ў Яго, мы жывём Ім і гэтым зьдзейсьнены сэнс і мэта нашага жыцьця і робімся здольнымі увайсьці ў вечную асалоду Царства Нябеснага. Вось таму заўсёды і трэба памятаць, што жывём мы – Хрыстом. Кажа сьвяты апостал Павел: “Ужо не я жыву, але жыве ў мне Хрыстос” (Гал. 2:20). Гэтым жыцьцём вечным, жывучы ў Хрысьце і з Хрыстом, мы, паўтару яшчэ раз, зьдзейсьнім сэнс і мэту свайго жыцьця, а гэта, па сьвятых словах Эвангельля, ёсьць асалода вечнага Царства Боскага. У вось гэту асалоду Царства Нябеснага увайсьці ужо ў гэтым сьвеце жадаю і вам, і сабе.

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 8)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
81. Гасподзь, не дай народу майму ў бяздумнасьці паўстаць на Цябе, Жыцьцядаўца  
Абвясьцілі няверныя вайну супраць Бога неба і зямлі – лісьця сухія супраць ветрака горнага! Пакуль ветрык ціха вее, і шуршэньне лісьця чуецца, но ўзаўецца ветрык і раскідае лісьця па ўзгоркам балотных, лясах і шляхах, і, зьяднаўшыся з брудам, згубяцца лісьця адзінокія.
Бо адчувае няверны ў натоўпе сілу сваю і падае голас, а ў адзіноце страх і немач зьядаюць яго. Верны адчувае немач натоўпу і падзяляе яе, а ў адзіноце сілу Тваю адчувае і дзеліць яе з Табой, таму адзінота сіла і песьня ягоная.
Каму вайну абвясьцілі вы, вар'яты? Ці таму, Хто адной думкай распальвае сонцы і статкі сьвяцілаў нябесных падганяе Сваім кіем? Сапраўды, не так сьмешная вайна, вербамі грому абвешчаная ці вераб'ямі кондарам драпежным.
Выкавалі вы мячы, якімі адзін аднаго зьнішчаеце, і зь імі ж узьняліся на Госпада? Глядзіце, ходзіць Ён па мячах вашых, як па моху лясному. Крэпасьцей вашых баіцца не болей, чым магілаў вашых.
Выдумалі вы словы жаласныя, якімі бэсьціце адзін аднаго і зьневажаеце, няўжо думаеце, што імі Таго зьняважыце, Які адзін ведае, што ёсьць слова і адкуль яно? Стварыў Ён зьвязкі ў горле ў вас, пашырыў лёгкія, адчыніў вусны, у іх уклаў мову. Сапраўды, не так сьмешна паўстаньне жалеек у майстэрні супраць майстра свайго і струн на арфе супраць рукі, на іх гуляючай.
Не Богу – сябе вайну абвясьцілі вы, і зь жалем глядзіць Ён на самазабойства ваша. Лісьця сухія абвясьцілі вайну колам сталёвым!

Sunday, November 14, 2010

АБ СЬВЯТЫМ ПІСАНЬНІ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Эвангельле чытаецца ў цэрквы амаль на кожным набажэнстве, на кожнай службе мы стаім перад словам Божым і думаем, што гэтым мы становімся народам Божым, але ад нас патрабуецца значна большае, калі мы жадаем быць такім народам Божым, тым народам, які можа сказаць, што Боскае слова прыналежыць яму.
Біблія нарадзілася ў чалавечай абшчыне. Эвангельле нарадзілася ў Царкве; і ізраільская абшчына, і Царква Боская існавалі раней, чым паўстала Сьвятое Пісаньне. Менавіта знутры гэтай абшчыны нарадзілася пазнаньне Бога, любоў да Бога, бачаньне Яго невымоўнай прыгажосьці, бачаньне таксама стану і лёсу, станаўленьня і пакліканьня чалавека. Народ Божы – гэта такая абшчына, якая сьведчыць аб нейчым, што ёй дакладна вядома, што зьяўляецца яе жыцьцём, прадметам яе любові, яе радасьцю. Біблейскі народ – гэта не народ, які чытае Біблію, дакладна захоўвае яе і абвяшчае яе; сапраўдны народ Божы, сапраўдны народ біблейскі, сапраўдны народ эвангельскі павінен быць такой абшчынай, якая магла б сама напісаць Сьвятое Пісаньне, прапаведаваць яго зь уласнага досьведу, даць яму пачатак, нарадзіць яго. Калі мы не такая абшчына – мы не прыналежым сапраўды ні Эвангельлю, ні народу Боскаму.

