Monday, February 1, 2010

СЬВЯТЫ МАРК ЯЎГЕНІК, АРХІЯПІСКАП ЭФЭСКІ

Памяць 19 студзеня

Сьвяты Марк Яўгенік, архіяпіскап Эфэскі, быў знакамітым абаронцам Праваслаўя на Флярэнтыйскім Саборы. Нішто не магло схіліць яго да уніі. Таемна сышоўшы з Флярэнцыі, сьвяты Марк дбайна пераконваў жыхароў Канстантынопаля адпрэчыць ганебную дамову. Адышоў да Госпада ў 1457 годзе.

Трапар Марку, архіяпіскапу Эфэскаму

Праваслаўя настаўнік, уніі супраціўнік, / слуп веры, Царквы сьвяцільнік, / настаўнікаў Боганатхнёная пячатка, Марк прамудры, / пісаньні твае ўсіх адукавалі, ліра духоўная, / малі Хрыста Бога, каб выратаваліся душы нашы.


ЗВЫШГОДНЫ МАКАРЫЙ ВЯЛІКІ, ЭГІПЭЦКІ

Памяць 19 студзеня

Нарадзіўся ў Эгіпце каля 301 году. Зь любоўю і стараннасьцю паслужыў ён сваім бацькам у старасьці, выконваючы запаведзь аб шанаваньні бацькоў, і па сконе іх зрабіўся цалкам вольным ад жыцьцёвых клопатаў. Пад кіраўніцтвам дасьведчанага старцаманаха звышгодны Макарый стаў праходзіць бязмоўнае манаскае жыцьцё і працу. Спачатку ён пасяліўся ў пустынным месцы недалёка ад паселішча, дзе жыл, потым звышгодны перасяліўся на Нітрыйскую гару ў Фаранскай пустэльні.

Пражыўшы тры гады ў пустэльні, ён пайшоў да звышгоднага Антонія Вялікага (+ 356 г.), айцу эгіпэцкага манаства, аб якім чуў, яшчэ жывячы ў сьвеце, і палаючы жаданьнем яго бачыць. Звышгодны авва Антоній зь любоўю прыняў дабрашчаснага Макарыйя, які зрабіўся яго адданым вучнем і пасьлядоўнікам. Зь ім звышгодны Макарый жыл доўгі час, а затым, па радзе сьвятога аввы, сышоў у Скіцкую пустэльню (у паўночназаходняй часткі Егіпет) і тамака гэтак празьзяў сваімі подзьвігамі, што яго сталі зваць “юнакомстарцам”, бо, ледзь дасягнуўшы трыццаці гадовага веку, ён выявіў сябе дасьведчаным, сьпелым манахам. Тут звышгоднаму Макарыю прыходзілася змагацца зь нячысьцікамі дзень і ноч, і яны лямантавалі, што не могуць перамагчы яго, таму што ён мае вялікую зброю пакору.

Калі сьвятому было 40 гадоў, ён быў пасьвячоны ў сан сьвятара і пастаўлены ігуменам (аввой) манахаў, якія жылі ў Скіцкай пустэльні. У гэтыя гады звышгодны Макарый часта наведваў вялікага Антонія, атрымліваючы ад яго навучаньня ў духоўных гутарках. Разам зь двума іншымі вучнямі звышгоднага Антонія звышгодны Макарый спадабніўся прысутнічаць пры адыходзе яго да Госпада, і як нейкую найбагатую спадчыну, атрымаў кій звышгоднага Антонія, якім той падтрымліваў у дарозе сваё нямоглае цела, прыгнечанае старасьцю і подзьвігамі посту. Разам з гэтым кіем звышгодны Макарый прыняў асабліва і дух Антонія Вялікага, як некалі успрыняў дух прарок Елісей пасьля Ільлі прарока. Сілай яго духу звышгодны Макарый стварыў шматлікія дзівосныя цуды. Аднойчы звышгодны Макарый размаўляў з чэрапам галоўнага паганскага жраца, які распавядаў аб сваіх пакутах і аб больш цяжкіх і лютых, якія напаткалі тых, хто спазнаў імя Божае, але адпрэчыў Яго і запаведзі Яго не выконваў.

Па чыньніку мноства прыходзіўшага да яго народа, звышгодны Макарый меў мала часу, каб у выдаленьні аддавацца думкам аб Богу. Таму звышгодны выкапаў пад сваёй кельляй глыбокую пячору, даўжынёй каля паўстадыі, куды і хаваўся ад стала прыходзячых да яго і парушаючых яго роздумы і малітву. Звышгодны Макарый дасягнуў такой адвагі перад Богам, што па ягонай малітве Госпад уваскрашаў памерлых. Нягледзячы на такую вышыню дасягнутага перайманьня Госпаду, ён працягваў захоўваць незвычайную пакору.

