Tuesday, June 29, 2010

ЯК СЬВЯТАЯ ПРАВАСЛАЎНАЯ ЦАРКВА ШАНАВАЛА І ШАНУЕ МАЦІ БОСКУЮ

сьвяціцель Іаан (Максімовіч)

Шанаваньне Боскай Маці ў дні яе зямнога жыцьця

Ад Апостальскіх часоў і да нашых дзён усе сапраўды любячыя Хрыста аддаюць пашану Той, Якая нарадзіла Яго, выхавала і ахоўвала ў дні дзяцінства. Калі Яе абраў Бог Айцец, сышоў на Яе Дух Сьвяты, Бог Сын усяліўся ў Яе, слухаўся Яе ў дні дзяцінства, клапаціўся аб Ёй, вісячы на крыжы, то не павінен лі Ёй пакланяцца ўсялякі чалавек, спавядаючы Сьвятую Тройцу?

Яшчэ ў дні Яе зямнога жыцьця сябры Хрыста, Апосталы, выяўлялі вялікі клопат і адданасьць у адносінах да Маці Госпада, асабліва эвангеліст Ян Багаслоў, які, выконваючы волю Яе Боскага Сына, узяў Яе да сябе і клапаціўся аб Ёй, як аб Маці, з таго часу, як Гасподзь з крыжа прамовіў да яго: “Гэта маці Твая”.

Эвангеліст Лука напісаў некалькі Яе ікон, адны разам зь Адвечным Немаўлём, іншыя без Яго Калі ён прынёс і паказаў іх Усясьвятой Дзеве, Яна ўхваліла іх і прамовіла: “Мілата Сына Майго будзе зь імі”, і паўтарыла песьню, сьпетую некалі ў доме Елізаветы: “Узьвялічвае душа Мая Госпада, і ўзрадаваўся дух Мой аб Богу, Выратавальніку Маім…”

Разам з тым, Дзева Марыя ўхілялася ў час свайго зямнога жыцьця ад славы, належнае Ёй, як Маці Госпада. Яна аддавала перавагу жыцьцю ў цішыні і рыхтавацца да пераходу ў вечнае жыцьцё. Да апошняга дня Свайго зямнога жыцьця Яна клапацілася аб тым, каб апынуцца годнай Царства Сына Свайго, і прад сьмерцю малілася, каб Ён пазбавіў Яе душу ад злых духаў, сустракаючых чалавечыя душы на шляху да неба і імкнуцца іх паланіць, каб адвесьці да сябе ў пекла. Гасподзь выканаў малітву Сваёй Маці і ў час Яе спачыну Сам прыйшоў зь нябёсаў са шматлікімі Анёламі прыняць Яе душу.

Улічваючы, што Боская Маці малілася яшчэ аб тым, каб Яна здолела разьвітацца зь апосталамі, то Гасподзь сабраў да Яе спачыну і ўсіх апосталаў, апрача Тамаша, нябачнай сілай прынесеных ў той дзень у Ерусалім са ўсіх канцоў сусьвету, дзе яны прапаведавалі, і яны прысутнічалі пры Яе добрым пераходзе ў вечнае жыцьцё.

Са сьвятымі сьпевамі аддалі апосталы пахаваньню Яе Ўсячыстае цела, а на трэці дзень адчынілі труну, каб яшчэ раз пакланіцца астанкам Боскай Маці, разам з прыбыўшым тады ў Ерусалім апосталам Тамашам. Але яны не адшукалі ў труне цела і ў зьдзіўленьні павярнуліся да сябе, а ў час трапэзы ім зьявілася на паветры Сама Багародзіца, зьзяючая нябесным сьвятлом і распавяла, што Сын Яе праславіў і цела Яе, і Яна, уваскросшая, стаіць каля Ягонага Пасаду. Пры гэтым абяцала Яна і зь імі заўсёды знаходзіцца.

Апосталы зь вялікай радасьцю віталі Багародзіцу і пачалі Яе шанаваць, не толькі як Маці іх улюблёнага Настаўніка і Госпада, але і як сваю нябесную памагатую, ахоўніцу хрысьціян і абаронцу ўсяго роду чалавечага прад Праведным Судзьдзёй. І паўсюды, дзе гучала пропаведзь Эвангельля Хрыстовага, праслаўляцца пачала і Ягоная Ўсячыстая Маці.

Першыя ворагі шанаваньня Боскай Маці

Чым больш распаўсюджвалася вера Хрыстова, тым больш на зямлі славілася Імя Выратавальніка Сусьвету, а разам зь Ім і Тая, Якая ўдастоілася быць Маці Богачалавека, тым больш павялічвалася да Яе і нянавісьць ворагаў Хрыста. Марыя была Маці Ісуса. Яна выявіла нябачны прыклад чысьціні і праведнасьці, да таго ж Яна, і перасяліўшыся з гэтага жыцьця, была магутнай, хоць і нябачнай дзеля цялесных вачэй, падтрымкай хрысьціян. Таму ўсе, хто ненавідзеў Ісуса Хрыста і не верыў у Яго, хто не разумеў Ягонага вучэньня, правільней казаць, не жадаў разумець так, як разумела Царква, хто жадаў пропаведзь Хрыстову замяніць сваімі чалавечымі патугамі – усе яны нянавісьць да Хрыста, да Эвангельля і Царквы пераносілі на Ўсячыстую Дзеву Марыю. Жадалі прынізіць Маці, каб тым разбурыць веру ў Яе сына, стварыць ілжывае ўяўленьне аб Ёй сярод людзей, каб мець магчымасьць і ўсё хрысьціянскае вучэньне перабудаваць на іншых падмурках.

Ва ўлоньні Марыі зьядналіся Бог і чалавек, Яна была Той, Якая паслужыла як бы лесьвіцай дзеля Сына Божага, сышоўшага зь неба. Нанесьці ўдар шанаваньню Яе – значыцца ўдарыць хрысьціянства пад корань, разбурыць сам падмурак.

І самы пачатак Яе нябеснае славы вызначыўся на зямлі выбухам злосьці і нянавісьці да Яе няверных. Калі пасьля Яе Сьвятога спачыну, апосталы несьлі Яе цела дзеля пахаваньня да абранага Ёй месца ў Гэфсіманіі, Ян Багаслоў наперадзе нёс райскую галіну, якую за тры дні прад тым Архангел Гаўрыіл прынёс Сьвятой Дзеве, прыйшоўшы зь нябёсаў абвясьціць Ёй аб надыходзячым пераходзе Яе ў нябесныя сялібы.

“Калі выйшаў Ізраіль зь Эгіпту, дом Якубавы зь народу чужароднага” – пачаў Пятро псальму 114, “Алілуя” – падхапіў ўвесь збор апосталаў і іх вучняў, як, напрыклад, Дыяніс Арэапагіт, таксама цудам дастаўленых тады ў Ерусалім. І калі сьпявалася гэтая сьвятая песьня, названая ў жыдоў “вялікае алілуя”, гэта значыцца вялікае “хваліце Бога”, адзін жыдоўскі рабін, Афоній, падляцеў да насілак і жадаў, перавярнуць іх, кінуць на зямлю цела Боскай Маці.

Дзёрзкасьць Афонія была адразу пакарана:

Архангел Міхал нябачным мячом адсек яму рукі, якія засталіся вісець на насілках. Уражаны Афоній, адчуваючы пакутлівы боль, у асэнсаваньні свайго граху зьвярнуўся зь малітвай да ненавіснага яму да гэтага часу Ісусу і быў адразу вылечаны. Ён адразу прыняў хрысьціянства і спавядаў яго прад сваімі былымі адзінаверцамі, за што і прыняў ад іх пакутлівую сьмерць. Так спроба абразіць гонар Боскай Маці праслужыла да Яе вялікага праслаўленьня.

Ворагі Хрыстовы больш тады не адважыліся грубай сілай выявіць сваю непавагу да цела Ўсячыстай, але злаба іх не спынілася. Бачачы, што хрысьціяне паўсюды распаўсюджваецца, яны пачалі распаўсюджваць аб хрысьціянах усялякі брудны паклёп. Не пашкадавалі яны і імя Маці Хрыстовай і выдумалі, быццам Ісус зь Назарэту паходзіў зь ніжэйшага і амаральнага асяродзьдзя, а Ягоная Маці сябравала зь адным рымскім салдатам.

Але паклёп быў тут вельмі відавочны, каб гэтая выдумка здолела прыцягнуць да сябе сур’ёзную ўвагу. Усю сям’ю Заручонага Іосіфа і Саму Марыю добра ведалі сучасьнікі іх жыцьця ў Назарэце і ягоным навакольлі. “Адкуль у Яго такая прамудрасьць і сілы? Не Гэты лі цясьляр, сын цесьляра, Іосіфа, сын Марыі, брат Якаву і Іосіі, і Юдзе, і Сымону? І ці не сёстры лі Ягоныя тут сярод нас?” – казалі ягоныя суайчыньнікі ў Назарэце, калі Хрыстос выявіў прад імі ў сынагозе Сваю незямную мудрасьць (Мц. 13:54–55; Мк. 6:3; Лк. 4:22). У маленькіх гарадках добра вядомыя сямейныя падрабязнасьці кожнага, за чысьцінёй шлюбнага жыцьця тады вельмі строга назіралі.

