АФОНСКІ АБРАЗ БАГАРОДЗІЦЫ “ДОМАБУДАЎНІЦА”

5 ліпеня

У X стагодзьдзі вялікі Афонскі падзьвіжнік старац Апанас заснаваў на Афоне лаўру, у якую са усіх бакоў у мностве сьцякаліся манахі, прывабленыя вышынёй і строгасьцю подзьвігаў яе заснавальніка. Апанас з радасьцю прымаў усіх прыходзячых да яго і разам зь імі праходзіў усе прыступкі манастырскага послуху. Але неўзабаве новаствораную лаўру спасьцігла цяжкае выпрабаваньне.

З прычыны неўраджаю пачаўся моцны голад. У лаўры сьв. Апанаса голад адчуваўся асабліва моцна, і манахі, нягледзячы на сваю звычку да строгага манастырскага жыцьця, не вынесьлі напаткаўшую лаўру спакусы і разбрыліся ў пошуках сабе іншага прыстанку. Лаўра спусьцела; у ёй працягваў заставацца адзін толькі ігумен сьв. Апанас, але і ён пасьля зь вялікай скрухай прымушаны быў пакінуць сваю сялібу. Зь жалезным кіем адправіўся ён у свой маркотны шлях па дарозе да Карэі. Пасьля двухгадзіннага шляху сьв. старац змарыўся і жадаў было адпачыць на прыдарожным камяні, як раптам убачыў ідучую да яго Жанчыну пад блакітным паветраным покрывам. Сьв. Апанас вельмі зьбянтэжыўся ад нечаканасьці і зьдзіўляўся, ці не здань гэта? Адкуль магла зьявіцца тут жанчына, калі уваход жанчынам на Афон строга забаронены? Пакуль сьв. Апанас разважаў над гэтым пытаньнем, Жонка параўнялася зь ім і спытала яго:

– Куды крочыш?

– Хто Ты, як зайшла сюды? – спытаў ён Яе ў сваю чаргу, – і навошта Табе ведаць, куды я іду? Ты бачыш, што я тутэйшы манах.

– Я ведаю тваё гора і усё, што з табой адбылося, і жадаю табе дапамагчы, – адказвала Жанчына, – але перш Я жадаю ведаць, куды ты ідзеш.

Зьдзіўлены такой настойлівасьцю Яе, сьв. Апанас распавёў усё, што здарылася зь яго манастыром, і растлумачыў, як і ён прымушаны быў пакінуць яго і шукаць сабе іншага прыстанку.

– Толькі гэта! – горача выклікнула Незнаёмка, – і ты, строгі падзьвіжнік, не вынес часавага пазбаўленьня і дзеля кавалка надзённага хлеба кідаеш свой манастыр?! Вярніся! Я табе дапамагу: усё будзе дадзена табе ў патрэбу, толькі не пакідай сваё адзіноты і не пакідай сваёй лаўры, якая праславіцца і зойме першае месца паміж усімі афонскімі манастырамі.

– Але хто жа Ты? – спытаў зьдзіўлены Апанас Незнаёмку.

– Тая, імя Якой ты прысьвячаеш твой манастыр. Я – Маці Госпада твайго, – адказвала Жанчына. Сьв. Апанас недаверліва і зь сумневам паглядзеў на Яе і адказаў:

– Баюся паверыць гэтаму, бо шматлікі і розныя воблікам сеткі д'ябла. Бывае, што і вораг пераўтворыцца ў анёла сьветлага. Чым Ты пераканаеш мяне ў праўдзівасьці Тваіх слоў?

– Бачыш гэты прыдарожны камень, – адказала Жанчына, – стукні па ім тваім кіем, і тады пазнаеш, Хто з табой размаўляе. Толькі ведай, што з гэтага часу Я назаўжды застаюся Эканамісай (Домабудаўніцай) тваёй лаўры.

Апанас стукнуў кіем па камяні, адразу жа ён раскрыўся і зь зрабіўшайся расколіны з шумам выбег багаты струмень вады. Зьдзіўлены гэтым цудам сьв. Апанас абгарнуўся, каб у поўнай глыбокай пашане кінуцца ніцма да ног Усясьвятой Боскай Маці, але Яе ужо не было. Апанас неадкладна вярнуўся ў свой манастыр і да вялікага свайго зьдзіўленьня знайшоў спусьцелыя падчас голаду каморы і посуд напоўненымі усім патрэбным. Неўзабаве ў манастыр ізноў сабралася мноства браціі.

Сьвяты Апанас пры сваім жыцьці удастоіўся атрымаць другасны доказ таго, што Нябесная Уладарка дапамагае ягонаму манастыру і клапоціцца аб ім. Аднойчы адзін з падзьвіжнікаў гэтага манастыра, набожны манах Матфей, падчас ранішняга богаслужэньня ўдастоіўся убачыць Уладарку Нябесную. Яна увайшла ў храм зь двума анёламі і пачала абыходзіць брацію, прычым Матфей заўважыў, што Яна раздавала усім манэт рознай вартасьці, гледзячы па тым, хто зь якой стараннасьцю маліўся. І сам відавочнік гэтага бачаньня, да вялікай сваёй радасьці, удастоіўся прыняць некалькі манэт зь усячыстых рук Багародзіцы – Эканамісы.

Паводле волі Уладаркі Нябеснай у лаўры сьв. Апанаса з таго часу і дагэтуль не бывае эканома, а толькі падэканом альбо памагаты Эканамісы. У памяць цудоўнай зьявы Боскай Маці сьв. Апанасу ў лаўры напісаны абраз Усясьвятой Багародзіцы–Домабудаўніцы. На гэтым абразе Багародзіца намаляваная сядзячай на пасадзе з Боскім Немаўлём на левай руцэ. З правага боку пасаду намаляваны ў малітоўным стаяньні звышгодны Міхась Сынадзкі, а зь левага – сьв. Апанас, трымаючы ў руках выгляд сваёй лаўры, сымбалічна адлюстроўваючы тым асаблівую апеку, абарону і клопат, аказваемыя манастыру Боскай Маці.

На месцы зьяўленьня Боскай Маці сьв. Апанасу, па дарозе да Карэйскага манастыра, узьведзена ў гонар Яе невялікая царква ў імя Жіцьцядаўчай Крыніцы. У гэтай царкве знаходзіцца абраз, які паказвае што зьдзейсьніўся тут цуд. Тутака ж ўладкаваная вольная галерэя для адпачынку прыхільнікаў і багамольцаў. Крыніца і дагэтуль багата струменіцца, здавальняючы смагу наведвальнікаў і паломнікаў, падаючы вернікам цуды вылячэньне.

Перад абразам Боскай Маці трымаюць незгасальную лямпаду манахі суседняй кельлі, якая маляўніча разьмясьцілася на прыбярэжным пагорку.