У гады валадараньня імпэратара Валента арыяніна (364-378 г.г.) звышгодны Макарый Вялікі разам зь звышгодным Макарыям Александрыйскім падвергнуўся перасьледу з боку арыянскага япіскапа Лукі. Абодвух старцаў схапілі і, пасадзіўшы на карабель, адвезьлі на пустынную выспу, дзе жылі язычнікі. Тамака, па малітвах сьвятых, атрымала вылячэньне дачка жраца, пасьля чаго сам жрэц і усе жыхары выспы прынялі сьвяты хрост. Пазнаўшы аб які здарыўся, арыянскі япіскап засароміўся і дазволіў старцам вярнуцца ў свае пустэльні. Пакорнасьць, пакора і літасьць звышгоднага зьменьвалі душы чалавечыя. 60 гадоў правёў сьв. Макарый ў мёртвай для сьвету пустэльні. Больш усяго часу звышгодны праводзіў у гутарцы з Богам, часта знаходзячыся ў стане духоўнага захапленьня. Свой багаты і падзьвіжніцкі досьвед авва выклаў у глыбокіх багаслоўскіх творах. 50 гутарак і 7 падзьвіжніцкіх слоў засталіся каштоўнай спадчынай духоўнай мудрасьці звышгоднага Макарыя Вялікага. Вышэйшае дабро і мэта чалавека злучэньне душ з Богам, асноўная думка ў тварэньнях звышгоднага Макарыя.

Звышгодны дажыў да 97 гадоў, незадоўга да скону (+ кал. 390-391 г.) яму зьявіліся звышгодныя Антоній і Пахомій, якія паведамілі радасную вестку аб блізкім пераходзе яго ў добрыя нябесныя мясьціны. Звышгодны пачаткаў падрыхтоўвацца да сваёй сьмерці. Праз дзевяць дзён звышгоднаму Макарыю зьявіўся Хэрувім са мноствам Анёлаў. Калі сьвятая душа звышгоднага Макарыя была узятая Хэрувімам і узьнеслася ім на неба, некаторыя зь айцоў разумовымі вачамі бачылі, што паветраныя нячысьцікі ў аддаленьні стаялі і лямантавалі, што пазьбег іх сьв. Макарый.

Трапар Макарыю Вялікаму Эгіпэцкаму, тон 1

Пустэльні жыхар, і ў плоці Анёл, / і цудатворцам зьяўляўся ты, Боганосны ойча наш Макарый, / праз пост, падзьвіжніцтва і малітву Нябесныя падарункі прыняў, / вылечваў хворых целам і духам, што зь верай да цябе прыходзілі. Слава Даўшаму табе моц, / слава Вянчаўшаму цябе, / слава Дзеючаму праз цябе ўсе вылячэньні.


ЯКУЮ Ж ЦЕНЬ КІДАЮ Я

“Цень праходзячага Пятра”

(Дзеі. 5:15)

У часы апосталаў людзі сьпяшаліся са сваімі патрэбамі да іх і прыносілі хворых і расслабленых, каб хоць цень праходзячага Пятра ахінула іх, упэўненыя, што цень гэтая прынясе вылячэньне і жыцьцё. Кожны зь нас, праходзячы па жыцьцёвым шляху, кідае на яго сваю цень. Жыцьцё наша само па сабе адлюстроўваецца на навакольных, і мы павінны прыкладаць усе нашы стараньні, каб гэтае адлюстраваньне прыносіла зь сабой карысьць, палягчэньне і вылячэньне. Уплыў наш на блізкіх дзейнічае не толькі сьвядома, але мімаволі і неўзаметку. Нешта няўлоўнае распаўсюджваецца вакол нас ад усёй нашай істоты на навакольных, як тонкі водар колераў, неўзаметку насычаючы сабою паветра. Дзейнасьць наша можа спыніцца, але жыцьцё не спыняецца, і адным нашым існаваньнем мы дапамагаем або мяшаем існаваньню іншых. Чалавечыя недахопы і якасьці заразьлівыя і нават несьвядома для нас саміх уплываюць на навакольных. Гэты уплыў, калі ён дабратворны, нагадвае жыватворны павеў горнага паветра, якое шматлікім прыносіць здароўе і сілу.

Якую ж цень кідаю я штодня вакол сябе? Ці дзейнічае яна, як атрутны, сьмяротны зьмей, або жа, як дрэва жыцьця, прыносіць гаючы плод? Ці здольная цень мая схаваць ад нягод тых незьлічоных працуючых і абцяжараных, якія сустракаюцца паўсюль? Пасьля выпадковай сустрэчы са мною, пасьля абмену некалькімі словамі ці адчувае сябе сустрэчны колькі-небудзь падбадзёраным? Калі мы самі, пад уплывам Духа Божага, праліваем любоў, спачуваньне і мір, то кожнае наша слова, кожны погляд можа падняць дух у нашых блізкіх, перадаючы ім тое, што нам Госпад для іх дае. Такім чынам, нават цень некаторых людзей дзейнічае дабратворна. Ці такая мая цень?