звышгодны Ян Дамаскін
Сёньня сьвятло сьвяткуе стварэньне, прымаючы новае неба – Дзеву. Нарадзілася на зямлі Дзева – адушаўлёны палац Уладара Нябеснага. Прыйшла ў сьвет Юначка, зьзяючая сьвятлей сонечнага праменьня. Зь няплоднае зазьзяла Немаўля – сьвяцейшы храм дзявоцтва. Хто не пасьпяшаецца на сьвята? Хто не прынясе сьвяточных дароў, прыемных Дзеве? Найбольш лепшы дарунак ў тых, які праводзяць нявіннае жыцьцё, ёсьць нявіннасьць, у шлюбных – устрыманьне, у багатых – шчодрасьць, у жабракоў – удзячнасьць, у кіраўнікоў – сьціпласьць, у ўладароў – правасудзьдзе, у сьвятароў – набожнасьць, ва ўсіх справядлівасьць ва ўсім. А калі прынесены такія дарункі і зь імі злучана сьвята; то прыходзьце – пачнём сьвяткаваць у радасьці, засьпяваем удзячныя песьні, разам з Давыдам, узрадуемся Госпаду, усклікнем Богу Выратавальніку нашаму (Пс. 94:1). Творцы ўсяго уладкаваны храм дзеля прыняцьця Яго; Стваральніку – Слову падрыхтаваны гасьцінны дом; дзеля Сонца праўды распасьцёртае сьветлае воблака; апранаючаму неба аблокамі зроблена аснова Богатканае вопраткі; яднаючаму часы з часамі і гады, паказаны шлюбны палац. Радуйцеся, дзевы, бо сёньня дзень нараджэньня Дзевы. Сьвяткуйце, маці, бо Дзева ёсьць плод маці. Няплодныя жанчыны будзьце добрымі, гледзячы на Тую, якая раней была няплоднай, а потым нарадзіла боскага Немаўля. І юначкі ды не пакінуць ўрачыстасьці, сьвяткуючы нараджэньне Той, якая адна ёсьць вянец і царыца юначак. Трубіце ў трубы на пагорках, абвясьціце ў вышынях, прапаведуйце ў Ерусаліме, як наказваюць нам праз Асію (Ас. 5:8). Ды абрадуецца Давыд – Богаайцец; ды весяліцца Ісая – галоўны паміж прарокамі; першы, таму што зь сьцёгнаў ягоных, згодна з клятвенным абяцаньнем, адбываецца Царыца, ад якой плод ягоны Бог абяцаў пасадзіць на пасадзе ягоным (Пс. 131:11); апошні – таму што спраўдзілася прароцтва ягонае: “І пойдзе пасынак ад кораня Есэевага, і галіна вырасьце ад кораня ягонага” (Іс. 11:1). Дзева ёсьць жазло, зь якога ўзрасла вечная кветка – бязгрэшны Хрыстос.
Але дзеля чаго я вызначаю аднаму альбо іншаму радавацца, а не выяўляю радасьці кароткім словам? Ды ўзрадуецца неба вышэйшае, “Крапеце, нябёсы, згары, і воблакі хай праліваюць праўду; хай разамкнецца зямля і прыносіць выратаваньне, і хай расьце разам праўда.” (Іс.45:8) Чаму ж? Таму што скінія зьявілася Богу Якава; таму што сьвятое месца паказанае Ўсясьвятому Слову. Ды ўсклікне Якаў – найбольш слаўны з патрыярхаў: “Якое страшнае месца гэтае! гэта ня што іншае, як дом Божы, гэта – брама нябесная.” (Быць. 28:17) О невымоўныя падзеі! О дзівосныя справы! Што значыць гэтая новая вестка? Што значыць гэтая дзівоснае і невымоўнае апавяданьне? Калі неба не можа ўмясьціць Цябе, як кажа Пісаньне: то як зямное жыльлё будзе дастатковым для Бога? “Ці ж не напаўняю Я неба і зямлю? кажа Гасподзь.” (Ер. 23:24) І дзе знойдзецца месца, здольнае прыняць столь вялікую Істоту, перабольшваючую ўсялякае разуменьне аб умяшчальнасьці, бо бясконцае не лічыцца па колькасьці? “Кажа Гасподзь: неба - трон Мой, а зямля - падножжа ног Маіх” (Іс. 66:1). Якой жа дом павінны быць пабудаваны дзеля ўвасобленага (Бога)? Альбо якое ж месца было знойдзена дзеля спакою Ягонага? Але яно знойдзена і зьявілася. Як жа, якім чынам? З гэтага і складаецца пытаньне. Крыху пачакай, умілаваны, і атрымаеш жаданае бачаньне.