ЖЫЦЬЦЁ І ЦУДЫ СЬВЯТЫХ БЯССРЭБРАНІКАЎ І ЦУДАТВОРЦАЎ КОСМЫ І ДАМІЯНА

Памяць 1 лістапада

Сьвятыя Косма і Даміян, браты па плоці, былі родам зь Азіі1. Бацька іх быў язычнікам, маці ж, на імя Феадоція – хрысьціянка. Жывучы пасьля сьмерці свайго мужа ўдавой і бавячы час у руплівым служэньні Хрысту, яна ўсё свае жыцьцё прысьвяціла таму, каб добра дагадзіць Богу. І была яна, як тая ўдава, якую праслаўляе Апостал: “Сапраўдная ўдава і адзінокая няхай спадзяецца на Бога і трывае ў маленьнях і малітвах дзень і ноч” (1 Цім. 5:5). Жывучы набожна, яна навучыла таму ж і любімых дзяцей сваіх, Косму і Даміяна, бо выхавала іх у добрай веры хрысьціянскай і ў вывучэньні Боскага Пісаньня і скіравала іх да ўсялякае дабрадзейнасьці. Дасягнуўшы паўналецьця і ўмацаваўшыся ў цнатлівым жыцьці, па закону Госпада, Косма і Даміян былі  як бы два сьвяцільніка на зямлі, зьзяючыя добрымі справамі. Яны атрымалі дар вылячэньня і падавалі здароўе душам і целам, вылечваючы ўсялякія хваробы, вылечваючы ўсялякую нямогласьць і ўсялякую язву сярод людзей і выганяючы злых духаў. Яны надавалі дапамогу не толькі людзям, але і быдлу, і ні ад каго нічога не бралі за гэта: бо яны рабілі ўсё гэта не дзеля прыбытку, не дзеля ўзбагачэньня золатам і серабром, але дзеля Бога, жадаючы праз любоў да блізкіх выказаць сваю любоў да Яго. І не сваёй славы шукалі яны гэтым лекаваньнем сярод людзей, але славы Боскай, і вылечвалі хваробы дзеля праслаўленьня імя Госпада, падараваўшага ім такую сілу лекаваньня. Яны пазбаўлялі ад хвароб не столькі травамі, колькі імям Госпада, без платы і ўзнагароды, дарам у выкананьне Хрыстовага запавету: “дарам атрымалі, дарам аддавайце” (Мц. 10:8)2 Таму яны і атрымалі ад веруючых назву бясплатных лекараў і бяссрэбранікаў. Пройдучы так набожна шлях свайго зямнога жыцьця, яны мірна і набожна спачылі. Яны праславіліся шматлікімі цудамі не толькі ў працягу свайго жыцьця, але і пасьля сьмерці, і ёсьць цёплыя малітоўнікі і добрыя лекары нашых хвароб, душэўных і цялесных.

Saturday, November 13, 2010

АБ ЧЫТАНЬНІ СЬВЯТЫХ АЙЦОЎ

сьвяціцель Ігнацій Бранчанінаў
Гутарка і таварыства блізкіх вельмі дзеяць на чалавека. Гутарка і знаёмства зь вучонымі надае шмат ведаў, зь паэтам – шмат узьнёслых думак і адчуваньняў, зь вандроўнікам – шмат ведаў аб краінах, аб норавах і звычаях народных. Відавочна: гутарка і знаёмства зь сьвятым надаюць сьвятасьці. “Зь літасьцівым Ты літасьцівы, з чалавекам шчырым шчыры, чыстым - чысты, а з хітрым паводле хітрыны ягонай.” (Пс. 17:26 – 27)
Ад сёньня, у час кароткага зямнога жыцьця, якое Пісаньне не назвала нават жыцьцём, а вандраваньнем, пазнаёмся са сьвятымі. Ты жадаеш належыць на небе да іх таварыства, жадаеш быць удзельнікам іх асалоды? – ад цяпер уступі ў зносіны зь імі. Калі выйдзеш з храму цела, – яны прымуць цябе да сябе, як свайго знаёмага, як свайго сябра (Лк. 16:9).
Няма бліжэй знаёмства, няма шчыльней сувязі, як сувязь адзінствам думак, адзінствам адчуваньняў, адзінствам мэты (1 Кар. 1:10).