Няўжо б да Ісуса з павагай ставіліся, дазваляючы прапаведаваць у сынагозе, калі б Ён быў народжаны ад незаконнага сужыцьця? Да Марыі быў бы ўжыты закон Майсея, загадваўшы пабіць каменьнем падобных асоб; фарысеі неаднойчы скарысталіся б выпадкам, каб папракнуць Хрыста за паводзіны Ягонай Маці. А між тым адбылася зваротнае, Марыя карысталася вялікай павагай, у Кане была пачэснай госьцяй на вясельлі, і нават, калі судзілі Яе Сына, ніхто не дазволіў сябе насьміхацца альбо дакараць Ягонай Маці.

Спробы жыдоў і ерэтыкаў аганьбаваць Сапраўды Дзеву Марыю

Жыдоўскія нагаворшчыкі хутка пераканаліся, што аганьбаваць Маці Ісуса амаль немагчыма, і на падставе тых зьвестак, якімі яны самі разьмяшчаюць, значна лягчэй давесьці Яе пахвальнае жыцьцё. Таму яны пакідаюць гэты свой паклёп, ужо падхопленую было язычнікамі (Арыген. Супраць Цельса, I), і імкнуцца давесьці прынамсі, што Марыя не была дзевай, калі нараджала Хрыста. Яны кажуць нават, што і прадказаньні аб нараджэньні Месіі Дзеваю ніколі не існавала, што таму цалкам дарма хрысьціяне думаюць узвысіць Ісуса тэм; што быццам на Ім спраўдзілася прароцтва.

Знайшліся габрэйскія перакладчыкі (Акіла, Сімах, Феодотыён), якія склалі новыя пераклады Старога запавету на грэцкую мову і ў іх яны вядомае прароцтва Ісаі перавялі: “Вось, маладая жанчына зачне” (Іс. 7:14); яны сьцьвярджалі, што жыдоўскае слова “аалма” азначае маладой жанчыну, а не дзеву, як адзначана ў сьвятым перакладзе 70 тлумачэньня, дзе гэтае месца перакладзена “Гэта Дзева ва улоньня прыме”.

Новым перакладам жадалі давесьці, што хрысьціяне на падставе няправільнага перакладу слова “аалма” думаюць прыпісаць Марыі абсалютна немагчымае – нараджэньне без мужа, у той час як у сапраўднасьці Хрыстова нараджэньне нічым не адрозьніваецца ад звычайнага чалавечага нараджэньня.

Аднак злы задум новых перакладчыкаў хутка і яўна выявіўся, бо з параўнаньня розных месцаў Бібліі добра бачна, што слова “аалма” азначае менавіта “дзева”. Ды і ня толькі жыды, але і язычнікі на падставе сваіх паданьняў і розных прадказаньняў чакалі, што Збаўца сусьвету народзіцца ад Дзевы. Эвангельле ясна гаворыць, што Гасподзь Ісус нарадзіўся ад Дзевы.

“Як гэта будзе, калі я ня знаю мужа,” – пытала склаўшая зарок дзявоцтва Марыя ў Архангела Гаўрыіла, дабравесьціўшага Ёй аб нараджэньні Хрыста.

І адказаў Анёл: “Дух Сьвяты найдзе на Цябе, і сіла Найвышэйшага ахіне Цябе; вось чаму і тое, што народзіцца сьвятое, Сынам Божым назавецца”. (Лк. 1:34–35).

Пазьней Анёл зьявіўся да праведнага Іосіфа, які пажадаў адпусьціць зь дому Марыю, ведаючы што Яна зачала, не ўступаючы зь ім у шлюбнае жыцьцё. Іосіфу Архангел Гаўрыіл прамовіў: “Не бойся прыняць Марыю, жонку тваю, бо зарадзіўшаеся ў ёй ёсьць ад Духа Сьвятога”, і нагадаў яму прароцтва Ісаі аб зачацьці Дзевай (Мц. 1:18–25).

Праросшае жазло Арона, камень без рук адняты ад гары, бачаны Навухаданосарам у сьне, вытлумачаны прарокам Даніілам, зачыненая брама, бачаная прарокам Езэкіілям, і шам чаго іншага ў Старым Запавеце прадказвала нараджэньне Дзевай. Падобна таму, як Адам быў створаны Словам Божым зь неабробленае і дзявоцкае зямлі, так і Сябе Слова Боскае стварыла плоць ад дзявочага ўлоньня, калі Сын Божы зрабіўся новым Адамам, каб выправіць грэхападзеньне першага Адама (Сьв. Ірыней Ліонскі, Кн. ІІІ).

Адмаўляць нараджэньне Хрыста без насеньня могуць і маглі толькі адмаўляючыя Эвангельле, а Царква Хрыстова ад пачатку спавядае Хрыста “увасобіўшагася ад Духа Сьвятога і Марыі Дзевы”. Але нараджэньне Бога ад Сапраўды Дзевы зьявілася каменьнем сутыкненьня для тых людзей, якія жадаючы называцца хрысьціянамі, але не жадалі зьмірыцца розумам і клапаціцца аб чыстаце жыцьця. Чыстае жыцьцё Марыі зьявілася дакорам дзеля тых, якія нячыстыя ў сваіх думках. Каб здавацца хрысьціянамі, яны не сьмелі адмаўляць, што Хрыстос нарадзіўся ад Дзевы, але пачалі сьцьвярджаць, што Марыя заставалася Дзевай толькі “пакуль не нарадзіла сына Свайго Ісуса”.

“Пасьля нараджэньня Ісуса,” – казаў у IV стагодзьдзі ілжэнастаўнік Гэлвідзій, а таксама шматлікія да і пасьля яго, “Марыя пачала шлюбнае жыцьцё зь Іосіфам і мела ад яго дзяцей, названых у Эвангельлі братамі і сёстрамі Хрыста”. Але слова “пакуль” не азначае, што Марыя заставалася Дзевай толькі да пэўнага часу. Слова “пакуль” і яму падобныя часта азначаюць вечнасьць. У Сьвятым Пісаньні гаворыцца аб хрысьці: “У дні ягоныя праведнік будзе цьвісьці, і будзе вялікі спакой, пакуль ня спыніцца месяц” (Пс. 71:7), але гэта не адзначае, што калі згіне месяц пры канцы сусьвету, згіне праўда Божая; менавіта тады яна і пераможа. Альбо што азначае напісанае “належыць Яму ўладарыць, пакуль не пакладуцца ўсе ворагі пад ногі Ягоныя”? Няўжо Гасподзь мусіць уладарыць толькі да часу, пакуль ворагі Ягоныя не будуць пад нагамі Ягонымі! І Давыд у 122 псальме гаворыць: “Вось, як вочы рабоў глядзяць на руку іхніх паноў, як вочы рабыні на руку іхняе гаспадыні, так нашыя вочы да Госпада, Бога нашага, пакуль Ён зьлітуецца з нас.” Такім чынам, прарок будзе мець вочы да Госпада да таго часу, пакуль не выпрасіць міласьці, а атрымаўшы міласьць, апусьціць іх на зямлю? (Дабрашчасны Іранім. Аб Сапраўднай Дзявоцкасьці Марыі; 1 Кар. 15:22; Пс. 122:2). Выратавальнік у Эвангельлі кажа апосталам: “Я зь вамі ў–ва ўсе дні да сканчэньня веку.” Такім чынам, па сканчэньню века Гасподзь адыдзе ад вучняў Сваіх, і тады, калі яны на дванаццаці пасадах будуць судзіць дванаццаць кален ізраільскіх, яны не будуць мець абяцаных зносін з Госпадам? (Дабр. Іранім. Тамсама; Мц. 28:20)

Няправільна таксама думаць, быццам браты і сёстры Хрыстовы былі дзецьмі Ягонай Усясьвятой Маці. Назва “брат” і “сястра” маюць самае рознае значэньне. Вызначае пэўнае сваяцтва паміж людзьмі альбо іх духоўную блізкасьць, гэтыя словы ўжываліся то ў больш шырокім, то ў больш вузкім сэнсе. Ва ўсялякім выпадку братамі і сёстрамі называюцца людзі, што маюць агульных бацьку і маці. Альбо толькі агульнага бацьку альбо маці, нават паходзячыя ад розных айца і маці, калі іх бацькі пазьней аўдавеўшы ўступілі ў брак (зьведзеныя браты), альбо ж, калі іх бацькі зьвязаныя блізкім сваяцтвам (дваюрадныя браты).

Нідзе зь Эвангельля нябачна, каб названыя там браты Ісуса былі альбо лічыліся дзецьмі Ягонай Маці. Наадварот, было вядома, што Якаў і іншыя былі сынамі Іосіфа Заручонага Марыі, які быў удовы і ад першай жонкі меў дзяцей. (Сьвю Эліфан Кіпрскі. Панарыён аб ерасі. 78). Таксама і сястра Ягонай Маці, Марыя Клеоптава, якая зь Ёй стаяла каля крыжа Госпада (Ян. 19:25), таксама мела дзяцей, якія з поўным правам, у зьвязку такога блізкага сваяцтва, маглі называцца братамі Госпада. Тое, што так званыя, браты і сёстры Госпада не былі дзяцьмі Ягонай Маці, ясна бачна з таго, што Гасподзь даручыў прад сьмерцю Сваю Маці ўлюблёнаму Свайму вучню Яну. Дзеля чаго б Ён гэта рабіў, калі б Яна мела яшчэ дзяцей апрача Яго? Яны б самі клапаціліся аб Ёй. Сыны ж Іосіфа, ўяўнага бацькі Ісуса, не лічылі сябе абавязанымі клапаціцца аб сваёй, як яны лічылі, мачахі, альбо, ва ўсялякім выпадку не мелі да яе такой любові, зь якой ставяцца родныя дзеці да бацькоў, і якую меў да Яе ўсыноўлены Ян.

