СЛОВА Ў ДЗЕНЬ УВЯДЗЕНЬНЯ Ў ХРАМ УСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

архіяпіскап Лука (Война-Ясянецкі)

Са статыстычных дадзеных пра людзей, дасягнуўшых вельмі глыбокай старасьці, мы пазнаём, што іх асабліва шмат сярод жывучых на высокіх горах Каўказа і Азэрбайджана і на іншых высокіх гарах. І ў наш час дзесьці ў Азэрбайджане жыве незвычайны старац, дасягнуўшы ста пяцідзесяці гадоў, а стогадовых там нямала.

Чым растлумачыць гэты незвычайны уплыў высокіх гор на даўгавечнасьць жыцьця людзей?

Несумнеўна, у вельмі значнай меры тым, што горцы усё сваё жыцьцё дыхаюць найбольш чыстым паветрам і сілкуюцца галоўным чынам малочнымі прадуктамі і мясам здаровых авечак.

А ў велізарных гарадах, у якіх насельніцтва дасягае мільёнаў, людзі дыхаюць зусім не здаровым паветрам, якое зьмяшчае мноства выпараў усіх заразных хвароб, і нярэдка жывуць у кватэрах і дамах, заражаных сухотнымі бактэрыямі, якія вельмі цяжка вынішчыць. Велізарныя шматпавярховыя дамы загароджваюць шлях жыватворным прамяням сонца. І ежа жыхароў велізарных гарадоў, вядома, значна горш, чым ежа людзей высокіх гор.

Цалкам зразумела таму, што жыцьцё насельнікаў вялікіх гарадоў значна карацей, чым жыцьцё горцаў і нават сялян, жывучых у здаровых і сьветлых вёсках.

Але не толькі жыцьцё цела важнае для нас, а надзвычай важныя умовы, у якіх разьвіваецца духоўнае жыцьцё дзяцей, хлопцаў і юнакоў, важны уплыў грамадзкага асяродзьдзя, у якой узрастаюць яны. Ад прыкладу бацькоў і іншых блізкіх людзей часам цалкам залежыць духоўны рост дзяцей і моладзі двух палоў. Маральна і духоўна гінуць дзеці п'яніц, злодзеяў і бандытаў, прыклад жыцьця якіх яшчэ больш пагібельнае сухотных бацыл і мікробаў усіх іншых заразных хвароб.

Дзеці вельмі уражлівыя, і усё, што яны бачаць і чуюць вакол сябе, кладзе глыбокі адбітак на іх розумы і сэрцы.

Усё сказанае мною цяпер, хоць і не маглі б ясна выказаць на словах, добра разумелі чыстымі сэрцамі сваімі бацькі Усясьвятой Багародзіцы, праведныя Якім і Ганна і мудра паклапаціліся пра тое, каб паставіць сваю Маленькую Дачку Марыю ў самыя спрыяльныя умовы для выхаваньня ў сьвятасьці, чысьціні і страху Божым.

Як ні цяжка было раставацца з падараванай ім ад Бога пасьля дзясяткаў гадоў бясплодзьдзя Малюткай Дачкой, яны адвялі яе ў Дом Божы. Сустрэў Яе сьвятар Захарыя, будучы бацька Яна Папярэдніка, і па бачаньню Боскаму адважыўся на нечуваную справу – ён увёў Яе не толькі ў сьвяцілішча храма, куды уваходзілі адны сьвятары, але нават у найсьвятую частку ягоную, адасобленую цяжкай завесай і якая звалася Сьвятая Сьвятых, у якую толькі адзін раз у год мог уваходзіць першасьвятар зь ахвярнай крывёй.

Тут некалі стаяла найвялікая сьвятыня – каўчэг Запавету, які зьмяшчаў скрыжалі, атрыманыя ад Бога на гора Сінай вялікім прарокам Майсеем, жазло Арона празяблае і пасудзіна зь маннай. Канчатковы лёс ягоны сапраўды не вядомы, але усяго дакладней, што ён загінуў пры разбурэньні першага Ерусалімскага храму Навухаданасорам.

Маленькая Усясьвятая Дзева Марыя атрымала ад сьвятара Захарыі дазвол штодня прыходзіць у Сьвятая Сьвятых і тут маліцца Богу пры нябачнай прысутнасьці Анёлаў Божых. Жыла яна ў адным з пакояў, прыбудаваных знадворку да сьцяны храма. У гэтых невялікіх пакоях пры храме жылі людзі, прысьвяціўшыя сябе Богу; жылі там таксама і няшчасныя убогія, што маюць патрэбу ў доглядзе. Ім, гэтым няшчасным, служыла ва усе дні Усясьвятая Багародзіца, жывячы сярод іх, – служыла сваёй працай, сваёй любоўю.

За гэтыя справы літасьці Яна заўсёды была акружана любоўю зьняважаных і ў гэтай атмасфэры любові пражыла зь імі дванаццаць гадоў. Кожны дзень Яна падоўгу малілася ў храме і там удыхала заўгодны Богу водар малітваў шматлікага народа і дым паленьня, спаленых на алтары кадзільным.

Сьвятая і чыстая атмасфэра храма была гэтак жа дабратворная для Яе духоўнага узрастаньня, як найчыстае паветра высокіх гор для целавага здароўя і даўгалецьця горцаў. Не людзі зь нячыстымі і злымі сэрцамі, а добрыя і богабаязныя атачалі Яе і складалі Яе грамадзкае асяродзьдзе, дабраслаўлёнае Богам.

У ім узрастала Сьвятая Юначка Марыя і расквітнела, як раскошная кветка, духмяная прад Богам і людзьмі. У ім атрымала Яна усе задаткі да таго, каб зрабіцца пасьля Больш Годнай за Херувімаў і без параўнаньня больш Слаўную за Серафімаў.

О, вы, блізкія мае і любімыя хрысьціяне, успамінайце заўсёды сьвятых і праведных Якіма і Ганну, так прамудра выхаваўшых сваю Богам дадзеную Дачку.

Імкніцеся і для сваіх дзяцей ствараць спрыяльныя умовы узрастаньня ў сьвятасьці, праўдзе і дабры.

Сама Гасподзь наш Ісус Хрыстос, Сонца праўды, ды дапаможа вам у гэтым заўгоднай Яму справе. Амін.

1958 г.