СЛОВА Ў ДЗЕНЬ ПАМЯЦІ СЬВЯТОГА АПОСТАЛА І ЭВАНГЕЛІСТА ЯНА БАГАСЛОВА

сьвяціцель Лука (Война–Ясянецкі)

О якое вялікае, о якое праслаўленае імя умілаванага вучня Гаспода нашага Ісуса Хрыста – Апостала і Эвангеліста Яна Багаслова.

Я думаю, што калі Гасподзь наш Ісус Хрыстос назваў Свайго Папярэдніка і Хрысьціцеля найбольш вялікім зь усіх народжаных жанчынамі, то усьлед за гэтым найбольш вялікім трэба было б паставіць умілаванага вучня Гаспода Ісуса, а ўсьлед за ім вялікага Першавярхоўнага Апостала Паўла.

Бязьмерна велізарная справу зьдзейсьнілі усе Апосталы Хрыстовы: яны увайшлі ў змаганьне, у сьмяротнае змаганьне зь цемрай стагодзьдзя гэтага. Яны разагналі гэту цемру – цемру паганскую, цемру страшную – цемру незьлічоных грахоў.

Яны усё, акрамя умілаванага Госпадам Яна Багаслова, скончылі жыцьцё сваю сьмерцю пакутніцкай. Яны зацьвердзілі Крыж Хрыстовы над усім сусьветам. Яны спынілі паганскі бруд і цемру, першым чынам і больш за усё – сьвятыя Эвангелісты Мацей, Марк, Лука і Ян.

Толькі мілатой іх Эвангельляў сьвятых зазьзяла над усім сусьветам сьвятло Хрыстова. Ці не бязьмерна вялікім ёсьць гэта? Ці не патрэбна была ім адмысловая ад Бога пасланая сіла мілаты Ягонай? Ці былі яны здольныя сваёй сілай, сваім розумам і сэрцам зьдзейсьніць гэта? О, вядома, не здольныя.

І ведаем мы, што усім ім была паслана, па абяцаньню Госпада прад Ушэсьцем Ягоным на неба, паслана адмысловая, найвялікая мілата Усясьвятога Духа Боскага. Усё атрымалі агністыя языкі на галовы свае і мілату, вялікую мілату для пропаведзі Эвангельля Хрыстовага на усіх мовах. Ведаем, што сьвяты Апостал Павел, якога часам завуць другім пасьля Госпада Ісуса Хрыста заснавальнікам хрысьціянства, атрымаў адмысловую, найбольш вялікую мілату, пра якую чытаем ў ягоным пасланьні да Карынфянаў.

Паслухаем, што гаворыць аб гэтым сам сьвяты Апостал: “Ведаю чалавека ў Хрысьце, які чатырнаццаць гадоў таму назад, - ці ў целе, ня ведаю, ці ня ў целе, ня ведаю: Бог ведае, – захоплены быў да трэйцяга неба. І ведаю пра такога чалавека, – толькі ня ведаю – у целе, ці па–за целам: Бог ведае, – што ён быў узяты ў рай і чуў нявымоўныя словы, якіх чалавеку нельга пераказаць” (2 Кар. 12:2–4)

Сьвяты апостал Павел, вядома, казаў пра сябе самім, але па сьціпласьці сваёй, па пакоры не казаў прама, а як быццам ведаў, чуў гэта ад іншага чалавека. Але ведаем, ведаем мы, вядома, што гэтыя словы датычацца яго самога. Якое гэта трэцяе неба, званае раям, – не ведаем – ведаем толькі: быў ён узьняты ў рай, чуў такія словы, якія на зямлі немагчыма перадаць, якіх годныя толькі узьнятыя да трэцяга неба, як ён быў узьняты.

Не ведаем, ці толькі ён адзін зь усіх Апосталаў быў узьняты да трэцяга неба, але можам думаць, што і іншыя былі таксама узьняты да раю, каб там пазнаць, каб там пачуць невымоўныя словы, каб прапаведаваць Эвангельле усяму стварэньню.

Пра вялікага Апостала Яна Багаслова дакладна ведаем зь ягоных уласных слоў, якімі пачынае ён сваё вялікае Адкрыцьцё пра будучы лёс усяго сусьвету.

Паслухайце, якімі словамі пачынае ён сваё Адкрыцьцё: “Я Ян, брат ваш і супольнік у скрусе і ў валадарстве і ў цярпеньнях Ісуса Хрыста, быў на востраве, які называецца Патмос, за слова Божае і за сьведчаньне Ісуса Хрыста. Я быў у духу ў дзень нядзельны і чуў за сабою гучны голас, быццам трубны, які казаў: “Я ёсьць Альфа і Амэга, першы і апошні”; тое, што бачыш, напішы ў кнігу і пашлі цэрквам…” (Адкр. 1:9–11)

Ён не кажа, што быў узьняты да трэцяга неба. Ён атрымаў Адкрыцьцё ад Бога праз пасланага да яго Анёла на высьпе Патмосе, куды быў сасланы за сваю пропаведзь пра Госпада Ісуса Хрыста.

Але вызначана кажа ён, што ад Самага Бога праз пасланага да яго Анёла чуў ён тое, што напісаў. Ён кажа, што “быў у духу”, калі чуў адкрыцьцё ад Анёла Боскага. Гэта значыць, што быў ён у адмысловым, значна больш высокім, значна больш узьнятым настроі, у духоўнай здольнасьці успрымаць недаступнае усім людзям.

Гэта, у сутнасьці, тое ж самае, што было зь Апосталам Паўлам, калі чуў ён словы невымоўныя.

Сьвяты Апостал Ян таксама непасрэдна ад Бога і зь вуснаў Анёла чуў невымоўныя словы, якія немагчыма перадаць людзям жывым. Гэта як бы было падрыхтоўкай да вялікай пропаведзі пра Госпада Ісуса Хрыста.

А усё вы, у якіх ёсьць Новы Запавет, ведаеце, добра ведаеце, якое велізарнае значэньне гэтага непасрэднага Боскага Адкрыцьця, якое атрымаў Апостал Ян.

Бо якое вялікае, якое Боганатхненнае напісанае ім Эвангельле. Сярод усіх кніг, напісаных геніямі чалавецтва, найбольш прамудрымі людзьмі і нават сьвятымі людзьмі, няма кнігі, якая па сіле слова, па велічы прыкладаў, па ведах таямніц Боскіх магла б зраўняцца зь Эвангельлем, напісаным Янам Багасловам.

Ведаеце, як дзіўна глыбокая і незвычайная першая частка Эвангельлі ад Яна, якую чуем толькі раз у год на літургіі найбольш вялікага сьвята Уваскрэсеньня Хрыстовага.

На гэтым Эвангельлі Багаслова ляжыць незвычайна яркая пячатка найбольш вялікай прамудрасьці, найбольш вялікіх ведаў таямніц Боскіх. А калі так, то, вядома, і пра яго трэба сказаць, што гэту сілу слова ён мог атрымаць толькі непасрэдна ад Самага Бога.

Узьнясём жа хвалу і падзяку Богу за тое, што вуснамі вялікага Апостала і Эвангеліста адкрыў Ён нам найвялікія, найсьвятыя і найпатрэбныя таямніцы Свае.

Амін.

1958 г.