НОВАГАРОДСКАЯ АЎТАКЕФАЛЬНАЯ МІТРАПОЛІЯ

На ўсходнеславянскіх абшарах у розныя часы былі заснаваны тры метраполіі грэцкага абрадку: Кіеўская, Новагародская і Галіцкая.

Першая, Кіеўская мітраполія, заснавана ў канцы X ст. і абымала ўсе землі, якія ў той час былі пад панаваннем варажскай дынастыі русаў. Кіеўская мітраполія ўстанавіла на важнейшых тагачасных палітычных цэнтрах біскупствы. Да 1200 года былі ўжо біскупствы: у Вялікім Ноўгарадзе, Чарнігаве, Пераяслаўлі, Белгарадзе, Юр'еве (Запольскім), Полацку, Галі чу, Валадзімеры-Валынскім, Перамышлю, Тураве, Холме, Смаленску і, мабыць, Новагародку.

КАНОН СЬВЯЦІЦЕЛЮ І СПАВЯДАЛЬНІКУ ЛУЦЕ, АРХІЯПІСКАПУ СІМФЭРОПАЛЬСКАМУ Й КРЫМСКАМУ, тон 8

Песьня 1

Ірмас: Дзіўнаму Богу пашану прынясем, і ўзьнесла зь намі апяюць зямля і неба праўдзівую славу Ягоную.

Пасад сьвяціцеля ў горадзе Сімфэропалі ўпрыгожыў сьветла, на ім жа пражыў, як Анёл, сьвятым жыцьцём і навукай Боскай прасьвяціў ты людзей, ды ўсе цяпер узносяць веліч Боскую і апяваюць славу Ягоную.

Цара ўсіх і Госпада, аб нас малі, сьвяціцель Лука, каб дараваў нам прабачэньня правінаў нашых, ды з табой дзівоснаму Богу пашану прынясем і апяём славу Ягоную.

Зьявіўся ты цяпер ў памяць Крымскаму статку твайму, спавядальнік Хрыстовы, слуп непахісны і сьцяна непарушная, хворым суцяшэньне, грэшнікам дапамога, Богу пашану прыносячы і апяваючы славу Ягоную.

Багародзічны: Цябе вызнаем выратавальным Прыстанкам і Покрывам, Багародзіца Прачыстая, таму ад душы заклікаем Цябе цёпла: Уладарка, выратуй нас і навучы нас дзівоснаму Богу пашану прыносіць і апяваць славу Ягоную.

СУПРАСЛЬСКАЯ ІКОНА БОЖАЙ МАЦІ “АДЗІГІТРЫЯ”

Памяць 28 ліпеня / 10 жніўня

Гісторыя Супрасьльскае іконы Прасьвятой Багародзіцы непарыўна зьвязана з гісторыяй Супрасьльскае Лаўры. Таму раней трэба дакрануцца яе гісторыі.

Пачатак падставы Супрасьльскага мужчынскага манастыра Дабравешчаньня Прасьвятой  Багародзіцы быў пакладзены яшчэ ў XV стагодзьдзі. У 1498 Наваградзкі ваявода і маршал Вялікага Княства Літоўскага Аляксандр Хадкевіч, разам з архіепіскапам Смаленскім (будучым мітрапалітам Кіеўскім) Іосіфам Солтанам заснаваў манастыр у Гарадку, непадалёк ад Супрасьля. Аднак сьвецкае жыцьцё вакол існуючага замку замінала духоўнай засяроджанасьці манахаў, і двума гадамі пазьней манастыр быў перанесены на могілкі Сухі Хруд, дзе і быў пакладзены пачатак Супрасьльскае Лаўры.

ЗВАРОТ СЬВЯТОГА СЫНОДА УКРАІНСКАЙ ПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫ КІЕЎСКАГА ПАТРЫЯРХАТА НАКОНТ СЬВЯТКАВАНЬНЯ 1025- УГОДАК ХРЫШЧЭНЬНЯ КІЕЎСКАЙ РУСІ-УКРАІНЫ

Упадабаныя браты і сёстры

У гэтыя дні уся Украіна урачыста успамінае важную духоўную і гістарычную падзею - Уладзімірава Хрышчэньня. Сьвяты Сынод Украінскай Праваслаўнай Царквы з радасьцю адзначае, што сьвяткаваньне 1025-годзьдзя Хрышчэньня Кіеўскай Русі спрыяе пераадоленьню існуючага царкоўнага падзелу і сьцьвярджае паразуменьня паміж хрысьціянамі Украіны, якія належаць да розных канфэсій.

Сьведчаньнем гэтага сталі дзяржаўныя мерапрыемствы па сьвяткаваньні сьвята, адбылася 26 ліпеня 2013 у Мастацкім арсэнале і Палацы “Украіна”, дзе сумесна удзельнічалі праваслаўныя, грэка-і рыма-каталікі, пратэстанты.

