НЯДЗЕЛЯ МЯСАПУСТНАЯ. СЛОВА АБ СТРАШНЫМ СУДЗЕ

архіяпіскап Лука (Война–Ясенецкі)

Як два крыла, узносяць нас найвышэй усяго стварэньня два найглыбокіх імкненьня нашых: імкненьне да неўміручасьці і імкненьне да праўды. Адвечна, з тых часоў, як існуе думаючы род чалавечы, разьдзіраюцца людзі панурым пытаньнем: што такое дзеецца на зямлі? Чаму злыя людзі жывуць добра, а добрыя, рахманыя, ціхія бываюць гнаныя і мусяць пакутаваць? Не было адказу на гэтае пытаньне, але ён будзе – будзе тады, калі створыць Госпад і Бог наш Свой страшны і праведны суд.

Тысячы, тысячы гадоў льюцца бесьперастанку сьлёзы пакрыўджаных і гнаных, і калі б сабраць усе гэтыя сьлёзы і выліць у моры, то выйшла б мора зь сваіх берагоў і затапіла б усю сушу. А у Бога палічаныя усе сьлёзы нявінных пакутнікаў.

А колькі ж было злачынстваў за ўвесь гэты час, ад глыбокай, глыбокай старажытнасьці пачынаючы. Іх было гэтулькі ж, калі не больш, чым пясчынак ва ўсіх пустэльнях зямлі.

І дагэтуль, як ва усе часы, нясецца да неба страшны лямант няшчасных народаў, што зьнішчаюцца ворагамі. І чуе, чуе Бог гэтыя страшны лямант...

Сьвяты Ян Багаслоў у сваім Адкрыцьці піша, што бачыў ён пад пасадам Божым душы абезгалоўленыя за слова Боскае і чуў, як яны заклікалі да Бога: “Дакуль, Уладыка сьвяты і праведны, ня судзіш і ня помсьціш жыхарам зямным за кроў нашу?” (Адкр. 6:10)

А усе тыя мучанікі незьлічоныя, якія жылі пазьней Яна Багаслова, няўжо не клічуць яны дагэтуль Богу аб помсьце за тыя страшныя катаваньні, за тыя пакуты, якія прынялі яны за імя Хрыстова?

Клічуць, клічуць, і лямант гэты няспынна узносяцца да Бога.

Але Госпад Бог мае дзіўнае доўгае цярпеньне, і нам здаецца дзіўным, незразумелым, чаму не помсьціць Ён дагэтуль усім злачынцам, чаму трывае абуральнае зло на зямлі. Адказ на гэтае пытаньне атрымаў сьвяты Ян Багаслоў ад Бога такой: “Няправеднік хай яшчэ робіць няпраўду; нячысты хай яшчэ апаганьваецца; праведнік хай творыць праўду яшчэ, і сьвяты хай асьвячаецца яшчэ. Вось, прыйду неўзабаве, і адпомста Мая са Мною, каб аддаць кожнаму паводле ўчынкаў ягоных.” (Адкр. 22:11-12)

Госпад церпячы, Госпад чакае таго страшнага часу, аб якім прадказаў Ён: калі прыйдзе Сын чалавечы, ці знойдзе веру на зямлі?

Злачынствы бязьлітасных і злых ніколі не спыняюцца – і будзе бясконцай адплата за злачынствы іх.

Калі скажу я, што душа наша не церпіць, ніякім чынам не пераносіць таго, каб злыдні заставаліся бяскарнымі, каб праведнікі былі заўсёды гнанымі, то гэта значыць, што цалкам неабходна і цалкам абавязкова неўміручасьць – неўміручасьць для злых і для праведных, бо толькі пры гэтай умове могуць атрымаць яны вечную адплату, якую не атрымалі ў гэтым зямным жыцьці.

Не ці чуеце вы кожны дзень у запаведзях асалоды чацьвёртую запаведзь: Дабрашчасныя тыя, хто жадае і прагне праўды, бо яны спатоляцца.

О як неабходная праўда! О як невыносна было б жыць на сьвятле, калі бы не было вечнай і безумоўнай праўды!

Калі Госпад Ісус Хрыстос задавальняе тых, хто шукае і прагне праўды, калі абяцае, што яны насыцяцца, то калі ж? Толькі ў Царстве Нябесным.

Дабрашчасныя гнаныя за праўду, бо іх ёсьць Царства Нябеснае. О колькі выгнаных за праўду, за імя Хрыстова! О як бясконцая, як неабходная натоўп гэтых спавяданьнікаў Хрыстовых! І ім сказанае, што ва узнагароду за свае пакуты яны атрымаюць Царства Нябеснае. Будзе, будзе Царства Нябеснае, у якім атрымаюць яны адплату. Зазьзяе над сусьветам грэшным,дайшоўшы да акаянства сьвету, вечная Божая праўда.

Дабрашчасныя вы, калі будуць вас ганьбіць і гнаць і ўсякім словам ліхім несправядліва зьневажаць за Мяне. На небе, у жыцьці вечным – тамака атрымаюць яны ў вялікай радасьці адплату за зьдзекаваньні над іх верай, за той перасьлед за слова Божае, якім падвяргаліся яны на зямлі.

Суд Хрыстоў будзе сапраўды страшным. Суд Хрыстоў будзе справядлівы, бо нельга бяскарна парушаць вялікі закон любові і праўды.

