АБ НЯЎМЕНЬНІ МАЛІЦЦА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Мы увесь час жалімся, што акалічнасьці складаюцца так, што ў нас не бывае магчымасьці жыць глыбокім унутраным жыцьцём, гэтым мы апраўдваем сябе ў тым, што не умеем маліцца, што пачуцьці нашы павярхоўныя, што няма паглыбленасьці ў нашай душы. Але гэтым мы сьведчым толькі пра тое, што мы не ведаем нават у чалавечай плоскасьці, што нішто глыбокае не можа быць пахіснутае вонкавымі выпадковымі акалічнасьцямі. Калі ў каго—небудзь на сэрца радасьць, яму здаецца, што мора па калена: выпадковыя нягоды, мімалётныя крыўды, жыцьцёвыя цяжкасьці не могуць патушыць гэтай іскры радасьці. Нават самую малую іскру радасьці патушыць нельга. У старажытнасьці казалі, што уся цемра сьвету няздольная патушыць адну іскрынку полымя. Калі на душу ляжа скруха, глыбокая скруха, скруха пра нешта, што для нас сапраўды мае значэньне, тады зноў жа вонкавае нямоглае над намі. Ні забаўкі нас не забаўляюць, ні пустэча жыцьця не робіць нас пустымі. Жыцьцё робіцца глыбокім і ў радасьці, і ў гора. А наша унутранае жыцьцё ў Богу так лёгка парушаецца выпадковымі акалічнасьцямі толькі таму, што яно на паверхні, яно не глыбокае. Жадаю вам прывесьці ў прыклад выпадак з паганскае старажытнасьці.

Прыйшоў да аднаго чалавека вандроўца, і на працягу усёй іх гутаркі яго дамачадцы ў глыбокім маўчаньні сядзелі вакол шатра. У нейкі момант гаспадар дому сказаў свайму госьцю: “Пара мне маліцца” — і пачаў маліцца. І уся хата раптам ажыла, усе пачалі размаўляць паміж сабой. Госьць са зьдзіўленьнем глядзеў на гэта і сказаў: “Што ж вы робіце, ён зараз моліцца, а вы яго трывожыце?” І адзін зь дамачадцаў адказаў: “Не бойся. Пакуль ён размаўляў толькі з табой, найменшы шум мог бы яго пацешыць, але зараз, калі ён кажа са сваім Богам, нішто не можа адарваць яго ад гэтай гутаркі”.

Хіба гэта не прыклад, якому мы, хрысьціяне, маглі б, павінны б рушыць усьлед? Мы павінны так паглыбіць сваё унутранае жыцьцё, каб яно зрабілася сапраўдным жыцьцём. Хрыстос не дарма сказаў: Дзе скарб ваш, там і сэрца ваша, а дзе сэрца ваша, там і усё сілы вашы сабраны... Мы не умеем маліцца засяроджана і глыбока, не умеем захоўваць у душы той глыбокі супакой малітвы, які набываем альбо ў храме, альбо часам раптам, як падарунак ад Бога. Мы не умеем сысьці ад мітусьні ў тыя глыбіні, дзе можна засяроджана думаць пра Бога, і дзе сьпее жыцьцё як дзеяньне, годнае Бога. І усё гэта кажа толькі пра тое, што сэрца наша не там, і што не Бог — скарб нашага жыцьця. Трэба над гэтым падумаць, таму што іншага цэнтра жыцьця усяго сьвету няма: акрамя Бога, няма цэнтра жыцьця для чалавека. Калі ён не Бога ставіць у цэнтры усяго, што робіць, чалавек кідаецца з боку ў бок і не знаходзіць сабе супакою ні ў чым і ніколі…

Будзем жа сачыць за сабой дзень за днём і заўважаць, калі нам жыцьцё і настрой сьведчаць, што Бог не ёсьць скарб наша. І будзем каяцца ў гэтым, г.зн. не толькі плакацца, не толькі шкадаваць, а будзем прымушаць сябе павярнуцца тварам да Бога і ставіць сябе на другое месца, а Бога — на першае, адхіляць ад сябе тое, што мы ставім на месца Бога. Калі Бог зробіцца для нас скарбам, жыцьцё наша зробіцца глыбокім, тады ў сэрца нашым будзе супакой, у думках — выразнасьць, у волі — цьвёрдасьць, і мы здолеем услаўляць Бога і ў душах нашых, і ў целах нашых. Амін.