АКАФІСТ СЬВЯЦІЦЕЛЮ ПЯТРУ (МАГІЛЕ)

Сьвяціцель Пётр (Магіла), мітрапаліт Кіеўскі і Галіцкі, — адзін з выбітных праваслаўных герархаў XVI—XVII стагоддзяў.

Пётр Магіла нарадзіўся ў канцы 1596 года ў сям'і ваявод (князёў) Малдаўскіх, якая вызначалася вялікае набожнасьцю. Дзядзька Пятра Магілы — Георгій — быў праваслаўным Малдаўскім мітрапалітам (1587 — 1589 г.г.), іншы дзядзька — Ярэмія — гаспадаром Малдаўскім (1595—1606 г.г.) і, нарэшце, бацька Пятра Магілы Сімеон быў ваяводай Валошскім, з 1601 года — гаспадаром Валахіі, а з 1607 года — Малдавіі. Род ваявод Магіл славіўся сваёю набожнасьцю і прыхільнасьцю да Праваслаўя, апякунстваваў Львоўскаму Праваслаўнаму брацтву і прысылаў яму значныя сродкі. Няма сумненьня, што менавіта Мітрапаліт Георгій пасеяў у душы юнака, будучага Мітрапаліта Пятра, добрае насеньне і глыбокую рэлігійнасьць, веды, любоў да Бога і да Сьвятой Праваслаўнай Царквы.

Калі Пятру было адзінаццаць гадоў, сям'я Магілы перабралася на Заходнія украінскія землі.

Насуперак пануючай тут каталіцкай веры, сям'я Пятра Магілы захоўвала Праваслаўе і нават садзейнічала яго росквіту. Так, бацька Пятра Магілы і родны дзядзька Ярэмія будуюць Усьпенскі храм пры Львоўскім брацтве; стрыечная сястра Пятра вядомая як заснавальніца і дабрадзейка шматлікіх манастыроў на Левабярэжжа Ўкраіны.

Сваю першаю адукацыю будучы Мітрапаліт атрымаў пры Праваслаўным Львоўскім брацтве, дзе прасяк любоўю і рэўнасьцю да сваёй Праваслаўнай веры. Далей ён працягнуў сваю адукацыю ва Францыі — у Парыжскай Сарбоне, куды адправіў яго бацька. Несумнеўна, што Пётр Магіла быў найадукаваным чалавекам свайго часу, вольна валодаў клясычнымі — лацінскай і грэцкай — мовамі, некалькімі эўрапейскімі. З часам сын ваяводы Пётр Магіла паступіў на ваенную службу і ў 24 гады удзельнічаў у баях пад Цэцорыяй, дзе Войска Рэчы Паспалітай атрымала паразу, а праз год (у 1621 г.) у чыне старшыны Войска Рэчы Паспалітай удзельнічаў у бітве пад Хоцінам у шэрагах верных абаронцаў хрысьціянства ад турэцка—мусувльманскае навалы.

У 1622 годзе Пётр Магіла прыйяджае ў Кіеў — у Сьвята—Усьпенскую Кіева—Пячорскую Лаўру — на сьвята Усьпеньня Боскай Маці. Тут, у Кіеве, ён часта наведвае Мітрапаліта Ёва (Барэцкага), які робіцца ягоным духоўным бацькам і мае вялікі ўплыў на фармаваньня яго рэлігійнага сьветапогляду. І неўзабаве княжыч Пётр Магіла адмаўляецца ад бліскучай сьвецкай кар'еры: у 1625 году ён прымае манаскі пастрыг ад архімандрыта Захарыя.

Невядома, што прымусіла Пятра Магілу прамяняць бліскучую кар'еру, якая чакала яго ў сьвецкім жыцьці, на сьціплую долю манаха: шляхі Волі Боскай невядомы і часта, насуперак усім чалавечым здагадкам, вядуць сьмяротнага чалавека да высокай, Богам вызначанай, мэты. Тут відавочна адбылося Боскае спрыяньне, аб чым гаворыць Псальмасьпеўца: “Праўда і сьвет пацалаваліся” (Пс. 84), гэта значыць тая духоўная спадчына, якую атрымаў у юнацтве Пётр Магіла ад свайго дзядзькі Мітрапаліта Георгія, сяброўства і гутаркі з Мітрапалітам Іёвам  і намесьнікам Сьвята—Усьпенскай Кіева—Пячэрскай Лаўры архімандрытам Захарыяй  назаўжды вызначылі яго далейшы жыцьцёвы шлях.

З гэтага часу пачынаецца новы пэрыяд у жыцьці Пятра Магілы — перыяд апалагетычнага служэньня Царкве. Адхіліўшыся ад дасьпехаў ваяра зямнога, ён становіцца ваяром Хрыстовым, становіцца на шлях служэньня Царквы Хрыстовай і Сьвятому Праваслаўю.

Час, у які Мітрапаліту Пятру (Магіле) выпала служыць нашый Сьвятой Кіеўскай Цэркве, прыйшлося на вельмі складаны для Царквы час — час царкоўных змаганьняў, час расколу. Тады паства асабліва патрабавала слова, якое падтрымлівала бы меючых сумневы і накіравала бы іх па праўдзіваму шляху да выратаваньня, якога прытрымлівалася уся Кафалічная Саборная Праваслаўная Царква.