Калі Бог па бязьмежнае дабрыні Сваёй, пажадаў прывесьці чалавека зь нябыту ў быцьцё, то раней нябёсы раскінуў, зямлю ўмацаваў, мора замкнуў у ягоных межах і ўсё, што патрэбна было дзеля напаўненьня зямлі і мора, прыведзена ў дасканалы парадак. Потым чалавек, як уладар, зьмяшчаецца ў раю дзеля практыкаваньня ў дабрадзейнасьці. І калі б ён не пераступіў запавету, то не быў бы выгнаны зь месца зручнага да працягу жыцьця. Не маючы патрэбы ў вопратцы, ён, калі б не працівіўся б Боскім намерам, не сышоў у стан, уражаны вельмі шматлікае недасканаласьцю, так што замест адзінага Бога ён шанаваў шматлікіх багоў. Такім чынам, калі ўсе людзі – скажу каротка – падвяргаліся тленьню, тады міласэрны Бог, не жадаючы, каб зьнішчалася стварэньне рук Ягоных, творыць другое новае неба, зямлю і мора, у якіх Неўмяшчальны пажадаў умясьціцца дзеля аднаўленьня роду чалавечага. Гэта – дабрашчасная і прыслаўная Дзева. О цуд! Яна ёсьць неба, таму што зь недасягальнае скарбніцы ўзводзіць сонца праўды. Яна ёсьць зямлля, таму што з нявінных сьцёгнаў нятленных узрасьціла колас жыцьця.
Яна ёсьць мора, бо зь нетраў Сваіх выносіць духоўную жамчужыну. Такім чынам, ужо зьявілася новае стварэньне Неспасьціжнага; падрыхтаваны царскі палац Уладара ўсіх; уладкавана разумнае жыльлё Няўмяшчальнага. Які велічны гэты сьвет! Як годнае зьдзіўленьня стварэньне, упрыгожанае парасткамі дабрадзейнасьці, духмянае кветкамі чысьціні, зьзяючае праменьнем бачаньня, маючае ў багацьці ўсе іншыя даброты, каротка сказаць – годнае таго, каб Бог жыў паміж людзьмі. Праўда, і першы сьвет вельмі дзівосны. “Пры ўсеагульнай радасьці ранішніх зорак, – кажа Гасподзь – калі сыны Божыя ўсклікалі ад захапленьня” (Іоў. 38:7), – і апелі. Але нішто так не годна Бога, як дабрашчасная і прыдзіўная Дзева. Дзеля ўпэўненьня ў праўдзівасьці гэтага, паслухайце, што кажа шматпакутны Ёў: неба не чыстае, і зоркі не бязгрэшны прад Богам. Але што чысьцей Дзевы? Што больш бязгрэшна чым Яна? Яе так упадабаў Бог, вышэйшы і найбольш чысты сьвет, што праз сыход Сьвятога Духа сутнасьцю зьяднаўся зь Ёй і нарадзіўся ад Яе дасканалым чалавекам, не зьмяняючы і не зьмешваючы ўласьцівасьцяў. О цуд! Найбольшы Чалавекалюбца не пасаромеўся Сваю слугу зрабіць Сваёй Маці. О ласка! Усядобры не адмовіўся нарадзіцца ад Свайго стварэньня, упадабаўшы Тую, якая прыгажэй ўсялякага стварэньня, абраўшы Тую, якая годнасьцю Сваёй перабольшвае сілы нябесныя. Аб Ёй – то найцудоўны Захарыя кажа “Радуйся і весяліся, дачка Сіёна! Бо вось, Я прыйду і пасялюся сярод цябе, кажа Гасподзь.” (Зах. 2:10) Аб Ёй жа – як я думаю – і найбольш дабрашчасны Ёіль кажа так: “Ня бойся, зямля: радуйся і весяліся, бо Гасподзь вялікі, каб учыніць гэта.” (Ёіл. 2:21) Яна ёсьць зямля на якой сьвяцейшы Майсей атрымаў загад скінуць абутак закону (Вых. 3:5), быўшага