У ДАПАМОГУ ПРЫНОСЯЧЫМ ПАКАЯНЬНЕ

сьвяціцель Ігнацій Бранчанінаў
Восем галоўных запалаў зь іх падразьдзяленьнямі і галінамі
1. Дагаджаньне чэраву.
Пераяданьне, п'янства, незахоўваньне і парушэньне пастоў, таемнае сілкаваньне, ласунак, наогул парушэньне устрыманьня. Няправільнае і залішняя любоў да целу, яе жыцьця і супакою, з чаго складаецца самалюбства, ад якога незахоўваньне вернасьці да Бога, Царквы, дабрадзейнасьці і людзям.
2. Блуд.
Блудны запал, блудныя адчуваньні і стан душы і сэрца. Прыняцьце нячыстых намераў, гутарка з імі, асалода імі, патураньне ім, стаяньне ў іх. Блудныя летуценьні і паланеньні. Незахоўваньне пачуцьцяў, асабліва адчуваньня паху, у чым дзёрзкасьць, забіваючая усе дабрадзейнасьці. Брыдкаслоўе і чытаньне блудных кніг. Грахі блудныя натуральныя: блуд і пралюбадзейства. Грахі блудныя ненатуральныя.
3. Любоў да грошаў.
Любоў да грошай, наогул любоў да маёмасьці рухомае і нерухомае. Жаданьне узбагаціцца. Разважаньне пра сродкі узбагачэньня. Летуценьне багацьця. Асьцярогі старасьці, неспадзяванай галечы, хваравітасьці, выгнаньня. Скупасьць. Карысталюбства. Нявера Богу, адсутнасьць спадзяваньня на яго задум. Прыхільнасьці ці хваравітая залішняя любоў да розных тленных прадметаў, якая пазбаўляе душу волі. Захапленьне мітусьлівымі клопатамі. Любоў да падарункаў. Прысваеньне чужога. Злачынства. Жорсткасьць да жабракоў і да усіх патрабуючых. Крадзеж. Разбой.

Friday, November 12, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 7)

Сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
71. Гасподзь, збаў душу маю ад самаспакусы
Збаў аб самаспакусы душу маю, Гасподзь, так і цела маё ад граху пазбавіцца.
Збаў душу маю ад ганарыстасьці бяздумнае і гневу пякельнага, так цела маё спыніць распальвацца і вар’яцець.
Дух плоці сябе творыць, як орган размоўны, як вобраз свой. Бясслоўная і нерухомая плоць да дабра і зла, калі душа не размаўляе.
Не пазнае цела блуду, калі душа да яго не прамовіць. Блуд у сэрцы зьдзяйсьняецца; цела бачным чынам паўтарае сатканае найтонкімі ніцямі ў схованках сэрца.
Сябры мае, глядзіце на жанчыну так, як яна сама на сябе глядзіць, і, падобна каросьце, упадзе завеса спакусы зь вачэй вашых. На усялякае стварэньня ягонымі вачамі глядзіце і не зь жаданьнем блудлівым глядзець распачніце, а зь спачуваньнем.
Гасподзь, асьвяціўшы шлюб, асьвяціў Ты і бясшлюбнасьць. Хто мае мудрасьць і сілу жыцьцё свае, ад Цябе атрыманае, Табе прысьвяціць Ты дабраславіў.

