ПАРАДА І ПАЖАДАНЬНЕ ВЕРНА СТОЯЧЫМ ЗА АЙЧЫНУ І НААДВАРОТ ДАКОР МАЮЧЫМ

сьвяты Сімеон Салунскі

1. Тады міласэрны і добры Бог дабрынёй адзінай стварыў усе стварэньня і ў канцы чалавека, то ад пачатку адступнік і кіраўнік зла – д’ябл, пазайздросьціўшы чалавеку, шматлікімі прыдумкамі паўстаў супраць яго, спачатку пад выглядам сяброўства спакусіўшы, выдаліў зь агульнага Боскага падпарадкаваньня і мілаты; і адразу сьмерць прыйшла да яго, выгнанаму ад ранейшае прыгажосьці і першае айчыны – Эдэму і ягонай боскай салодкасьці. Пасьля ж таго, як выдаліў яго ад Бога – абаронцы ў тысячах іншых бед, ён зрабіўся яму ворагам, як заўсёды ненавідзячы і нагаворваючы і (ніколі) не задавальняючыся чалавечымі бедамі. І ўздымае яго на забойства брата, нічым не пакрыўдзіўшага (яго), навучае і паадштурхвае да забойства; затым ён апаганіў яго ўсялякімі беззаконьнямі, ад якіх да людзей прыйшлі патопы, пажары, патапленьні, палон, голад і хваробы, і ўсялякі гнеў і скруха; і не існавала ніводнае дапамогі, ні з праведнікаў, ні з патрыярхаў, ні закону, ні вучэньня і пакут прарокаў.

2. Калі па вялікае (сваёй) дабрыні Адзінароднае Слова Боскае прыйшло да нас і было бачна як адзін зь нас і праз вялікую невымоўную любоў аддала замест нас Самога Сябе на зьнявагі і ганьбу, плеці і, нарэшце, прыняло сьмерць на крыжы і ўсясьвятую Сваю душу і цела праз пакуты і сьмерць прынесла ў дар Айцу, і Сваім уваскрэсеньнем дасканалае жыцьцё нам падаравала і вызваліла ад палону сатанінскага і лісьлівасьці ідальскае, і аддаленых ад Бога прывяло праз Сябе назад да Айца, і раней адпрэчаных праз чалавекалюбства зрабіла Сваімі і сынамі Боскімі і багамі па мілаце, то ад пачатку чалавеказабойца зноў не спыніў зайздросьціць гэтым нашым дабротам; таму і шалеючы ўсяляк супраць нашага выратаваньня, па ўсялякім зручным выпадкам шматлікіх ворагаў супраць нас выстаўляў і час ад часу кіраўнікоў ерасей, часам да тыранаў супраць набожнасьці ўздымаў. Але ніводны зь іх не перамог: бо Самога Сябе падмуркам паклаў Царкве Сваёй Ісус Хрыстос, Бок моцны, Жывая Сіла Айца, і непашкоджаную заўсёды захоўваў і захоўвае, і “брама пекла”, як сказана, яе не перамагла і “не пераможа” (Мц. 16:18).