Такім чынам, уважнае вывучэньне Сьвятога пісаньня з поўнае яснасьцю выяўляе безгнунтоўнасьць пярэчаньняў супраць Сапраўднага Дзявоцтва Марыі і сарамаціць тых, хто вучыць інакш.

(працяг будзе)


Sunday, June 20, 2010

ВЕРА СОТНІКА

Мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Паміж Пасхай і Тройцай мы успамінаем дзеяньні сілы Боскай, паказаныя ў цудах, у мілаце, якая пралівалася на вучняў Хрыстовых. Пасьля Тройцы успамінаем усіх тых, якія гэтую мілату прынялі і прынесьлі багаты плён: Усіх Сьвятых, Усіх Сьвятых зямлі Руськай, Усіх Сьвятых зямлі гэтай.

А сёньня Эвангельле нас заклікае да наступнага кроку, які зьяўляецца рашучым крокам у нашым жыцьці да падзякі. Калі сапраўды мы верым, што Бог зрабіўся чалавекам дзеля нашага выратаваньня, што Ён нас палюбіў усім жыцьцём і усёй сьмерцю Сваёй, усім жахам Гэфсіманскае ночы і усёй богапакінатасьцю на крыжы і сашэсьцем у пекла, калі мы верым, што сілай Уваскрэсеньня і мы жывыя, і што нам дадзеная мілата Духа Сьвятога які жыве ў нас, дзеючага ў нас, што ператварае нас, далучаючага нас да самой Боскай прыроды, то усё наша жыцьцё павінна б быць зьдзіўленьнем і падзякай. І вось з гэтага дня Царква нас кліча дзякаваць.

Але удзячным быць гэта не значыць толькі словамі выказаць Богу сваю падзяку за Яго незьлічоныя, бязьмерныя дабрадзейства: дзякаваць Богу трэба усім сваім жыцьцём, усім і думкай, і сэрцам, і усімі дзеяньнямі нашага жыцьця. Гэта плод дарункаў Божых, гэта тое, што мы можам даць Богу, як бы сьведчачы Яму, што не марныя былі гэтыя дарункі. І вось задумаемся, кожны зь нас, над тым, якім чынам мы можам нашу падзяку выказаць Жывому Богу, Які так нас палюбіў, палюбіў да сьмерці. У кожнага зь нас свае шляхі, але кожны павінен усё жыцьцё, без астатку, ператварыць у падзяку Богу. А дзякаваць гэта значыць усё рабіць, усё жыцьцё будаваць, кожную думку, кожнае пачуцьцё і слова, так, каб Бог цешыўся зь нас, каб Ён мог сказаць: не дарма Я жыл, не дарма паміраў, не дарма сьведчыў, не дарма даў ім Духа Сьвятога яны прыносяць плод...

Пойдзем жа зараз, цяпер, усёй сілай нашай душы ў гэты шлях падзякі і будзем жыць так, каб быць Богу радасьцю, блізкаму нашаму выратаваньнем. А Бог, Які верны, не пакіне нас Сваёй літасьцю. Амін.


ЗДАБЫТКІ І ПАМЫЛКІ “ПРАЕКТУ ПАТРЫЯРХАТ”

Сьвяцейшы Мяфодзій, мітрапаліт Кіеўскі і ўсёй Украіны, першагерарх УАПЦ

Усьвядомліваючы згубнасьць шляху ізаляванасьці, УАПЦ заўсёды рухалася ў іншым кірунку, намагаючыся ўзгадніць памесны кананічны статус Украінскае Царквы шляхам дыялёгу зь Сусьветным Патрыярхатам і іншымі Праваслаўнымі Цэрквамі. У нашае Царквы ніколі не было спакусы зрабіцца ініцыятарам альбо ўдзельнікам “другой паралельнай сям’і памесных праваслаўных Цэркваў”. Аднак падсумоўваючы падзеі часу абвяшчэньня Патрыярхату, варта засяродзіцца і на некаторых памылках, якія зрабіў аўтакефальны рух. Такіх памылак было некалькі, аднак згадваючы сёньня аб іх мы мусім памятаваць, што аднаўленьне УАПЦ адбывалася ў надзвычайных гістарычных абставінах і ўнікнуць іх, на вялікі жаль, было практычна немагчыма.

Абвяшчэньне Кіеўскага Патрыярхату на Памесным Саборы 5 – 6 чэрвеня 1990 года адбывалася на хвалі нацыянальнага адраджэньня і было ўспрынятае вернікамі, асабліва ў Заходняе Ўкраіне, зь вялікім узьнясеньнем. Вобраз першага ўкраінскага Патрыярха добрай памяці Мсьціслава – сівога і нямоглага, але напоўненага дзейнай любові і мудрасьці, – зрабіўся адным з галоўных сымбаляў украінскага адраджэньня. Прамы і бескампрамісна сумленны, глыбока ўкаранёны ва ўкраінскае гісторыі і культурнае традыцыі, Сьвяцейшы Патрыярх Мсьціслаў зрабіўся сымбалічным духоўным айцом дзеля мільёнаў праваслаўных. І менавіта дзякуючы першаму ўкраінскаму Патрыярху – ягонай унікальнае асабістасьці і харызмы – Кіеўскі Патрыярхат адбыўся, значыцца быў успрыняты царкоўным народам як жывое і арганічнае завяршэньне структуры Ўкраінскае Царквы.

На працягу шматлікіх гадоў свайго служэньня ў ЗША, ён намагаўся атрымаць разуменьня Сусьветнага Патрыярхату. І ў пачатку вагаўся, ці прыняць наданы яму Саборам УАПЦ патрыяршы сан. Сьвяцейшы Мсьціслаў ведаў – абвяшчэньне Патрыярхату адначасна зь абвяшчэньнем аднаўленьня аўтакефаліі пакіне няшмат шансаў на вызнаньне з боку Канстантынопалю і іншых Праваслаўных Цэркваў. Пазьней да падобных думак прыйшоў і чынны ўдзельнік Сабору 1990 г. мітрапаліт Ян Бандарчук, які неўзабаве згадаў, што хуткае абвяшчэньне Патрыярхату значна звужвала магчымасьць разумнага кампрамісу аўтакефальнага руху на Ўкраіне з Канстантынопалем. “Калі б вы не пасьпяшаліся абвясьціць Патрыярхат, – згадваў ўладыка Ян словы сваіх грэцкіх суразмоўнікаў, – у нас бы было на шмат больш магчымасьцяў вас вызнаць”. Як лёгка зразумець, ішлося аб тым варыянце, які быў запрапанаваны ЎАПЦ і ЎПЦ КП у 2008 годзе: часовае, а магчыма і ўмоўнае, уваходжаньне ў склад Сусьветнага Патрыярхату зь мэтай атрыманьня кананічна законнай аўтакефаліі ў блізкай будучыне.

Аналізуючы падзеі і дакумэнты таго часу, мы мусім сумленна вызнаць, што спосаб, якім быў абвешчаны новы Патрыярхат, на вялікі жаль, не адпавядаў ні маштабу падзеі, ні яе значаньню ў новай украінскай царкоўнай гісторыі. Дакумэнты, прынятыя Саборам, сёньня выглядаюць крыху наіўна. Адчуваецца, што іх пісалі ў стане эмацыйнага ўздыму, часам без належнай апрацоўкі, верагодна сьвецкія людзі зь ліку ініцыятараў адраджэньня ЎАПЦ. Заўважым і асноўны кананічны парадокс Сабору 1990 г. Два найбольш важных рашэньня Сабору – гэта вызнаньне кананічна нядзеючым акта 1686 г. (згодна якога, Украінская Царква патрапіла ў склад Маскоўскага Патрыярхату) і абвяшчэньне Патрыярхату. Аднак парадокс саборнага “Рашэньня” у тым, што ён спачатку абвяшчае “Украінскі Патрыярхат”, а толькі потым замацоўвае неадпаведнасьць канонам акту 1686 г. І гэта невыпадкова. Бо, калі дакладна прытрымлівацца кананічнае лёгікі, то пасьля вызнаньня нядзеючым акт 1686 г. Украінская Царква мусіла б дэ–юрэ павярнуцца да свайго ранейшага кананічнага статусу, значыцца статусу Кіеўскае Мітраполіі ў складзе Сусьветнага Патрыярхату, а не абвяшчаць уласны “Украінскі Патрыярхат”.

Не зважаючы на ўсе гэтыя праблемы, Патрыярху Мсьціславу ўдалося ўтрымаць высокую ідэю Патрыярхату, абапіраючыся, па сутнасьці, толькі на ўласныя сілы. У 1990 г. Украіна атрымала свайго Патрыярха. Але не Патрыярхат. Асабістасьць, а не паўнавартасны царкоўны інстытут. Прарока, сымбаль будучых дасягненьняў, а не цара, які б уладна наладзіў царкоўнае жыцьцё. Такога ж духу і ўзроўню былі і наступныя патрыярхі, якія ўпрыгожылі сабой нашу новую гісторыю – Сьвяцейшы Патрыярх Уладзімір і Сьвяцейшы Патрыярх Дзьмітрый, якія зьдзяйсьнялі сваё служэньне па эвангельскаму запавету: хто між вамі найбольшы, няхай будзе вам слугой (Мц. 23:11). Пакора і ўменьне любіць і дараваць, зрабіла гэтых герархаў сапраўднымі айцамі дзеля падуладнага ім кліру і статку.