Wednesday, November 10, 2010

ЗВЫШГОДНЫ ІОЎ ПАЧАЕЎСКІ

Памяць 28 кастрычніка
Пасьля татарскае навалы ўся Ўкраіне, апустошаная і разрабаваная татарамі, амаль абязьлюднела. Праз сто гадоў яе вызваліла беларускажмудзінскае войска. З гэтага часу пачалося адраджэньне Ўкраіны.
У 1559 годзе на Валынь прыехаў грэцкі мітрапаліт Нэафіт і прывёз зь сабой цудатворны абраз Боскае Маці. Па слову зь вышыні, ён пакінуў яго ў доме набожнай шляхцянкі Ганны Гойскае.
У 1596 г. шэраг герархаў Кіеўскае Праваслаўнае мітраполіі падпісалі сумнавядомую Берасьцейскую ўнію з Рымам. Праваслаўны абрад захаваўся, але асобы, даўшыя згоду на ўнію, зрабіліся каталікамі. А тых беларусаў і ўкраінцаў, што засталіся вернымі Сьвятому Праваслаўю, каталікі пачалі ўціскаць і перасьледаваць.

ПАКУТЫ СЬВЯТОЙ ВЕЛІКАМУЧАНІЦЫ ПАРАСКЕВЫ

Памяць 28 кастрычніка

У той час, як нягодны цар Дыякліціян распачаў ганеньні на хрысьціян, у горадзе Іконіі жыла адна набожная і прыгожая дзяўчына, на імя Параскева. Бацькі яе – хрысьціяне, выхаваўшы і навучыўшы сваю дачку захаваньню сьвятой веры і запаветаў Госпада, адышлі да Госпада. Яны пакінулі сваю дабрашчасную дачку ўладаркай вялікае маёмасьці.
Дасягнуўшы паўналецьця, дзяўчына Параскева пачала пераймаць веры і справам сваіх бацькоў. Яна пачала расходаваць сваю маёмасьць не на ўпрыгожаньне сваёй юнацкае прыгажосьці і маладосьці і не раскошнае жыцьцё, але на апрананьне голых, сілкаваньне галодных, частаваньне вандроўнікаў. Параскева не зьвяртала аніякай увагі на сваіх жаніхоў, што дамагаліся жыцьця зь ёй: яна неўзабаве зрабілася нявестай Адзінага несьмяротнага Жаніха, Адзінароднага Сына Боскага, дзеля Якога і жыла ў сьвятасьці і праведнасьці. Усясьвятое Імя Ягонае яна спавядала прад людзьмі няспынна, ва ўсялякі дзень, прыводзячы гэтым людзей да пазнаньня праўды.

Tuesday, November 9, 2010

ЖЫЦЬЦЁ ЗВЫШГОДНАГА НЕСТАРА ЛЕТАПІСЦА

27 кастрычніка
Усялякая падзея, калі б не была замацавана пісаньнем, забылася б і згубілася б дзеля пазнаньня. Так, калі б Майсей, навучаны Богам, не пакінуў нам у сваіх кнігах вестак пра самы пачатак і першым уладкаваньні сьвету, а таксама пра родапачынальніка нашага Адама, тое уся гэта працягласьць часу пакрыла б, як цемраю, і прывяла б у забыцьцё. Але Бог, захаваўшы ў людзях памяць пра свае цуды, у які пажадае час, узводзіць летапісцаў, каб наступныя пакаленьні, прачытаўшы напісанае імі, здолелі гэтым скарыстацца. Падобным чынам Гасподзь выявіў і ў нашай, Кіеўскай зямлі, у сьвятым Кіева–Пячорскім манастыры, добрай памяці пісьменьніка, звышгоднага айца нашага Нестара, які адчыніў вочы нашы, выказаўшы карыснае для нас, і тым выклікаў у нас падзяку Богу1. Ён напісаў нам пра пачатак і першым ладзе нашага Кіеўскага сьвету, не толькі вонкавага, але і асабліва унутранага, духоўнага, – гэта значыць пра падставу і добраўпарадкаваньні ў Кіеўскае Русі манаскага жыцьця, укаранёнага, як у раі, у сьвятым Пячорскім манастыры, а роўна пра духоўнага родапачынальніка нашага, звышгоднага Антонія, і пра іншыя пераняўшых яму і народжаных ягоным духам Пячорскіх сьвятых. Адным зь іх быў годны праслаўленьня гэты пісьменьнік, які найдасканалыя жыцьці іх запісаў не толькі галінкай на хартыі, але і падобнымі жа падзьвіжніцкімі дзеямі на бязгрэшнай душы сваёй. Гэтай працай ён і самога сябе упісаў у кнігі жыцьця вечнага, так што і сам ён годны чуць аб сябе: “радуйцеся таму, што імёны вашыя напісаны на нябёсах” (Лк. 10:20).