3. Аднак Яго і нас, слуг Ягоных, вораг, не спыняючы ніколі варожасьць, “як леў рыкаючы” паўстае на нас, як казаў Пятро. І пасьля шматлікіх жахлівых (дзеяў) супраць нас, як мы ўжо казалі, нарэшце пабудаваў у сваім вялікім шаленстве больш моцнае сваё войска і, адшукаў нягодны і кепскі народ бязбожных агаранаў, што цешыцца неўтаймаванасьцю і ў брудзе загразшы і таму адпавядаючы (яму) і годны ягонага шаленства, крыважэрнай нягоднасьці, волі і хітрасьці, над якімі той – добраахвотна зрабіўшыся ворагам сваёй прыродзе, паколькі ўпаў зь нябёсаў і праз ганарлівасьць адпаў ад боскае славы – няшчасна зьдзекваецца. Таму яго, асалоду маючага ад разбояў, забойстваў, грабяжоў і крыві, адпаведна першаму чалавеказабойцы, падняў ён супраць нас. І зараз, у апошнія часы, калі, як напісана, і любоў астыла, і зьменшыўся плод набожнасьці, больш моцную вайну….; і супраць нас, хрысьціян, штодзённа і кожную хвіліну дыхае, скараючы нас, шалёна забіваючы і прасьледуючы, выкарыстоўваючы супраць нас ўсю сваю ярасьць да Творцы, і амаль усё зьнішчае. Як Ён пакінуў злым яго, ад пачатку ня быўшага такім, але добраахвотна выявіўшым свавольства, каб толькі зло існавала і слаўныя выявіліся адвагаю, паўстаючы супраць злога, і каб сапраўды зрабіліся праведнікамі і справядліва былі апраўданы, так і цяпер, каб абраныя Хрыстовы выявіліся ўзнагароджанымі сярод нягодных, апынуліся б і мучанікамі і па чыну спавядальнікамі.

4. Але і таму яшчэ ўсё дазволена, таму што (некаторыя) з нас набожных і хрысьціян цудоўных пакінулі ўсё карыснае і асабліва мір і прыгажосьць любові і яшчэ больш рэўнасьць за Хрыста і людзей Ягоных. І цяпер амаль няма каму паўстаць за набожнасьць і веру Хрыста Бога нашага і няма сьмелага дзеля змаганьня, дзеля цярпеньня пакут альбо нейкае скрухі плоці, як першапачаткова праўдзівыя і сапраўдныя хрысьціяне, перасьледуемыя, “скарбутныя, злосныя”, як Павал казаў, голадам прыгнечаныя і, церпячыя штодзённа і амаль паміраючыя, радаваліся церпячы перасьлед за Хрыста. Але вось цяпер усе палюбілі зямное багацьце і ежу плоці, апаганеньня і брыдоты, праклятае і грэбуючае чысьцінёй жыцьцё язычнікаў, а яшчэ прыходзячае і мінаючае задаволеньне і салодкасьць няверных. А горш за ўсё тое, што дзеля гэтага паслабленьня руйнуючамуся і сьмяротнаму целу, лепш жа казаць лютаму і тленнаму, яны, о, бяздумнасьць, абсалютна ашалеўшыя задавальняюць язычнікаў, бязбожнікаў, паганых, і любяць сутнасьць іх нячыстага жыцьця і лічаць найлепшым ужываць іх быдлячы корм, і, о, бяда! апынаюцца сябрамі іх, рабамі і памагатымі. І супраць уласнага народу дзейнічаюць, найбольш да супраць самой набожнасьці, і Хрыста гоняць названыя хрысьціянамі, і не саромеюцца звацца хрысьціянамі, паўстаюць супраць братоў – хрысьціян і скіроўваюцца супраць сьвятых Хрыстовых і больш няверных робяць беззаконьні і боганенавіснае, і сьвятое і датычнае веры зьневажаюць больш, чым ворагі Хрыстовы.