Нягледзячы на усе ганеньні супраць праваслаўных, яны цвёрда трымаліся веры бацькоў. Важную паслугу ў барацьбе за Праваслаўе аказвалі праваслаўныя брацтвы і манастыры, пакінутыя верным "грэцкай веры". Царква здабыла таксама моцную апору ў асобе сваіх дзяцей — патрыётаў, абаронцаў веры, якія вольна, нічога не баючыся, выступалі на генэральных Сэймах, што дазваляла канстытуцыя Рэчы Паспалітай. Яркі прыклад апалягетыка Праваслаўя гэтага смутнага часу выявіўся ў асобе Мітрапаліта Пятра (Магілы).

Пётр (Магіла) не заставаўся бяздзейным назіральнікам барацьбы уніятаў (як тады яшчэ іх звалі — лацінян) з праваслаўнымі. Пад імем Філялета выходзілі творы, у якіх з выдатнай сілай выкрываліся карысьлівыя і адмоўныя чысьціні веры падахвочваньня каталікоў да распаўсюджваньня уніяцтва. Гэтым псеўданімам карыстаўся разам з іншымі і Пётр Магіла. Відавочна, што апалягетычныя складаньні выходзілі ў сьценах Кіева—Пячэрскай Лаўры, не капітуляваўшай прад уніятамі, дзе ужо з 1616 года працавала друкарня, заснаваная намесьнікам архімандрытам Ялісеям  — вядомым багасловам, рэлігійным пісьменьнікам, заснавальнікам школы прапаведнікаў пры Лаўры.

Па сьмерці намесьніка Лаўры архімандрыта Захарыя, Пётр Магіла, па агульнай згодзе усёй браціі, быў ўзьведзены ў сан архімандрыта Кіева—Пячорскае Лаўры, на што праз тры года выйшла і дабраслаўленьня Кірыла Лукарыса, Патрыярха Канстанцінопальскага, з наданьнем яму званьня Экзарха патрыяршага пасаду.

2 марта 1631 года сканаў Мітрапаліт Іёў (Барэцкі). Месца яго заняў Ісая (Копінскі), былы ў то час архіяпіскапам Смаленскім. Пасланыя архімандрытам Пятром за мяжу для удасканаленьня ў вышэйшых навуках людзі сталі вяртацца на радзіму дзеля вялікай справы — асьветы народа, але розныя пласты грамадзтва на чале з гетманам Пэтрыжыцкім зьвярнуліся да архімандрыта Пятру з просьбай не ствараць адмысловай вучэльні ў Кіева—Пячэрскай Лаўры, а злучыць яго з Багаяўленскай вучэльняй на Падоле ў Кіеве, каб не паўстала духу саперніцтва паміж вучэльнямі. Просьба гэтая была разумная, і архімандрыт Пётр пагадзіўся. Але ў 1631 году, з мэтай падвышэньня ўзроўня духоўнай асьветы ў Кіеўскай Царкве, заснаваў, асобна ад наяўнай ужо ў Кіеве Брацкай школы, вышэйшую вучэльню “дзеля выкладаньня вольных навук на грэцкай, славянскай і лацінскай мовах”. Але, калі 30 сьнежня 1631 года сябры брацтва склалі акт, у якім архімандрыт Пётр зваўся старэйшым братам, ахоўнікам і пажыцьцёвым апекуном Кіеўскага брацтва, і падпарадкавалі сваю школу выключна уладзе Канстантынопальскага Патрыярхату, ён злучыў сваю лаўрскую школу з Брацкай. Дзеля росквіту гэтай школы ён прыклаў шматлікія высілкі: пераназваў яе ў Калегію, пашырыў у ёй выкладаньне, дадаўшы навукі філязофскія і багаслоўскія, і забясьпечыў яе матэрыяльны стан, ахвяраваўшы ёй шматлікія вотчыны. Гэтая Калегія, названая Кіева—Магілянскай, стала узорам для усіх духоўна—навучальных устаноў на тэрыторыі Усходняй Эўропы і падрыхтавала шматлікіх адукаваных пастыраў і дбайных абаронцаў Праваслаўя. Падобную школу ён стварыў і ў Вініце — ва Узьнесенскім манастыры, падпарадкаваным Кіева—Брацкаму і які таксама зваўся Брацкім.

У тым жа 1631 году Пётр Магіла пачынае будаўніцтва камяніцы дзеля павялічэньня колькасьці аўдыторый. Як будаўніцтва будучых аўдыторый, так і утрыманьне настаўнікаў і шкаляроў Пётр Магіла прыняў на сваё уласнае утрыманьне.

У Сьвятой Лаўры архімандрыт Пётр пашырыў друкарню, працягваў выдаваць кнігі, імкнуўся падняць духоўную дысцыпліну сярод лаўрскіх манахаў.

Праваслаўная шляхта разам з герархамі і сьвятарствам, вырашылі абраць Пятра (Магілу) Мітрапалітам Кіеўскім, на што ён даў сваю згоду.