Monday, November 8, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 6)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
61. Гасподзь, зрабі мяне ваяром жыцьця
Ваяры жыцьця, біцеся моцна і не стамляйцеся верыць у перамогу. Перамога таму даецца, чыё вока нястомна на яе накіравана. Думаючы аб паражэньні губляе перамогу зь выгляду і больш не знаходзіць яе. Малая зорка, далёкая ад погляду пільнага, расьце і набліжаецца!
Жыцьцё ёсьць перамога, дзеці мае, і ваяры жыцьця ваяры перамогі. Пільна нясіце варту сваю, каб ніякі вораг не пракраўся праз сьцяну ў град ваш. Аднаго толькі прапусьціце, горад здасьце. Адна толькі зьмяя запаўзла ў Рай, і Рай пеклам зрабіўся.
Адна кропля атруты ў крыві, і ўрачы прадказваюць сьмерць!
Ваяры жыцьця, змагайцеся моцна і не стамляйцеся верыць у перамогу!

Sunday, November 7, 2010

ПРЫПАВЕСЬЦЬ АБ БАГАЧЫ І ЛАЗАРЫ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)
У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.
Якая празрыстая, якая зразумелая і, разам з гэтым, якая строгая сёньняшняя прыпавесьць. Мне жадалася б вылучыць два моманту ў ёй. Памёр багаты, які ад зямлі, ад часавага жыцьця атрымаў усё — не толькі тое, што яна магла даць, але і тое, што можна было ад яе узяць; узяць, не падзяліўшыся ні з кім, узяць з поўнай пагардай, з поўнай абыякавасьцю да патрэб ці да мараў іншых. І ён памёр, над ім зьдзейсьнілі урачыстае пахаваньне. Зямля вярнулася да зямлі, людзі, якія на зямлі яго любілі, ці, дакладней, якія зь ім былі заадно, яго пахавалі, і гэтым скончылася усё ягонае жыцьцё. Ён зрабіўся нікому больш не патрэбным; ён нічога не мог даць, зь яго нічога нельга было узяць, яго пахавалі урачыста і канчаткова.

ПАКУТЫ І ЦУДЫ СЬВЯТОГА СЛАЎНАГА ВЕЛІКАМУЧАНІКА ЗЬМІЦЕРА

Памяць 26 кастрычніка

Сьвятой велікамучанік Зьміцер, сын шляхетных і набожных бацькоў, паходзіў з гораду Салуні, дзе ягоны бацька быў ваяводам. У той час нягодныя цары ўзьнялі на хрысьціян жорсткія прасьледаваньні; таму бацька Зьміцера, таемна верачы ў Госпада нашага Ісуса Хрыста і выконваючы Ягоныя запаветы, не адважваўся яўна спавядаць усясьвятое імя Ягонае, апасаючыся жахлівых пагрозаў язычнікаў. Унутры палаца свайго ў таямнічым пакоі ён меў дзьве сьвятыя іконы, упрыгожаныя золатам і каменьнем; на адной зь іх была выява Госпада нашага Ісуса Хрыста, а на іншае – Усясьвятой Боскае Маці; прад гэтымі абразамі ён запальваў сьвечкі, кадзіў водарам. У гэтым адасобленым храме ён разам зь сваёй жонкай часта ўздымаў малітвы Праўдзіваму Богу, у вышынях жывучаму, Адзінароднаму Сыну Ягонаму і Ўсячыстае Ўладарцы. Гэтая набожная пара шчодра абдорвалі жабракоў і ніколі не адмаўлялі людзям патрабуючым. Толькі адно засмучала іх: не было ў іх дзяцей. Яны старана малілі Госпада, каб Ён дараваў ім насьледніка, і праз некаторы час іх жаданьне спраўдзілася.

