БЯЗЬМЕЖНАЯ ГАНАРЛІВАСЬЦЬ

архіяпіскап Апанас (Мартас)

Бацька ганарлівасьці, д'ябал, спакусіў першых людзей са шляху послуху Богу, а пасьля іх грэхападзеньня адхіліў і ад шанаваньня Бога. У старазапаветным чалавеку замест пакорлівай глыбокай пашаны Богу зьявілася ганарлівае захапленьне сабой. Знакам гэтай ганарыстасьці зьявілася Бабілёнская вежа, як знак творчай велічы чалавека. Але Бог не дапусьціў ажыцьцяўленьні дзёрзкага задуму.

Аднак чалавек не зьмірыўся і пайшоў яшчэ далей па шляху ганарыстасьці. І гэты грэх сучаснага чалавека цяжэйшы, чым грэх будаўнікоў Бабілёнскай вежы, таму што цяперашні чалавек адукаваны сьвятлом Хрысьціянства і ведае, што “Дабрашчасныя жабракі духам, бо іх ёсьць Царства Нябеснае” і “Дабрашчасныя чыстыя сэрцам, бо яны Бога пабачаць”.

Занядбаўшы пакорай, чалавек прыпыніў здавольвацца доляй “вянка тварэньня,” прыпыніў задавальняцца самаствораным тытулам “цара прыроды” і зламысна спрабуе пракрасьціся ў найбольшыя таямніцы Творцы. Ён вымае з грудзей памерлага сэрца і масажам ажыўляе нябожчыка, імкнучыся перамагчы сьмерць, якую перамог адзін толькі Бог наш Ісус Хрыстос. Ён пры дапамозе найглыбокага гіпнозу намагаецца даведацца найвялікую таямніцу уладкаваньня чалавечай душы. Ён прыпыніў карыстацца сіламі прыроды на выгоду сабе і блізкім і стаў карыстацца гэтымі сіламі ў зло блізкім і, такім чынам, у зло самому сабе.

Бог не забараняе пранікаць у Яго таямніцы. Царква не асуджае тэхнічныя удасканаленьні і адкрыцьці. Але калі ў сваёй творчасьці чалавек адыходзіць ад пакоры, ад галечы духоўнай і ад чысьціні сардэчнай, тая такая творчасьць грахоўная. Чалавек расшчапіў атам і сілу Богам створанай прыроды спажыў у зло — для масавага зьнішчэньня людзей. Чалавек шпурнуў у міжплянэтную прастору мэханічнае збудаваньне і намерваецца “спадарожніку” даць ваеннае прызначэньне, гэта значыць выкарыстоўваць яго для нянавісьці.

Тэхнічны прагрэс не грахоўны, але грэх ёсьць злоўжываньне тэхнічнай творчасьцю. А яшчэ большы грэх дзеяць не з пакорлівым услаўленьнем Творцы, а ў дзёрзкім намеры зрабіцца творцам, падобным Богу. Ганарлівы розум сучаснага чалавека жадае даказаць, што не Бог дзее усё і кіруе усім, але матэматыка. Матэматыка ж ёсьць слуга чалавечага розуму. Такім чынам — думае чалавек у вар'яцкім гонары — пры дапамозе матэматыкі можна авалодаць сьветам, не маючы патрэбу ў Богу. Зраўняцца з Богам, замяніць Бога, — вось задум сучаснага чалавека зь яго атамнымі рэактарамі, зь яго далёка лятаючымі ракетамі, зь яго “спадарожнікамі,” якія круцяцца вакол Зямлі. Задум падобны таму, які заахвоціў анёла сьвятла адпасьці ад Бога і зрабіцца бацькам гонару, д'яблам. Задума сатанінскага гонару.

кастрычнік 1957 г.