Каб не вырабіць які—небудзь замяшаньня паміж праваслаўнымі, пакінутымі ў Кіеве, ён адправіў у Канстантынопаль рэктара Кіеўскіх Духоўных школ Ісаю Трафімавіча для атрыманьня ад Патрыярха дабраславеньня на сваё пасьвячэньне ў Мітрапаліты. Былы тады на патрыяршым Канстантынопальскім пасадзе Кірыла (Кантарына) без усякага пярэчаньня даў сваё дабраслаўленьне.

Нарачэньня архімандрыта Пятра (Магілы) у япіскапа адбывалася на Сьветлым тыдні, а пасьвячэньне ў біскупа — у Сьветлую Суботу, узьвядзеньне ў сан Мітрапаліта — у нядзелю Тамаша, якая ў 1633 году прыходзілася на 28 красавіка. Пасьвячэньне архімандрыта Пятра адбывалася ў цэрквы Львоўскага стаўрапігійнага брацтва, на пабудову якой шмат ахвяравалі праваслаўныя малдаўскія ваяводы.

Мітрапаліт Пётр пражыў у Львове каля двух месяцаў і увесь гэты час замаўляў перад каралём аб ператварэньні Кіева—Брацкай і Багаяўленскай школ у праваслаўную Акадэмію. Высокія чыны Сэйма адпрэчвалі просьбу Мітрапаліта Пятра, але кароль выявіў цьвёрдую волю, — і прашэньне Пятра Магілы было зацьверджана з найменьнем школы не Акадэміяй, а Калегіяй.

У канцы чэрвеня 1633 года Мітрапаліт Пётр урачыста адправіўся на сваю катэдру ў Кіеў, дзе яму былі паднесеныя віншаваньні і панэгірыкі: адзін — ад Лаўры, іншы — ад Кіева—Брацкай вучэльні.

Дзейнасьць Мітрапаліта Пятра адрозьнівалася вялікаю рознастароннасьцю. Злучаючы ў сваіх руках пасады Мітрапаліта Кіеўскага і архімандрыта Кіева—Пячэрскага, ён разьмяшчаў вялікаю ўладай і вялікімі матэрыяльнымі сродкамі. Чалавек энэргічны, настойлівы, Мітрапаліт Пётр ішоў прама да вызначанай мэты. Дзякуючы гэтаму яму атрымалася дасягнуць шматлікага з таго, што ён вызначаў. Ён быў чалавек, адданы Праваслаўнай веры, і як моцная асоба пакінуў вечны сьлед у гісторыі асьветы і культурнага разьвіцьця усёй Украіны. Кіеў пры ім канчаткова стаў цэнтрам для усяго праваслаўнага насельніцтва не толькі Украіны, але і Польшчы, і Літвы.

Каб задаволіць духоўныя запыты сваёй паствы, Мітрапаліт Пётр друкаваў у Лаврской друкарні сьвятаайцоўскую спадчыну, а ў 1637 году яго наказам і блаславеньнем надрукавана было “Эвангельле навучальнае”, або збор павучаньняў на усе нядзелі і сьвяты года, — кніга вельмі неабходная як дапаможнік для сьвятароў у пропаведзі Слова Боскага. Выдадзеная яна была на агульнадаступным для народа мове з прадмовай, напісаным самім Мітрапалітам, у якім ён, зьвяртаючыся да сьвятара, пераконваў іх як мага гушчару чытаць гэтае вучэбнае Эвангельле — і самім павучацца ад яго, і народ навучаць у ісьцінах веры і выратаваньні.

Сур'ёзную увагу Мітрапаліт Пётр зьвярнуў на кіеўскія сьвятыні, большасьць з якіх знаходзіліся ў запусьценьні: ён аднавіў і упрыгожыў Кіева—Сафійскі сабор, які знаходзіўся ў паўразбураным стане, зьдзясьніў раскопкі часткі Дзесяціннага храма і на месцы яго пабудаваў невялікую царкву. Па распараджэньні Мітрапаліта былі адноўленыя цэрквы Трохсьвяціцельская і Спасу на Бераставе, а таксама Міхайлаўская царква ў Кіева—Выдубіцкам манастыры, пабудаваная ў 1070—1088 гадах Усеваладам Яраславічам і разбураная паводкай Дняпра ў 80—х гадох XVI стагодзьдзя, і шматлікія іншыя.

У гэты жа час увесь усёй слоўны і паэтычны талент сьвяціцель Пётр накіраваў на выхаваньне праваслаўнага народа.

Палеміка праваслаўных з уніятамі і каталікамі, пачынаючы з XVI стагодзьдзя, адрозьнівалася гарачынёй і вялікай нецярпімасьцю  паміж абедзьвюма бакамі.

