ВЯЛІКОДНАЕ ПАСЛАНЬНЕ ПРАДСТАЯЦЕЛЯ УКРАІНСКАЕ АЎТАКЕФАЛЬНАЕ ПРАВАСЛАЎНАЕ ЦАРКВЫ

Прысьвятыя уладыкі, годныя айцы, упадабаныя ў Хрысьце браты і сёстры, верныя дзеці Сьвятой Украінскай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы,

Хрыстос Уваскрэс!

Ад шчырага сэрца вітаю ўсіх Вас зь вялікім і выратавальным сьвятам Хрыстовага Уваскрэсеньня, зрабіўшага крапкай адліку для новага часу ў жыцьці чалавецтва. “Той, хто пазнаў таямніцу Хрысты і магілы, ведае падставу ўсіх рэчаў”, піша звышгодны Максым Спавядальнік. І сапраўды, зразумець хто мы, навошта жывём і куды крочым – магчыма толькі помнячы аб гэтым дзівосным сьведчаньні Боскай любові. Чалавек жыве ў велізарным сьвеце, параўнальна зь якім ён ёсьць пясчынкай. Жыве як сьмяротная істота, жыве ў сьвеце, якой цяжка назваць справядлівым. Аднак, кожны зь нас, хто ведае аб увасабленьні. Сьмерці і Ўваскрашэньні Выратавальніка, не адчувае сябе згубленым альбо ашуканым лёсам. Мы ведаем, што не загублены ў сусьвеце, ведаем, што не зважаючы на несправядлівасьць і сьмерць, якія да сёньня пануюць у гэтым сьвеце – яны пераможаны, а шлях да несьмяротнасьці і паўнаты жыцьця адкрыты. Уваскрэсеньнем зь мёртвых Выратавальніка засьведчана, што кожны зь нас нарадзіўся не для таго, каб мучацца і памерці, а дзеля радасьці ў Госпадзе і вечнага жыцьця.

ВЕЛІКОДНАЕ ПАСЛАНЬНЕ СУСЬВЕТНАГА ПАТРЫЯРХА КАНСТАНТЫНОПАЛЬСКАГА ВАРФАЛАМЕЯ

+ Варфаламей

Боскай ласкай

Архіяпіскап Канстантынопалю – Новага Рыму

і Сусьветны Патрыярх

Усей Царкве Мілата, Мір і Міласьць ад Хрыста Выратавальніка

Уваскрэслага ў Славе

Упадабаныя дзеці ў Госпадзі!

Зноў, у духу радасьці і міру, мы зьвяртаемся да Вас зь сьветлым і поўным надзеі прывітаньнем: Хрыстос Уваскрэс!

Выклікі і падзеі нашага часу могуць выглядаць так, быццам яны не адпавядаюць урачыстасьці нашага прывітаньня. Прыродныя катаклізмы выкліканыя землятрусамі і цунамі, разам зь магчымасьцю атамнай катастрофы і чалавечых ахвяр ад вайсковых канфліктаў і тэрарыстычных актаў, паказваюць наш сьвет поўным пакут і мучэньняў, чыньнікам якіх ёсьць прыродныя і духоўна злыя сілы.

Разам з тым, Уваскрэсеньне Хрыста ёсьць сапраўды праўдзівым і даруе веруючым хрысьціянам упэўненасьць, а для ўсяго чалавецтва магчымасьць – перажыць неспрыяльныя наступствы стыхійнага ліха і сапсаванай духоўнасьці.

КАНОН ВЯЛІКАЙ СУБОТЫ

тон 6

Твор звг. Касьмы Манумскага, Марка, япіскапа Ідруіцкага і манашкі Касіі. Ірмасы сьпяваем двойчы, трапары на 12. У канцы кожнай песьні сьпяваецца ірмас.

Песьня 1

Ірмас: Хваляю марскою / Накрыўшага ў старажытнасьці / прасьледаваўшага ката / пахавалі пад зямлёю / дзеці Ім выратаваных; / але мы, як юныя дзевы, / Госпаду засьпяваем: / бо хвалебна Ён праславіўся.

Гасподзь, Божа мой! / Адыходны сьпеў / і надмагільную песьню апяю Табе, / пахаваньнем Сваім уваходы жыцьця мне адчыніўшаму, / і сьмерцю сьмерць і пекла зваяваўшаму.

У вышыні на пасадзе / і унізе ў труне, / надсьвецкія і падземныя істоты, / сузіраючы Цябе, Выратавальнік мой, / хісталіся пры забойстве Тваім; / бо найвышэй розуму Ты зьявіўся мёртвым, / жыцьця Першакрыніца.

Каб Тваёю славаю / усё напоўніць, / Ты сышоў у найглыбокія месцы зямлі; / бо не схавалася ад Цябе / існасьць мая, тое, што ў Адама, / і, пахаваны, Ты абнаўляеш / мяне, спарахнелага, Чалавекалюбца.

ВЯЛІКАЯ СУБОТА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Бывае, што пасьля доўгай, пакутлівай хваробы памірае чалавек; і труна яго стаіць у царкве, і, пазіраючы на яго, мы пранікаемся такім пачуцьцём супакою і радасьці: прайшлі пакутлівыя дні, прайшла пакута, прайшоў перадсьмяротны жах, прайшло паступовае выдаленьне ад блізкіх, калі гадзіну за гадзінай чалавек адчувае, што ён сыходзіць і што застаюцца за ім на зямлі любімыя.

А ў сьмерці Хрыстовай прайшло і яшчэ самае страшнае – тое імгненьне Богапакінутасьці, якое прымусіла Яго ў жаху выклікнуць: Божа Мой, Божа Мой, навошта Ты Мяне пакінуў?..

ВЯЛІКАЯ СУБОТА ПАКУТНАГА ТЫДНЯ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

У Вялікую суботу Праваслаўная Царква згадвае пахаваньне целам Ісуса Хрыста і сыходжаньне Ягонае ў пекла.

Зьняўшы з крыжа і абвіўшы тканінамі з пахамі, па звычаі юдэяў, Іосіф і Нікадзім паклалі усячыстае Цела Госпада у новай каменнай магіле ў садзе Іосіфа, які знаходзіўся недалёка ад Галгофы. Да дзьвярэй магілы прывалілі вялікі камень. Пры пахаваньні Ісуса Хрыста “была ж там Марыя Магдаліна і другая Марыя, якія сядзелі насупраць магілы” (Ян. 67:21).

Першасьвятары і фарысэі ведалі, што Ісус Хрыстос прадракаў пра Сваё уваскрэсеньне, але не верачы гэтаму прадказаньню і асьцерагаючыся, каб Апосталы не выкралі Целы Ісуса Хрыста і не сказалі народу: уваскрэс зь мёртвых, – у суботу выпыталі ў Пілят ваенную варту, прыставілі да труны і самую труну запячаталі (Мц. 27:57-66; Ян. 19:39-42) і тым даставілі праўдзе новае пацьверджаньне.

