Sunday, January 31, 2010

ПАВУЧАНЬНЕ Ў НЯДЗЕЛЮ БЛУДНАГА СЫНА. АБ ПАКАЯНЬНІ

сьвяціцель Ігнацій (Бранчанінаў)

Умілаваныя браты! Сьвятая Царква, гэтая дзеталюбная маці вернікаў, якая нарадзіла іх у выратаваньне і прымаючая на сябе усе клопаты, каб дзеці яе не пазбавіліся сваёй спадчыны Неба, рыхтуючы іх да пасьпяховага зьдзяйсьненьня надыходзячага подзьвігу сьвятой Чатырохдзесятніцы, пастанавіла сёньня чытаць на Боскай Літургіі прыпавесьць Госпада нашага Ісуса Хрыста аб блудным сыне.

У чым складаецца подзьвіг сьвятой Чатырохдзесятніцы? Гэта – подзьвіг пакаяньня. У сапраўдныя дні мы стаім прад часам, пераважна прысьвечаным пакаяньню, як бы прад брамай яго, і засьпяваем напоўненую замілаваньня песьню: пакаяньня адчыні нам дзьвярэй, Жыцьцядаўца! Што найболей выяўляе цяпер чутая намі ў Эвангельлі прыпавесьць Госпада нашага? Яна выяўляе неспасьціжную, бясконцую літасьць Айца Нябеснага да грэшнікаў, прыносячых пакаяньне. “Бывае радасьць у анёлаў Божых і за аднаго грэшніка, які каецца” (Лк. 15:10), – узьвясьціў Госпад чалавекам, заклікаючы іх да пакаяньня, і, каб гэтыя словы Яго мацней захаваліся ў сэрцах слухачоў, пажадаў дапоўніць іх прыпавесьцю.

У аднаго чалавека было два сыны; і сказаў малодшы бацьку: тата! дай мне належную мне долю маёмасьці. І бацька падзяліў ім маёмасьць. Праз колькі дзён малодшы сын, сабраўшы ўсё, пайшоў у далёкі край і там распусьціў маёмасьць сваю, жывучы распусна. А калі ён пражыў усё, настаў вялікі голад у той краіне, і ён апынуўся ў нястачы; і пайшоў, прыстаў да аднаго жыхара той краіны, а той паслаў яго на палі свае пасьвіць сьвіньні; і ён рады быў напоўніць чэрава сваё струкамі, якія елі сьвіньні, але ніхто не даваў яму. Апамятаўшыся, сказаў: колькі парабкаў у бацькі майго маюць лішкі хлеба, а я паміраю з голаду! Устану, пайду да бацькі майго і скажу яму: тата! я зграшыў супроць неба і перад табою, і ўжо ня варты называцца сынам тваім; прымі мяне ў лік парабкаў тваіх. Устаў і пайшоў да бацькі свайго. І калі ён быў яшчэ далёка, убачыў яго бацька ягоны і ўмілажаліўся; і пабегшы, упаў яму на шыю і пацалаваў яго. А сын сказаў яму: тата! я зграшыў супроць неба і перад табою, і ўжо ня варты называцца сынам тваім. А бацька сказаў рабам сваім: прынясеце найлепшую вопратку і апранеце яго, і дайце пярсьцёнак на руку яму і абутак на ногі; і прывядзеце ўкормленае цяля і закалеце: будзем есьці і весяліцца, бо гэты сын мой быў мёртвы і ажыў, прападаў і знайшоўся. І пачалі весяліцца. А старэйшы сын ягоны быў на полі; і вяртаючыся, калі наблізіўся да дома, пачуў сьпевы і весялосьць; і паклікаўшы аднаго слугу, спытаўся: што гэта такое? Той сказаў яму: брат твой прыйшоў, і бацька твой закалоў укормленае цяля, бо прыняў яго здаровага. Ён угневаўся і не хацеў увайсьці. А бацька, выйшаўшы, клікаў яго. Але ён сказаў у адказ бацьку: вось, я столькі гадоў служу табе і ніколі не пераступаў загаду твайго, але ты ніколі ня даў мне і казьляняці, каб мне павесяліцца зь сябрамі маімі; а калі сын твой, вось гэты, распусьціўшы маёмасьць сваю з блудніцамі, прыйшоў, ты закалоў яму ўкормленае цяля. А ён сказаў яму: сыне мой! ты заўсёды са мною, і ўсё маё ёсьць тваё; а з таго трэба было радавацца і весяліцца, што брат твой гэты быў мёртвы і ажыў, прападаў і знайшоўся.” (Лк. 15:11 – 32)