У пэрыяд разгару рэлігійнага супрацьстаяньня Мітрапалітам Пятром у суцяшэньне і ўхвалу праваслаўных было складзена выдатнае малітваслоўя “Аб замірэньні” Праваслаўнай Царквы. Дадзенае малітваслоўя было надрукавана ў друкарні Кіева—Пячэрскай Лаўры пад загалоўкам: “Парафімія” Гэта — плён рэлігійнага натхненьня, выкліканага барацьбой Мітрапаліта Пятра з іншавернымі, які сьведчыць аб глыбокай надзеі на літасьць Бога, прадстаяльніцтва Ўсясьвятой Богародзіцы і сьвятых Боскіх, асабліва — на малітвы сьвятых Пячорскіх, да якіх сьвяціцель Пётр штодня зьвяртаўся са сваёй малітвай і чэрпаў ад іх подзьвігу сілы духоўныя ў змаганьні за Сьвятое Праваслаўе.

Мітрапаліт Пётр зьяўляецца аўтарам і найвялікшага складаньня "Ліфас" — "Камень", які зьявіўся ў 1644 году. Гэтая праца выйшаў пад псэўданімам Яўсевія Пімена, г.з. набожнага пастыра, і быў напісаны на польскай мове, бо галоўнай мэтай аўтара была абарона Праваслаўя ад нападкаў  каталікоў. У гэтым творы сьвяціцель Пётр фактычна выступіў супраць Касіяна Саковіча, дбайнага пасьлядоўніка Рымскай Царквы. Зьяўленьне гэтай працы выклікала ў польскай літаратуры цэлы шэраг трактатаў, якія падцьверджываюць, што “Камень” — адно з выбітных тварэньняў палемічнай літаратуры XVII стагодзьдзі.

Унікальны яшчэ адзін праца Мітрапаліта Пятра: ім быў складзены і выдадзены ў 1646 году Трэбнік, або “Еўхалагіён”, з мэтай даць Украінскаму і Беларускаму сьвятарству не толькі ізноў апрацаваную афіцыйную богаслужбовую кнігу, вычышчаную ад хібнасьцяў і памылак, але і суцэльнае, усебаковае практычнае кіраўніцтва па усіх выпадках зьдзяйсьненьня багаслужбы дзеля пастыраў Кіеўскае Царквы.

Мітрапаліт Пётр склаў свой Трэбнік на аснове грэцкіх еўхалёгіяў і старажытнаславянскіх пісьмовых крыніц. І да гэтага дня Трэбнік Пятра Магілы не страціў сваёй каштоўнасьці для сьвятарства нашай Праваслаўнай Царквы.

Акрамя таго, Мітрапалітам Пятром былі задуманыя дзьве калясальныя працы: “Жыцьці сьвятых” і выпраўленьне славянскага тэксту Бібліі. Гэта ягонымі клопатамі манах Кіеўскага Кірылаўскага манастыра Дзьмітрый (у сьвецкім жыцьці Даніла Туптала) — пасьля сьвяціцель Дзьмітры Растоўскі — стварыў першы у нашай Царкве збор Жыцьця Сьвятых, назаўжды стаўшы настольнай кнігай веруючых людзей.

Рэўнасьцю да малітоўных подзьвігаў Сьвятых Айцоў Пячорскіх Мітрапалітам Пятром быў зацьверджана сьвята (Сабор усіх Вялебных Айцоў Кіева—Пячорскіх), якое заўсёды сьвяткуецца ў другую нядзелю Вялікага Паста як пераходзячае сьвяткаваньне і ў якое ўкраінскі і беларускі народ, апяваючы подзьвігі сьвятых, умацоўваецца іх набожнасьцю.

Усё жыцьцё Мітрапаліта Пятра — чалавека найглыбокай веры, вялікага розуму, адукацыі і цьвёрдага характару, моцна дбаўшага аб патрэбах Кіеўскае Цэрквы, — было дзеля узвышэньня і разьвіцьці Кіеўскае Праваслаўнай Царквы.. Не было ні адной сфэры царкоўнай дзейнасьці, каб яна не апынулася ў поле зроку Мітрапаліта Пятра. З яго імем цесна зьвязаныя амаль усё найбольш выдатныя падзеі, якія мелі жыватворны уплыў на ход царкоўнага і грамадзкага жыцьця ўкраінскага і беларускага народа. Гэты пэрыяд жыцьця нашай Царквы можна назваць часам Мітрапаліта Пятра (Магілы).

Чатырнаццаць гадоў кіраваў Кіеўскай мітраполіяй абаронца праваслаўнае веры Пётр (Магіла).

Сьвяціцель Пётр, раптам, як палымяная сьвечка дагарэўшая, памёр у апошнюю ноч 1646 года на новы, 1647 год, г..з. 1 студзеня 1647 года, у поўным росквіце сіл. Ён аддаў справядлівую сваю душу ў рукі Госпада нашага Ісуса Хрыста, ледзь завяршыўшы роўна паўстагодзьдзя свайго падзьвіжніцкага жыцьця. Цела сьвяціцеля Пятра было перанесена з Кіева—Пячэрскай Лаўры ў Сафійскі сабор. 9/22 сакавіка рэшткі Мітрапаліта, не якія падвергнуліся ва усе гэтыя месяцы тленьню, былі адданыя зямлі на паказаным ім самім месцы — у Вялікай Пячорскай (Усьпенскай) саборнай царквы каля левага кліраса.

