Памяць 12 сьнежня
Сьвяціцель Сьпірыдон Трыміфунцкій нарадзіўся ў канцы III стагодзьдзя на высьпе Кіпр. Аб яго жыцьця зьвестак захавалася мала. Вядома, што ён быў пастухом, меў жонку і дзяцей. Усе свае сродкі ён аддаваў на патрэбы блізкіх і вандроўцаў, за гэта Госпад узнагародзіў яго дарма цудатворцы: ён вылечваў невылечна хворых і выганяў нячысьцікаў. Пасьля сьмерці жонкі, у валадараньне імпэратара Канстантына Вялікага (306-337), ён быў абраны япіскапам горада Трыміфунта. У сане япіскапа сьвяціцель не зьмяніў сваёй выявы жыцьця, злучыўшы пастырскае служэньне зь справамі міласэрнасьці. Па сьведчаньню царкоўных гісторыкаў, сьвяціцель Сьпірыдон у 325 годзе прымаў удзел у дзеях I Сусьветнага Сабору. На Саборы сьвяціцель уступіў у змаганьне з грэцкім філёзафам, якія баранілі ерась Арыя. Простая прамова сьвяціцеля Сьпірыдона паказала усім немач. чалавечай мудрасьці перад Прамудрасьцю Боскай: “Слухай, філёзаф, што я буду казаць табе: мы верым, што Ўсемагутны Бог зь нічога стварыў Сваім Словам і Духам неба, зямлю, чалавека і увесь бачны і нябачны сьвет. Слова гэта ёсьць Сын Божы, Які сышоў дзеля нашых грахоў на зямлю, нарадзіўся ад Дзевы, жыл зь людзьмі, папакутаваў, памёр для нашага выратаваньня і затым уваскрос, загладзіўшы Сваімі пакутамі першародны грэх, і суўваскрасіў зь Сабою чалавечы род. Мы верым, што Ён Адзінасутны і Роўнагодны зь Айцом, і верым гэтаму без усякіх брудных выдумак, бо таямніцу гэтую спасьцігнуць чалавечым розумам немагчыма”.
У выніку гутаркі супэрнік хрысьціянства зрабіўся яго дбайным абаронцам і прыняў сьвяты Хрост. Пасьля гутаркі са сьвятым Сьпірыдонам, зьвярнуўшыся да сваіх сяброў, філёзаф сказаў: “Слухайце! Пакуль змаганьне са мною вялося пасродкам доказаў, я выстаўляў супраць адных доказаў іншыя і сваім мастацтвам спрачацца адбіваў усё, што мне казалі. Але калі, замест доказу ад розуму, зь вуснаў гэтага старца пачала зыходзіць нейкая адмысловая сіла, доказы сталі нямоглыя супраць яе, бо чалавек не можа пярэчыць Богу. Калі хто-небудзь зь вас можа думаць гэтак жа, як я, то ды паверыць у Хрыста і разам са мною ды рушыць усьлед за гэтым старцам, вуснамі якога казаў Сам Бог”.
На тым жа Саборы сьвяціцель Сьпірыдон зьдзейсьніў супраць арыянаў навочны доказ Адзінства ў Сьвятой Тройцы. Ён узяў у рукі цагліну і сашчаміў яе: імгненна выйшаў зь яе уверх агонь, вада пацякла уніз, а гліна засталася ў руках цудатворца. “Гэта тры стыхіі, а плінфа (цагліна) адна, — сказаў тады сьвяціцель Сьпірыдон, — так і ў Усясьвятой Тройцы — Тры Асобы, а Бажаство Адзіна”
Сьвяціцель зь вялікай любоўю клапаціўся аб сваёй пастве. Па ягонай малітве засуха зьмянялася багатым жыватворчым дажджом, а бесьперапынныя дажджы — ветрам. Вылечваліся хворыя, выганяліся дэманы.
Аднойчы да яго прыйшла жанчына зь мёртвым дзіцем на руках, просячы заступніцтва сьвятога. Памаліўшыся, ён вярнуў немаўля да жыцьця. Маці, узрушаная радасьцю, звалілася нежывой. Але малітва дагаджальніка Боскага вярнула жыцьцё і маці.
Неяк, сьпяшаючыся выратаваць свайго сябра, абгаворанага і прысуджанага да сьмерці, сьвяціцель быў спынены на шляху нечакана разьліўшымся ад паводку раўчуком. Сьвяты загадаў струменю: “Стань! Так загадвае табе Уладар усяго сьвету, каб я мог перайсьці і выратаваны быў муж, дзеля якога сьпяшаюся". Воля сьвяціцеля была выкананая. і ён шчасна перайшоў на іншы бераг. Судзьдзя, папярэджаны аб адбыўшымся цудзе, з пашанай сустрэў сьвятога Сьпірыдона і адпусьціў ягонага сябра.
Вядомы з жыцьця сьвяціцеля і такі выпадак. Неяк ён зайшоў у пустую царкву, загадаўзапаліць лампады і сьвечкі і пачаць Богаслужэньне. Абвясьціўшы “Мір усім”, ён і дыякан пачулі ў адказ зьверху вялікае мноства галасоў, абвяшчаўшых: “І духу твайму”. Хор гэты быў вялікі і салодкасьпеўны больш усялякага сьпеву чалавечага. На кожнай екценьні нябачны хор сьпяваў “Госпадзі, памілуй”. Прыцягнутыя чуўшымся зь царквы сьпевам, да яе пасьпяшаліся людзі, што знаходзіліся паблізу. Па меры таго, як яны набліжаліся да царквы, цудоўны сьпеў усё больш і больш напаўняў іх слых і цешыў сэрцы. Але, калі яны увайшлі ў царкву, то не убачылі нікога, акрамя япіскапа зь нешматлікімі царкоўнымі служыцелямі, і не чулі ужо больш нябеснага сьпеву. ад чаго упалі ў вялікае зьдзіўленьне.