Чаму ж Патрыярхат 1990 года не паўстаў як паўнавартасны царкоўны інстытут? Па першае, ягонае абвяшчэньне не суправаджалася выданьнем канцэптуальных багаслоўскіх дакумэнтаў, у якіх, зь аднаго боку, зьмяшчалася дакладнае кананічнае абгрунтаваньне патрыяршае годнасьці Кіеўскае катэдры, а зь іншага – сьціслае крытычнае асэнсаваньне канцэпцый Кіеўскага Патрыярхату, якія існавалі ва ўкраінскае багаслоўскае і грамадзкае думцы ў працягу 17 – 20 стагодзяў.

Прэтэнзіі нашай Царквы на патрыяршы статус былі абгрунтаванымі. Але, на вялікі жаль, саборныя дакумэнты 1990 г. зьмяшчаюць не лягічную сыстэму кананічнае аргумэнтацыі, а толькі пабочныя згадкі аб некаторых з падобных аргумэнтаў, напрыклад, сьцьверджаньне аб апостальскім паходжаньні Кіеўскае Царквы і яе ўнікальную ролю ў працэсах хрысьціянізацыі Ўсходняе Эўропы. Згаданая кананічная праблематыка ў той час ужо была распрацавана ў працах мітрапаліта Іларыёна (Агіенка), царкоўнага гісторыка Івана Ўласоўскага і іншых украінскіх багасловаў УАПЦ. Такім чынам, ішлося не аб правядзеньні цалкам самастойнага дасьледаваньня, а аб апрацоўцы багаслоўскай спадчыны ЎАПЦ. Аднак і гэтай, здавалася б, цалкам пасільнай працы зроблена не было, і тэксты саборных дакумэнтаў чытаем сёньня з пэўным сумам – зь думкай аб яшчэ адной не да канца рэалізаванай гістарычнай магчымасьці.

Важным было і выразна засьведчыць, што Кіеўскі Патрыярхам не ёсьць унійным праектам, а наадварот выразна захоўвае сьвятое Паданьне Праваслаўнае Царквы і абапіраецца на традыцыйную праваслаўную эклезіялёгію. Ідэя Кіеўскага Патрыярхату гістарычна асэнсоўвалася не толькі ў праваслаўным, але і ва ўніяцкім багаслоўскім кантэксьце. Таму, абвяшчаючы Патрыярхат УАПЦ, было надзвычайна важна даць выразную ацэнку розным канцэпцыям Патрыярхату – пачынаючы ад ідэі Пятра Магілы і канчаючы ідэяй “Патрыярхату супрычасьця” (значыцца адначаснага прычасьця з Рымам і Канстантынопалем), якая актыўна распрацоўвалася ў патрыятычным асяродзьдзі УГКЦ.

Па–другое, абвяшчэньне Патрыярхату было стрымана альбо крытычна ўспрынятае шматлікімі вернікамі, якія былі выхаваны ў кансэрватыўнай традыцыі РПЦ. Адной з падстаў падобнага стаўленьня было нацыянальнае пытаньне. Фармальна кажучы аб сябе як аб шматнацыянальнае Царкве, РПЦ гістарычна была і застаецца Царквой зь выразна нацыянальнай расейскай ідэнтычнасьцю, дзеля кліру і верных якой нярэдка характэрна адмоўнае стаўленьне да іншых культурных традыцый. А таму паўстаньне ЎАПЦ, а тым больш абвяшчэньне патрыяршае годнасьці старажытнай кіеўскае катэдры, было ўспрынятая значнай часткай кліру і верных РПЦ зь адкрыта шавіністычным пратэстам. Паддавалі сумневу нават не тое, якім чынам паўстала Царква і яе герархія, а сам факт мэтазгоднасьці існаваньня Ўкраінскае Царквы. “Украінцы і расейцы – гэта адзін народ, – сьцьвярджалі апалягеты РПЦ, – а таму існаваньне нейкай асобнай Украінскае Царквы цалкам лішняе”.

Існавала і іншая праблема, што перашкаджала сьвятарству і вернікам РПЦ далучыцца да працэсаў стварэньня новай памеснае Царквы: недастатковая яснасьць у пытаньні пераемнасьці новай УАПЦ адносна УАПЦ фармацый 1921 і 1942 г.г. Фізычнае зьнішчэньне герархіі УАПЦ дваццатых гадоў бязбожным камуністычным рэжымам сапраўды зьняла актуальнасьць пытаньня аб кананічным статусе гэтай герархіі. Таму ЎАПЦ другой фармацыі заняла выразную пазыцыю адносна “кіеўскіх канонаў” 1921 г., “вызначыла прыярытэтным шлях традыцыйнага кананічнага фармаваньня япіскапату, адмовілася ад мадэрных навацый царквы 20-х г.г.”.

Аднак у эміграцыі былі і іншыя групы, у прыватнасьці тыя, якія лічылі, што ЎАПЦ мусіць арыентавацца на кананічную практыку Царквы мітрапаліта Васіля Ліпкіўскага. Такім чынам, у канцы 80-х прад дзеячамі аўтакефальнага руху паўстала пытаньне на чые традыцыі мае абаперціся адроджаная імі Царква – на “кіеўскія каноны” 1921 г. альбо ЎАПЦ Палікарпа Сікорскага, архірэі якой атрымалі традыцыйныя хіратоніі і арыентаваліся на кананічную традыцыю сусьветнага праваслаўя?

Кананічная практыка ЎАПЦ трэцяй фармацыі выразна сьведчыла аб чым, што яна захоўвае вернасьць царкоўнаму Паданьню Праваслаўнае Царквы. Але аналіз дакумэнтаў Сабору 1990 году паказвае, што іх аўтары намагаліся прадставіць новую ЎАПЦ прамой і непасрэднай спадчыньніцай зьнішчанай бальшавікамі ЎАПЦ мітрапаліта Васіля Ліпкіўскага. Так, у адным з разьдзелаў “Рашэньняў” Сабору адзначана: “пастанову Другога Агульнаўкраінскага Сабору УАПЦ, што адбыўся ў 1927 годзе, аб самаліквідацыі ЎАПЦ лічыць нядзейнай”. Так сама пазыцыя адносна пытаньня пераемнасьці ЎАПЦ была адлюстравана і ў тэлеграме Сабору на імя тагачаснага прэзыдэнта СССР М.С. Гарбачова: “Мы, удзельнікі Агульнаўкраінскага Праваслаўнага Сабору Украінскае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы апавяшчаем Вас, што 5 – 6 чэрвеня 1990 году ў сталіцы Ўкраіны г. Кіеве адбыўся арганізацыйны Сабор, якія абвясьціў аднаўленьне Ўкраінскае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы, якая незаконна была ліквідавана ў 1930 годзе ў час чарговай хвалі сталінскага тэрору (т.зв.СВУ)”.

Пазыцыя Сабору была зразумелай. Арыентуючыся выключна на кананічную практыку ЎАПЦ польскай фармацыі, сябры Сабору пажадалі захаваць маральную сувязь свайго царкоўнага руху зь пакутнікамі УАПЦ 20 – 30 гадоў, якія былі растрэляны, закатаваны альбо памерлі ў савецкіх турмах і лягэрох. Гэта падвойная атаясамленьне: кананічная – зь ЎАПЦ фармацыі 1942 г. і маральная – з пакутнікамі зьнішчанай у часы сталінскага тэрору ЎАПЦ фармацыі 1921 г. Аднак тагачасная дакумэнтацыя ЎАПЦ не здолела выразна аддзяліць гэтыя два атаясамленьня. І царкоўнай Украінай пачалі пашырацца чуткі аб тым, што новая ЎАПЦ гэта быццам бы “самасьвяты”, якія не маюць кананічных сьвячаньняў і апостальскае пераемнасьці, вызнаюць магчымасьць жанатага япіскапата і скасоўваюць інстытут манаства.

Асаблівую ўвагу пытаньню выгаданай “неправаслаўнасьці” і “самасьвяцтва” УАПЦ надаваў тагачасны мітрапаліт Філарэт (Дзенісенка), якому напраўду цудоўна было вядома аб сапраўднае гісторыі і кананічным характары ЎАПЦ. “Як вядома, у гады грамадзянскае вайны, – пісаў мітрапаліт Філарэт, – была створана Ўкраінская Аўтакефальная Царква, аднак гэты акт быў незаконны. Таму ў народзе яе называлі самасьвяцкае Царквой. Потым яна была распушчана, а ў гады вайны, у час часовай нямецка–фашыстоўскай акупацыі Ўкраіны, адноўлена і цяпер асобныя парафіі існуюць за граніцай. Іншыя Праваслаўныя Цэрквы яе не вызнавалі. Таму навошта нам цяпер адрывацца ад праваслаўнага сьвету? Навошта нам такая Царква, якая агароджвае нас ад людзей? Наогул народ не рухае гэтага пытаньня. Яго рухаюць людзе не царкоўныя, палітыканы, якія жадалі б выкарыстаць гэтае пытаньне з мэтай адарваць украінскіх вернікаў ад Рускай Праваслаўнай Царквы. А наша Царква, як вядома з гісторыі, робіць усё дзеля аб’яднаньня народаў. Таму яна супраць аўтакефаліі”.