5. Таму мы зьменшыліся ва ўсім і ёсьць найбольш няшчасныя сёньня на зямлі праз нашы грахі і справы беззаконныя ды іншыя правіны. І калі б не меў доўгага цярпеньня заўсёды павольны ў пакараньнях Бог, цалкам загінулі б і зрабіліся як Садом і Гамора. Аднак дзеля яшчэ аднаго правільнага спавяданьня нашага яднае нас Гасподзь і дзеля нас захоўвае перашасьвятарства і Царства набожнае, чакаючы дзеля адной нашай праваслаўнае веры і нейкага плоду. Бо ня толькі вера выратоўвае, як вучыць Брат Божы, кажучы, што “вера без спраў мёртвая”. Таму і два абраных горада самі зь малымі іншымі – я маю на ўвазе Канстантынопаль і Фесалёнікі – былі дадзены нам захавальнікамі набожнасьці і да цяпер мілатой Боскай захоўваюцца. І той наогул ворагамі Хрыстовымі не скораны, выратаваны Самой Уладаркай Заўсёды Дзевай Багародзіцай; гэты ж ў малым палоне пабыў разам дзеля выхаваньня і выпрабаваньня (і ў) адплату (за грахі нашы), бо мы зграшылі, зноў гарачымі малітвамі вялікага захавальніка Зьміцера палон скінуўшы, і пазьбегнуўшы рук тыранаў, вольны сьвет пабачыўшы і набожнасьць вольна абвясьціўшы. І цуд у гэтым быў вялікі. Бо як раней Бог ізраільцян праз Майсея, так горад гэты праз Зьміцера выратаваў.

6. І да захавае ён яго да канца, хоць і заўсёды шалеючы супраць нас вораг бушуе супраць яго і жахліва паўстае і спакусы будуе, скарыць яго жадаючы і не можа цярпець посьпеху нашага – набожных і праваслаўнага спавяданьня і годнага жыцьця. Адкуль (ад таго) тысячы бед прыйшлі нам, ад таго ворагі нашы ад нас аддаліліся, трывалыя напады іх і голад, і хваробы, стогны, палон і мільярды іншых бед дапусьціў Бог, ад таго, што мы добрага Бога дратуем і няўдзячны да дабрадзея, заганарыўшыся дарамі і на злое ўжываючы дадзенае нам Уладаром усяго. Зрэшты, браты мае, я прашу вас паказаць цьвёрдасьць нашу і моц у веры, і вытрымаць хваробы і ўцісканьне жабрацтвам, і любую зьнявагу за Хрыста, як і першыя (хрысьціяне) цярпелі за Яго “рабаваньне маёнткаў вашых з радасьцю”, як сьведчыць Павал. Таму і цяпер з радасьцю цярпіце, чакаючы, як зноў Павал кажа, “мець сябе маёнтак на нябёсах знаходзячыся і лепшы” боскіх дарункаў і харызмы. “Не адкідайце цяпер адвагі вашае” і пахвалу ў Хрысьце і ў сёньняшнім і будучым. Бо вы шмат разоў на вопыце перацярпелі непахісна шматлікія беды за набожнасьць і выявіліся нерухомыя, і да цяпер, я спадзяюся, вы такія сілай Хрыстовай.

7. Такім чынам, усе вы заставайцеся ў той жа думцы і будзьце гатовыя, я прашу, у зручны час, калі магчыма, праліць і кроў за праваслаўе наша і не патрапіць у палон нягодным ворагам. І ніхто зь вас не будзе, я пакладуся на Хрыста, думаць нешта іншае апрача гэтага. Калі ж знаходзяцца іншыя, што маюць іншае меркаваньне, тады вораг і нагаворшчык ваюе зьнявагай – як я малюся – і хітра прымаючыя і рахуючыя дабром палон хрысьціян ворагамі Хрыста і Бога нашага, і гэтае багацьце такое вялікае і горад такі вялікі і шматлюдны, у якім так шмат сьвятых храмаў, сьвятога жытла сьвятароў і манахаў і хрысьціян – мужчын і жанчын і немаўлят незьлічоны лік, праз які гарады і шматлікія з паланёных нягоднымі вызваляюцца праз пакуты і дарунак прыносяць Хрысту, шматлікія ад няверы да веры прыходзяць і пазнаюць праўдзівую веру і Хрыста прызнаюць Богам. Аднак некаторыя і здраду гэтага горада яшчэ і дабром лічаць і палону града гэтага нягоднымі жадаюць і абсалютна імкнуцца. Яны не ёсьць хрысьціяне, але адступнікі ад Бога, горш нягодных і благія і злыя больш самога здрадніка Юды. Бо Юда целам здрадзіў Выратавальніка, а пакута Госпада і сьмерць зрабіліся нам выратаваньнем, і яшчэ больш праславіўся Выратавальнік і ўзвысіўся, у пакутах зваяваўшы дзеля нас і даўшы нам уваскрэсеньне; а здрадзіўшыя хрысьціян нягодным і бязбожным ворагам, душы аддаюць на сьмерць і нягоднасьць, робячы горш чым Юда. Бо яны праз здраду братоў часта здраджваюць Хрыста і яшчэ больш уводзяць Яго ў смутак, не жадаючага сьмерці нават самага малога зь малых. І яны горш усіх бязбожных тыранаў, забіваючых сьвятых, таму што тыраны помсьцяць сьвятым, не здолеўшы схіліць іх да нягоднасьці, і забіваючы мучанікаў выконвалі належнае; гэты ж хрысьціян аддаюць у палон, а душы скараюць бязбожніцтву і вінаватыя ў загубленых душах. П калі здрадзіўшы аднаго і спакушаючы аднаго столькі вялікаму пакараньню аддаецца, то здрадзіўшы горад і столькі душаў нягоднаму, якой адплаты годны? Таму вінаватыя ў гэтым Хрыста адпрэчваюць і ідуць супраць сьвятых Ягоных таямніц і зьняважваюць усё хрысьціянскае.