ценем зьмяніўшай яго мілаты. Яна ёсць зямля, на якой Духам заснаваны ў плоці Той, хто ўсталёўвае зямлю на цьвярдыні яе (Пс. 103:5). Яна ёсьць зямля, не прыняўшая насеньня і сілкуючая сваімі пладамі Таго, хто дае ежу ўсім. Яна ёсьць зямля, на цярне граху не ўзышло; наадварот праз расток, нарадзіўшыя ад яе, абсалютна зьнішчаны. Яна ёсьць зямля не тая, якая раней праклятая была, і якой плады напоўнены цярнем і ваўкамі, але тая, на якой дабраслаўленьне Госпада, і плод улоньня якой дабраслаўлёны, як кажа Сьвятое Пісьмо (Лк. 1:42).
Цяпер паглядзім, адкуль непасрэдна адбылася заўсёды жывая галіна дзявоцтва: хто Яе бацька і хто маці. Гэта – Якім і Ганна, слаўная і годная пара Слова, – саюз, які сьвяцей усіх шлюбных саюзаў; бо калі галіна перабольшвае ўсё, то няўжо карэньне не будзе вельмі падобным ёй? Аднак расьліна, што мае добрыя карані, такое велічнае і прыгожае, было няплодным. Найбольш чыстая крыніца, – але не праліваючы бруй: бяда цяжкая, абставіны смутку і гора. Што ж? “Клічуць [праведнікі], і Гасподзь чуе, і ад усіх уціскаў іх вызваляе.” (Пс. 33:18) Так здалёк Давыд па натхненьню паказаў гэта. “Клічуць – кажа – праведнікі”. Мне здаецца, што гэтая пара выяўляла сабой усё чалавецтва. А таму яны бачылі чалавецтва чужым Богапазнаньня, бачылі сьвет удовым па чыньніку няверы, таму што – па словам Давыда – “Усе ўхіліліся, зрабіліся аднолькава непатрэбныя” (Пс. 13:3) Гаротны смутак, гаротная няплоднасьць! “Клічуць” праведнікі, гэта значыцца ва ўласным садзе. Чаму? Таму што зь саду паходзіць гаротны грэх, і там Бог ўсіх прамовіў прамаці: “Жонцы сказаў: множачы памножу скруху тваю ў цяжарнасьці тваёй; у хворасьці будзеш нараджаць дзяцей; і да мужа твайго цяга твая, і ён будзе валадарыць над табою.” (Быць. 3:16) Аб чым жа яны прасілі? Аб плодзе ўлоньня, гэта значыцца прасілі аб плодзе Богапазнаньня і, верагодна, так маліліся: “Аданаі, Гасподзь Бог Саваоф! Ты ведаеш зьнявагу бязьдзетнасьці, ведаеш смутак няплоднасьці. Калі Ты міласьціва паглядзіш на пакору слуг Тваіх і падаруеш слугам Тваім дзіця, то мы прынясем яго ў падарунак Табе”. Гасподзь, хуткі на міласьць і павольны на гнеў, пачуў іх, дараваўшы ім названую Марыяй, настолькі слаўную і вялікую цану дзеля збаўленьня Евы: Дачка зрабілася лекаваньнем маці. Вось новы цуд боскага аднаўленьня, усясьвяты пачатак роду нашага, карэньне вырашчанае Богам галіны, вясельле прабацькі! О дабрадзейнасьць! О шчодры падарунак! Не праўда лі, што само сонца зьзяе цяпер больш прамяніста, як бы адчуваючы вялікую радасьць? Усялякае тварэньне як бы ўзносіцца, у надзеі вызваленьня ад тленьня, пры нараджэньня Той, якая зачала без насеньня Вызваліцеля сусьвету. Паглядзі і на наступнае. Уважліва слухай, умілаваны, і не лянуйся дасьледаваць. “ад зьбіваньня малака – кажа Пісаньне – робіцца масла” (Выс. 