Кандак 1

Выбітному ваяводзе і пастыру, слаўнаму сыну роду вядомага і праслаўленага ваявод Малдаўскіх, сьвяціцелю Пятру складзем пахвалу, бо ў дні ганеньняў лютых адстаяўшаму і ў Боганатхнёных працах сваіх адлюстраваўшаму чысьціню веры Праваслаўнай. І цяпер малітвамі тваімі выратоўвай нас ад бяды і смутку, ды зь любоўю сьпяваем табе: Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Ікас 1

Анёлам ў руплівасьці пры абароне веры і выратаваньні душаў чалавечых пераймаючы жыў ты. Працамі тваімі Боганатхнёнымі ніву царкоўную засеяў ты і добрыя плады ўзышлі. Праз гэта, напоўненыя духам любові да цябе, зь удзячнасьцю сьпяваем так:

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, дзеля служэньня Царкве Хрыстовай багацьце, знатнасьць роду і пашану зямную пакінуўшы; радуйся, памылкі каталіцкія ў сваіх творах выкрыўшы.

Радуйся, Кіева – Магілянскую дзеля асьветы духоўнай заснаваўшы; радуйся, зьняважаныя ўніятамі манастыры і храмы сваімі сродкамі адрадзіўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, богаслужбовыя кнігі напісаўшы; радуйся, Праваслаўнае спавяданьне веры Саборам сусьветных Патрыярхаў і сьвяціцеляў зацьвердзіўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 2

Бачаць набожныя бацькі, ваявода Сяміён і княгіня Маргарыта, дзіцё свае мудрасьцю і шматлікімі ведамі зь маленства Усявышнім абдараванае і моцнай любоўю да Царквы Хрыстовай асьвячонае, у радасьці засьпявалі Богу: Алілуя.

Ікас 2

Розум свой Боскай навукай адукаваўшы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пяро, адкінуў мітусьлівае шанаваньне сьвету гэтага, праваслаўнае спавяданьне веры сваёй абараніўшы. Праз гэта Богамудрым спадкаемцам не толькі пасаду царскага, але і жыцьця манаскага зьявіўся ты. Мы ж у табе абраны сасуд мілаты Боскай бачачы, у замілаваньне сьпяваем так:

Радуйся, нараджэньнем сваім сьвята нараджэньня Хрыстовага адчыніўшы; радуйся, у год нараджэньня твайго род Магілы на пасад Малдаўскі ўзышоў.

Радуйся, у дзень памяці сьвяціцеля Пятра нарадзіўшыся; радуйся, і сам годным пераймальнікам апекуна нябеснага зьявіўшыся.

Радуйся, дзеля любові да Царквы і сьвятым яе добра папрацаваўшы; радуйся, архірэйствам сваім Кіеўскую катэдру ўпрыгожыўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 3

Сіла Боскай мілаты ўмацоўвала цябе, калі ў атачэньні ўніятаў і каталікоў веру сваю Праваслаўную адважна спавядаў і абараняў, і прад каралямі Рычы Паспалітай свабоды і правы яе вымагаў. Мы ж, ведаючы аб сіле духа і руплівасьці тваёй, сьпяваем Богу: Алілуя.

Ікас 3

Маючы веру праведную і думкі чыстыя, на ніве царкоўнай дзеля адукаваньня і выратаваньня душаў нястомна працаваў ты. Мы ж, пладамі адданасьці і подзьвігамі тваімі зьдзіўленыя і ў іх навучаючыся, удзячна сьпяваем табе так:   

Радуйся, у смутны час архімандрытам лаўры Кіева–Пячорскай названы; радуйся, шматлікія сялібы і землі манастыра Кіева–Пячорскага з палону павярнуўшы.

Радуйся, даброты і зямныя і духоўныя ў манастыры сьвятым памножыўшы; радуйся, дзеля звышгодных і богасносных айцоў Кіева–Пячорскіх старана папрацаваўшы.

Радуйся, манастыр Кіева–Пячорскі малітвай да Багародзіцы ад бед абараніўшы; радуйся, малітоўны сьпеў да Ўсясьвятой Багародзіцы, у ўдзячнасьць за дапамогу, стварыўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандк 4

Буру зьнявагі і мяцяжу чалавечага перацярпеў, але не спужаўся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, Боскаю любоўю ўсе напады ворага і злых людзей перамагаючы, ва ўсялякім месцы і ва ўсялякі час славячы Бога і сьпяваючы Яму: Алілуя.

Ікас 4

Чуючы і бачачы вялікую тваю набожнасьць, веру моцную і шчырую, чысьціню нявінную, любоў праўдзівую, герархі праваслаўныя аднагалосна абралі і ўрачыста пасьвяцілі цябе ў мітрапаліты Кіеўскія. Бачачы цябе архірэям Боскай мудрасьці і будаўніком дому Боскага добрым і годным, зь надзеяй на малітвы твае, сьпяваем табе так:

Радуйся, скіпэтар царскі на жазло мітрапаліта зьмяніўшы; радуйся, хуткім узыходжаньнем па лесьвіцы царкоўнага чыну духоўнае ўзыходжаньне не зацьміўшы.