АКАФІСТ ПАКУТАМ ХРЫСТОВЫМ

Кандак 1

Слаўны Ваявода й Гасподзь зямлі  нябёсаў! Пабачыўшы Цябе, несьмяротнага Ўладара, памёршага на крыжы, твар стварэньняў зьмяніўся, нябёсы жахнуліся і падмуркі сусьвету захісталіся. Я ж зь удзячнасьцю пакланяюся Тваёй дзеля мяне пакуты і малюся з разбойнікам: “Ісус, Бог мой, памяні мяне ва ўладарстве Тваім!”

Ісус, Бог мой, памяні мяне ва ўладарстве Тваім!

Ікас1

Памятаючы падзеньня анёлаў, Ты не прыняў анёльскае выявы, а, зьяўляючыся Богам, зрабіўся дзеля мяне чалавекам і гэтак ажывіў памёршага чалавека сваім жыватворчым Целам і сваёй жыватворчай Крывёй. Таму дзякуем Табе за любоў нявымоўную і сьпяваем ў гонар Цябе сутонна:

Ісус Божа, Любоў адвечная, Ты ўсямоцна сусьвет палюбіў; Ісус, Ты пакінуў анёлаў у нябёсах і сышоў да людзей.

Ісус, Ты людзьмі запоўніў месца адышоўшага хору анёльскага; Ісус, Ты роўнымі зрабіў людзей і анёлаў.

Ісус, Ты людзей абагавіў Тваімі боскімі таямніцамі; Ісус, Ты накарміў нас анёльскаю ежаю.

Ісус, Ты – сапраўдная мана; Ісус, Ты – Хлеб, што сышоў зь нябёсаў.

Ісус, Ты – не здраджваючая апора сэрцам нашым; Ісус, Ты – сілкаваньня, што ніколі не канчаецца.

Ісус, Ты – несьмяротнасьць сусьветная; Ісус, Ты – асалода вечная.

Ісус, Бог мой, памяні мяне ва ўладарстве Тваім!

ПАКУТНАЯ ПЯТНІЦА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Мы, людзі, усю нашу надзею пасьля Бога усклалі на абарону Багародзіцы. Мы гэтыя словы паўтараем часта, яны нам сталі звыклыя. А разам з гэтым, перад тварам таго, што зьдзяйсьнялася учора і сёньня, гэтыя словы неспасьціжна страшныя. Яны павінны уяўляць ці дзіўную веру ў Багародзіцу, ці уяўляюць насамрэч, што мы не глыбока перажылі на працягу свайго жыцьця гэты заклік да дапамогі Боскай Маці.

Перад намі труна Госпада. У гэтай труне чалавечым целам бачны нам шматпакутны, скатаваны, змучаны Сын Дзевы. Ён памёр; памёр не толькі таму, што калісьці нейкія людзі, напоўніліся злосьцю, Яго загубілі. Ён памёр з-за кожнага зь нас, дзеля кожнага зь нас. Кожны зь нас нясе на сабе дзель адказнасьці за тое, што здарылася, за тое, што Бог, не церпячы адпадзеньня, сіроцтва, пакуты чалавека, зрабіўся таксама Чалавекам, увайшоў у вобласьць сьмерці і пакуты, за тое, што Ён не знайшоў той любові, той веры, таго водгуку, які выратаваў бы сьвет і зрабіў немагчымай і непатрэбнай тую трагедыю, якую мы завём Пакутнымі днямі, і сьмерць Хрыстову на Галгофе.

СЫНАКСАР У СЬВЯТУЮ ВЯЛІКУЮ ПЯТНІЦУ

Верш на раскрыжаваньне:

Ты, Божа, жывы – і забіты на дрэве;

О, аголены труп – і Сын Жывога Бога.

Верш на разбойніка, раскрыжаванага з Хрыстом:

Разбойнік адчыніў зачыненую браму раю;

Ён уставіў ключ – малітву: Памяні мяне!

У сьвятую і Вялікую Пятніцу мы зьдзяйсьняем чын успаміну сьвятых, выратавальных і страшных пакут Госпада і Бога і Выратавальніка нашага Ісуса Хрыста, якія Ён добраахвотна зьведаў за нас. Зьнявага, зьбіваньні, аплявухі, зьнеслаўленьні, насьмешкі, баграніца, кій, губка, воцат, цьвікі, дзіда, і пасьля усяго гэтага Крыж і сьмерць, — усё гэта мела месца ў пятніцу.

ВЫНАС ПЛАШЧАНІЦЫ Ў ВЯЛІКУЮ ПЯТНІЦУ…

Ігумен Дыяніс (Васільеў)

Нагадаем яшчэ раз сябе, што Хрысто прынёс Сябе ў выратавальную ахвяру дзеля вечнага жыцьця і дабротаў кожнага з нас, узяўшы на сябе грахі і хваробы нашы… Задумаемся дзе ж мы апынёмся ў час Ягонага другога прыходу, да каго мы будзем далучаны? Баіцеся, каб не быць нам разам з тымі, крычаўшымі: “Раскрыжуй!!! раскрыжуй!!!”, альбо з тымі, раскрыжаваўшымі Хрыста, а ўсё ж такі молімся, каб мець магчымасьць устаць па правую руку Ягоную ў дзень другога прыходу…

Прабачце і дабраславіце… Нягодны і пакорны прад Богам ераманах Дыяніс просіць Вашых сьвятых малітваў за сябе прад Богам ў гэтыя дні смутку, а найгалоўнае прашу не забыцца маю нягоднае імя памянуць у час Велікоднага богаслужэньня… Зьяднаемся духоўна, і будзем вартымі (ахвяры Хрыстовай)! Хай дабраслаўленьне Госпада сыдзе на вас, годныя айцы, браты і сёстры, і на вашы сем’і, а анёл – ахоўнік дапаможа вам ва ўсе дні і ночы жыцьця вашага… А галоўнае – каб любоў Божа была ў вас і між вамі. Амін.

ЗГАДКА АБ ТАЕМНАЙ ВЯЧЭРЫ

А калі яны елі: Ісус, узяўшы хлеб і дабраславіўшы, паламаў і, раздаючы вучням, сказаў: прымеце, ежце: гэта Цела Маё. І ўзяўшы чару, і падзякаваўшы, падаў ім і сказаў: пеце зь яе ўсе; бо гэта Кроў Мая новага запавету, за многіх праліваная дзеля дараваньня грахоў

Мц. 26:26 – 28

У дзень праснакоў, калі па старазапаветным законе павінна было закалоць і спажываць велікоднага ягня, і “ведаючы, што прыйшла гадзіна Ягоная перайсьці ад сьвету гэтага да Айца” (Ян. 13:1), Ісус Хрыстос, прыйшоўшы выканаць закон, паслаў Сваіх вучняў – Пятра і Яна ў Ерусалім прыгатаваць Пасху, якую, як шаты законныя, жадаў Ён замяніць Пасхай новай, – самім целам і крывёй Сваёю. Па надыходзе вечара Гасподзь прыйшоў зь дванаццацьцю Сваімі вучнямі ў вялікую, высланую, гатовую сьвятліцу аднаго жахара Ерусаліму (Мк. 14:12-17) і узьлёг. Навучаючы, што ў Царстве Божым, якое як не з гэтага сьвету, не зямная веліч і слава, але любоў, пакора і чысьціня духу адрозьніваюць праўдзівых чальцоў, Гасподзь, устаўшы ад вячэры, памыў ногі сваім вучням. Памыўшы ногі і узьлёгшы зноў, Гасподзь сказала вучням: ці ведаеце, што Я зрабіў вам? Вы завяце Мяне Настаўнікам і Госпадам, і правільна кажаце, бо Я сапраўды ёсьць такім. Такім чынам, калі Я, Гасподзь і Настаўнік, памыў ногі вам, то і вы павінны мыць ногі адзін аднаму. Бо Я даў вам прыклад, каб і вы рабілі то ж, што Я зрабіў вам.

