ЗВЫШГОДНЫ МАКАРЫЙ ВЯЛІКІ, ЭГІПЭЦКІ

Памяць 19 студзеня

Нарадзіўся ў Эгіпце каля 301 году. Зь любоўю і стараннасьцю паслужыў ён сваім бацькам у старасьці, выконваючы запаведзь аб шанаваньні бацькоў, і па сконе іх зрабіўся цалкам вольным ад жыцьцёвых клопатаў. Пад кіраўніцтвам дасьведчанага старца–манаха звышгодны Макарый стаў праходзіць бязмоўнае манаскае жыцьцё і працу. Спачатку ён пасяліўся ў пустынным месцы недалёка ад паселішча, дзе жыл, потым звышгодны перасяліўся на Нітрыйскую гару ў Фаранскай пустэльні.

Пражыўшы тры гады ў пустэльні, ён пайшоў да звышгоднага Антонія Вялікага (+ 356 г.), айцу эгіпэцкага манаства, аб якім чуў, яшчэ жывячы ў сьвеце, і палаючы жаданьнем яго бачыць. Звышгодны авва Антоній зь любоўю прыняў дабрашчаснага Макарыйя, які зрабіўся яго адданым вучнем і пасьлядоўнікам. Зь ім звышгодны Макарый жыл доўгі час, а затым, па радзе сьвятога аввы, сышоў у Скіцкую пустэльню (у паўночна–заходняй часткі Егіпет) і тамака гэтак празьзяў сваімі подзьвігамі, што яго сталі зваць “юнаком–старцам”, бо, ледзь дасягнуўшы трыццаці гадовага веку, ён выявіў сябе дасьведчаным, сьпелым манахам. Тут звышгоднаму Макарыю прыходзілася змагацца зь нячысьцікамі дзень і ноч, і яны лямантавалі, што не могуць перамагчы яго, таму што ён мае вялікую зброю – пакору.

Калі сьвятому было 40 гадоў, ён быў пасьвячоны ў сан сьвятара і пастаўлены ігуменам (аввой) манахаў, якія жылі ў Скіцкай пустэльні. У гэтыя гады звышгодны Макарый часта наведваў вялікага Антонія, атрымліваючы ад яго навучаньня ў духоўных гутарках. Разам зь двума іншымі вучнямі звышгоднага Антонія звышгодны Макарый спадабніўся прысутнічаць пры адыходзе яго да Госпада, і як нейкую найбагатую спадчыну, атрымаў кій звышгоднага Антонія, якім той падтрымліваў у дарозе сваё нямоглае цела, прыгнечанае старасьцю і подзьвігамі посту. Разам з гэтым кіем звышгодны Макарый прыняў асабліва і дух Антонія Вялікага, як некалі успрыняў дух прарок Елісей пасьля Ільлі прарока. Сілай яго духу звышгодны Макарый стварыў шматлікія дзівосныя цуды. Аднойчы звышгодны Макарый размаўляў з чэрапам галоўнага паганскага жраца, які распавядаў аб сваіх пакутах і аб больш цяжкіх і лютых, якія напаткалі тых, хто спазнаў імя Божае, але адпрэчыў Яго і запаведзі Яго не выконваў.

Па чыньніку мноства прыходзіўшага да яго народа, звышгодны Макарый меў мала часу, каб у выдаленьні аддавацца думкам аб Богу. Таму звышгодны выкапаў пад сваёй кельляй глыбокую пячору, даўжынёй каля паўстадыі, куды і хаваўся ад стала прыходзячых да яго і парушаючых яго роздумы і малітву. Звышгодны Макарый дасягнуў такой адвагі перад Богам, што па ягонай малітве Госпад уваскрашаў памерлых. Нягледзячы на такую вышыню дасягнутага перайманьня Госпаду, ён працягваў захоўваць незвычайную пакору.

У гады валадараньня імпэратара Валента арыяніна (364-378 г.г.) звышгодны Макарый Вялікі разам зь звышгодным Макарыям Александрыйскім падвергнуўся перасьледу з боку арыянскага япіскапа Лукі. Абодвух старцаў схапілі і, пасадзіўшы на карабель, адвезьлі на пустынную выспу, дзе жылі язычнікі. Тамака, па малітвах сьвятых, атрымала вылячэньне дачка жраца, пасьля чаго сам жрэц і усе жыхары выспы прынялі сьвяты хрост. Пазнаўшы аб які здарыўся, арыянскі япіскап засароміўся і дазволіў старцам вярнуцца ў свае пустэльні. Пакорнасьць, пакора і літасьць звышгоднага зьменьвалі душы чалавечыя. 60 гадоў правёў сьв. Макарый ў мёртвай для сьвету пустэльні. Больш усяго часу звышгодны праводзіў у гутарцы з Богам, часта знаходзячыся ў стане духоўнага захапленьня. Свой багаты і падзьвіжніцкі досьвед авва выклаў у глыбокіх багаслоўскіх творах. 50 гутарак і 7 падзьвіжніцкіх слоў засталіся каштоўнай спадчынай духоўнай мудрасьці звышгоднага Макарыя Вялікага. Вышэйшае дабро і мэта чалавека – злучэньне душ з Богам, – асноўная думка ў тварэньнях звышгоднага Макарыя.

Звышгодны дажыў да 97 гадоў, незадоўга да скону (+ кал. 390-391 г.) яму зьявіліся звышгодныя Антоній і Пахомій, якія паведамілі радасную вестку аб блізкім пераходзе яго ў добрыя нябесныя мясьціны. Звышгодны пачаткаў падрыхтоўвацца да сваёй сьмерці. Праз дзевяць дзён звышгоднаму Макарыю зьявіўся Хэрувім са мноствам Анёлаў. Калі сьвятая душа звышгоднага Макарыя была узятая Хэрувімам і узьнеслася ім на неба, некаторыя зь айцоў разумовымі вачамі бачылі, што паветраныя нячысьцікі ў аддаленьні стаялі і лямантавалі, што пазьбег іх сьв. Макарый.

Трапар Макарыю Вялікаму Эгіпэцкаму, тон 1

Пустэльні жыхар, і ў плоці Анёл, / і цудатворцам зьяўляўся ты, Боганосны ойча наш Макарый, / праз пост, падзьвіжніцтва і малітву Нябесныя падарункі прыняў, / вылечваў хворых целам і духам, што зь верай да цябе прыходзілі. Слава Даўшаму табе моц, / слава Вянчаўшаму цябе, / слава Дзеючаму праз цябе ўсе вылячэньні.