Радуйся, інтарэсы Царквы Хрыстовай вышэй усяго зямнога заўсёды маючы; радуйся, праваслаўнае спавяданьне Апостальскае Царквы ў працах сваіх захаваўшы.

Радуйся, род твой праўдзівай набожнасьцю нават каралёў Рэчы Паспалітай да сябе схіліў; радуйся, годным спадкаемцам лепшых сыноў роду Магілы сябе выявіўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 5

Богам пасланым сьвяцілам зьявіўся ты ўсім хрысьціянам, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, Боскі небасхіл і да сёньня навукай сваёй адукоўваючы, паказваючы верным праўдзівы шлях і навучаючы ўсіх у духу любові і праўды Богу ў Тройцы Адзінаму сьпяваць: Алілуя.

Ікас 5

Бачылі людзі праваслаўныя вялікія подзьвігі твае, што ва ўсёй набожнасьці і чысьціні Богу прыносяцца, і працу да поту крывавага дзеля асьветы зацямнёных запаламі, прызнаюць у табе, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, моцны шчыт і абарону. Таму ў дні смутку і блуканьня грахоўнага да цябе прыпадаюць ды сьпяваюць табе так:

Радуйся, дабраслаўленьнем тваім служыць пасіі, табой складзеныя, у час Вялікага Посту зацьвердзіўшы; радуйся, Богаслужбовыя чыны ў “Трэбніку” сваім выклаўшы.

Радуйся, і да сёньня правіла твае – па серадах служыць Акафісты Ўсьпеньню Боскай Маці ў Лаўры Пячорскай – Гасподзь захаваў; радуйся, выданьнем кніжак шматлікія народы адукаваўшы.

Радуйся, па ўсёй зямлі Богаслужбовыя кнігі распаўсюдзіўшы; радуйся малітвамі тваімі і нашчадкаў сваіх служыцелямі Бога стварыўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 6

Прапаведнікам вучэньня праваслаўнага быў ты, сьвятым Апосталам у руплівасьці пераймаючы, храмы Боскія і манастыры ствараючы, праваслаўных сьвятароў мудра ставячы, любові брацкай і хрысьціянскаму жыцьцю людзей добра навучаючы. Таму ўсе адзіным сэрцам і адзінымі вуснамі засьпяваюць з табой Богу: Алілуя.

Ікас 6

Зазьзяў у Богалюбівай душы тваёй вечны сьвет Богапазнаньня, узносячы цябе на вышыню духоўнай дасканаласьці. Тым жа сьвятлом і мы ад цябе асьвячаючыся, удзячна засьпяваем табе так:

Радуйся, скіт манаскі ў Галасіеве заснаваўшы; радуйся, у падмурак ягоны духоўны пачатак паклаўшы.

Радуйся, царкву ў ім сьвятому мучаніку Яну Сочаўскаму стварыўшы; радуйся, у царкве той шматлікія часткі сьвятых мошчаў і Крыжа Госпада паклаўшы.

Радуйся, у скіт гэты дзеля подзьвігаў манаскіх прыходзіўшы; радуйся, сад духоўны ў ім заклаўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 7

Жадаючы не асуджаным духам ў горныя сялібы ўзьнесьціся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, у бушуючым сьвеце душой мірна пажыў, подзьвігам добрым да канца адзначаючыся, працу да працы прыкладаючы, няспынна, годна і праведна сьпяваючы Богу: Алілуя.

Ікас 7

У новым манастыры, на месцы пустынным, подзьвігам старажытных пустэльнікаў пераймаючы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, тым і нас навучы ціхай прыстані ў жыцьцёвым плаваньні дасягнуць, табе сьпяваючы так:

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, прыклад манаскага ўстрыманьня паказаўшы; радуйся, Боскія Літургіі штодзённа служыўшы.

Радуйся, Гасподзь, сілу Праваслаўя сьцьвярджаючы, малітвамі тваімі ваду ў віно пераўтварыў; радуйся, шмат паклонаў Богу і сьвятым Ягоным зьдзейсьніўшы.

Радуйся, бяссонныя ночы ў малітвах сваіх праводзіўшы; радуйся, таемна вярыгі на целе сваім насіўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 8

Вандроўнікам і прышэльцам у жыцьці гэтым кароткім сябе лічыў, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, думкамі ў вышыні душу сваю ўзводзячы. Мы ж, бачачы пакору і подзьвігі, перамагаць сьвет, плоць і сатану на прыкладзе тваім навучаючыся, заўсёды дапамагаўшаму табе ў Тройцы праслаўленаму Богу сьпяваем: Алілуя.

Ікас 8

Будучы цалкам напоўненым любові да Бога і блізкіх, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, выратаваньне ўсім уладкоўваў, не дзеля сваёй, але дзеля шматлікіх карысьці жыў, і ў Госпадзе сьвята і праведна спачыў. І цяпер у Пасада Ўсявышняга малітвы твае ад статку Кіеўскай Царквы не пакідаеш. Мы ж, прымаючы дапамогу тваю, праслаўляем цябе, удзячна сьпяваючы так:

Радуйся, цяжкі крыж абароны Праваслаўя ад каталікоў і уніятаў узяўшы; радуйся, шматлікія цяжкасьці, смутак і беды не аднойчы пацярпеўшы.