Маніпулюючы рэлігійнымі пачуцьцямі вернікаў зь дапамогай такіх непраўдзівых сьцьверджаньняў, мітрапаліту Філарэту тады ўдалося выклікаць недавер і варожасьць да ЎАПЦ ў шматлікіх япіскапаў, сьвятароў і вернікаў. “УАПЦ – гэта не Царква, а толькі яе бачнасьць, – шчыра лічылі яны спакушаныя філарэтаўскім падманам. – А таму супрацьстаяньне напраўду адбываецца не вакол кананічнага статусу Царквы, а вакол самой магчымасьці выратаваньня, якой нямеюць аўтакефалісты”.

Пройдзе час, і былы Экзарх Украіны сам зробіцца ахвярай гэтай ілжывай прапаганды. Ён будзе апраўдвацца, што далучыўся не да “раскольнікаў”, а да чынных праваслаўных япіскапаў, якім, напраўду, бракуе кананічнага статусу. Але яго ўжо ніхто не пачуе. І зь часам эпітэт “філарэтавец” зробіцца яшчэ жахлівей дзеля звычайнага верніка РПЦ, чым “самасьвят” альбо “раскольнік”. Заданьнем мітрапаліта Філарэта было ізаляваць УАПЦ у трох галіцкіх вобласьцях, не даючы ёй магчымасьць вольна разьвівацца на землях цэнтральнае і ўсходняе Ўкраіны. І, на вялікі жаль, гэта нягодная мэта часткова дасягнутая. Адбылося штось надзвычайна дзіўнае. Патрыярхат, які мае аб’ядноўваць вернікаў Захаду і Ўсходу, штучна набыў рэгіянальны характар. Насуперак ідэі і назвы, яго пачалі ўспрымаць як выключна галіцкую царкоўную зьяву. Сацыяльнай базай УАПЦ зрабіліся пераважна вернікі ў трох вобрасьцях Заходняе Ўкраіны. І менавіта там досыць дынамічна паўсталі галоўныя япархіі ЎАПЦ, прыўласьненьне якіх у 1992 годзе зробіцца новай мэтай Філарэта – ужо як герарха, які стварыў зь дапамогай Л. Краўчука ЎПЦ Кіеўскага Патрыярхату.

У дні сьвяткаваньня 20-х угодкаў абвяшчэньня Патрыярхату мы павіны не толькі сумленна згадаць аб памылках і праблемах, але і выпрацаваць шлях іх пераадоленьня. І тое, што не было зроблена ў бурныя гады станаўленьня ЎАПЦ і ўкраінскае дзяржаўнасьці, патрэбна зрабіць сёньня, калі ў нас няма апраўданьняў, якія малі нашы папярэднікі. Такім чынам, прад намі стаяць два глябальных заданьня: пераадоленьня ўласьцівага нашае Царкве сёньня рэгіяналізму і вырабленьне новага ўнівэрсальнага бачаньня Кіеўскага Патрыярхату і ягонай місіі ў сучаснае Ўкраіне. Мы павінны зрабіцца Кіеўскаю Царквой не толькі па фармальнае назову, а і па духу.

А гэта значыцца, што наша Царква не толькі павінна мець уласны дзейны царкоўны асяродак у Кіеве, а і што вечны Кіеў мусіць зрабіцца асяродкам нашага царкоўнага жыцьця. Кіеў – гэта адзінае месца на зямлі, якое здатнае аб’яднаць Усход і Захад Украіны. Без Кіеву Украіны няма. Без Кіеву, ягонай тысячагадовай гісторыі і сьвятынь – мы толькі сукупнасьць рэгіёнаў, краіна і народ, які нямее шансаў канчаткова паразумецца і быць адзіным цэлым. Адзіная саборная Ўкраіна, украінцы як народ магчымы толькі зь сакральным цэнтрам у Кіеве, значыцца як зьява кіевацэнтрычная. А таму, адна зь місій нашага Патрыярхату – гэта стварэньне духоўнага і культурнага кіевацэнтрычнага прастору ўкраінскае душы. Зрабіцца кіевацэнтрычнаю Царквой сапраўды азначае для нас не толькі падпарадкоўвацца герарху з пэўным кіеўскім тытулам. Кіевацэнтрычнасьць Царквы азначае яе даросласьць, яе ўкараненьне ў старажытную царкоўную Традыцыю Кіева як “другога” альбо “Новага Ерусаліму”.

Зьнакава, што Кіеўскі Патрыярхат абвешчана неўзабаве пасьля сьвяткаваньня тысячагодзьдзя Хросту Русі. Гісторыя быццам зрабіла поўнае тысячагадовае кола і зноў павярнулася ў Кіеў – духоўнай маці гарадоў руськіх. Кіеў, чыя сівая веліч стагодзьдзямі прыніжалася, чыя спадчына і гісторыя былі прыўласьнены чужымі сталіцамі, зрабіўся духоўным асяродкам адной зь найбольш старажытных і найбольш колькасных хрысьціянскіх Цэркваў Эўропы. Атрымаўшы патрыяршую годнасьць, Кіеў быццам пракінуўся ад дзіўнага гістарычнага сну, павярнуўшы сябе паўнату гістарычнага быцьця, зноў зрабіўся тым месцам, што “няздольнае схавацца” бо “стаіць на вяршыні гары” (пар. Мц. 5:14). Тым большым грахом супраць гэтага Новага Ерусаліму зрабіўся чалавечы гонар і хцівасьць да ўлады, якая падзяліла старажытную Кіеўскую Царкву і народ Украіны. Кіеў увайшоў у гісторыя не як месца прагных да ўлады, а як месца пакорлівых і чыстых сэрцам – горад звышгодных айцоў Кіева–Пячорскіх, горад праведных князёў і гетманаў, горад сьвятых Мітрапалітаў, якія зьдзяйсьнялі сваё служэньне не забываючы аб тым, што яны пастаўлены воляй Царквы на ганарлівае першае месца, напраўду мусяць быць слугой кожнага.

Аднак, калі ў канцы ХХ стагодзьдзя Кіеў зноў зрабіўся сталіцай незалежнае ўкраінскае дзяржавы, прага да ўлады, няпраўда, зайздроснасьць, падступства і здрада, якія ёсьць абсалютна чужымі вечнаму Кіеву, пасяліліся тут. Грэх падзяліў Украіну. Падзяліў не канчаткова, але разьдзіраючы жывое цела. І Кіеўскі Патрыярхат не здолеў зрабіцца асяродкам вылячэньня, паколькі сам падзяліўся. Патрыярхам адной з галін быў абраны герарх, які не здолеў зрабіцца ўвасабленьнем царкоўнае еднасьці. Іншая галіна абвешчанага ў 1990 годзе Кіеўскага Патрыярхату – Украінская Аўтакефальная Праваслаўная Царква – добраахвотна ўстрымалася ад узьвядзеньня свайго першагерарха ў патрыяршы сан, каб не ўскладняць шляхі яднаньня і кананічнага вызнаньня Ўкраінскае Царквы. Аб’яднаньне гэтых гістарычных галін адзінага патрыяршага цэнтру не толькі магчыма, але і неадкладна патрэбнае. Аднак гэта аб’яднаньне зробіцца магчымым тады, калі падобнае мудрае рашэньне аб часовай адмове ад прэтэнзій на патрыяршы сан прыме іншы царкоўны лідэр украінскага Праваслаўя.

Час падзелу – час суму. Але і час пакаяньня, што дае нам магчымасьць адрадзіцца да жыцьця ўжо іншымі, духоўна абноўленымі. Час, калі мы мусім маліцца і працаваць над выпраўленьнем нашых памылак. Цяпер, у дзень 20-х угодак абвяшчэньня Патрыярхату Ўкраінскае Царквы, мы павінны прыняць шэраг канцэптуальных дакумэнтаў, у якіх адлюстроўваецца наша саборная інтэрпрэтацыя Кіеўскага Патрыярхату як інстытуцыі ва Ўкраінскае і цэлай Сусьветнае Царкве. Ідэя Кіеўскага Патрыярхату вымагае новага, больш глыбокага і ўкаранёнага ў царкоўным паданьні асэнсаваньня. Бракуе нам і іншае інтэрпрэтацыі гэтае ідэі – асэнсаваньня яе ў кантэксьце ўнутранага падзелу Ўкраіны на Ўсход і Захад, як такога, якое здатнае акрэсьліць кіевацэнтрычную структуру нашай культурнай і царкоўнай еднасьці. Бо дзеля таго, каб зьдзейсьніць сваё гістарычнае прызначэньне – аб’яднаць пад амафорам адзінага духоўнага айца Правабярэжную і Левабярэжную Ўкраіну – абвяшчэньне Патрыярхату мусіла б абапірацца на пэўную гісторыка–філязофскую канцэпцыю. Канцэпцыю, якая дапамагла б Усходу і Захаду адмовіўшыся ад рэгіянальнае самадастатковасьці пазнаць свае старажытныя карані ў Кіеве.

http://uaoc.net/2010/06/19/zdobutky-ta-pomylky/

Friday, June 18, 2010

ПЕРАНЯСЕНЬНЯ МОШЧАЎ ЗВЫШГОДНАГА КНЯЗЯ ІГАРА ЧАРНІГАЎСКАГА, ВЯЛІКАГА КНЯЗЯ КІЕЎСКАГА

5 чэрвеня

Вялікі князь Кіеўскі Ігар Вольгавіч, у сьвятым хросьце Георгій, у 1146 году быў разгромлены і узяты ў палон князем Ізяславам і замкнёны ў адным зь манастыроў Пераслаўля Руськага або Паўднёвага (цяпер Пераяслаў—Хмяльніцкі). Удалечыні ад мітусьні сьвету гэтага, цяжка хворы, ён стаў раскайвацца ў сваіх грахах і прасіў дазволіць яму пастрыгчыся ў манахі. 5 студзеня 1147 г. япіскап Пераслаўскі Яўхім пастрыг яго ў манаства зь імем Гаўрыіл. Неўзабаве ён акрыяў і быў пераведзены ў Кіеўскі манастыр сьвятога Фёдара, дзе прыняў схіму зь імем Ігнат і цалкам аддаўся манаскім подзьвігам.