Сьвяты Сімеон Мэтафраст, апісальнік яго жыцьця. прыпадабняў сьвятога Сьпірыдона патрыярху Аўрааму ў дабрадзейнасьці гасьціннасьці. “Трэба ведаць і то, як ён прымаў вандроўнікаў”, — пісаў блізкі да манаскіх кругоў Сазамен, прыводзячы ў сваёй “Царкоўнай гісторыі” дзіўны прыклад з жыцьця сьвяціцеля. Аднойчы ў Чатырохдзесятніцу ў яго дом пастукаўся вандроўнік. Бачачы, што вандроўнік вельмі стомлены, сьвяты Сьпірыдон сказаў дочкі: “Абмый-ка ногі гэтаму чалавеку, ды прапануй яму паесьці”. Але з прычыны посту не было зроблена патрэбных запасаў, бо сьвяціцель “спажываў ежу толькі ў вызначаны дзень, а ў іншыя заставаўся без ежы”. Таму дачка адказала, што ў хаце няма ні хлеба, ні мукі. Тады сьвяты Сьпірыдон, перапрасіўшы перад госьцем, загадаў дочкі падсмажыць быўшае ў запасе салёнае сьвіное мяса і. пасадзіўшы за стол вандроўніка, прыняўся за трапэзу, “пераконваючы таго чалавека пераймаць сабе. Калі жа апошні, называючы сябе хрысьціянінам, адмовіўся, — той дадаў: “Тым ня менш патрэбна адмовіцца, бо Слова Боскае прамовіло: У чыстых усё чыстае.” (Ціт. 1:15)
Іншая гісторыя, паведамленая Сазаменам, таксама вельмі характэрная для сьвяціцеля: у сьвятога быў звычай зь сабранага ураджаю адну частку раздаваць бедным, а іншую аддаваць жывучым у нястачы ў пазыку. Сам ён асабіста нічога не даваў, а проста паказваў уваход у камору, дзе кожны мог узяць, колькі трэба, і потым вярнуць такім жа чынам, без праверкі і справаздачы.
Вядомы таксама аповяд Сакрата Схалястыка аб тым, як злодзеі вырашылі выкрасьці авечак сьвятога Сьпірыдона: глыбокай ноччу забраліся яны ў аўчарнік, але тут жа нябачнай сілай апынуліся зьвязанымі. Калі надышла раніца, сьвяты прыйшоў да статка і, убачыўшы зьвязаных разбойнікаў, памаліўшыся, разьвязаў іх і доўга угаворваў пакінуць беззаконны шлях і здабываць пражытак сумленнай працай. Потым, падарыўшы ім па авечцы і адпускаючы іх, ласкава сказаў: “Хай жа не дарма вы не спалі”.
Часта прыпадабняюць сьвятога Сьпірыдона прароку Ільле, бо гэтак жа па малітве яго падчас засух, часта якія пагражалі высьпе Кіпр, ішоў дождж: “Роўнаанёльскага Спірыдона бачым, вялікага цудатворцу. Некалі краіна ад бяздожджыцы і засухі моцна пацярпела: быў голад і хваробы, і шматлікая колькасьць людзей памерла, малітвамі ж сьвяціцеля сышоў зь нябёсаў на зямлю дождж: людзі ад напасьці вызваліўшыся, удзячна сьпявалі: Радуйся, вялікаму прароку падобны і дождж, адганяючы голад і хваробы, вельмі своечасова выклікаў ты”.
Усё жыцьцё сьвяціцеля дзівіць дзіўнай прастатой і сілай цудатворцы. падараванай яму ад Госпада. Па слове сьвяціцеля абуджаліся мёртвыя, утаймоўваліся стыхіі, руйнаваліся ідалы. Калі ў Александрыі патрыярхам быў скліканы Сабор дзеля зьнішчэньні ідалаў і капішчаў, па малітвах айцоў Сабора упалі усе ідалы, акрамя аднаго, самога ушанаванага. Патрыярху ў бачаньні было адчынена, што ідал гэты застаўся для таго, каб быць паваленым сьвяціцелем Сьпірыдонам Трыміфунцкім. Выкліканы Саборам сьвяціцель сеў на карабель, і ў той момант, калі карабель прыстаў да берага і сьвяціцель ступіў на зямлю, ідал у Александрыі са усімі ахвярнікамі зрынуўся ў прах, чым узьвясьціў патрыярху і усім япіскапам набліжэньне сьвяціцеля Сьпірыдона.
У праведнасьці і сьвятасьці пражыў сьвяты Сьпірыдон зямное жыцьцё і ў малітве аддаў душу сваю Госпаду (каля 348 году). У гісторыі Царквы сьвяціцель Сьпірыдон шануецца разам са сьвяціцелем Мікалаем, архіяпіскапам Мір Лікійскіх.
Мошчы яго спачываюць на высьпе Корфу ў царкве ягонага імя (апрача правай рукі, якая знаходзіцца ў Рыме)
Трапар Спірыдону, яп. Трыміфунцкаму, цудатворцы
Сабору Першага зьявіўся ты змагаром і цудатворцам, / Баганосны Спірыдон, ойча наш. / Таксама і мёртвую ў труне уваскрэсіў, / і зьмяю ў золата пераўтварыў, / і заўсёды сьпявалі табе сьвятыя малітвы Анёлы, што меў ты саслужыцелямі, сьвяціцель сьвяты. / Слава Даўшаму табе моц, / Слава вянчаўшаму цябе, / Слава Зьдзяйсьняючаму табой усім вылячэньне.