Saturday, November 6, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 5)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
51. Гасподзь Трысонечны, папалі бруд розуму майго
Радуйся, душа мая, вырасла немаўля твае і сілай, што мацней зямлі, пераперазаўся. Разбуральнік замкаў паветраных вырас, і сьвет не заўважыў і не пазнаў яго.
Пустэльня была яму сябрам, думка і малітва – сувязьзю зь небам, айчынай ягонай.
Вось, бясстрашна крочыць ён насустрач цёмным спараджэньнем тваім. У вачах яго зьзяе вечнасьць; на чале вечнасьць чытаецца, на руках спачывае вечнасьць. Радуйся, душа мая, перасягнуў ён сьвет у сіле і выходзіць на бітву зь ім, з усімі прывіднымі сьветамі тваімі, душа паланёная.
Спакойны, як ваяр, дасьведчаны ў неадольнае сілу сваю і бясьсільле саперніка, крочыць умілаваны мой сярод зьвярэй, і ухіляюцца яны са шляху ягонага, напоўненыя трапятаньня.
Сапраўды, прырода раней людзей яго пазнала і аддалася яму, як раб праўдзівы праўдзіваму гаспадару свайму.

МОВА ЦАРКВЫ І МОВА СЬВЕТУ – ДЫЯЛЁГ АЛЬБО КАНФЛІКТ

Афанасіяс Н. Папафанасіў,
галоўны рэдактар грэцкага праваслаўнага часопісу Synaxi
Часам у мяне складаецца уражаньне, што вывучаць традыцыі Царквы азначае быць гатовым да шматлікіх дзіўных адкрыцьцяў. Так я быў зьдзіўлены, адшукаўшы ў тварэньнях сьвц. Рыгора Багаслова (+389/390 г.) наступны радок: “”Наватары” — гэта неразумная назва прадбачлівых” [1].
Гэта больш, чым проста сьцьвярджэньне. Гэта адначасова задача і выклік, таму што гэта выказваньне ставіць перад Царквой важныя пытаньні: “Што вызначае новаўвядзеньні?” і “Хто зьяўляецца наватарам?” Шматлікія праваслаўныя сёньня могуць не пагадзіцца са сьвц. Рыгорам Багасловам, бо новаўвядзеньні, як правіла, лічацца дзёрзкасьцю і сынонімам сэкулярызацыі. Небясьпека сэкулярызацыі сапраўды існуе, але мы, тым не менш, не можам не прызнаць той факт, што Царква сама абяцае сьвету усёабдымную навізну: адукацыя цалкам новага створанага сьвету, яго ператварэньне праз зносіны з Богам. Гэта апісана ў кнізе Адкрыцьця 21:1—5. Такім чынам, жыцьцё верніка — гэта не проста пасіўнае чаканьне канца, але і актыўны удзел у ажыцьцяўленьні Божага задуму. Іншымі словамі, Царква ў гісторыі зьяўляецца прадбачаньнем і лябараторыяй гэтага эсхаталягічнага канца. У гэтай лябараторыі сьвет паступова ператвараецца ў Цела Хрыстова.

Friday, November 5, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 4)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
41. Гасподзь, дапамажы радасна посьціць і радасна надзею мець
Постам радую надзею сваю на Цябе, надыходзячы Гасподзь.
Пост робіць хутчэйшае падрыхтоўку да прыходу Твайго, адзінае чаканьне дзён і начэй маіх.
Пост зьмяншае плоць маю, каб рэшту было лягчэй духам асьвяціць.
У чаканьні Цябе не жадаю крывёй сілкавацца, нейкага жыцьцё адымаючы, каб радасьць чаканьня падзялілі са мной і жывёліны.
Але, сапраўды, не выратоўвае мяне толькі ўстрыманьне ад ежы. Нават калі адным жвірам азёрным сілкавацца буду, не прыйдзеш Ты да мяне, калі пост не ўвойдзе глыбока ў душу маю.
У малітве адкрылася мне, што пост цялесны – сымбаль посту сапраўднага, карысны пачаткоўцам у надзеі на Цябе, але абцяжарваючы дзеля таго, хто толькі ім абмяжуецца.
Таму і далучыў я да посту душу сваю, каб ачысьціць яе ад мноства жаніхоў дзёрзкіх і, быццам нявесту, падрыхтаваў дзеля Цябе.
І ўнёс пост і ў розум свой, каб выгнаць зь яго мары аб сьвецкім і разбурыць усе замкі паветраныя, узьведзеныя зь мараў гэтых.