30:33). Зручнае месца малітвы праведных (Якіма і Ганны). Памаліўшыся ў садзе, яны нарадзілі сад значна больш лепшы першага. Там зьмей шаптаўшы лёгка спакусіў Еву; тут Архангел Гаўрыіл, абвясьціўшы Марыі радасную падзею, хоць засмуціў яе, але не спакусіў. Там паслушэнства, паказанае зьмею, набыла гаротную сьмерць; тут наадварот, словы Анёла прынесьлі людзям жыцьцё назаўжды радаснае. Там – гаротнае вызначэньне дзеля нараджаючай пасьля непаслушэнства; тут – прыход Духа Сьвятога, радасны дзеля Той, якая па словам прароцкім, пазьбегла цяжкай болі (нараджэньня). Якое зьмяненьне справы! Якая навіна падзей! “Старажытнае мінула – мусім сказаць – цяпер усё новае” (2 Кар. 5:17). Гэтая сьветлая ўрачыстасьць, па ягонаму дакладнаму дасьледаваньню, служыць пачаткам домабудаваньня і прыходу Боскага да людзей
Ты маеш, умілаваны, вырашэньне пытаньня. Ты атрымаў абяцаны абавязак. Прамоў і ты зь Ісаяй словы Ісаі: “Госпадзе! Ты Бог мой; услаўлю Цябе, усхвалю імя Тваё, бо Ты зьдзейсьніў дзівоснае; вызначэньні даўнія – у ісьціне” (Іс. 25:1). Хутка ты пабачыш Дабрашчасную уваходзячую ў Сьвятая сьвятых, бо Яна ўжо прысьвечаная ўсясьвятому Богу, – потым, ва ўлоньні зачаўшую Няўмяшчальнага. О цуд! Ў малым целе жыве Трымаючы гронкай ўсё. Як жа ты, вораг Хрыстовы, назавеш Яго невыяўленчым? (я ўхіляюся крыху ад тэмы). “Таму што хоць Ён – кажаш – і падобны на нас, але вышэй нас”. Але што з таго? Розьніца і непадабенства, не па чалавечаму выгляду, але па Боскае прыродзе. Так, напрыклад, па чалавечы Ён сілкаваўся малаком матчыных грудзей, але па Боскасьці даваў жыцьцё Маці. Падобна нам, размаўляў натуральным голасам, але, будучы вышэй нас, боскаю ўладай загадваў – і зьдзяйсьняліся цуды. Падобна нам хадзіў па зямлі, але, будучы вышэй нас, крыжам выгнаў варожыя сілы. Адно належыць абмежаванае прыродзе, так як яна падобна нам; а іншае – неабмежаванае, якая вышэй нас. Ні водная зь гэтае прыроды, пры істотным злучэньні, не зьнішчыла натуральных уласьцівасьцяў іншае, але кожная зь іх заставалася ў сваіх межах. А ты, асьцерагаючыся апісваць альбо выяўляць (бо гэта адно і тое ж), і зьмешваеш сутнасьці зь Акефалітамі, і адмаўляеш домабудаваньне зь Маніхеямі. Меней была б твая бяздумнасьць (я прамоўлю ісьціну), калі б ты трымаўся вучэньня Юдэяў, чым калі ты, называючыся хрысьціянінам, паўстаеш супраць Хрыста: той, не прымаючы ўвасабленьне Бога, не выяўляе Яго і робіць згодна зь самім сабой: а калі ты, прымаеш увасабленьне, не выяўляеш, то робіш непасьлядоўна зь самім сабой і робішся сьмешным для самога Юдэя (я не кажу ўжо аб зьняслаўленьні). Але хопіць прамаўляць да гэтых людзей, мы сабраліся не дзеля вызначэньня догматаў, а дзеля сьвяткаваньня. Зьдзейсьніўшы кароткае вітаньне Дзеве, і пераважна тымі словамі, якія ўжывае Сьвятое Пісаньне, мы скончым пакорлівае слова.
