СЛОВА Ў ДЗЕНЬ УСЬПЕНЬНЯ УСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

архіяпіскап Лука (Война–Ясянецкі)

Госпаду нашаму Ісусу Хрысту пажадана было адзначыць скон Сваёй Усячыстае Маці ў целе чалавечым як вялікую падзею ў гісторыі Царквы і нават у гісторыі сусьвету.

Сьвятая Царква ушаноўвае Усьпеньне Усясьвятой Багародзіцы двухтыднёвым пастом, па строгасьці роўным Вялікаму посту.

Вы памятаеце глыбока хвалюючыя нас словы Бога нашага Ісуса Хрыста, які вісеў на крыжы, сказаныя незадоўга да страшнага слова “Жанчына! вось, сын Твой.” (Ян. 19:26), і, зьвярнуўшы позірк свой да любімага вучня Свайму Яну: “вось, Маці твая!” (Ян. 19:26)

І да сьмерці сваёй жыла Усясьвятая Багародзіца зь нарачоным сынам Сваім Янам, і ў вялікай сьвятліцы дому ягонага зьдзейсьнілася вялікае Яе Усьпеньне.

Яна ляжала на божай пасьцелі, у галяве якой бліскала незямным сьвятлом райская галіна, прынесеная Усясьвятой Багародзіцы Архангелам Гаўрыілам за тры дня да Яе сьмерці. Поруч сьмяротнага ложака Усясьвятой Багародзіцы сядзеў Яе нарачоны сын Апостал Ян і сачыў за Яе уздыхамі, якія рабіліся усё больш рэдкімі. Калі надышоў апошні уздых, загасла райская галіна і працягвалі гарэць толькі пахавальныя сьвечкі...

І раптам сьвятліца Усясьвятой Дзевы зрабілася небам: яна напоўнілася аблокамі, на якіх былі цудоўна прынесены сьвятыя апосталы, якія прапаведавалі ва усіх канцах тагачаснага зямнога сьвету.

Зьдзейсьнілася і нешта значна больш вялікае: зь цэлым хорам Анёлаў сышоў зь нябёсаў да ложка Сваёй Усячыстае Маці па целу Сам Гасподзь і Бог наш Ісус Хрыстос, каб прыняць Яе сьвятую душу. Зь Ёй і з хорам Анёлаў Ён ізноў узьнёсься на неба – і засталіся адны апосталы.

Яны апелі пахавальныя песьні, кадзілі фіміямам цела і, падняўшы на рамёны свае Яе ложак, панесьлі яго ў Гэфсіманскі сад, дзе адпісвала пахаваць сябе Усясьвятая Багародзіца. Паставілі цела Памерлай у магілу з каменя, высечаную ў скале, і зачынілі яе вялікім плоскім каменем.

Па уладкаваньню Божаму, апостал Тамаш, які прапаведаваў у далёкай Індыі, быў прынесены на воблаку ў Ерусалім толькі на трэці дзень пасьля пахаваньня Усячыстае. У вялікім горы ён прасіў апосталаў хоць бы паказаць яму магілу Усясьвятой Багародзіцы. Павялі яго ў Гэфсіманію, адвалілі камень, які зачыняў магілу, і са зьдзіўленьнем убачылі, што яна пустая.

Але ці магло быць інакш?!! Ці мог Бог наш Ісус Хрыстос дапусьціць, каб цела Усясьвятой сьвятых, Усячысты Храм Збаўца, аддалася раскладаньню і тленьню нароўні зь целамі усіх грэшных людзей? О, не, вядома, не! Самая думка пра гэта невыносная для нас.

І з глыбокай верай прымаем мы, праваслаўныя, і уся Рыма—каталіцкая Царква няўхільнае паданьне Царквы пра уваскрэсеньне і узыход на неба Усясьвятой Багародзіцы.

Ёсьць у нас і матэрыяльнае сьведчаньне пра глыбокую старажытнасьць і праўдзівасьці гэтага царкоўнага паданьня. У іспанскім горадзе Сарагосе, у цэрквы Сьв. Энграцыя захоўваецца дагэтуль каменны саркафаг, на якім выразана малюнак узыходу на неба Усясьвятой Багародзіцы. Гэты саркафаг варта ў Сарагосе з першай паловы IV—га стагодзьдзі па Нараджэньні Хрыстовым. І на некаторых старажытных рускіх абразах знаходзім ясныя сьляды веры даўніх нашых продкаў ва узыход на неба Усясьвятой Багародзіцы.

Вельмі важна нам правільна зразумець і запомніць словы трапара вялікага сьвята Усьпеньня Усясьвятой Багародзіцы: “…ва ўсьпеньні сьвету не пакінула Ты, Багародзіца…”

Яе скон не быў агульнае дзеля усіх людзей сьмерцю, пра якую сьпяваецца ў другім антыфоне літургіі: “Выходзіць дух ягоны, і ён вяртаецца ў зямлю сваю; у той дзень зьнікаюць усе намеры ягоныя.” (Пс. 145:4)

Ва усіх людзей у момант сьмерці спыняюцца усе функцыі цела і душы і губляюцца усе сувязі зь жыцьцём зямным. Застаецца толькі вечнае жыцьцё духу, які вызваліўся ад сувязі зь целам і душой. Гэтага не было пры спачыне Боскае Мацюкай. Толькі на час пацьмянела сьвядомасьць Яе і спынілася дыханьне Яе, але усе функцыі прасьвятога цела Яе толькі зьмяніліся. Назаўжды зьнікла запатрабаваньне ў сьне, ежы і піцьці. Пачалося жыцьцё анёльскае, але не перапынілася сувязь духоўная зь сусьветам зямным, і праўдзіва сказана ў трапары сьвята: “…ва ўсьпеньні сьвету не пакінула Ты, Багародзіца…” Яна – няспынная малітоўніца аб нас прад Богам, Сваімі малітвамі ратуе ад вечнай сьмерці – Заступніца Руплівая роду хрысьціянскага.

Будзем жа усім сэрцам любіць і паважаць Яе як агульную для усіх пакорлівых і грэшных Прадстаяцельку аб нас прад Яе Боскім Сынам, Богам нашым Ісусам Хрыстом. Яму ж слава і дзяржава зь Адвечным Яго Айцом і Усясьвятым Духам. Амін.