Ён будзе страшны ужо таму, што на гэты суд зьбяруцца незьлічоныя мірыяды людзей, якія жылі усюды і паўсюль ад стварэньня сьвету, бо калі яны ніколі не чулі дабравесьце Хрыстова, то кажа апостал Павел, што усё ж “ня ўзаемныя яны”, г.з. не маюць апраўданьня, таму што самая прырода уяўляе нам ва усім Бога, і маглі бы яны зразумець і убачыць ясна задум Божы, усім кіраўнік.

Вы чулі ў сёньняшнім Эвангельскім чытаньні, як будзе судзіць Госпад наш Ісус Хрыстос людзей на Сваім Страшным Судзе, чулі, што дасьць адплату вечную тым праведнікам, якія заўсёды дзеялі справы любові і літасьці, што назаве праклятымі і пашле ў вагонь вечны тых, якія ніколі не былі літасьцівыя.

Чаму ж, чаму толькі па адной гэтай прыкмеце міласэрнасьці або неміласэрнасьці будзе судзіць людзей Госпад і Бог наш Ісус Хрыстос? Таму што літасьць ёсьць найважны выраз любові, любові да людзей, спагады да іх.

А хто поўны любові, хто дзее справы міласэрнасьці?

Толькі тыя, хто палюбіў самую жывую Любоў – Бога–Слова, Госпада Ісуса Хрыста, так палюбіўшага сьвет, што дзеля выратаваньні яго ў страшных пакутах добраахвотна аддаў Ён жыцьцё Свае на страшным Крыжы.

А чаму будуць пасланыя ў вечны вагонь тыя, якія ніколі і нікому не дзеялі спраў міласэрнасьці?

Таму што не мелі аніякай любові, а хто не мае любові, той кіруецца законам нянавісьці і варожасьці.

Бо два шляхі ёсьць у жыцьці, адзін зь якіх абірае кожны па вольнай волі сваёй. Ёсьць шлях прытрымліваньня дабру і праўдзе; ёсьць іншы страшны шлях прытрымліваньня злу і няпраўдзе.

Вы ведаеце, што ва усёй сусьвеце і ва усім жыцьці чалавека заўсёды усё адбываецца па вялікім законе бесьперапыннага разьвіцьця. Нішто не застаецца нязьменным, усё цячэ, усё зьмяняецца, як сказаў вялікі мудрэц старажытнасьці. Усё разьвіваецца, усё удасканальваецца. І калі чалавек абраў шлях дабра і праўды і няўхільна крочыў па ім усё далей і далей, то ён, на працягу усяго жыцьця свайго дзеючы праўду і дабро, свой дух удасканальвае ў гэтым кірунку і становіцца годным таго, каб і ў жыцьці вечным працягваць гэтае сваё разьвіцьцё, – і ён працягне яго, калі пачуе ад Страшнага Судзьдзі: “Прыйдзеце, дабраславёныя Айца Майго, прымеце ў спадчыну Царства, угатаванае вам ад стварэньня сьвету” (Мц. 25:34).

У гэтым царстве, у царстве вечнай праўды, у сьвятле любові Боскай будзе без канца разьвівацца яго дух у тым жа кірунку, у якім разьвіваўся на зямлі дух праведных, і ў гэтым будзе іх вечная радасьць, іх вечная асалода. А што жа, няўжо не будзе справядліва сказаць, што калі чалавек абраў шлях зла і няпраўды, то сэрца і розум яго ў гэтым жыцьці разьвіваліся і удасканальваліся ў зьле і няпраўдзе? А калі так, то і ў жыцьці вечным працягвае ён разьвіцьцё ў гэтым жа кірунку. А дзе ж, калі і не тамака, у страшным месцы, прыгатаваным злому і анёлам яго, будзе ён працягваць сваё наступнае разьвіцьцё? Вядома, зь злым і анёламі яго.

О, Госпадзі, Госпадзі, як жа гэта страшна! О, Госпадзі, Госпадзі, як гэта жудасна! Як узрушаюча жудасная доля тых, якія абралі шлях зла!

Жахнёмся ж, спужаемся усе мы, сыдзем з шляху зьлі, абярэм шлях праўды і дабра.

А што значыць абраць шлях праўды? Гэта значыць выканаць увесь закон Хрыстоў, бо уся праўда складаецца ў гэтым сьвятым Божым законе.

Будзем жа усе мы крочыць па гэтым шляху, па шляху Хрыстову, шляхі праўды туды, дзе насяляе вечная праўда.

Будзем апяваць са сьвятым прарокам і складальнікам псальмаў Давыдам: “Божа помсты, Госпадзе. Божа помсты, акажы Сябе! Паўстань, Судзьдзя зямлі, аддай ганарліўцам адплату. Дакуль, Госпадзе, бязбожнікі, дакуль бязбожнікі радавацца будуць? Яны вырыгаюць дзёрзкія словы; пышаюцца ўсе беззаконьнікі; топчуць народ Твой, Госпадзе, прыгнятаюць спадчыну Тваю.” (Пс. 93:1–5)

Але так не будзе: паўстане Госпад–Мсьцівец, прыйдзе Госпад, Прыйшоўшы ў першы раз як Ягня на ахвяраваньне, прапаведуючы любоў, пакорнасьць і міласэрнасьць – прыйдзе як Страшны судзьдзя, прыйдзе зь велізарнымі полчышчамі анёлаў нябесных і створыць Свой Страшны суд. Амін.