Асабліва кранальным было цёплае прывітаньне Прадстаяцеля УПЦ Высокавялебнага Мітрапаліта Уладзіміра і Прадстаяцеля УПЦ Кіеўскага Патрыярхату Сьвяцейшага Патрыярха Філярэта перад пачаткам мерапрыемстваў у Мастацкім арсэнале. Гэта хрысьціянскае прывітаньне паказала, што варожасьць паміж праваслаўнымі ў Украіне паступова адыходзіць у мінулае.

АКАФІСТ СЬВЯТОЙ РОЎНААПОСТАЛЬНАЙ КНЯГІНІ ВОЛЬЗЕ

Кандак 1

Першаабраніцы ад усяго народу Русі Кіеўскай, слаўнай і роўнаапостальнай добра дагадзіўшай Богу Вользе складзём славу, як зорцы, што ў цемры ідалахваленьня сьвятлом праўдзівай веры зазьзяўшай і шлях да Хрыста ўсім людзям беларускім ды ўкраінскім паказаўшай. Ты ж, як маючая гонар стаяць прад праславіўшым цябе Госпадам, абарані нас ад усялякіх бед малітвамі тваімі, мы ж сьпяваем табе: Радуйся, сьвятая роўнаапостальная княгіня Вольга богамудрая.

Ікас 1

Анёлаў і людзей Творца, гадзіны і гады ў Сваёй уладзе маючы і лёсам царстваў і народаў па Сваёй волі кіруючы, калісьці пажадаў народ Русі Кіеўскай Сьвятым хрышчэньнем асьвяціць, тады, бачачы добрую волю сэрца твайго, паклікаў цябе першай дзеля пазнаньня Сябе, ды будзеш усяму народу Русі Кіеўскай вобразам і настаўніцай у хрысьціянскай веры. Таму праслаўляем цябе сьпяваючы:

СЬВЯТА РОЎНААПОСТАЛЬНАЯ КНЯГІНЯ ВОЛЬГА

Памяць 11/24 ліпеня

Старажытныя летапісы сьведчаць, што сьв. Княгіня Вольга была крывічанкай з Пскоўскай зямлі. Паходзіла яна з роду Гастамысла, па радзе якога былі закліканыя на Русь князі-варагі. Аднойчы пры пераезьдзе праз раку Пскову яна пазнаёмілася з маладым князем Ігарам і уразіла яго сваёй прыгажосьцю і мудрасьцю. Пасьля гэтага апякун Ігара князь Алег сам паехаў за ёй, прывёз яе ў Кіеў і выдаў замуж за Ігара, прычым яе славянскае імя замяніў сваім уласным, вараскім, і назваў яе Вольгай. У 945 г. князь Ігар быў забіты дрэўлянамі. Так звалася славянскае племя, якое жыла на Валыні. Вольга, па паганскім звычаі, загадваючаму удовам помсьціць за сьмерць свайго мужа, жорстка адпомсьціла ім. І, паколькі сын яе Сьвятаслаў быў яшчэ малы, яна стала кіраваць сваім народам замест яго, і кіравала з мудрасьцю і літасьцю.

СЛОВА Ў ДЗЕНЬ САБОРУ БЕЛАРУСКІХ СЬВЯТЫХ

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Сёньня, у трэцяю Нядзелю пасьля Пяцідзесятніцы, Сьвятая Праваслаўная Царква сьвяткуе Сабор Беларускіх сьвятых. Гэта вялікае сьвята не толькі нашага, беларускага народу, але і ўсяго Кіеўскага Праваслаўя. Бо вялікая колькасьць сьвятых, якімі Гасподзь праславіў Беларусь, ёсьць сапраўдныя сьветачы не толькі Кіеўскага, але і Усяленскага Праваслаўя.

Ад глыбіні вякоў нашы продкі зьдзяйсьнялі подзьвіг сьвятасьці, праслаўляючы Бацькаўшчыну ды усё Кіеўскае Праваслаўе. Бо менавіта на Беларускай зямлі ягонае паўстала дзявочае манаства, якое распачала ў Заслаўі княгіня Рагнеда – Анастасія, менавіта на нашай зямлі зазьзяў сьвяціцель Кірыла Тураўскі – Залатавуст Кіеўскага Праваслаўя; у Беларускім Полацку зьдзейсьніла свой вялікі подзьвіг сьвятая Еўфасіньня Полацкая – не толькі першая праслаўленая сьвятая Кіеўскае Русі, а і першая жанчына, мошчы якой паклалі ў Кіева–Пячорскае лаўры …  І гэты сьпісак сьвятых, што зазьзялі подзьвігам сваім на зямлі Беларускай вельмі вялікі, бо вера беларускага народу заўсёды была моцная і шматлікія дзеці ягоныя без ваганьняў бралі крыж свой і крочылі за Госпадам.