Thursday, November 4, 2010

ДА ПЫТАНЬНЯ АГІЯГРАФІІ КІЕЎСКАЙ ЦАРКВЫ ІХ – ХІІІ СТ.СТ.

прат. Сяргей Горбік
У рэчышчы вывучэньня гісторыі і традыцыі Кіеўскае Праваслаўнае Царквы натуральна выклікае цікаўнасьць і пытаньне ушанаваньня яе “уласных” сьвятых. На наш погляд, ня гледзячы на багатую літаратуру па агіяграфіі Кіеўскай Царквы, застаецца яшчэ шмат ня высьветленых пытаньняў.
Асноўнай праблемай вывучэньня першаснага пэрыяд кананізацыі сьвятых Кіеўскай Царквы (практычна – да ХVІ ст.) – гэта праблема першакрыніц. У летапісах і хроніках практычна няма апісаньня працэсаў кананізацыі. Няма і канкрэтнага вызначэньня саміх крытэрыяў кананізацыі. Заўважым, мітрапаліт Іларыён (Огіенка) сьцьвярджае: “нетліньня тіла для канонізації в давній Українській Церкви не вимогалося, — вимогалося нетліньня мощів, а “мощі” – це кості (мощь – міц, сила)1. Гэта пацьвярджаюць і працы сучасных праваслаўных дасьледчыкаў. Так, па словах праваслаўнага ігумена Андраніка (Трубачова), працэс кананізацыі ў XI—XVII ст. адразьняўся ад сучаснага ў бок спрошчаньня, шматлікія пісмовыя акты кананізацыі XI—XVII ст кепска захаваліся альбо напрач адсутнічают2. Кананічная структура Кіеўскай Царквы не вымагала вызнаньня кананізацыі Канстантынопальскім патрыярхам. Менавіта таму сучасны украінскі дасьледчык а. А. Дублянскі сьцьвярджае: “Канонізація українських сьвятих княжої доби, а також і пізніших, переводили Київські митрополити, за винятком тих сьвятих, що були канонізовані не нашою Церквою3. Кананізацыя адбывалася хуткім часам пасьля сьмерці, а асабліва – у выпадку пакутніцтва (прыкладам ёсьць кананізацыя сьв. Барыса і Глеба). Факт досыць “хуткай” пасьмяротнай кананізацыі пацьвярджае і практыка Канстантынопальскай Царквы. Так, разглядаючы зьяўленьне ў агульнацаркоўных месяцасловах памінаньня канстантынопальскіх сьвятых і патрыярхаў, варта яшчэ раз узгадаць Звг. Афанасія Афонскага (каля 1004 г.) і яго прысутнасьць у грузінскім Вялікім Сінаксары Рыгора Мтацміндзелі (1065 г.).

Tuesday, November 2, 2010

МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (3)

Сьвяціцель Мікалай Сэрбскі
31. Гасподзь, дзякую Табе за бачаньне ў сьне невымоўнае явы Тваёй
Праліў праўдзіва сьвятло ў цемры, Госпадзі, і зьявіліся колеры і формы. Схіліўся над безданьню, імя якой Нішто, і бездань мучылася, спрабуючы ценямі выявіць прыгажосьць твару Твайго. Якім бездань пакажа Цябе, такім Цябе і ўсе тварэньня бачаць.
Прыгожае возера маё, пакуль сонца ціхамірна глядзіцца ў яго.
Вандроўнікі захапляюцца прыгажосьцю возера майго. Але закоціцца сонца, і возера змрочнай бездані прыпадобніцца. І ніхто ужо не захопіцца ім, пакуль ізноў сонца не зьявіцца ў суправаджэньні сьвіты сваёй зіхатлівай.