ВЯЛІКІ ЧАЦЬВЕР

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Увечар ці позьняй ноччу ў Гарачай чацьвер чытаецца расказ пра апошнюю сустрэчу Госпада Ісуса Хрыста са Сваімі вучнямі вакол велікоднага сталу і пра страшную ноч, самотна праведзеную Ім у Гэфсіманскам саду ў чаканьні сьмерці, расказ пра Ягонае расьпяцьце і пра Ягоную сьмерць...

Перад намі праходзіць карціна таго, што адбылося зь Выратавальнікам па любові да нас; Ён мог бы усяго гэтага пазьбегнуць, калі б толькі адступіць, калі б толькі Сябе захацець выратаваць і не давяршыць той справы, дзеля якой Ён прыйшоў!.. Зразумела, тады Ён не быў бы Тым, Кім Ён насамрэч быў; Ён не быў бы увасобленай Боскай любоўю, Ён не быў бы Выратавальнікам нашым; але якім коштам абыходзіцца любоў!

Хрыстос праводзіць адну страшную ноч тварам да твару з прыходзячай сьмерцю; і Ён змагаецца з гэтай сьмерцю, якая ідзе на Яго няўмольна, як змагаецца чалавек перад сьмерцю. Але звычайна чалавек проста безабаронна памірае; тут адбывалася нешта больш трагічнае.

СЫНАКСАР У СЬВЯТЫ ВЯЛІКІ ЧАЦЬВЕР

Верш на Боскае мыцьцё ног:

Вучням на вячэры мыў ногі Бог,

Ногі якога потым на дрэва абапіраліся

Некалі забароненага ў эдэме.

Верш на Таемную Вячэру:

Дваістая вячэра гэтая ёсьць, бо ўмяшчае пасху старазапаветную

І Пасху новую – Кроў і Цела Ўладара.

Верш на незвычайную малітву:

Малітва – гэта праца да поту крывавага на твары,

Хрыстос – Айцу маліўся Ты адкрыта,

Страшыўся сьмерці і гэтым ворага падмануў.

Верш на акт здрады:

Падманшчыкі людзей! Навошта вам мячы і дзіды

Супраць Таго, Хто добраахвотна памрэ, каб выратаваць сьвет

Сьвятыя айцы, усе прамудра устроілі, пераемна ад боскіх апосталаў і Сьвятых і Боскіх Эвангельляў запавядалі нам у сьвяты і Вялікі Чацьвер успамінаць чатыры падзеі: 1) Боскае мыцьцё ног; 2) Таемную Вячэру і усталяваньне Сьвятых Таямніц; 3) незвычайную малітву і, нарэшце, 4) здраду.

ВЯЛІКАЯ СЕРАДА ПАКУТНАГА ТЫДНЯ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

Юда працягнуў рукі да беззаконных; тая шукала пакіданьні грахоў, а гэты узяў срэбранікі. Грэшніца прынесла міро для памазаньня Госпада; вучань згаджаўся з беззаконнымі. Яна цешылася, марнуючы міро шмат каштоўнае; гэты клапаціўся прадаць Неацэннага. Яна Уладара пазнавала, а гэты ад Уладара выдаляўся. Яна вызвалялася ад граху, а гэты рабіўся палонным ягоным.

Сьвяціцель Ян Залатавусты

У ноч на сераду Гасподзь правёў ў Віфаніі. Тут, у доме Сымона пракажонага, у той час, калі ў радзе першасьвятароў, кніжнікаў і старэйшын было ужо вырашана узяць Ісуса Хрыста хітрасьцю і забіць Яго, нейкая жонка “грэшніца” выліла каштоўнае міро на галаву Выратавальніка і тым прыгатавала Яго на пахаваньне, як судзіў Сам Ён пра яе учынак. Тутака ж, у супрацьлегласьць бескарысьліваму учынку жонкі грэшніцы, нарадзілася ў няўдзячнай душы Юды, аднаго зь дванаццаці вучняў Выратавальніка, злачынны намер здрадзіць беззаконнай радзе свайго Настаўніка і Госпада. Таму ў царкоўнай службе Вялікай серады услаўляецца жонка грэшніца і ганіцца і праклінаецца срэбралюбства і здрада Юды.

ПАКУТНАЯ СЕРАДА

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Мы ужо падыходзім да самай пакуты Госпада, і зь усяго, што мы чулі, так ясна робіцца, што Гасподзь можа усё прабачыць, усё ачысьціць, усё вылечыць і што паміж намі і Ім могуць стаяць дзьве толькі перашкоды. Адна перашкода – гэта унутранае адрачэньне ад Яго, гэта адыход ад Яго прочкі, гэта страта веры ў Ягоную любоў, гэта страта надзеі на Яго, гэта страх, што на нас у Бога можа не хапіць любові...

Пётр зрокся ад Хрыста; Юда Яго здрадзіў. Абодва маглі б падзяліць тую ж лёс: або абодва выратавацца, або абодва загінуць. Але Пётр цудам захаваў упэўненасьць, што Гасподзь, ведаючы нашы сэрцы, ведае, што, нягледзячы на яго адрачэньне, на маладушнасьць, на страх, на клятвы, у яго захавалася да Яго любоў – любоў, якая зараз разьдзірала ягоную душу болем і сорамам, але любоў.

Юда здрадзіў Хрыста, і калі ён убачыў вынік свайго дзеяньня, то страціў усякую надзею; яму здалося, што Бог яго ужо прабачыць не можа, што Хрыстос ад яго адвярнуўся так, як ён сам адвярнуўся ад свайго Выратавальніка; і ён сышоў...

СЫНАКСАР У СЬВЯТУЮ ВЯЛІКУЮ СЕРАДУ

Верш:

Жанчына, памазаўшая цела Хрыста міром

Прадказвае сьмірну і алоэ Нікадзіма

У сьвятую і Вялікую Сераду боскія айцы загадалі дзеяць успамін пра жанчыну—блудніцу, якая памазала Госпада мірам, таму што гэта было незадоўга да выратавальных пакут. Для таго усталявана зьдзяйсьняць зараз яе памяць, каб, па слове Выратавальніка, усюды і усім было абвешчана пра яе дбайны учынак.