ПРАПАДОБНЫ МАРЦІН, ПУСТЭЛЬНІК ТУРАЎСКІ

Памяць 27 чэрвеня / 10 ліпеня 

“Бог самотных уводзіць у дом, вызваляе вязьняў з кайданаў” (Пс. 67:7) - Гэтыя натхнёныя словы Псальмапеўца сказаныя як пра тых пустэльнікаў, якія ў зямным жыцьці выдаляліся ў пустыні, пакорлівыя Богу, каб пасьля увайсьці ў радасьць Госпада свайго, якія ішлі ў пошуках выратаваньня ў цесныя кельлі, дзе праводзілі дні жыцьця ў адзінокіх малітоўных зносінах з Творцам.

Прападобны Марцін тураўскі пустэльнік, служыў кухарам у біскупаў Сымона Ігната і Акіма, былых духоўных пастыраў Тураўскай зямлі з 1120 па 1146, і толькі пераемнік Якімаў, япіскап Георгій, вызваліў Марціна ад яго абавязкаў "дзеля стараст», з чаго можна вызначыць прыкладны час нараджэньня благаслаўлёнага старца - другая палова 90-х гадоў XI стагодзьдзя. Мяркуючы па паданьні пра сьвятога падзьвіжніка, ён пакутаваў моцнымі болямі ад кілы, «пуза так яму ва улоньне уваходзіла». Вызвалены ад досыць высокай пасады, вялебны Марцін застаўся жыць у Барысаглебскім манастыры, разьмешчаным недалёка ад горада, на Балёньні, дзе нёс подзьвіг пустэльніцтва: “адзін жыў у Богу”. Да XIV стагодзьдзя манахі ў манастырах жылі не жылыя разам, а ў асобных кельлях, аднак маліліся разам у адной царквы, былі пад кіраўніцтвам аднаго, ігумена маючы ў асабістай уласнасьці вопратку, пітво і жыльлё, у якім кожны рыхтаваў сабе трапэзу.

АКАФІСТ УСІМ ПРАПАДОБНЫМ АЙЦАМ, ШТО НА СЬВЯТОЙ ГАРЫ АФОН ПРАЗЬЗЯЛІ

Кандак 1

Абраныя ўгоднікі Госпада, духоўна водарныя кветкі саду Ісуса, ад Сьвятой Гары Афонскай ў паветраныя аселі нябесныя ўзьнесеныя, і адвагу да Госпада атрымаўшыя, молім вас, айцы баганосныя, малітвамі вашымі аб ўсіх бед нас вызваліце, ды засьпяваем вас праслаўляючы: Радуйцеся, прападобныя айцы Афонскія, руплівыя малітоўнікі аб душах нашых.

Ікас 1

Анёламі ў плоці і людзьмі нябеснымі вы сапраўды былі, айцы баганосныя, жыцьцё, падобнае анёльскаму, вы ў пустэльнях Афонскіх пражылі, і роўнымі па годнасьці Анёлам на нябёсах выяўлены, цяпер сьветлым праменьнем малітваў вашых душы нашы заўсёды мілатой асьвятляеце, а ўзорам жыцьця вашага, Богу прыемнага, наша жыцьцё на шлях выратаваньня прыводзіце, таму так сьпяваем вам ад усёй душы нашай:

ПРОПАВЕДЗЬ У ПЕРШУЮ НЯДЗЕЛЮ ПАСЬЛЯ ПЯЦІДЗЕСЯТНІЦЫ. УСІХ СЬВЯТЫХ

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа!

Упадабаныя браты і сёстры!

Першую Нядзелю пасьля Пяцідзесятніцы Царква першую нядзелю пасьля сыходжаньня Сьвятога Духа на апосталаў, прысьвячае праслаўленьню Усіх сьвятых, у подзьвігу веры празьзяўшых патрыярхаў, прабацькоў, прарокаў, апосталаў, пакутнікаў, сьвятамучанікаў, прападобных, праведных, дзеля Хрыста юродзівых і усіх тых, ад стагодзьдзя Богу дагадзілі. І узначальвае гэты хор сьвятых Найсьвяцейшая Уладарка Багародзіца, бо Яна чысьцінёй, верай і подзьвігам служэньня Усявышняму перасягнула не толькі тых, хто нарадзіўся на зямлі, але і Анёльскі чын. Усе сьвятыя угоднікі — браты нашы па плоці і веры. Сьвяткуючы іх памяць, мы уступаем зь імі ў рэальныя, хоць гэта і не паддаецца зямным вымярэньні, зносіны, просім іх сьвятых малітваў і заступніцтва, разам зь імі славім Збавіцеля.