Радуйся, Марыя, альбо лепш Мірыа (бязьмежная), па бязьмежнае велічы славы. Хоць бы хто прыпісаў Табе незьлічоную колькасьць пахвал, аднак не праславіў бы Цябе годна. Радуйся, спадарыня, як Маці, атрымаўшая ўладарства Ўладара ўсяго. Хто скажа, што ўсё служыць Табе – не ўхіліцца ад праўды. Радуйся, сьмірна марская, у саляных бруях жыцьця носячая плоць, мёртвую дзеля граху; з Цябе паходзіць Той, хто ёсьць салодкасьць і ўсё жаданьне, і хто кажа ў Песьнях: “Увайшоў я ў мой сад, сястрыца, нявеста, сабраў маёй міры з бальзамам” (Пес. 5:1). Радуйся купіна, дзівосна ахінутая полымем, недасягальная дзеля граху (так як і купіна, што зьявілася Майсею, была недатычнай), і боскім нараджэньнем Сваім зрабіўшая неба дасягальным дзеля народжаных на зямлі. Радуйся, каўчэг, Богам уладкаванае жыльлё, уладарка новастворанага сьвету, ад якой адбываецца Хрыстос – новы Ной, напаўняючы ўвесь сьвет нетленьнем. Радуйся жазло, Богам пасаджаная расьліна, адзіная зь усіх дзеў дзетародная, без насеньня даўшая кветку – Бога ўсіх і Сьвятога Ўладара. Радуйся стамна, залаты сасуд, вылучаны зь усялякага агульнага сасуда; з Цябе ўвесь сьвет атрымаў ману – хлеб жыцьця, сечаны полымем Боскасьці. Радуйся скінія, неба Боскасьці, перабольшваючае ўладкаваньне бачнага неба; праз Цябе Бог асабіста размаўляў зь людзьмі, і прыйшло ў сьвет вечнае ачышчэньне. Радуйся кадзільніца, залаты сасуд; Ты носіш ў сябе боскі вугаль і зь Цябе разьліўся водар Духу, выганяючы зь сьвету смуроднае тленьне. Радуйся трапэза, Богам прапанаванае зьмяшэньне, напоўненае ўсімі дабротамі дабрадзейнасьці прычашчэньне дзеля Таго, хто кажа ў Песьнях: “Якія прыгожыя ногі твае ў сандалях, дачка знакамітая!” (Пес. 7:2) Радуйся храм, чыста ўладкаваны дом Госпада, аб якім Давыд казаў: “Сьвяты храм Твой. Страшны ў правасудзьдзі” (Пс. 64:5)., зь якога Хрыстос уладкаваў Сябе храм, гэта значыцца цела, зрабіў сьмяротных храмам жывога Бога. Радуйся асьвячэньне. Богам адчыненая крыніца, напоўнены ўсялякай сьвятасьці, зь якой адбыўся Сьвятой сьвятых, ачышчаючы сьвет ад бруду. Радуйся месца Госпада, Богам пройдзеная зямля, умясьціўшая ва ўвасабленьні Таго, хто па Боскасьці неабмежаваны аніякім месцам; праз Цябе просты зрабіўся складаным, вечны – часовым, неапісаны – апісаным. Радуйся, дом Боскі, зьзяючы боскае прыгажосьцю, зь неад’емным парогам чысьціні; Ты напоўнена славы Госпада, і духам сьвятлей палымяных Серафімаў. Радуйся Дзева – брама, зьвернутая да ўсходу, зь якой выйшаў усход жыцьця дзеля людзей, зьмяншаючы захад сьмерці: Богам пройдзена купіна, носячая ключы дзявоцтва. Радуйся неба – жыльлё, якое больш слаўнае мясьцін, атачаючых сьвет; Ты зьзяеш сьвятлом дабрадзейнасьці, як зоркамі; зь Цябе зазьзяла Сонца праўды, уладкаваўшае дзеля людзей дзень выратаваньня і не ведае захаду. Радуйся пасад, найбольш узьнесены