Калі Ісус увайшоў у Ерусалім і быў у доме Сымона пракажонага, да Яго падышла жанчына і праліла на Ягоную галаву каштоўнае міро. Што ж узьняла яе, каб яна вырашыла прыйсьці? — Паколькі назірала Хрыстова спачуваньне і шчодрасьць да усіх, асабліва зараз, бачачы, што Ён увайшоў у дом пракажонага, якога закон загадваў лічыць нячыстым і забараняў зносіны зь ім, — то падумала, што Хрыстос гэтак жа вылечыць яе бруд душэўны, як і праказу Сымона. І вось, у той час як Гасподзь ляжала на вячэры, жанчына праліла зьверху на Ягоную галаву міро коштам прыкладна ў трыста дынарыяў, гэта значыць шэсьцьдзесят асарыяў, дзесяць пенязей ці тры срэбраніка. Вучні, і першым чынам Юда Іскарыёт, забаранялі ёй, а Хрыстос абараніў, каб не перашкаджалі яе добраму намеру. Потым Ён згадаў пра Сваё пахаваньне, каб адхіліць Юду ад здрады, і удастоіў жанчыну узнагароды — тым, што паўсюды ў сьвеце абвешчана будзе гэтая добрая справа.

Некаторыя думаюць, быццам ва усіх эвангелістаў згадваецца адна і тая ж жанчына. — Трэба ведаць, што гэта не так. Толькі ў трох эвангелістаў, як кажа сьвяты Залатавуст, гаворыцца пра адну і тую ж, якая так і завецца блудніцай, а ў Яна — ужо не пра яе, але пра нейкую іншую цудоўную жонку, сьвятога жыцьця,— пра сястру Лазара Марыі, якая, не быўшы блудніцай, была упадабаная Хрыстом.

АГУЛЬНАЯ СПОВЕДЗЬ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Гасподзь, стаю цяпер прад Табой зь усёй няпраўдай маёй і надзелены мілатой Тваёй; Гасподзь, як блуднага сына, яка авечку зьніклую, спагані, прабач і вылечы! Гасподзь, штогадзіны прад Табою грашу... Няма ў мне радасьці пра сустрэчу з Табой; няма ў мне стараннасьці ў шуканьні Цябе!.. Божа, як лёгка мне ў мітусьні жыцьцёвым, у бязьдзейных думках; Гасподзь, як цяжка мне ў маўчаньні і глыбокай пашане, у малітве і адзіноце стаяць перад Табой! Божа, прабач... Калі б я любіў Цябе, то шукаў бы Цябе штогадзіны, тужыў бы аб Цябе дзень і ноч, цешыўся б кожнаму імгненьню адзіноты, каб быць з Табой; але гэта не так. Гасподзь!.. Ты мне даў жыцьцё. Ты заклікаў мяне быць сябрам Тваім, Ты сышоў на зямлю, зрабіўшыся адным зь нас, людзей, родным нам па целе; Ты памёр на крыжы, у нудзе сустракаючы сьмерць у Гэфсыманскам саду.

ВЯЛІКІ АЎТОРАК ПАКУТНАГА ТЫДНЯ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

Дык не сьпіце, бо не ведаеце ні дня, ні гадзіны, у якую прыйдзе Сын Чалавечы

Мц. 25:13

Ноч на аўторак Ісус Хрыстос таксама правёў у Віфаніі, і ў аўторак раніцай ізноў прыйшоў у храм Ерусалімскі і шмат вучыў у храме і па-за храмам (Мц. 24:1). Першасьвятары і старэйшыны, чуючы прыпавесьці Ягоныя і разумеючы, што Ён ў іх кажа, імкнуліся схапіць Яго і забіць. Але напасьці на Яго адкрыта баяліся праз народ, які шанаваў Яго як прарока (Мц. 21:46), быў у захапленьні ад вучэньня Ягонага (Мк. 11:18), слухаў Яго зь асалодай (Мк. 12:37).

Зь Эвангельскіх казаньняў, вымаўленых Ісусам Хрыстом у аўторак, Царква ў гэты дзень абрала для навучаньня вернікаў пераважна прыпавесьць пра дзесяць дзеў, як асабліва прыстойную для часу Вялікага Тыдня, у які нам найболей годна не спаць і маліцца. Прыпавесьцю пра дзесяць дзеў Царква выклікае няспынную гатоўнасьць да сустрэчы Нябеснага Жаніха цнотай, міласьцінаю і неадкладным зьдзяйсьненьнем іншых добрых дзей, адлюстраваных пад імем ялею, прыгатаванага мудрымі дзевамі.

СЫНАКСАР У СЬВЯТЫ ВЯЛІКІ АЎТОРАК

Верш:

Вялікі Аўторак нам прыносіць дзесяць дзеў

Пачуўшых ад непадкупнага Ўладара прысуд.

У сьвяты і Вялікі Аўторак мы успамінаем прыпавесьць пра дзесяць дзеў, бо гэтыя прыпавесьці Гасподзь, які ідзе на пакуты, уваходзячы у Ерусалім, распавядаў Сваім вучням, а іншыя зьвяртаў і да юдэяў. Прыпавесьць жа пра дзесяць дзеў Ён сказаў, заклікаючы да міласьціна і разам з тым вучачы усіх быць гатовымі загадзя да скону; таму што Ён шмат казаў ім пра дзявоцтва і пра лягчанцаў, ды і заўсёды дзявоцтва услаўляецца, бо гэта сапраўды вялікая дабрадзейнасьць. Але каб хто, жывучы ў ім, не грэбаваў іншымі, першым чынам міласьцінай, якая робіць яркім сьвяцільнікам дзявоцтва, сьвятое Эвангельле прыводзіць гэту прыпавесьць; і заве мудрымі пецярых, прыклаўшых да дзявоцтва шмат дарагога ялею міласьціны, а пецярых — неразумнымі, бо хоць і яны мелі дзявоцтва, але міласьціну — непараўнальна меншую. Таму яны і неразумныя, што, выканаўшы большае, пакінулі меншае, і нічым не адрозьніваліся ад блудніц, бо былі гэтак жа пераможаны праз багацьце, як тыя — праз цела.

ВЯЛІКІ ПАНЯДЗЕЛАК ПАКУТНАГА ТЫДНЯ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

І ўсё, чаго будзеце прасіць у малітве, зь вераю, дастанеце.

Мц. 21:22

Дні Вялікага тыдня спрадвеку прысьвечаны Царквой кожны адмысловаму успаміну і кожны завецца Вялікім.

Богаслужба гэтага дня Сьвятая Царква запрашае вернікаў спадарожнічаць Хрысту, раскрыжавацца зь Ім, памерці дзеля Яго для жыцьцёвых асалодаў, каб пажыць зь Ім. У таямнічым сузіраньні збліжаючы падзеі Старога і Новага Запавету, яна паказвае нам будучыя нявінныя пакуты Выратавальніка ў старазапаветным правобразе цнатлівага Іосіфа, па зайздрасьці братоў нявінна прададзенага і зьняважанага, але пасьля адноўленага Богам. “Іосіф, – гаворыцца ў Сынаксарыі, – ёсьць правобраз Хрыста, таму што і Хрыстос робіцца прадметам зайздрасьці для Сваіх аднапляменьнікаў – юдэяў, прадаецца вучнем за трыццаць срэбранікаў, скінуты ў змрочны і цесны роў – труну і, паўстаўшы зь яго уласнаю сілаю, запаноўвае над Эгіптам, гэта значыць над усякім грахом, і ушчэнт перамагае яго, уладарыць над усім сьветам, як чалавекалюбца збаўляе нас дараваньнем таямнічай пшаніцы і сілкуе нябесным хлебам – Сваёю жыватворчай плоцьцю”.