Але дух братазабойчай нянавісьці бушаваў над Кіевам. Чарнігаўскія князі, стрыечныя браты Ігара, задумалі спакусіць Ізяслава Кіеўскага на сумесны паход — з тым, каб захапіць яго або забіць. Змова адкрыўся, калі князь быў ужо на шляху да Чарнігава. Абураныя кіяўляне, пазнаўшы аб злым задуму чарнігаўцаў, абрынулі помсту на ні ў чым невінаватага князя—схімніка. 19 верасьня 1147 г. сьвяты Ігар быў па—зьверску забіты.

Госпад уславіў пакутніка цудамі. Па блаславеньні мітрапаліта Клімэнта Смалячыча, ігумен манастыра сьв. Фёдара Ананія здзейсьніў пахаваньне пакутніка ў храме Кіеўскага Сіманаўскага манастыра. 5 чэрвеня 1150 г., калі кіеўскі пасад быў заняты Юрыем Доўгарукім, яго саюзьнік, князь Чарнігаўскі Сьвятаслаў Вольгавіч, родны брат забітага Ігара, урачыста перанёс сьвятыя мошчы князя Ігара на радзіму, у Чарнігаў, дзе яны былі пакладзеныя ў раку “з палацам” у катэдральным саборы Хрыста Збаўцы. Тады жа было усталявана сьвята памяці сьвятога.


Tuesday, June 15, 2010

СЫШОЎШЫЯ МАНАХІ ЗЬ МАНАСТЫРА ЧОРНА РАКА ЗАСНАВАЛІ НОВЫ ПРАВАСЛАЎНЫ МАНАСТЫР

Брація манастыра Чона Рака 5 чэрвеня ў 18 гадзін прыбыла ў сяло Лозьніца пад Чачкам. Яны разьмясьціліся ў этнавёсцы, якія на схілах Еліцы будуе чачанскі прадпрымальнік і вернік Мілойе Стевановіч.

Караван зь некалькіх аўтамабіляў і мікрааўтобусаў прывёз брацію, якая узяла зь сабой толькі трохі найважных для жыцьця рэчаў. Тут ім ёсьць з чаго пачынаць уладкаваньне, бо гаспадар этнавёсцы бясплатна саступіў ім некалькі гектараў зямлі, будынкі, сельскагаспадарчую тэхніку, прылады, невялікую фэрму і куратнік, а таксама усё, што разьмяшчаецца на гэтай зямлі.

— Бог зрабіў мне літасьць, што я магу зрабіць хоць малую крыху з таго, што Госпад кажа нам у Эвангельлі. Напаіць церпячага ад смагі, накарміць галоднага, апрануць голяга, дапамагчы хвораму, наведаць вязьня,— сказаў нам Стевановіч.— Я быў у Чорнае Рацэ шмат разоў, прысутнічаў на пастрыжэньнях у манахі. Тамака, поруч сьвятога Харытона пахаваны мой і маёй жонкі духоўнік Ільля, які быў нашым духоўным кіраўніком падчас паломніцтва па сьвятынях Сьвятой зямлі. Тамака я пазнаёміўся з багалюбівымі манахамі манастыра Чорна Рака. Госпад вучыў нас маліцца і за сваіх ворагаў, а ужо тым больш за сяброў. Айцы і брація з Чорнае Рэкі для мяне, маёй чэлядзі і маіх паплечнікаў дарагія і шчырыя сябры, нашы дарагія госьці зь якімі мы гатовыя падзяліць нават апошні кавалак хлеба.

На фота ігумен Мікалай на новым месцы.


ЧАС ІСЬЦІНЫ: НЯЗГОДНЫЯ ЗЬ ЭКУМЭНІЧНЫМ КУРСАМ СЭРБСКАЙ ПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫ ПАКІДАЮЦЬ МАНАСТЫР ЧОРНАЙ РАКА

Міралюб Дугаліч

5 чэрвеня зь самога сьвітанку ў манастыр Чорна Рака ішоў народ. Прайшлі даўнія суседзі” зь найблізкіх сёлаў, а таксама з Туціну, Новага Пазара, Рашкі, Кралёво і усіх бакоў Косава і Метохіі. Падчас ранішняй літургіі ў царкве было цесна, а затым перапоўненым апынуўся і манастырскі двор. Сьлёз не хавалі ні манахі ні вернікі, усё віталіся, фатаграфаваліся на памяць

У такой атмасфэры дзевяць ераманахаў і манахаў і сэм паслушнікаў пакінулі учора пасьля поўдня манастыр Чорна Рака. Усе яны сышлі ў сяло Лозьніца поруч Чачка, у падножжа гары Еліцы. У манастыры застаўся толькі манах Мітрафан, які не выказаўся зь нагоды сыходу і два паслушніка ў чатырох манастырскіх кельлях.

- Мы сыходзім не з-за нейкай ідэалёгіі, асабістых або сусьветных інтарэсаў. Мы за ісьціну і жадаем застацца ў Сьвятым Паданьні, як і наш духоўнік, наш уладыка Арцемій. Сёньня надышоў час здаць іспыт, урокаў і лекцый было досыць. Час убачыць хто за веру, а хто за няверу і тут няма пра што шмат казаць. Гэты народ ведае пра што тут мова, мы падтрымліваем нашага духоўніка уладыку Арцемія таму, што ён праўдзівы слуга Божы, хоць і чулі шмат брудных, цяжкіх слоў і паклёпу. Усе мы даўно яго ведаем і ведаем яго як чалавека праўды і ісьціны. Адправіліся ў шлях і манахі зь іншых манастыроў гэтай япархіі, але мы не рады таму, што ідзем, мы ні на каго не злуемся, але імкнёмся пакорліва пакінуць кожны свой манастыр, у якім мы служылі, зь малітвамі духоўніка і Божым дабраслаўленьнем. Таксама хай Бог будзе ў дапамогу і нам, тым, хто адправіўся і тым, хто застаецца, - заявіў, сыходзячы, ігумен манастыра Мікалай.


Monday, June 14, 2010

АКАФІСТ ЗВЫШГОДНАМУ АГАПІТУ КІЕВА – ПЯЧОРСКАМУ

Кандак 1

Абраны вучань Хрыстовы і лекар добры, дапамогу падай патрабуючым вылячэньня, сьпевамі праславім цябе, абаронцу нашага. Ты ж, як маючы міласьць Госпада, ад усялякіх бедаў і хваробаў пазбаў нас, любячых цябе і клічучых: радуйся, звышгодны лекар Агапіт Пячорскі. Богу праславіўшаму цябе: Алілуя.

Ікас 1

Анёла зямнога і нябеснага чалавека ўвасабляеш ты, слаўны Агапіт: анёльскай цнотай і послухам упрыгожаны, перасяліўся ты ад зямлі на нябёсы, разам зь Анёламі і ўсімі сьвятымі прадстоячы прад пасадам Госпада Славы, маліся аб нас, зямных, ушаноўваючых цябе сьпевамі:

Радуйся, сьветач дабралюбства; радуйся прыслаўны сьвяцільнік Царквы Кіеўскай.

Радуйся, манахаў сьвятых упрыгожаньня; радуйся, праваслаўных у міласэрнасьці Боскай зацьвярджэньня.

Радуйся, манаства кіеўскага хвала; радуйся, спадкаемца Хрыстовай міласэрнасьці.

Радуйся, жыўшы ў міры, мір і лекаваньня нясучы; радуйся, Анёл у плоці, перавышаючы ўсіх сьмяротных.

Радуйся, табой вера ўзмацнілася; радуйся, табой выяўленьня Боскай міласэрнасьці павялічылася.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 2

Бачыць цябе Ўладар сасудам абраным, палюбіў душы тваёй дабрыню. Бо ты зямную славу і салодкасьць адкінуў, вянцом манаства пажадаў сябе ўпрыгожыць, паланёны Боскаю любоўю, і натхнённа сьпяваючы: Алілуя.

Ікас 2

Розум боганатхнённы маючы, о добры лекар Агапіт, зьдзіваваў ты князя Ўладзіміра чысьцінёй душы сваёй і словамі богалюбаснымі. Спадкаў ты Хрыстовай міласэрнасьці. Славячы словы і міласэрнасьць тваю, сьпяваем мы табе:

Радуйся, сьмеласьць прад князем Уладзімірам маючы; радуйся, славай і золатам не спакушаны.

Радуйся, зацьвярджэньне сапраўднай Боскай міласэрднасьці; радуйся, выкараненьня карысналюбасьці.