славай, адушаўлёнае сядзеньне; Ты ў сябе самой уяўляеш сядзеньне Боскае і даеш Богу лепшы спакой, чым сілы разумныя. Радуйся Херувімаў вобраз палымянага розуму; Ты напоўнена боскіх думак, быццам вачамі, і прыцягваеш да Сябе вялікія дары мілаты; праз Цябе праходзіць да людзей невячэрняе сьвятло. Радуйся, Маці, што мужа не ведала, адзіная паміж маці чыстая Маці і разам з тым Дзева – цуд найноўшы са ўсіх цудаў. Радуйся Дзева, нарадзіўшая Сына – адна паміж дзевамі дзетародная, Дзева і разам з тым Маці, – цуд найбольш дзіўны са ўсіх цудаў. Радуйся пячатка царская, народжанага ад Цябе Цара ўсяго стварэньня зрабіўшая ў целе, падобным на Твае: бо якая – нараджаўшая, такое, натуральна, і народжанае. Радуйся кніга запячатаная,чужая ўсялякай мітусьні думкі; Праз Цябе Гасподзь Богам дараванага закону, Сам Сабой, нявінна пазнаецца. Радуйся сьвітак новае таямніцы, па нятленьню абсалютна новы, у якім Слова, не маючае выгляду, выявілася пісьмом чалавечым, гэта значыцца ўвасобілася, зрабілася падобным нам ва ўсім, апрача граху. Радуйся крыніца выяўленая, ключ нятленьня, падаўшы Хрыста, крыніцу жыцьця, між тым як пячатка дзявоцтва засталася непашкоджанае; прычашчэньнем Ягоным атрымаўшы несьмяротнасьць, мы зноў уваходзім у не старэючы рай. Радуйся нябесны горад зачынены, неспасьціжнае дзеля дзеў плоднасьць.
Твой водар духмяны падобны водару цэлага ноля, дабраслаўлёны прыйшоўшым зь Цябе Госпадам. Радуйся вечна квітнеючая ружа, бясконца духмяная, якую адчуваў Гасподзь ва ўлоньні і праз якую расквітнеўшы Ён зьнішчыў пах сьвету. Радуйся яблыка водарнае, плод, што нарадзіўся ад няплоднай і маючы боскую прыгажосьць; Ты кажаш у Песьнях: “Яблыкамі асьвяжэце мяне, бо я зьнемагла ад каханьня” (Песн. 2:5). Узяўшы плод чысьціні Тваёй, Хрыстос падрыхтаваў водар, неадчувальнае для сьвету. Радуйся кветка, ад якой нарадзіўшыся Ісус апранае кветкі палявы: духмяны кветнік духоўны, зь якога Хрыстос без насеньня апрануўся ў няствораную вопратку, перабольшваючую вопратку Саламона. Радуйся кветка, якая па прыгажосьці ўсіх дабротаў перабольшвае ўсялякую разнастайнасьць кветак; зь цябе адбываецца падобная Табе кветка, на якой спачываюць сем духаў, як кажа Пісаньне (Іс. 11:1). Радуйся канал, цякучы і арашаючы духмяныя кветкі чысьціні, выпарваньня якіх служаць прыемным водарам дзеля Таго, хто кажа ў Песьнях: “Мой народ разьліваў пахошчы” (Песн. 1:3). Радуйся стакта (міравы бальзам), зь дзявоцкага бальзаму праліваючы Хрысту стакту асьвячэньня, альбо малака, і сьпяваючая ў Песьнях: “Мне мой мілы – як ладанка зь мірай; начуе ў мяне на грудзях” (Песн. 1:13). Радуйся кінамон, сыходзячы зь духоўнага раю, водарная кветка чысьціні, якой пах прыемны Таму, хто кажа ў Песьнях: “Зарасьнікі твае - гранатавы гай з сакавітымі пладамі, кіперы з нардамі, нард і шафран, аер і карынка, расьліны