АБ ПАКУТНЫМ ТЫДНІ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

Мы уступаем сёньня ў цяжкія дні: у дні, калі мы успамінаем Пакуты Хрыстовы, у дні, калі і нам будзе нялёгка прыходзіць у храм пераносіць доўгія службы, маліцца. Шматлікія паставяць перад сабой пытаньне: а ці варта хадзіць, калі цела так стамілася, калі думкі разьлятаюцца, калі няма унутранай сабранасьці і сапраўднага удзелу ў тым, што адбываецца?..

Успомніце тады тое, што было ў дні Пакут Хрыстовых: колькі было народа, і добрых і страшных людзей, якія шмат бы далі, каб вырвацца зь жаху і зь стомленасьці гэтых дзён. Тыя, якія былі блізкія да Хрыста, – як у іх ірвалася сэрца, як высільваліся апошнія сілы, цела і душэўныя, на працягу гэтых нешматлікіх страшных дзён… І як сотні людзей, верагодна, жадалі б вырвацца з гэтага тыдня, быць вольнымі ад таго, што адбывалася: ад гневу, ад страху, ад жаху…

СЫНАКСАР У СЬВЯТЫ ВЯЛІКІ ПАНЯДЗЕЛАК

Верш на цнатлівага Іосіфа прыгожага:

Іосіф цнатлівы зрабіўся справядлівым уладаром і падаўцам хлебу патрабуючым. О, слуп дабрадзейнасьці.

Вершы на высмаглую смакоўніцу:

Жыдоўскі збор прадказваючы, Хрыстос Сваім пракляцьцем забівае смакоўніцу, пазбаўленую пладоў духоўных, ды пазьбегнем мы яе бяды!

У сьвяты і Вялікі Панядзелак мы успамінаем вялебнага Іосіфа прыгожага і засохлую смакоўніцу, паколькі адгэтуль бярэ пачатак тыдзень сьвятой Пакуты Госпада нашага Ісуса Хрыста, а правобразам Ягоным першым чынам служыць Іосіф.

Ён быў апошнім сынам патрыярха Якава, народжаным ад Рахілі. Браты, пазайздросьціўшы з-за некаторых бачаньняў, якія былі яму ў сьне, спачатку скінулі Іосіфа ў глыбокі роў, а ад бацькі утаілі гэта, зманам зь дапамогай скрываўленай адзежы брата прадставіўшы, быццам яго зьеў дзікі зьвер. Затым браты за трыццаць срэбранікаў прадалі яго (у рабства) ізмаільцянам, якія перапрадалі Іосіфа Пэнтефрыю, начальніку еўнухаў эгіпэцкага цара — фараона. Калі ж спадарыня Іосіфа замахвалася на цноту юнака, то паколькі ён не захацеў зьдзейсьніць беззаконьні і, пакінуўшы адзежу, уцёк, яна абгаварыла яго перад спадаром. Іосіфа закавалі ў ланцугі і кінулі ў суровую вязьніцу. Потым ён быў вызвалены за вытлумачэньне сноў, прыведзены да цара і пастаўлены кіраўніком над усёй зямлёй эгіпэцкай. Іосіф адкрыўся братам пры продажы ім хлеба і, сьвята прайшоўшы увесь час жыцьці, памёр у Эгіпце, праславіўшыся вялікай цнотай, пры усіх іншых дабрадзейнасьцях.

УВАХОД ГОСПАДА Ў ЕРУСАЛІМ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Мы уступаем сёньня ў пакутныя дні. Гэта дні, калі Хрыстос, па любові Сваёй да нас, дзеля нашага выратаваньня, не толькі прыняў на Сябе чалавечае цела і чалавечы зямны трагічны лёс, але час, калі адхілены людзьмі, Ён пайшоў на сьмерць для таго, каб з Крыжа мець улада сказаць: Ойча! Прабач ім, яны не ведаюць, што дзеюць... — і гэтым як бы зьняць грэх зь людзей, нават тых, якія Яго крыжавалі.

Але гэтыя падзеі часта здаюцца нам такімі далёкімі, — гэта калісьці было, дзьве тысячы гадоў таму назад: ці можам мы іх адчуць глыбока, жыва? Можам! Мы можам перасягнуць тыя выявы, якія нам дадзены ў набажэнстве, якія чаруюць наша сэрца, якія глыбока нас чапаюць, і якія, аднак, часам нам не даюць бачыць сапраўдную, жудасную трагедыю таго, што адбываецца.

УРАЧЫСТЫ ЎВАХОД У ЕРУСАЛІМ

сьвяціцель Мікалай (Сэрбскі)

Адна зь самых цудоўных падрабязнасьцяў жыцьця Выратавальніка была убачана прарокам Захарыяй скрозь цёмную заслону часоў і апісана так: ... Вось, Цар твой ідзе да цябе... лагодны, седзячы на асьліцы і на маладым асьле, сыне пад'ярэмнай (Зах. 9:9). А эвангеліст Лука, відавочнік, так апісвае гэтую падзею: Ён пайшоў далей, узыходзячы ў Ерусалім. І калі наблізіўся да Віфагіі і Віфаніі, да гары, званай Эляёнскай, паслаў двух вучняў Сваіх, сказаўшы: пайдзіце ў процілеглае паселішча; увайшоўшы ў яго, знойдзеце маладога асла прывязанага, на якога ніхто зь людзей ніколі не садзіўся; адвязаўшы яго, прывядзіце; і калі хто спытае вас: “навошта адвязваеце?” Скажыце яму так: “ён патрэбен Госпаду”.

Пасланыя пайшлі і знайшлі, як Ён сказаў ім. Калі ж яны адвязвалі маладога асла, гаспадары яго сказалі ім: навошта адвязваеце асьляня? Яны адказвалі: ён патрэбен Госпаду. І прывялі яго да Ісуса, і, накінуўшы адзеньні свае на асьляня, пасадзілі на яго Ісуса. І, калі Ён ехаў, слалі адзеньні свае па дарозе. А калі Ён наблізіўся да спуску з гары Эляёнскай, усё мноства вучняў пачалі ў радасьці голасна славіць Бога за усе цуды, якія бачылі яны, кажучы: дабраслаўлёны Цар, крочачы ў імя Госпада! Мір на нябёсах і слава ў вышынях!

АКАФІСТ УВАХОДУ ГОСПАДА Ў ЕРУСАЛІМ

Кандак 1

Абраны Цар Сіёну Горнага, Пакорны, Выратавальнік і Праведны Збавіцель наш, Цябе, у вышыні на Херувімах сядзячага і апетага Серафімамі, бачым цяпер на жарабца сеўшага і ў Ерусалім да добраахвотнай пакуты ўваходзячага. Праз гэта пакланяемся невымоўнай міласэрнасьці Тваёй, і зь зялёнымі расьлінамі і галінамі замілавана сустракаем Цябе, ды зь дзецьмі жыдоўскімі сьпяваем Табе: Дабраслаўлёны крочачы ў імя Госпада, слава ў вышынях!

