СЬВЯТА ПАЧАЕЎСКАЕ ІКОНЫ БОСКАЕ МАЦІ

23 ліпеня

Пачаеўская ікона Боскае Маці належыць да ліку найбольш шанаваных сьвятынь Кіеўскае Царквы. Аб яе зьяўленьні вядома наступнае: На гары, дзе сёньня знаходзіцца манастыр, пасяліліся ў 1340 г. два манаха. Адзін зь іх пасьля малітвы пайшоў на вяршыню гары і нечакана пабачыў Маці Боскую, што стаяла на камяні атачоная полымем. Ён паклікаў іншага брата паглядзець на цуд… Трэцім сьведкам цуду зрабіўся пастух Ян Босы. Апошні пабег на гару і яны ўтрох праславілі Бога. На камяні, дзе стаяла Ўсясьвятая Багародзіца, назаўсёды застаўся адбітак Яе правай ступні.

Але адбітак ступні Ўсясьвятой Багародзіцы не адзіная сьвятыня старажытнага манастыра Кіеўскае Царквы.

У 1559 годзе Канстантынопальскі мітрапаліт Нэафіт, вандруючы па Валыні, наведаў уладарку маёнтку Арлі (знаходзіцца недалёка ад Пачаеву) шляхцянку Ганну Гойскую. У якасьці дабраслаўленьня мітрапаліт пакінуў Ганьні прывезеную з Канстантынопалю ікону Багародзіцы. Неўзабаве жыхары маёнтку пачалі заўважаць, што ад абраза сыходзіць зьзяньне. Калі прад іконай вылечыўся брат уладаркі маёнтку – Філіп, Ганна ў 1557 г. перадала цудатворны абраз манахам, што асяліліся на Пачаеўскае гары. Сьвяты абраз быў пастаўлены ў храм у Гонар Усьпеньня Боскае Маці. Пазьней там быў заснаваны манастыр, адным зь яго асноўных фундатараў зрабілася праваслаўная шляхцянка Ганна Гойская.

Сьвята ў гонар Пачаеўскае іконы Боскай Маці 23 ліпеня ўсталявана ў памяць вызваленьня Ўсьпенскае Пачаеўскае Лаўры ад аблогі мусульманамі 20 – 23 ліпеня 1675 года.

Улетку 1675 гады падчас Збараскае войны з туркамі, у валадараньне польскага караля Яна Сабескага (1674-1696), палкі, якія складаюцца з татараў, пад правадырствам хана Нурэдзіна, праз Вішнявец падступілі да Пачаеўскага манастыра, абступіўшы яго з трох бакоў. Слабая манастырская агароджа, як і некалькі каменных будынкаў манастыра, не уяўляла ніякай абароны для нападнікаў. Ігумен Іосіф Добрамірскій пераканаў брацію і парафіян зьвярнуцца да нябесных заступнікаў: Усясьвятой Багародзіцы і звышгоднаму Ёву Пачаеўскаму. Манахі і парафіяне рупліва маліліся, прыпадаючы да цудатворнай выявы Боскай Маці і да ракі зь мошчамі звышгоднага Ёва. Раніцай 23 ліпеня зь узыходам сонца татары трымалі вялі раду пра штурм мясьціны, ігумен жа загадаў сьпяваць акафіст Боскай Маці. З першымі словамі акафісту “Непераможны Ваявода” над храмам нечакана зьявілася Сама Ўсячыстая Багародзіца, “распусьціўшы амафор белым зьзяючы”, зь нябеснымі анёлам, трымаючымі аголеныя мячы. Звышгодны Ёў знаходзіўся каля Боскай Маці, кланяўся Ёй і маліў аб абароне манастыра. Татары прынялі нябеснае войска за прывід, у жаху пачалі страляць ва Ўсясьвятую Багародзіцу і звышгоднага Ёва, але стрэлы павярталіся назад і ўражалі тых, хто іх выстраліў. Невымоўны жах ахапіў ворагаў. У паніцы яны беглі, не пазнаючы сваіх і забіваючы адзін аднаго. Абаронцы манастыру рынуліся ў пагоню і захапілі шмат палонных. Некаторыя палонныя ў далейшым прынялі праваслаўе і засталіся ў манастыры назаўсёды.

Але гэта далёка не адзіны цуд, які адбыўся па малітве да іконы Маці Боскай Пачаеўскай. Цуды, якія паходзяць ад сьвятога абраза, шматлікія і засьведчаны ў манастырскіх кнігах запісамі вернікаў, якія зь малітваю зьвярталіся пра збавеньне ад невылечных хвароб, вызваленьні ад палону і навучаньні грэшнікаў.

Так, вядома, што адзін зь манахаў Пачаеўскага манастыру быў захоплены ў палон мусульманамі. Знаходзячыся ў палоне, ён згадваў родны Пачаеўскі манастыр, ягоныя сьвятыні, Богаслужбы, сьпевы. Асабліва тужыў манах пры надыходзе сьвята Ўсьпеньня Ўсясьвятой Багародзіцы і са сьлязамі маліў Боскую Маці аб вызваленьні з палону. І вось, па малітвам Усясьвятой Дзевы, аднойчы згінулі сьцены вязьніцы, а манах апынуўся каля сьцяны Пачаеўскага манастыру.

У 1721 году Пачаеў быў захоплены уніятамі. Аднак і ў гэты цяжкі для Лаўры час манастырскі летапіс зафіксаваў 539 цудаў ад услаўленай праваслаўнай сьвятыні. Падчас панаваньня уніятаў, у другой палове ХVIII стагодзьдзя, напрыклад, граф-уніят Мікалай Патоцкі стаў дабрачынцам Пачаеўскае Лаўры па наступнай цудоўнай акалічнасьці. Абвінаваціўшы свайго вазьніцу ў тым, што ашалелыя коні перавярнулі калыску, граф дастаў пісталет, каб забіць яго. Вязьніца, зьвярнуўся да Пачаяўскае гары, падняў рукі угару і выклікнуў: “Маці Боская, паказаная ў абразе Пачаеўскім, выратуй мяне!” Патоцкі некалькі разоў спрабаваў стрэліць з пісталета, ніколі яму не здрадзіўшаму, але зброя рабіла асечку. Вазьніца застаўся жывы. Патоцкі неадкладна адправіўся да цудатворнага абраза і вырашыў сябе і усю сваю маёмасьць прысьвяціць на карысьць манастыра. На яго сродкі пабудаваны Усьпенскі сабор і братэрскі корпус.

У 1832 г. праслаўлены дыямэнт Кіеўскага Праваслаўя прыйшоў іншы захопнік – Праваслаўная Царква Расейскай імпэрыі, якая антыкананічна атрымала ўладу над Кіеўскай мітраполіяй яшчэ ў канцы XVIII ст. З гэтага часу расейцы намагаюцца зьнішчыць тут усю памяць аб усім украінскім… Але нават у цяжкія часы чужынскага зьняволеньня Багародзіца не пакідае Сваёй апекай праваслаўны і выяўляе ў Пачаеві вялікія цуды.

Трапар сьвята, тон 8

Узьвялічваем Цябе, Усясьвятая Дзева, і шануем пакрыў Твой годны, якім выратавала манастыр Твой Пачаеўскі ад нападу татарскага