СЬВЯТАЯ ПРАВЕДНАЯ САФІЯ, КНЯГІНЯ СЛУЦКАЯ

Памяць 19 сакавіка / 1 красавіка.

Праведная Сафія была апошняй княгіняй слаўнага праваслаўнага беларускага роду князёў Слуцкіх і Копыльскіх, нашчадкаў вялікага князя Альгерда з роду Рурыкавіча. Некаторыя князі гэтага роду сядзелі на Кіеўскім пасадзе, іншыя былі князямі Ноўгарада. Родапачынальнікам князёў Алелькавічаў–Слуцкіх быў унук Альгерда – Альлька Ўладзіміравіч.

Вялебная Сафія нарадзілася 1 траўня 1585 года. У тым жа годзе памерла яе маці, а 6 траўня наступнага году памер і бацька, князь Юры Сямёнавіч. Апеку над сіратой узялі на сябе далёкія родзічы: ад пачатку Жмудзінскі стараста Юры Хадкевіч, які ўзяў яе зь сабой у Вільню, а потым Віленскі кашцелян, Берасьцейскі стараста Еранім Хадкевіч.

АКАФІСТ НОВАМУЧАНІКАМ, СПАВЯДАЛЬНІКАМ І ПАКУТНІКАМ ЗЯМЛІ БЕЛАРУСКАЙ

Кандак 1

Абраныя авечкі статку Хрыстовага, Беларусі ўпрыгожаньня і слава вечная, як нівы сваёй крывёй напаілі вы, крыніцамі саду райскага зьяўляючыся. Верай і праўдай Ісусу Хрысту паслужыўшыя, нават жыцьцё свае на ахвярнік паклаўшыя, у жыцьці вечным адвагу стаяць прад пасадам Яго атрымаўшыя. Каля яго стоячы, прад Уладыкам за нас маліцеся, каб Беларусь Сьвятую, Царкву і народ як ад нападу ворага і падкопаў злога захаваў, ад усіх бед і смутку вызваліў народ яе, зь пашанай вам сьпяваючы: Радуйцеся, новамучанікі, спавядальнікі і пакутнікі, у Беларусі празьзяўшыя.

Ікас 1

Анёлаў Творца, неба і зямлю стварыўшы, сьветлымі зоркамі новамучанікаў Беларускай Царквы небасхіл упрыгожыўшы. Праславіў уславіў вас, звышгодныя мучаніцы, сьвятамучанікі, мучанікі, спавядальнікі і пакутнікі беларускія. Вы ж Уладара славу сьвету бязбожнаму паказалі цярпеньнем пакуты сваёй і ўсталі па правую руку Бога Айца. Сёньня, вас праслаўляючы, сьпяваем так:
Радуйцеся, за веру Хрыстову пакутнікі у Богу шчасьлівыя; радуйцеся, набожнага жыцьця Ісуса Хрыста прапаведнікі.

Радуйцеся, славу сьвету гэтага адкінуўшыя; радуйцеся, зямное жаданьне плоці зьняважыўшыя.

Радуйцеся, голас Пастыра Ісуса Хрыста пачуўшыя; радуйцеся, больш усяго ў сьвеце гэтым Госпада ўпадабаўшыя.

Радуйцеся, крыж на плечы свае ўзяўшыя; радуйцеся, добры цяжар гэты да сьмерці насіўшыя.

Радуйцеся, душы свае напоўніўшыя жаданьнем даброт Царства Боскага; радуйцеся, гэтых дабротаў дасягнуўшыя.

Радуйцеся, дзеля Хрыста сьмерць прыняўшыя; радуйцеся, дзеля Яго ўсю мітусьню сьвету адкінуўшыя.

Радуйцеся, новамучанікі, спавядальнікі і пакутнікі, у Беларусі празьзяўшыя.

ПАМІНАНЬНЕ ПРЭЗЫДЭНТА БНР ВАСІЛЯ ЗАХАРКІ

 “Цяжкое й цёмнае, як восеньская ноч, было жыцьцё страціўшага сваю незалежнасьць Беларускага Народу.

Прыгнечаны палітычна, зьнішчаны эканамічна й зьняслаўлены культурна, ён стагодзьдзі стагнаў у ланцугох няволі.

Надышоўшая пара вызваленьня прыгнечаных народаў падняла на барацьбу й Беларускі Народ за лепшую будучыню.

Набываючы з кожным днём усё больш і больш сілы, ён з кожным крокам упарта пасоўваецца наперад у сваёй вызвольнай барацьбе.

Заваяваныя ім да гэтага часу пазыцыі гавораць аб тым, што ўжо хутка праб'е шчасьлівая гадзіна, калі Беларускі Народ стопча на шляху незалежнасьці сваіх і чужых здраднікаў і стане самастойным гаспадаром на сваёй зямельцы.”

Васіль Захарка ("Галоўныя моманты беларускага руху" 1926 год.)

Сёньня, першага красавіка, праваслаўныя беларусы малітвай памінаюць памяць слаўнага сына беларускага народу, прэзыдэнта Беларускай Народнай Рэспублікі, сьв. пам. Васіля Захарку.

Памінальную паніхіду для праваслаўных беларусаў на Заходней Украіне адслужыў у Бруховічах прат. Сяргей Горбік. Таксама быў прачытаны Акафіст новамучанікам, спавядальнікам і пакутнікам зямлі Беларускай і малітва за беларускі народ. Богаслужэньне завяршылася сьпевам беларускага рэлігійнага гімну “Магутны Божа”.

Даведка “Беларускай Аўтакефаліі”:

ЗАХАРКА Васіль Іванавіч

[1.4.1877, в. Дабрасельцы Ваўкавыскага пав. Гродзенскай губ., цяпер Зэльвенскі р-н Гродзенскай вобл. — 14.3.1943, Прага], паліт. дзеяч, публіцыст. З 1895 настаўнік царкоўнапрыходзкай школы. У 1898—1902, 1904—17 на вайсковай службе. Член БСГ; член ЦК Беларускай партыі сацыялістаў—фэдэралістаў. На 1-м Усебеларускім зьезьдзе 1917 абраны членам Рады. Арыштаваны бальшавікамі ў студзені 1918. З 21.2.1918 у складзе Народнага сакратарыята (урада) БНР, скарбнік. Пасьля займаў розныя міністэрскія пасады. У чэрвені 1920 старшыня Надзвычайнай беларускай дыпляматычнай місіі ў Маскве. З ліст. 1923 жыў у Празе. Пасьля 2-й Усебеларускай канфэрэнцыі ў Бэрлін (10.10.1925) не прызнаў Мінск адзіным цэнтрам нацыянальна-дзяржаўнага адраджэньня Беларусі. Застаўся ў эміграцыі ў Празе, захаваўшы непарыўнасьць традыцыі БНР. Нам. старшыні Рады БНР, з 8.3.1928 да 6.3.1943 Прэзыдэнт Рады. Па некаторых зьвестках, зьбіраў архіў БНР, далучыў да гэтай справы Л.Геніюш. Праводзіў актыўную кампанію зваротаў і пэтыцыяў у Лігу Нацый і іншыя міжнародныя органы ад імя БНР. Аўтар прац “Галоўныя моманты беларускага руху” (1926, часткова апублікавана ў кнізе: Byelorussian statehood: Reader and bibliography. New York, 1988), «Беларусь — роль і значэньне на усходзе Еўропы» (не апублікавана).