Ікас 1

Архангелаў і Анёлаў хары са страхам і трымценьнем глядзелі зь вышыні нябеснай на Твае, Хрыстос Выратавальнік, у Ерусалім на добраахвотную пакуты ўваходжаньне і зь Апосталамі нябачна суправаджалі Цябе, Цара Свайго, і зь дзяцьмі жыдоўскімі “Славу ў вышынях” Табе прыносілі і сьпявалі такую песьню:

Дабраслаўлёны Ты, Гасподзь Бог наш, бо прыйшоў і прынёс вызваленьне людзям Сваім; дабраслаўлёны Ты, Уладыка Хрыстос, бо прыйшоў і дараваў Крыжам выратаваньне дзецям Сваім.

Дабраслаўлёны Ты, крочачы Адама з глыбіні пекла ўзьняць; дабраслаўлёны Ты, прыйшоўшы Еве ад старажытнага смутку вызваленьне дараваць.

Дабраслаўлёны Ты, дабравесьцяшчы мір Ізраілю і выратаваньне народам; дабраслаўлёны Ты, абвяшчаючы Новы Запавет праліцьцём крыві Сваёй

Дабраслаўлёны крочачы ў імя Госпада, слава ў вышынях!  

СЬВЯЦІЦЕЛЬ КІРЫЛА ТУРАЎСКІ: СЛОВА НА ЎВАХОД ГОСПАДА Ў ЕРУСАЛІМ

Вялікія і старажытныя скарбы, дзівосна і радасна адкрытыя, цудоўныя і незьлічоныя багацьця, вечна пададзеныя блізкім дары, слаўныя і годныя ўмелыя будаўнікі дому, дастатковыя і вялікія рэшткі Царскае трапэзы, якімі сілкуюцца жабракі – не тленнай ежай, але што знаходзіцца ў вечным жыцьці! Бо слова Эвангельскія, тыя, што шматвобразна казаў Хрыстос дзеля выратаваньня людзей, – ежа для душаў нашых. 

Слаўны ж і годны Ягоны дом, Царква, умелымі будаўнікамі мае патрыярхаў і архірэяў, сьвятароў і ігуменаў, і ўсіх царкоўных настаўнікаў, якія верай і чысьцінёй наблізіліся да Бога і прынялі па дабрыні Сьвятога Духа розныя дарункі настаўніцтва і вылячэньня, у меру дадзеную ім Хрыстом. Тым да і мы, нямоглыя, беручыя кавалкі, што засталіся ад той трапэзы, насычаемся, бо ўсялякі слуга хваліць свайго гаспадара. Цяпер нам радасьць і ўсяму сьвету вясельле, браты, праз надышоўшага сьвята, у які спраўдзіліся прароцкія пісаньні праз зьдзейсьненыя Хрыстом у гэты дзень знакі. Сёньня Хрыстос уваходзіць у Ерусалім з Віфаніі, сеўшы на маладога асла, каб спраўдзілася прароцтва Захарыі, сказаўшага аб Ім: “Радуйся і весяліся, дачка Сіёну, вось Цар твой крочыць пакорны, сеўшы на маладога жарабца!”

РАЗМОВА НА ЎВАХОД ГОСПАДА Ў ЕРУСАЛІМ

Сьвяціцель Ян Залатавусны

І раней часта Ісус Хрыстос хадзіў у Ерусалім, але ніколі — з такой славай. Чаму ж так? Таму што тады Сам Ён не быў гэтак вядомы і час пакут Ягоных яшчэ не быў гэтак блізка. Ён жыў, не адрозьніваючыся нічым ад іншых, і па большай частцы хаваў Сябе: інакш Ягонае зьяўленьне не было б гэтак дзіўным, а ў юдэях узбудзіла б вялікі гнеў. Па меры таго, як Ён паказваў ужо шмат разоў Сваю сілу і Крыж ужо быў пры дзьвярах,— Ён услаўляўся больш і больш, і зьдзяйсьняў цуды з большай вядомасьцю, і рабіў усё, што магло запаліць веру іх. Вядома, гэта магчыма было і з самага пачатку, але было б не трэба і бессэнсоўна.

А ты памяркуй са мною, колькі ж тут створана цудаў і колькі спраўдзілася прароцтваў? Ісус Хрыстос сказаў: адшукайце асла — і тут жа прадрок, што ніхто не будзе перашкаджаць, але толькі пачуюць — замоўкнуць. Тое, што Ён незнаёмых Яму і не бачыўшых Яго просіць аддаць сваю уласнасьць, а тыя не супярэчаць, служыла немалым абвінавачваньнем супраць юдэяў, якія, быўшы сьведкамі столькіх цудаў, Ім зьдзейсьненых нават праз вучняў Ягоных, не верылі Яму.

БОГАСЛУЖЭНЬНЕ 6 НЯДЗЕЛІ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

У СУБОТУ НА ВЯЛІКАЙ ВЯЧЭРНЯЙ

На “Госпада клічу:” вершыры на 10, тон 6

Звышгоднага Яна Дамаскіна

У гэты дзень дабрыня Сьвятога Духу нас сабрала; / і усе мы, узяўшы Крыж Твой, клічам: / “Дабраслаўлёны Крочачы ў імя Госпада! / Слава ў вышынях!” (2)

Андрэя Ерусалімскага: Маючы пасадам неба і падножкай зямлю, / Слова Бога Айца / і Сын Яго, гэтак жа вечны, / Ты ў гэты дзень усьсеў пакорліва / на бязмоўным маладым аслу, у Віфанію прыйшоўшы. / Таму дзеці габрэйскія, / галіны трымаючы ў руках, / усхвалялі Цябе усклікам: / “Слава ў вышынях, / дабраслаўлёны Будучы Цар Ізраіля!” (2)

Андрэя Піра: Станем і мы, увесь новы Ізраіль, / Царква закліканых зь усіх народаў, / заклікаць у гэты дзень разам з прарокам Захарыяй: / “Бязьмерна радуйся, дачка Сіёна; / абвяшчай, дачка Іерусаліма, / бо вось, Цар Твой прыходзіць да Цябе, рахманы і выратоўваючы, / сядзячы на маладым аслу, сыне пад’ярэмнай”. / Сьвяткуй падобна дзецям, трымаючы галіны ў руках, / узнось Яму хвалу: / “Слава ў вышынях, / дабраслаўлёны Будучы Цар Ізраіля!” (2)

ЗВЫШГОДНЫ МУЧАНІК ЯЎСТРАЦІ ПЯЧОРСКІ

Памяць 28 сакавіка

Звышгодны мучанік Яўстрацій Пячорскі нарадзіўся ў XI стагодзьдзі ў Кіеве ў багатай сям'і. Зь узростам ён прыняў манаскі пострыг у Кіева—Пячорскам манастыры, раздаўшы свой маёнтак жабракам. Вялебны Яўстрацій пакорліва праходзіў послух у манастыры, строга выконваючы малітоўнае правіла і праводзіў дні ў посьце і устрыманьні.

