СЬВЯЦІЦЕЛЬ РЫГОР ПАЛАМА

Мітрапаліт Анатолій (Суражскі)

На працягу зараз ужо мінулых падрыхтоўчых тыдняў да Вялікага Посту словамі Хрыста, словамі эвангельскімі Царква заклікала нас глыбока прыгледзецца ў нашу уласную душу і ў наша жыцьцё: што трэба ў ім зьмяніць, у чым трэба павініцца.

Зараз надышоў новы час: час Вялікага Посту. На працягу надыходзячых і сёньня ужо надышоўшай нядзелі мы будзем чуць не аб сабе саміх, а аб тым, што мілата Боская зьдзейсьніла над людзьмі, якія здолелі павініцца, якія здолелі зьвярнуцца усёй думкай, усёй душой, усім парывам душы да Бога, – што над імі зьдзейсьніў Госпад! Адзін за іншым будуць праходзіць выявы сьвятых...

Але сёньня, амаль на грані гэтых двух часоў – падрыхтоўчых тыдняў і Посту – стаіць выява сьвяціцеля Рыгора Паламы. І тое, што ён кажа нам, – такое важнае, такое значнае, што на гэтым трэба спыніцца, таму што толькі з таго, што ён кажа нам, мы можам зразумець тую славу, то веліч, тую сапраўды Боскую прыгажосьць, якую мы бачым у сьвятых.

Асяродак вучэньня сьвяціцеля Рыгора Паламы складаецца ў тым, што мілата не ёсьць нейкі створаны дарунак, які Бог нам дае, разам з тым застаючыся Сам іншым па стаўленьні да гэтага дарунка. На падставе досьведу усёй Праваслаўнай Царквы, яе сьвятых, яе падзьвіжнікаў і, асабліва, тых афонскіх сьвятых і падзьвіжнікаў, сярод якіх ён жыл, ён вучыў, што мілата – гэта Сам Бог, як бы далучаючы нас Сваёй Боскай прыродзе, робячы нас праз гэтае прылучэньне багамі па далучанасьці.

Думаючы, што мілата зьяўляецца толькі дарам Божым, але не Самім Богам, Які Сябе нам аддае, заходнія багасловы сьцьвярджалі як бы непраходнасьць прорвы паміж Богам і чалавекам, тварэньнем і Творцам. Як бы ні былі каштоўныя Боскія дарункі, яны застаюцца створанымі, і яны нас з Богам не могуць злучыць інакш як любоўю і падзякай. Але не! Досьвед Цэрквы нам кажа, што мілата – гэта Сам Бог, Сябе нам адкідаючы, і што, прымаючы мілату, мы робімся, па далучэньні, удзельнікамі Боскай прыроды...

Калі будуць зараз праходзіць перад намі выявы сьвятых, будзем памятаць, што яны – не толькі людзі, якія былі азораныя розумам, вычышчаныя ў сэрца, а што гэта людзі, якія прынялі Бога ў сябе, як жалеза можа быць працятае агнём, і якія зрабіліся ужо на зямлі бачаньнем таго, да чаго закліканае усё стварэньне, калі Бог будзе усім ва усіх.

Будзем таму цешыцца велічы нашага прызначэньня, будзем цешыцца аб тым, што мы закліканыя сапраўды прылучыцца да Бога, але будзем таксама памятаць, што здарыцца гэта можа, калі мы зьдзейсьнім подзьвіг веры, застанёмся Богу вернымі, станем падзьвіжнікамі, па выяве старажытных падзьвіжнікаў, якія здолелі аддаць кроў і прыняць Дух. Ды дасьць нам Госпад і натхненьне, і сілы, і жаданьне – і дасьць Ён нам і плод.

Амін.