Радуйся, антыбоскае лекаваньня выкрыўшы; радуйся, сьвецкія спакусы адрынуўшы.

Радуйся, лікуючы безадмоўна; радуйся, зьмяніўшы зямную спарахнеласьць на славу нябесную.

Радуйся, суразмоўнік нярэчавых Анёлаў; радуйся, годны сяброўства звышгодных.

Радуйся, табой д’ябл пасаромлены; радуйся, табой Хрыстос праславіўся.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 3

Сілай Ўсявышняга, дараванай табе, і моцным цярпеньням тваім зьнішчаў ты хваробы чалавечыя. Славы зямной вянцом не спакусіўся ты і крыўднікаў пасароміўшы да Бога прывёў. Вянец сьвятасьці прыняў ты ад Хрыста Бога, клічучы да Яго: Алілуя.

Ікас 3

Мае Лаўра твая Кіева—Пячорская прыкаштоўныя мошчы твае, багамудры ойча лекар, як найвялікшы скарб, радасьцю напаўняецца і, любоўю апяваючы дадзеную табе ад Бога дабрыню, звышгодна кліча да цябе:

Радуйся, Кіева сьвяцільнік сусьветны; радуйся, шануючай цябе манастыра абаронца.

Радуйся, табой пераможаны бязбожнікі; радуйся, табой прырастае богапазнаньня.

Радуйся, сьветлая манаская слава; радуйся, праваслаўных умацаваньне.

Радуйся, выздараўленьня добрая крыніца; радуйся, навуцы вялікай ёмішча.

Радуйся, дабрадатнае міро, водарнай душы; радуйся, як дапамога молячых да цябе.

Радуйся, сьляпым бачаньня даруючы; радуйся, расслабленых падымаючы.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 4

Бурай гонару апантаны, армянін пасаромлены быў, пабачыўшы як нявылекоўныя хваробы лікуеш ты Імям Хрыстовым. Мы жа, радасна славячы дзівоснага ў табе Бога, сьпяваем Яму: Алілуя.

Ікас 4

Чулі вернікі Царквы Кіеўскай аб вялікай міласэрнасьці тваёй і аб бескарысным лекаваньні ад усялякіх хваробаў, сьпяшаючыся пакрочылі да цябе, зь верай ў лікуючае дабраслаўленьня, што ў табе знаходзіцца ды хуткае лікуючае хваробы, праслаўляючы Бога і цябе шануючы, невымоўна міласэрнага лекара свайго, сьпявалі табе:

Радуйся, памазаны міром дабрадатным; радуйся, храм Бога асьвячоны.

Радуйся, вялікая праваслаўных слава; радуйся, моцная цьвярдыня верных.

Радуйся, мудрых перабольшваючы розумам; радуйся, сейбіт спраў добрых.

Радуйся, Боскіх дарункаў ёмішча і шматлікай міласьці Госпада крыніца; радуйся, хуткая дапамога хварэючым.

Радуйся, пакутнікаў прыстанак аздароўленьня; радуйся, лекараў настаўнік.

Радуйся, хварэючых добра лікуючы; радуйся, крыніца шматлікіх выздараўленьняў.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 5

Цуд прыслаўны стварыў табой Гасподзь, калі ганарлівага лекара армянскага ў верныя слугі Свае прызваў. Ерасі і гонар перамогшы верай і малітвай тваёй да Хрыста, праўдзіва пазнаў армянін Жыцьцядаўцу ўсіх – Сапраўднага Бога, зь моцнаю верай засьпяваў Яму: Алілуя.

Ікас 5

Пабачыў праўдзівы сьвет сьляпы, як толькі зь малітвай дакрануўся да яго ты, Звышгодны. Будучы адукаваны, адкінуў гонар і ерась арыянскую, прыняў ён Сьвятое Праваслаўе.Таму да цябе, слаўнага слугі Боскага і цудоўнага лекара, клічам:

Радуйся, да Бога вялікае імкненьня маючы; радуйся, слаўны вагонь Боскай любові.

Радуйся, руплівы выканаўца манаскай прысягі; радуйся, асьветнік ерэтыкаў.

Радуйся, да Хрыста заблукаўшых прыводзячы; радуйся, любоў да гонару, любоўю да Бога перамагаючы.

Радуйся, замес асалоды сьвецкай, жыцьцё малітоўніка Хрыстовага абраўшы; радуйся, прычасьнік міласьці Госпада.

Радуйся, пераможца спакусаў і ерэсі; радуйся, упрыгожыўшы міласэрнасьцю Царкву Кіеўскую

Радуйся, напаўняючы радасьцю прыходзячых да цябе; радуйся, праўдзіва вылечваючы ўсіх мілатой Хрыстовай.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 6

Зрабіліся навучаныя табой прапаведнікамі Хрыстовай праўды: Як Эвангельскі сьляпы дзеялі яны, адважна спавядаўшы прад усімі праўду Збаўцы, праз лекаваньне твае ўзышоўшыя да сьпяваньня Богу: Алілуя.

Ікас 6

З тварам духоўным ўстаў ты прад пасланцам княжым, зь адвагай мовіў ты, звышгодны: Калі я пайду да князя, тады мушу ісьці да ўсіх. Да ня будзе таго, каб я дзеля славы чалавечай з брамы манастыра выйшаў, у якім прад Богам прысягаўся заставацца да апошняга подыху.” За такі сьвятасьці манаскай прыклад, славячы цябе сьпяваем:

Радуйся, вусны праўды манаскай; радуйся, голас салодкацякучы, абвяшчаючы Хрыстовы послух.

Радуйся, парастак вышэйшага Багаслоўя; радуйся, сейбіт праўды Хрыстовага служэньня.

Радуйся, праваслаўя салодкагалосы сьпеў; радуйся, Царквы Кіеўскай першы сьвяты лекар.

Радуйся, тваімі багаслоўем сьмерць адступае; радуйся, пасьля сьмерці лікуючы.

Радуйся, глядач славы Хрыстовай; радуйся, слухач молячых да цябе.

Радуйся, падаўца міласьці ўсім патрабуючым; радуйся, малітоўнік за шануючых памяць тваю.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 7

Міро льецца на душу тваю, багамудры лекар, ад Суцяшальніка духу; тым самым, пасьля сьмерці, сьвятыя мошчы твае, водарам сьвятасьці благі пах тленьня адганяецца, выздараўленьне падаюць сьпяваючым Богу зь верай: Алілуя.

Ікас 7

Пакаштаваўшы травы, табой дадзеныя зь малітвай лекуючай, князь сьмяротна хворы вылечыўся і прыйшоўшы да манастыра твайго сьвятога, уславіць і золатам абдараваць жадаў. Ты ж ад сьвецкай славы схаваўшыся, на подзьвігі дзеля славы веры праваслаўнай уладара Кіеўскага натхніў. Цябе, лекару цела зямнога і душы неўміручай, з шчырасьцю сьпяваем:

Радуйся, асалоду зямную адкінуўшы; радуйся, дабрабыту сьвецкага нежадаючы.

Радуйся, усю прыгажосьць сьвецкую за нішто маючы; радуйся, князя шанаваньня адкінуўшы, дзеля клятвы манаскай ды послуху.

Радуйся, няўлоўны дзеля славы сьвецкай спакусаў; радуйся, хваробы малітвай перамагаючы.

Радуйся, жыцьцё Хрысту прысьвяціўшы; радуйся, ворагаў Хрыста перамогшы.

Радуйся, ерась армянскую праўдай праваслаўнай перамогшы; радуйся, Боскай сілай прырэчных на сьмерць вылечываў.

Радуйся, востры меч веры, міласэрнасьцю благое перамагаючы; радуйся, сьветач лекаваньня праваслаўнага.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 8

Звышвымоўна зьяўляўся табе Гасподзь, дабраслаўленьням умацоўваючы на цяжкім шляху манаскага служэньня. Лекарскім дарам Боскім абдараваны, цуды зьдзяйсьняў ты. Але больш лекаваньня цялеснага, духоўнае лекаваньня прыносіў ты ўсім патрабуючым. Таму гонар меў сьпяваць Хрысту Богу: Алілуя.

Ікас 8

Жыцьцём сваім да Ўладарства нябеснага ўзяты, перабываеш зь намі сьвятымі мошчамі сваімі, вялікі працаўнік Хрыстовы, прымі ад Госпада і падай нам асьвету багаслоўя і дабраслаўленьня сьпяваючым табе:

Радуйся, прамудрасьцю Боскай напоўнены; радуйся, задум Боскі аб нас таямнічы.

Радуйся, багасловаў асалода; радуйся, богалюбчых душаў сьвята.

Радуйся, прысьветлы дыямэнт Хрыстовы; радуйся, асьвячоны душой і целам.

Радуйся, у слаўнай Лаўры Кіева—Пячорскай жыцьцё пражыўшы і на нябёсы ўзяты; радуйся, Нябесных палацаў насельнік

Радуйся, сьвятла Траічнага глядач; радуйся, у малітвах да Бога аб нас першым пачуты.

Радуйся, лекаваньня душам падаючы; радуйся, скарбутным суцяшэньня прыносячы.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 9

Усялякая існасьць дзівуецца, Агапіце, зьзяньню сьвятла тваёй дабрыні: Любові моцнай да Хрыста, богаахвярнасьці, анёльскай чысьціні ды міласэрнасьці невымоўнай да людзей. Ад маленства годна сьпяваючы Богу: Алілуя.