Калі ў 1096 годзе на Кіеў напалі полаўцы і разарылі Пячорскі манастыр, вынішчыўшы шматлікіх манахаў, вялебны Яўстрацій быў узяты ў палон і разам з трыццацьцю манастырскімі працаўнікамі і дваццацьцю кіяўлянамі прададзены ў рабства аднаму жыду, які жыў у горадзе Корсуні. Богазмагарны жыд пачаў прымушаць палонных зрачыся ад Хрыста, пагражаючы адмовіўшыхся замарыць голадам у кайданах. Але мужны манах Яўстрацій малітвай умацоўваў і павучаў сваіх братоў—хрысьціян духоўным навучаньнем: “Браты! Хто зь вас хрысьціўся і паверыў у Хрыста, хай той не зьмяняе абяцаньню, дадзенаму пры Хрышчэньні. Хрыстос адрадзіў нас вадою і Духам, вызваліў нас ад клятвы закону Сваёю Крывёй і зрабіў нас спадчыньнікамі Свайго Царства. Калі жывём — будзем жыць для Госпада; калі памром — памром у Госпадзе і часаваю сьмерцю атрымаем вечнае жыцьцё”. Умацаваныя словамі вялебнага, палонныя аддалі перавагу сьмерці ад недахопу часавай ежы і піцьця, але не зрачыся ад Хрыста, Які ёсьць ежа і піцьцё вечнага жыцьця. Зьнясіленыя голадам і смагай, усе пяцьдзесят палонных праз некалькі дзён памерлі. Толькі адзін вялебны Яўстрацій застаўся жывы, таму што зь юных гадоў звык да посту. Стомлены голадам, ён ужо на працягу чатырнаццаці дзён не датыкаўся да ежы і вады. Ганебны жыд, бачачы, што з—за манаха зьніклі ягоныя грошы, заплачаныя за палонных, вырашыў адпомсьціць сьвятому манаху.

АКАФІСТ ЗВЫШГОДНАЙ МАРЫІ ЭГІПЭЦКАЙ

Кандак 1

Абраная Богам ад паўшага роду подзьвігам цяжкім атрымаўшая вялікую славу на нябёсах, мы, на зямлі народжаныя, пакорліва зьвяртаемся да цябе, сьвятая Марыя, малі за нас Госпада Бога, ды ўздыме нас з рову запалу нас, праслаўляючых цябе сьпевам: Радуйся, звышгодная Маці Марыя, Анёлаў подзьвігам сваім зьдзівіўшая.

Ікас 1

Анёлы зьдзівіліся раптоўнай зьмене ў табе, Звышгодная Маці, як ты ў адну імгненьне пакінула шырокі шлях, вядучы ў згубу і ўступіла на вузкую трапу выратаваньня. Прымі ад нас, Хрыстова сьвятая, гэты радасны сьпеў:

Радуйся, Боскую Маці маліўшая, каб удастоіцца прыпасьці да Крыжа; радуйся, чыстую Дзеву прасіўшая, ды прабачэньне вымаліць у Хрыста.

Радуйся, Дзеве сьвятой абяцаўшая не вяртацца на згубны шлях; радуйся, горкія сьлёзы ліўшая на хворыя звышгодныя грудзі.

Радуйся, бо Абаронцай хутка ў малітве была пачутая ты; радуйся, бо ў тое ж імгненьне здолела да Крыжа падысьці.

Радуйся, дрэва зь замілаваньнем цалаваўшая, на якім жа раскрыжаваны быў Хрыстос; радуйся, ўсёй існасьцю трымцеўшая, брую сьлёз праліваючы.

Радуйся, тут жа рашэньне прыняўшая не павяртацца назад; радуйся, крыж Хрыстовы і цяжар Ягоны абраўшая ўзяць на плечы свае.

Радуйся, бо цьвёрдым рашэньнем гэтым сатану ў галаву ўразіла; радуйся, бо аб адным падобным рашэньні радасьць вялікая ёсьць на нябёсах.

Радуйся, звышгодная Маці Марыя, Анёлаў подзьвігам сваім зьдзівіўшая.

СЬВЯЦЕЙШЫ САФРОНІЙ, ПАТРЫЯРХ ЕРУСАЛIМСКI ЖЫЦЬЦЁ ЗВЫШГОДНАЙ МАЦІ НАШАЙ МАРЫІ ЭГІПЭЦКАЙ

Артыкул першы

“Таямніцу Цара прыстойна захоўваць, справы жа Боскіх ад­чы­няць і прапаведаваць пахвальна”, — так сказаў Архангел Ра­фа­іл Тавіту пасьля таго, як прыслаўна празерылі сьляпыя ягоныя вочы. Таму што страшна і згубна ёсць не захоўваць дзяр­жаў­най таямніцы, але калі замоўчваць і аб прыслаўнаых спра­вах Боскіх, вялікая шкода душам ад таго адбываецца.

“Таму і я, — гаворыць сьвяты Сафроній, — апантаны поўным глы­бо­кай пашаны страхам, забараняючым мне Боскія справы сха­ваць у маўчаньні, успамінаючы зь Эвангельля віну гу­ль­та­я­ва­та­га раба, дадзены яму талент для атрыманьня прыбытку за­ка­паў­ша­га ў зямлю, не пускаючы яго ў абарачэньне, і асуд­жа­на­га за то Госпадам. Таму не ўмоўчу ніяк, абвяшчу аповесьць сьвя­тую, якая  да мяне дайшла!”

Не толькі ніхто не будзь няверуючым у тое, што я пішу, хай ніхто не падумае, што я адважваюся гаварыць ілжывае, ды не ўпадзе ў сумнеў у рэчы гэтай вялікай. Не трэба мне няп­раў­ду мовіць аб сьвятых!

НЯДЗЕЛЯ ПЯТАЯ ВЯЛІКАГА ПОСТУ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Зь дня ў дзень Эвангельля ўсё больш настойліва гаворыць нам аб тым, што крочыць Гасподзь на добраахвотную пакуту: “Вось, мы ўзыходзім у Ерусалім, і Сын Чалавечы, выдадзены будзе першасьвятарам і кніжнікам, і засудзяць Яго на сьмерць; і выдадуць Яго язычнікам на ганьбаваньне і біцьцё і крыжаваньне; і на трэйці дзень уваскрэсьне…” (Мц. 20:18 – 19) Як нам ставіцца да гэтых словаў і да таго, што на Госпада нашага крочыць сьмерць, што не столькі Ён да яе крочыць, але яна немінуча крочыць на Яго, згубіць Найбольш Прыгожага зь сыноў чалавечых?