Радуйся, ілжу і зьнявагу нават ад адзінаверцаў прымаўшы; радуйся, мужнасьць і самаахвярную адвагу ў цяжкіх абставінах захаваўшы.

Радуйся, чысьціню веры Праваслаўнай абараніўшы; радуйся, непахісную набожнасьць і моцнасьць спавяданьня Праваслаўнай веры да канца захаваўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 9

Людзі рознага чыну і ўзросту, бачачы руплівасьць тваю і працу дзеля дабротаў Царквы Кіеўскай, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, моляць цябе, каб ад усялякіх бед, смутку і цяжару пазбавіў у цяперашні час. І ў будучым, любоўю тваёй выратаваныя, жадаем у сялібах праведнікаў разам з табой сьпяваць Богу: Алілуя.

Ікас 9

Ілжывыя словы спакусьнікаў, магутнай сілай слова твайго духоўнага перамог ты. Боскую мудрасьць, велічы і сілу несьвядомым адкрыў, на шлях выратаваньня скіраваўшы. Людзі ж, бачачы твой няспынны клопат аб іх, заўсёды сьпяваюць табе так:

Радуйся, шматлікую працу па аднаўленьню Кіеўскай мітраполіі зьдзейсьніўшы; радуйся, аб статку тваім заўсёды хварэўшы.

Радуйся, сьвятую Сафію Кіеўскую зь уніяцкага палону вызваліўшы; радуйся, сьвяты храм гэты іконамі ўпрыгожыўшы і абнавіўшы.

Радуйся, і пасьля сьмерці тваёй сьвятую Сафію ад захопу чужынцамі абараніўшы; радуйся, у храме Сафійскім больш двух месяцаў непахаваны нятленным заставаўся.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 10

Выратаваньне вечнае атрымаў, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, душу паклаўшы за слоўных авечак тваіх. Праз гэта асьвяціўся і невымоўнай міласьці ўдастоіўся зь Анёламі і ўсімі сьвятымі сьпяваць у нябесным Царстве Богу: Алілуя.

Ікас 10

Сьцяной неразбуральнай нам зьявіўся ты, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, ад ворагаў бачных і нябачных усіх прыбягаючых да тваёй нябеснай абароны надзейна абараняючы. І цяпер манастыры, гарады і краіну нашу праваслаўную ад ваўкоў у скуры авечак і ўсякага падману, падступства і зьнішчэньня абарані. Ды ведаючы руплівасьць і моц тваю ў абароне веры Праваслаўнай, у надзеі на няспынную дапамогу тваю, адважна сьпяваем табе так:

Радуйся, у бацькоў непахіснаму стаяньню ў веры і набожнасьці навучыўшыся; радуйся, дабрадзеям і ахоўнікам бедных храмаў і манастыроў зьявіўшыся.

Радуйся, ва ўладкаваньні Ўсьпенскай Кіева–Пячорскага манастыра добра папрацаваўшы; радуйся, ва Ўсьпенскім храме Львова ў Кіеўскія мітрапаліты ўзьведзены.

Радуйся, і зямны спачын ва Ўсьпенскім храме Кіева – Пячорскага манастыра знайшоўшы; радуйся, пакінутую бацькамі спадчыну духоўным школам у спадчыну пакінуўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 11

У сьпевах нашых замілаваных, усхвалім Госпада Бога, дараваўшага нам цябе, сьвятой веры Праваслаўнай абаронца і настаўніка, аб выратаваньні душаў нашых добра дбаючага. Навучаныя табой, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, праўдзіва верыць ісьцінам Эвангельля, засьпяваем ў Тройчы праслаўленаму Богу: Алілуя.

Ікас 11

Сьветам сьвяцільніка нязгаснага бачым цябе, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, на Боскім небасхіле ярка зьзяючым. У асалодзе мілаты невымоўнай, Боскай міласьці добрыя праменьні таямніча і нам, у цемры неразуменьня жывучым, праліваеш. Праз гэта, спадзяваньне маючы на малітвы твае, у глыбокім замілаваньні шануем цябе, сьвяціцель Боскі, сьпяваючы так:

Радуся, абраны сасуд Духа Сьвятога; радуйся, непераможны ваяр Хрыстовы.

Радуйся, да хору сьвятых прылічаны; радуйся, людзьмі і Богам праслаўлены.

Радуйся, шануючых цябе малітоўнік няспынны; радуйся, бо ў славе сьвятых спачываеш.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 12

Мілату, дадзеную табе ад Бога, добра ведаючы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, ведаем цябе – руплівага малітоўніка і хадайніка аб выратаваньні душаў нашых. Праз гэта просім і молім цябе: выпрасі ў Усяміласэрнага Бога прабачэньне грахоў нашых, веры Праваслаўнай сьцьвярджэньня, ва ўсякай добрай справе дапамогу, дамам, манастырам, гарадам і ўсяму дабраслаўленьня, ды заўсёды сьпяваем у радасьці праславіўшаму цябе Богу: Алілуя.