8. Таму і маласьць наша, думаючы аб набожнасьці і выратаваньні хрысьціян, і маючы непазьбежны клопат аб горадзе гэтым і душах у ім, і горача раўнуючы аб усіх сьвятых ягоных, заклікае ўсіх годна цярпець прыйшоўшыя пакуты ў славу Хрыстову, і каб не выявіўся б (сярод вас) душагубцы здраднікі, змагацца за кожнага зь вас саміх і за вольнасьць дамоў і за ўсіх братоў па любові Хрыстовай. Калі ж нехта будзе знойдзены здрадзіўшы сябе ворагу і зрабіўшыя ягонай прыладай, задумаўшы альбо зьдзяйсьняючы нешта на карысьць нягодных, уладу і панаваньне іх лічачы дабром і жадаючы горад гэты і вернікаў у ім здрадзіць нягодным, стараючыся ў гэтым альбо жадаючы, альбо садзейнічаючы, ці ў горадзе гэтым знойдзецца, альбо па–за ім, калі і ў нейкім чыне будзе альбо становішчы, альбо ганаровай пасадзе, ды будзе анафэма, і гонар ягоны ды будзе зь Юдам і крыжаваўшымі Госпада, і зь вышыні ды прыйдзе на яго гнеў і скарбута, ярасьць і адплата вялікая, і цялесны біч і род ягоны заўсёды будзе зьняважаны. Але і маласьць наша ў Сьвятым Духу нагадвае яму, кім бы ён ня быў, (што ды будзе) пад бясконцым і жахлівым адпрэчваньнем ад сьвятой і адзінасутнае Тройцы як здраднік душаў, забойца і злачынца; і ніколі не знойдзе такі збаўленьня, калі раней не адмовіцца ад настолькі нягоднага і зьняважлівай дзеля Бога спробы.

9. Цяпер маласьць наша дзеля асьцярожнасьці і ўвагі пісьмом (усё гэта) выклала дзеля сьвятога гэтага Хрыстовага статку і паўсюды верных, якіх я заклікаю і прашу ўстаць і быць стойкімі ў ісьціне і адзіную нашу хрысьціянскую веру абараняць да сьмерці дзеля душаў сваіх і дамоў дзяцей і дзеля славы Хрыста, Які, я спадзяюся, прыме (вас) як мучанікаў і змагароў Сваіх і са спавядальнікамі Сваімі ўвянчае і царства Свайго спадкаемцамі выявіць з тым, хто змагаўся за Яго, дабрынёй Ягонай і міласьцю.

10. І на гэтым цяпер канчаю.