Шматлікія зь нас, пасьля доўгай іх хваробы, гублялі родных, блізкіх, дарагіх; шматлікім зь нас было сказана  — ці сэрца падказала, што вось, застаецца трохі дзён, і сьмерць пажне чалавека, і прыйдзе расстаньне. Як мы тады ставіліся да паміраючых, як мы тады ставіліся да саміх сябе? Калі мы можам амаль зь упэўненасьцю сказаць, што да сьмерці чалавека застаўся дзесятак дзён, тыдзень, дзень, можа быць, толькі гадзіна,  — хіба не робіцца тады ясным, што усё жыцьцё засяроджваецца толькі на гэтым кананьні упадабанага? Тады жыцьцё набывае небывалую глыбіню; тады кожная гадзіна і кожнае імгненьне робіцца бездонна глыбокім і значным, тады робіцца так ясна, што не можа быць пустога, бязьдзейнага, бязмэтнага, бессэнсоўнага слова і учынку, што кожны учынак, кожнае слова, кожнае дзеяньне, кожная думка павінна быць жывым, творчым выразам усёй любові, якая назапасілася за шматлікія гады, выразам усёй глыбіні адносін, якія склаліся за жыцьцё. Тады жадаецца, каб нават кожная дробязь мела глыбіню вечнасьці, была ў меру вечнасьці, якая ужо зьзяе, ужо ахінула, ахапіла і паміраючага, і тых, якія вакол яго чакаюць таямніцы сьмерці.

БОГАСЛУЖЭНЬНЕ Ў ПЯТУЮ НЯДЗЕЛЮ ПОСТУ

У суботу на вялікай вячэрняй

Пасьля першапачатковага псальму чытаем першую кафізму цалкам. На “Госпада клічу” вершыры на 10: нядзельных Актоіха 3, усходніх 3; Трыёдзі 4 з пасьлядоўнасьці звыг. Марыі Егіпецкай:

Тон 6

Табе перашкаджала на сьвятыні пазіраць / ад ранейшых брыдот ідучае апаганеньне; / але тваё пачуцьцё і тваё, богамудрая, асэнсаваньня зробленага / зварот да лепшага ў табе вырабілі. / Бо, паглядзеўшы на абраз дабраслаўлёнай Богаюначкі / і усьвядоміўшы усе свае ранейшыя грахі, усяхвальная, / ты зь адвагай сьвятому Дрэву пакланілася.

Сьвятым месцам пакланіўшыся радасна, / дабрачыннасьці пажаданьне выратавальнае ты адтуль прыняла, / і весела пасьпяшалася выдатным шляхам, / і брую пярашоўшы Ярданскую, / у манастыр Папярэднікі зь стараннасьцю усялілася, / і годнасьцю жыцьця свайго утаймавала неўтаймаванасьць запалу, / робячы зь адвагай, вечна памятная маці, / цела празьмернасьць .

У пустэльню усяліўшыся, / ты запалаў тваіх выяву зь душы згладзіла, / богабачны малюнак у душы напісаўшы / усялякім выглядам дабрачыннасьці, / і настолькі празьзяла, / што і па водах пераходзіла лёгка, дабрашчасная, / і ад зямлі паднімалася пры тваіх да Бога маленьнях; / і цяпер зь адвагай, усяслаўная Марыя, прад Хрыстом стоячы, / маліся аб душах нашых.

Слава Айцу, і Сыну, і Сьвятому Духу.

СЛОВА НА ДАБРАВЕШЧАНЬНЕ ЎСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Сьвяты бываюць розныя. Часам душа бывае так напоўнена радасьцю, захапленьнем, замілаваньнем, што чалавек застаецца бязьдзейным, таму што занадта перапоўнена сэрца, занадта вялікая радасьць. Часам чалавек застаецца бязьдзейным, таму што гора такое глыбокае, скруха так глыбокая, што не паднімецца рука на працу, на дзеі. І ў сьвяце Дабравешчаньня Боскай Маці пераплятаюцца таямніча і жахліва, страшна і дзівосна гэтыя два настроі. Зь аднаго боку — як не радавацца, як не дзівіцца і не трапятаць пры думцы, што голас Гасподні дасягнуў Усячыстай Дзевы Багародзіцы і Анёл абвясьціў Ёй, што Сам Бог праз Яе зробіцца чалавекам, увойдзе ў гэты сьвет, і што прыходам Боскім увесь сьвет ужо будзе зьменены, ужо не будзе стаяць тварам да твару са сваім Творцам толькі ў трапятаньні і глыбокай павазе, але будзе радавацца, што ў ім, у ягоным асяродку — Сам Бог: не толькі пра тое, што чалавек так вялікі, што Бог мог зь ім злучыцца, але усё стварэньне рэчыўная, таямніча бачным чынам злучана зь Ім.

ДАБРАВЕШЧАНЬНЯ ЎСЯСЬВЯТОЙ УЛАДАРКІ НАШАЙ БАГАРОДЗІЦЫ І САПРАЎДЫ ДЗЕВЫ МАРЫІ

25 сакавіка

на Вялікае Вячэрняй

У нядзелю, панядзелак, аўторак і чацьвер вечарам — Вячэрня па парадку, як ніжэй. У сераду і пятніцу пасьля чытаньня бывае Літургія раней асьвячоных дароў.

На “Госпада клічу” вершыры на 10

Сьпяваем з Трыёдзі саматонны дня двойчы, і падобны з Трыёдзі тры, і сьвята тры паўторвая дзьве зь іх.

Тон 6

Спрадвечны плян абвяшчаючы Табе, Юначка, / Гаўрыіл прадстаў прад Табой, вітаючы Табе і прамаўляючы: / “Радуйся, зямля без насеньня; / радуйся цярновы куст не згараючы; / радуйся, глыбіня няўласная позірку; / радуйся мост, да нябёсаў прыводзячы / і лесьвіца высокая, якую Якаў бачыў; / радуйся Боскі сасуд зь манай; / радуйся, збаўленьня ад праклёну; / радуйся, пакліканьня Адама да выратаваньня, / Гасподзь з Табой!” (два разы)

“Як чалавек зьяўляешся ты прад Мной”, / — кажа Архістратэгу Ўсягодная Юначка, — “і як прамаўляеш словы, / перабольшваючыя розум чалавечы?” / Бо ты выказаў, што будзе Бог зь Мною / і ўсяліцца ва ўлоньня Мае. / І як зраблюся Я, распавядзі Мне, месцам прасторным і сьвятым, / Херувімамі Насімага?” / Не спакушай Мяне падманам; / бо Я не ведаю асалоды плоці: / не пасьвячоная я ў таямніцу шлюбу, / як жа Я здолею нарадзіць Дзіця?” (два разы)

“Там, дзе жадае Бог, / адступае прыроды закон”, — кажа бесьцялесны, / — “ і тое, што вышэй чалавека зьдзяйсьняецца. / Бо маім праўдзівымі словамі, Усясьвятая, Усягодная!” / Яна ж усклікнула “Да будзе мне цяпер па слову твайму, / і Я нараджу Бесьцялеснага, плоць ад Мяне прыняўшага, / ды ўзьвядзе Ён чалавека, як Адзіны моцны, / у першапачатковую годнасьць / праз яднаньня зь Сабой!”. (два разы)

Слава Айцу, і Сыну, і Сьвятому Духу, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў. Амін.