духмяныя, міра, альяс і найлепшы бальсан; калодзеж садоў – крыніца з жывою вадою, і крыніцы зь Лівана!” (Песн. 4:13 – 15) Радуйся дачка, пасьвячоная Богу Юначка, чысьціня якой жаданая і прыгажосьць дзівосная дзеля Таго, хто прамовіў у Песьнях: “Уся ты прыгожая, любасьць мая, і няма на табе заганы!” (Песн. 7:7) Радуйся сястра, суімянная цудоўнаму брату і ўпадабаная яму, як кажа Ён у Песьнях: “Паланіла ты сэрца маё, сястрыца, нявеста, паланіла ж ты сэрца маё” (Песн. 4:9). Радуйся нявеста, заручальнікам якой ёсьць Дух Сьвяты, а жаніх – Хрыстос, прамаўляючы ў Песьнях: “Са мною зь Лівана, нявеста, са мною зь Лівана прыйдзі!” (Песн. 4:8) Радуйся міро, найкаштоўны склад дабротаў; Ты духмяная ўсялякае чысьцінёй, зь Цябе адбыўся Гасподзь, падобны імям Табе (бо сказана: “Імя тваё – як разьлітае міра” (Песн.1:2)): ім памазанае царственнае сьвятарства. Радуйся кадзільніца, месца малітвы, узьнятай прад Госпадам аб усім сусьвеце; Ты напоўнена водарам Духу; аб Табе нехта зьдзіўлены ўсклікнуў: “Хто там выходзіць з пустэльні, нібыта слуп дыму” (Песн. 3:6). Радуйся золата чыстае, полымем Духа выпрабаванае ў гарніле Боскім і аніякага бруду зла не маючая, зь якой зроблены сьвяцільнік, і трапэза, і ўсё, што па закону уладкавана было зь золата, у іншасказальным значаньні дадаецца да Цябе, што мае залатыя і шматлікія назвы. Радуйся дрэва, што не гніе; Ты не дапусьціла чарвяка тленьня грахоўнага і зь Цябе ўладкаваны Богу духоўны ахвярнік, складзены не зь дрэва гніючага, але з чыстага ўлоньня. Радуйся, царская парфіра; Ты зь дзявочай крыві Сваёй выткала пурпурную вопратку дзел Таго, хто кажа ў Песьнях: “Твая галава – як гара Карміл, і пасмачкі валасоў – як пурпура; цар паланёны кучарамі тваімі. Якая прыгожая ты” (Песн. 7:6 – 7). Радуйся, цымбалы зьвітыя; Ты схавала ў розуме Сваім высокае, боскія думкі і не адкрыла выхаду дзеля кепскага спакушэньня. “Як будзе гэта, – прамовіла Ты – калі Я мужа ня знаю?” (Лк.1:34) Праз Цябе падрыхтаваная пурпуровая і залатая вопратка дзеля Сьвятога кіраўніка сіл вышэйшых. Радуйся гіяцынт, хваля дзявоцтва, маючая палымяны выгляд; зь Цябе таямніча зроблена Богу вопратка плоці. Радуйся воблака лёгкае, зямное і цяжкае Ты робіш лёгкім, быццам паветранае скініяй і ўтрымліваеш у сябе хлеб жыцьця, як у ахвярніку; на Табе спачывае Гасподзь, як прадказаў Ісая (Іс.19:1). Радуйся бязгрэшная, недатыкальнае ўпрыгожаньне дзявоцтва; Ты нарадзіла бязгрэшнае Слова і ад Цябе зазьзяла дзявоцтва. Радуйся чыстая, Ты адзіная здольная пахваліцца, што маеш чыстае сэрца; гара, сапраўды прыемная Богу, ад якой новы Ізраіль ачышчаецца лепш і надзейней, чым старажытны. Радуйся недатыкальная шлюбу, падобна іншым маці багатая малаком дзеля сілкаваньня Немаўля, зь якой прымае дзявочае малако Той, хто сілкуе ўсё. Радуйся годна, адзіная годная таго, каб Бог жыў у Табе