Ікас 9

Словы чалавечыя ня здольныя годна апяваць сьвятое жыцьцё твае, слаўны лекар, які непераможнаю сілай Боскай ўсе спакусы сьвецкія перамог, ерась богахульную пасарамаціў. Мы ж, зьдзіўленьнем напоўненыя, сьпяваем табе:

Радуйся, радаснае відовішча Анёлаў; радуйся, поўнае глыбокай пашаны зьдзіўленьне чалавечае.

Радуйся, жыцьцё ў Хрысьці пражыўшы; радуйся, запаветам міласэрнасьці Хрыстовай прыклад вернасьці паказаўшы.

Радуйся, послуху манаскага правіла; радуйся, слаўны слуга Ўладара ўладароў.

Радуйся, цемры ўладара перамогшы; радуйся, перамогаю жыцьця свайго нябесным і зямным сьвята зрабіўшы.

Радуйся, Горнага сусьвету насельнік звышгодны; радуйся, вышэйшага сьвету мудры вандроўнік.

Радуйся, дрэва, упрыгожанае пладамі добрых дарункаў; радуйся, носячы Добрапераможныя галіны.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 10

Спачуваньнем напоўнены, як сапраўдны спадкаемца падаўца міласьці Госпада, слаўны лекар, Агапітам ад Яго прыімянованы ты, усім прыходзячым да цябе міласьць даруеш, таму і нам падай дабраслаўленьне міласэрнасьці, аб табе сьпяваючым Богу: Алілуя

Ікас 10

Сьцяну моцную у табе маюць усе верныя, аніякімі спакусамі не разбуральную. Перамог міласэрнасьцю зайздрасьці сьвецкія і ерасі армянскія, узорнасьць подвігу манаскага нам паказаў. Табе, сьветачу Царквы Кіеўскай, сьпяваем з пашанаю:

Радуйся, вялебны Хрыстовы выбранік; радуйся, цноты богавай водар.

Радуйся, цьвёрды адамант Царквы Кіеўскай; радуйся, стоўп моцны, дасягнуўшы нябёсаў.

Радуйся, хваробы бачныя вылечваючы; радуйся, нябачных ворагаў перамагаючы.

Радуйся, жыцьцё Хрысту прысьвяціўшы; радуйся, неўвядальны вянец нябесны прыняўшы.

Радуйся, радасьць прынёсшы Анёлам і людзям; радуйся, Богам праслаўлены на нябёсах і на зямлі.

Радуйся, нябёсаў насельнік, вяселячыся зь вышэйшымі; радуйся, асалоду атрымліваеш бачаньнем Хрыста прысалодкага.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 11

Песьню славы прыносім твайму за Хрыста жыцьцю сьвятому, у ім жа крыніца выратаваньня адчыніцца ў табе, звышгодны лекар, з послуху Хрыстовага напоўніўся жыцьцядаўчых пладоў лікуючых. Таму Хрысту, дзівосна праслаўляючаму славячых Яго, аддана і шчыра молімся сьпевам: Алілуя.

Ікас 11

Сьвятланосным праменьнем быў ты, багамудры, у цемры ерасей армянскіх знаходзячымся, добрага шляху ўказальнікам да Сонца Праўды Хрыста Бога. Яму ж молімся, у сьвятле запаветаў Яго заўсёды перабываць нам, праўдзівыя сьпевы табе прыносячым:

Радуйся, прасьветлая зорка, на небасхіле праваслаўя зьзяючая; радуйся, прамень, Хрыстоваму статку сьвецячы.

Радуйся, таямніча зьзяючы ад Сонца Хрыста; радуйся, сьвятлом веры зямлю асьвячаючы.

Радуйся, прыстанак прыгожы Ўсясьвятога Духа; радуйся, сасуд слаўны, падаючы вылячэньні.

Радуйся, чысьціні скарб; радуйся, міласэрнасьці студня бяздонная.

Радуйся, Уладарства Нябеснага спадкаемца; радуйся, спрадвечнай Славы супрычасьнік.

Радуйся, ойча патрабуючых; радуйся, бяссрэбранік, дапамога завучым цябе зь верай

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 12

Дабрыню Боскую прыняў ты, трысьвяты, па паўнаце любасьці тваёй да Хрыста Бога, таму лічым цябе невымоўнага вылячэньня крыніцай, бясплатна лікуючым цялесныя і духоўныя хваробы зьвяртаючыхся да цябе зь верай і Богу сьпяваючым: Алілуя.

Ікас 12

Слаўна апяваючы подзьвігі твае за Хрыста, звышгодны лекар Агапіте, хвалім послух твой і міласэрнасьць, сьмерць тваю хрысьціянскую у малітве, памяць тваю, абаронца і лекар, і ў гонар нязгасны твой сьпяваем:

Радуйся, добрай годнасьці труба мілагучная; радуйся, меч, сякучы ерасі.

Радуйся, жыцьцём славячы Ўкрыжаванага за выратаваньня нашае; Радуйся, Імям Сьвятым спакусаў полымя згасіўшы.

Радуйся, праваслаўем тваім вораг пераможаны; радуйся, сьмерцю тваёй ерась зьняважана.

Радуйся, манаства Царквы Кіеўскай моц непераможная; радуйся, і пасьля сьмерці людзей лікуючы.

Радуйся, задум Боскі жыцьцём зьдзейсьніўшы; радуйся, выпрабаваньня жыцьця цяжкія зь славай вытрымаўшы.

Радуйся, падаючы невычарпальныя струмені міласьці верным; радуйся, Богаспачуваючы лекар, вылячэньне карыснае даруючы.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 13

О прыслаўны і прыміласьцівы слуга Хрыстовы і лекар наш Агапіт! Зь міласьцю прымі гэтыя нашы малітвы, нягодныя славы тваёй. І па міласьці сваёй, маленьнем сваім абарані нас ад ворагаў бачных і нябачных, хваробы душэўныя і цялесныя вылечы. Прабачэньня правінаў нашых Госпада ўмалі, каб ва Ўладарстві Ягоным засьпявалі мы Госпаду: Алілуя. (Гэты кандак чытаецца тройчы.)

Ікас 1

Анёла зямнога і нябеснага чалавека ўвасабляеш ты, слаўны Агапіт: анёльскай цнотай і послухам упрыгожаны, перасяліўся ты ад зямлі на нябёсы, разам зь Анёламі і ўсімі сьвятымі прадстоячы прад пасадам Госпада Славы, маліся аб нас, зямных, ушаноўваючых цябе сьпевамі:

Радуйся, сьветач дабралюбства; радуйся прыслаўны сьвяцільнік Царквы Кіеўскай.

Радуйся, манахаў сьвятых упрыгожаньня; радуйся, праваслаўных у міласэрнасьці Боскай зацьвярджэньня.

Радуйся, манаства кіеўскага хвала; радуйся, спадкаемца Хрыстовай міласэрнасьці.

Радуйся, жыўшы ў міры, мір і лекаваньня нясучы; радуйся, Анёл у плоці, перавышаючы ўсіх сьмяротных.

Радуйся, табой вера ўзмацнілася; радуйся, табой выяўленьня Боскай міласэрнасьці павялічылася.

Радуйся, звышгодны лекар наш Агапіт.

Кандак 1

Абраны вучань Хрыстовы і лекар добры, дапамогу падай патрабуючым вылячэньня, сьпевамі праславім цябе, абаронцу нашага. Ты ж, як маючы міласьць Госпада, ад усялякіх бедаў і хваробаў пазбаў нас, любячых цябе і клічучых: радуйся, звышгодны лекар Агапіт Пячорскі. Богу праславіўшаму цябе: Алілуя.

Малiтва

Вялiкi Хрыстовы слуга i ¿сясла¿ны лекар, звышгодны Агапiт Кiева—Пячорскi!

Душой на няб¸сах Пасаду Боскаму прадстоячы i трысутнасьцю Ягонай славы насалоджываясь, целам жа i лiкам сьвятым на зямлi ¿ Боскiх царкавах пачываючы i Дадзенай табе Богам дабрын¸ю розныя робячы цуды, паглядзi мiласэрным тваiм вокам на молячых i просячых ад цябе лекавальнай дапамогi i абароны, зьвярнi да Госпада Бога нашага сьвятыя твае маленьня i вымалi душам нашым дараваньня грахо¿. Бо мы, за беззаконьня нашы, нягодны ¿зьвесьцi вочы свае да няб¸са¿ ды малiць Яго ¿ Боскай недасягальнай славе, сэрцам пакутываючым i духам пакорлiвыя да цябе, малiто¿ным абаронцы за нас прад Госпадам Iсусам, якi прыня¿ дабрасла¿леньня ад Яго лекаваць цяла i душы, не пагрэбуй намi нягоднымi, што моляцца табе i патрабуюць дапмогi. Будзь нашым ¿ скарбутах суцяшальнiкам, у хваробах прызлых лекарам добрым. Усiм патрабуючым лекаваньня пада¿ца, вымалi ¿сiм i ¿с¸, што патрабуецца дзеля выздара¿леньня ды дараваньня правiна¿ душам нашым.

Твамi да Госпада Бога малiтвамi атрыма¿шыя дабрасла¿леньня i мiласьць, праславiм усiх Даброта¿ крынiцу i дарунка¿ пада¿цу Бога, адзiнага ¿ Тройцы Сьвятой сла¿нага Айца i Сына i Сьвятога Духа, цяпер i за¿с¸ды, i на вякi вяко¿.

Амiн