Мудры сказаў, што калі “хто грашыць прад Стварыўшым яго... патрапіць ў рукі лекара” (Сыр. 38:15).
Чыньнікі хваробы могуць быць розныя. Яны могуць быць чыста цялесныя, відавочныя, як, напрыклад, п'янства - чыньнік цырозу печані або празьмернасьць у ежы як крыніца разбурэньня шматлікіх сыстэм арганізма і г.д. “Хваробы, якія адбываюцца ад неруплівасьці і бязладнасьці ў жыцьці, натуральна ад гэтага і адбываюцца”, - піша звг.Варсануфі Вялікі.
Але бываюць чыньнікі і нябачныя. Калі бы Сьв. Пісаньне не адкрыла, хто бы сказаў: завошта была уражана свавольствам Марыям, сястра Майсея; завошта той жа хваробай быў уражаны Гіязэй, вучань прарока Ялісея; чаму хварэлі былі і нават паміралі шматлікія з карынфянаў, да якіх пісаў апостал Павел? Пісаньне выкрывае нам чыньнік гэтых хвароб. Марыям паўстала на Майсея, і Бог уразіў яе свавольствам (Лік. 12:10). Гмязэй, аддаўшыся срэбралюбасьці, схлусіў свайму настаўніку прароку, і за гэта быў уражаны ад Бога тым жа праказай, ад якога па малітве прарока толькі што цудоўна вылечыўся сірыйскі вяльможа Неяман (4 Цар. 5:27). Сярод карынфян, па сьведчаньню апостала, шматлікія былі слабыя і хварэлі з-за таго, што нягодна прычашчаліся Св.Таямніц (1 Кар. 11:30).
Звычайна мы бываем мала уважлівыя да сабе і да сваіх грахоў, якімі абражаем Бога і наклікаем Яго справядлівы гнеў на сябе. Хваробамі цела Бог жадае або ачысьціць, або засьцерагчы нас ад хвароб душэўных. Таму, падвяргаючыся хваробе, карысна паразважаць, за якія грахі нам пасланая гэтая хвароба. (Зразумела, гэтую раду ужываем у выпадку хваробы, якая здарылася асабіста зь намі, а не зь нашым блізкім, таму што, у апошнім выпадку, мы лёгка можам упасьці ў цяжкі грэх асуджэньня.)
Вось цяжка адчувае і смуткуе маё сэрца: не ад ці таго, што яно было крыніцай грахоў і сілкавалася грахамі?
Вось пакутуе мая галава, і хвароба не дае мне супакою: не ці таму, што яна была ёмішчам худых думак і намераў і так мала займалася поўным глыбокай пашаны разважаньнем аб Богу і аб маіх абавязках да Яго?
Вось слабеюць і зачыняюцца мае вочы: не ад ці таго, што так часта зачыняліся яны там, дзе належала ім быць адчыненымі, і адчыняліся там, дзе павінны былі зачыняцца? Не ад ці таго, што яны спакушаліся і асьляпляліся мітусьлівым бляскам, глядзелі ганарліва, пагарджалі жабракоў і пакорлівых, мала пазіралі на веліч і прыгажосьць спраў Божых, каб бачыць у іх няствораную прыгажосьць Стваральніка і бязьмежную веліч Усявышняга Бога?
Вось баліць і дрэнна чуе вуха: не ад ці таго, што мае вушы так часта былі няўважлівыя да голасу Божага, са усіх бакоў мяне заклікаўшым на шлях выратаваньня, і, насупраць, былі адчыненыя словам лісьлівасьці і падману, былі занятыя чароўнасьцю мітусьлівага сьвету?
Вось слабеюць і трасуцца мае рукі: не ад ці таго, што нямоцныя яны былі ў творчасьці дабра і часта распасьціраліся да справаў няпраўды?
Вось вагаюцца і спатыкаюцца мае ногі, не могуць насіць мяне: не ад ці таго, што я так часта выдаляўся ад шляху запаведзяў Хрыстовых і хадзіў па раздарожжы граху?
Не ад ці таго пакутвае усё маё цела, што ў ім валадарыў грэх, які занявольваў яго сваім жаданьнямі?
Якія бы ні былі чыньнікі нашых хваробаў, яны заўсёды нагадваюць нам аб нашых грахах прад Богам, выклікаючы ў нас думку зьвярнуцца з шчырым пакаяньнем да Яго.
“Ад цябе залежыць быць нядбайным або жыць нячыста і упадаць у хваробы, пакуль не прывядзеш сябе ў належны парадак. Зрэшты, пакаяньнем можаш пазбавіцца ад карных хваробаў”, - піша звг. Варсануфі Вялікі
Прыйдзячы да сьмяротна захварэўшага цара Эзэкіі, прарок Ісая сказаў яму: “Так кажа Гасподзь: зрабі запавет дому твайму, бо ты памрэш, не ачуняеш.” (Іс. 38:1). Пачуўшы гэтакі строгі для сябе прысуд, цар зьвяртаецца да Госпада зь малітвай: “...і маліўся Госпаду... заплакаў Эзэкія моцна. І было слова Гасподняе Ісаю, і сказана: ідзі і скажы Эзэкію: так кажа Гасподзь, Бог Давідаў, бацькі твайго: Я пачуў малітву тваю, угледзеў сьлёзы твае, і вось, Я дадаю да дзён тваіх пятнаццаць гадоў” (Іс. 38:2-5). Так міласэрна Госпад чуе малітвы, напоўненым пакоры і сардэчнага пакаяньня ў грахах, “Блізкі Гасподзь да тых, у каго зламанае сэрца, і пакорлівых духам - уратуе.” (Пс. 33:19).
Вось яшчэ выпадкі, калі цьвёрдая рашучасьць пакінуць грэх прыводзіла да вылячэньня ад хваробаў.
У час сьвяціцеля Яна Залатавуста адна жанчына вельмі доўга пакутавала невылечнай хваробай, і лекары нічым не маглі дапамагчы ёй. Тады яна папытала мужа, каб ён павёз яе да сьвяціцеля, верачы, што ён вылечыць яе. Муж выканаў просьбу жонкі, прывёз яе ў манастыр і пакінуў у варот, а сам пайшоў да сьвяціцеля. На просьбу мужа аб вылячэньні сьвяты Ян Залатавуст адказаў: “Пайдзі скажы жонцы сваёй, каб яна пакінула свой злы нораў і раздала міласьціну жабракам, каб старанна малілася, захоўвала сябе ва устрыманьні і пасьце ў сьвяты і будні, і тады Бог падасьць ёй вылячэньне”. Муж перадаў жонцы гэтыя словы, і яна выгукнула: “Усё загаданае буду выконваць да апошняга подыху!” Муж вярнуўся да сьвятога і распавёў аб яе абяцаньні. “Ідзіце зь мірам, Бог ужо вылечыў тваёй жонку”, - сказаў яму Ян Залатавуст. І сапраўды, муж выйшаў і убачыў сваёй жонку цалкам здаровай.
У Ноўгарадзе, калі там быў архіяпіскап Ёна, пачалася моравая язва, народ павальна паміраў, і архіяпіскап абвясьціў усім, што Бог паслаў гэтую страшную хваробу за непакаянныя грахі. Народ выклікнуў, што жадае павініцца, было адслужанае набажэнства, усе далі Богу абяцаньне больш не грашыць, і моравая язва спынілася, больш ніхто не паміраў, а хто хварэў, вылечыўся.