і па нараджэньню Свайму маючая боскую годнасьць; таму кланяюцца Табе і ўсе нябесныя сілы. Радуйся руно, сымбаль перамогі Гідэёна; зь Цябе вобразна выцекла вечная раса – Той, хто Сам кажа: “Суцешцеся: Я перамог сьвет.” (Ян. 16:33) Радуйся месца Боскае, – умясьціўшае ва ўлоньні Неўмяшчальнага ва ўсім, які жменяй трымае ўсё і тады, калі знаходзіцца на руках Тваіх. А гэта, калі і выяўляецца словамі, то незразумела; калі ж і зразумела, то невытлумачальна. Радуйся Маці Боская, адзіная слуга ўласнага Сына, і пры гэтым па прыродзе, пасьля Цябе няма маці дзевы, калі дабрашчаснае дзявоцтва дасягнула ранейшага нятленьня, якое было ў раю. Радуйся, прыняўшая Бога, сьветлая стыхія боскай бязьмежнасьці; Тваім малым улоньнем прымаецца Бязьмежны, ахінаючы Сабой усе канцы. Радуйся Багародзіца ў асабістым і праўдзівым сэнсе, прыводзячая ў трапятаньне яднаньне людзей з Богам; праз Цябе нябеснае зьяднанае зь зямным,, чалавечае з Богам, боскае з чалавекам. Радуйся палац, упрыгожаны дзявоцкімі дарамі дзеля Таго, хто кажа ў Песьнях: “Увайшоў я ў мой сад, сястрыца, нявеста” (Песн. 5:1). Аб Ягоным яднаньні з плоцьцю гаворыцца ў наступных словах: “Выходзьце, дзяўчаты, на цара Саламона зірнеце, дочкі Сіёнскія, на вянок, якім яго маці ў дзень вясельля ўвянчала, у дзень радасьці сэрца ягонага.” (Песн. 3:11) Радуйся агніца, няплодная дзеля шлюбу і нарадзіўшая ад Боскага зачацьця; ад Цябе адбылося “Ягня Божае, Якое бярэ на Сябе грэх сьвету” (Ян. 1:29). Радуйся сьветлае воблака, малітоўна ахінаючае новы Ізраіль у пустэльні жыцьця; зь Цябе пачуты добрыя настаўленьні; зь Цябе зазьзяла Сонца праўды, асьвячаючае ўсё праменьнем нятленьня. Радуйся сьвяцільнік, залаты і цьвёрды сасуд дзявоцтва; сьветам гэтага сьвяцільніка служыць мілата Духа, а ялеем – сьвятое цела, пазычанае з чыстае плоці; адсюль адбываецца невячэрняе сьвятло – Хрыстос; Ты асьвяціла вечным жыцьцём тых сядзячых у цемры і цені сьмяротнае. Радуйся Дабрадатная; Ты – і на самой справе і па імю – больш жадана чым усялякая радасьць; зь Цябе прыйшоў у сьвет Хрыстос – няспынная радасьць, лекаваньне смутку Адама. Радуйся рай, месца, больш салодкае чым Эдэм; у гэтым раю зноў зазелянела ўсялякая расьліна дабра і зьявілася дрэва жыцьця; прычашчаючыся яго, мы вяртаемся ў ранейшае жыцьцё, між тым, як зброя полымя асечку дае, як напісана. Радуйся горад вялікага Цара – прамоўлю словамі Давыда – у якім адчынена царства нябеснае і на зямлі народжаныя, упісаныя ў лік грамадзян, радуюцца, у якім мы чуем апавяданьні вялікія і дзівосныя дзеля ўсіх моў і розуму, у Хрысьці Ісусе, які праз Цябе памілаваў мяне; за што я, бедны і неразумны, павінны праслаўляць незьлічоныя Твае дасканаласьці.
Бо Яму належыць ўсялякая слава, гонар і пакланеньне – зь Айцом і Сьвятым Духам, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў. Амін.