Ікас 12

Апяваючы шматлікія і праўдзівыя твае дабрадзейнасьці, шануючы памяць тваю, добры пастыр і праведнік Хрыстовы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, просім цябе аб няспыннай малітва аб нас у Пасада Госпада, ды заўсёды зь любоўю сьпяваем табе так:

Радуйся, няспыннай малітвай на вышыню Богадумнасьці ўзьнесены; радуйся, у посьце і малітве няспынна жыўшы.

Радуйся, нястомны прапаведнік праўды Эвангельля; радуйся, веры Праваслаўнай слуп непахісны.

Радуйся, бо слоўны твой статак ад душазгубных ваўкоў абараніўшы; радуйся, і на катэдры сьвяціцеля манаскіх подзьвігаў не пакінуўшы.

Радуйся, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, руплівы абаронца веры Праваслаўнай.

Кандак 13

О, усяхвальны і дзівосны праведнік Боскі і ваяр Хрыстовы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, прымі ад нас, грэшных і нягодных, гэтае маленьне наша, што старана табе прыносім. І тваімі няспыннымі да Бога малітвамі збаў нас ад раптоўнай сьмерці, ад усякай бяды, смутку і вечнай пакуты.

Абарані храмы, манастыры і ўсю краіну нашу праваслаўную ад нападу і злосьці ворага, ад падступства цэрквы чужынскай, бязбожнікаў і ерэтыкаў, ды ўдастоімся разам з табой і ўсімі сьвятымі заўсёды сьпяваць Богу: Алілуя. (3)

(Зноў сьпяваем Ікас 1 і кандак 1)

Малітва 1—ая ссьвяціцелю Пятру (Магіле)

О вялікі праведнік Хрыстовы, Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, аднайменны сьвятому Апосталу Пятру не толькі імям, але і па стараннасьці і працы, пачуй нас, грэшных, молячых да цябе аб дапамозе, бо і цяпер, як і раней, паўстаюць і нападаюць ерэтыкі, чужынцы на сьвятую Праваслаўную веру, Кіеўскую Царкву і верных дзяцей яе.

Сьвяціцель Кіеўскі, ойча Пятро, ведаючы стараннасьць тваю ў абароне сьвятой веры Праваслаўнай, старана молім цябе: вымалі нам у Уладара і Госпада нашага Ісуса Хрыста моц і сілу цьвёрдага і непахіснага спавяданьня Праваслаўнае веры, мужнасьць у змаганьні зь ворагам і гатоўнасьць ва ўсялякі час пакласьці жыцьцё свае за Хрыста і Бога нашага.

Сьвяціцель Кіеўскі, ойча наш Пятро, просім і молім цябе пасьпяшайся на дапамогу нас, старана клічучых цябе, і разбуры задумы ўсіх жадаючых нам злое. Палымянай малітвай тваёй каля Пасаду Боскага захавай храмы, манастыры, гарады і вёскі нашы, дамы і душы нашы праваслаўныя ва ўсякай набожнасьці і чысьціні. Ды заўсёды чыстым сэрцам і адзінымі вуснамі спавядаем, славім, дзякуем, хвалім, шануем і ўзносім у Тройцы праслаўленага Бога – Айца, і Сына, і Сьвятога Духа, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў. Амін.

Малітва 2—ая сьвяціцелю Пятру (Магіле)

Усячысты і сьвяты герарх, напоўнены мілаты Сьвятога Духа, жыльлё Выратавальніка зь Айцом, вялікі архірэй, руплівы наш абаронца, сьвяціцель Пятро!

Стоячы каля Пасаду Цара ўсіх, у асалодзе сьвятла Адзінасутнай Тройцы і сьпяваючы з херувімамі і Анёламі сьвятую песьню, маючы вялікую і невымоўную адвагу да Ўсяміласэрнага Ўладара, малі аб выратаваньні людзей статку Хрыстовага, дабрабыт сьвятых Цэркваў зацьвердзі; архірэяў прыгажосьцю сьвяціцеляў упрыгож; манахаў да зьдзяйсьненьня добрых подзьвігаў умацуй; сталіцу нашу і ўсе гарады і вёскі краіны ў дабры захавай; сьвятую веру чыстай захаваць умалі; увесь сьвет малітвай тваёй паміры; ад голаду і згубы нас пазбаў; ад нападу ворага збаў; старых суцеш і юных адукуй; бяздумных разумнымі зрабі; ўдоў памілуй; сірот абарані; немаўлят вырасьці; палонных вызвалі; хворых да вылячэньня ўзьвядзі.

Усіх зь верай і пашанай прыбягаючым да цябе, прыпадаючым і старана молячых, ад усяго злога малітвамі тваімі вызвалі. Няспынна малі аб нас Усяшчодрага і Чалавекалюбца Хрыста Бога нашага, каб і ў дзень Страшнага Прыходу Ягонага ад нягоднага стаяньня збавіў нас, і радасьці сьвятых прычасьнікамі зробіць са ўсімі сьвятымі на вякі вякоў. Амін.