Малодшы сын, па тлумачэньні сьвятых Айцоў, можа быць выявай і усяго заняпалага чалавечага роду і кожнага чалавека-грэшніка. Наступная частка уласнасьці меншага сына дарункі Божы, якімі надзелены кожны чалавек, пераважна ж хрысьціянін. Найцудоўныя з Божых дарункаў розум і сэрца, а асабліва мілата Сьвятога Духа, падараваная кожнаму Хрысьціяніну. Патрабаваньне ў айца наступнай часткі уласнасьці для ужываньня яе па самаўпраўнасьці імкненьне чалавека зрынуць зь сябе пакору Богу і дзейнічаць выключна па сваім уласным намерам і пажаданьням. Згодай айца на выдачу спадчыны адлюстроўваецца самаўладзтв, якім Бог ушанаваў чалавека ва ужываньні дарункаў Божых. Далёкая краіна жыцьцё грахоўнае, якая выдаляе і адмяжоўвае нас ад Бога. Растрата спадчыны высільваньне сіл розуму, сэрца і цела, асабліва ж абраза і адпрэчваньне ад сябе Сьвятога Духа дзеямі грахоўнымі. Галеча меншага сына: гэта пустэча душы, якая утвараецца ад грахоўнага жыцьця. Сталыя жыхары далёкай краіны уладары цемры стагодзьдзя гэтага, духі заняпалыя, сталыя ў падзеньні сваім, у адчужэньні ад Бога; іх уплыву падпарадкоўваецца грэшнік. Статак нячыстых жывёл думкі і пачуваньні грахоўныя, якія бадзяюцца ў душы грэшніка, пасуцца на нівах яе, яны немінучае наступства грахоўнай дзейнасьці. Дарэмна пажадаў бы чалавек заглушаць гэтыя думкі і адчуваньні выкананьнем іх: яны найболей невыканальныя! А і выкананьне уласьцівых чалавеку гарачых намераў і летуценьняў не зьнішчае іх: узбуджае з падвоенаю сілаю. Чалавек створаны для Неба: адно праўдзівае дабро можа служыць для яго здавальняючай, жыцьцёвай ежаю. Зло, прыцягваючы да сабе і спакушаючы густ сэрца, пашкоджанага падзеньнем, здольны толькі хваляваць чалавечыя уласьцівасьці.

Жудасная пустэча душы, якую вырабляе грахоўнае жыцьцё! Невыносная пакута ад гарачых грахоўных думак і адчуваньняў, калі яны кіпяць, як чарвякі, у душы, калі яны разьдзіраюць падпарадкаваную ім душу, душу, якую яны гвалтуюць! Нярэдка грэшнік, стомлены лютымі думкамі, летуценьнямі і пажаданьнямі нязбытнымі, прыходзіць да адчаю; нярэдка замахваецца ён на самае жыцьцё свае, і часавую і вечную. Дабрашчасны той грэшнік, які ў гэтую цяжкую гадзіну ачуецца і успомніць неабмежаваную любоў Айца Нябеснага, успомніць бязьмернае духоўнае багацьце, якім напоўнены дом Нябеснага Айца сьвятая Царква. Дабрашчасны той грэшнік, які, жахнуўшыся грэшнасьці сваёй, захоча пазбавіцца ад паланіўшага яго цяжару пакаяньнем.

З прыпавесьці Эвангельля мы навучаемся, што з боку чалавека для пасьпяховага і пладавітага пакаяньня неабходна: бачаньне граху свайго, сьвядомасьць яго, раскаяньне ў ім, спавяданьне яго. Зьвятраючыйся да Бога з такім сардэчным закладам, яшчэ удалечыні яму дадзенай, бачыць Бог: бачыць і ужо сьпяшаецца да яго насустрач, абдымае, цалуе яго Сваёю мілатой. Ледзь каючыйся вымавіў спавяданьне граху, як міласэрны Госпад загадвае слугам служачым алтара і сьвятым Анёлам апрануць яго ў сьветлую адзежу бязгрэшнасьці, надзець на руку яго пярсьцёнак сьведчаньне адноўленага яднаньня зь Царквой зямною і нябеснаю, апрануць ногі яго ў боты, каб дзейнасьць яго была захаваная ад духоўнага цёрну трывалымі пастановамі такое значэньне маюць боты запаведзямі Хрыстовымі. У давяршэньне дзеяньняў любові пастаўляецца для вярнуўшагася сына трапэза любові, для якой ахвяруецца цялё укормленае. Гэтаю трапэзаю азначаецца царкоўная трапэза, на якой прапаноўваецца грэшніку, прымірыўшамуся з Богам, духоўная нятленная ежа і піцьцё: Хрыстос, даўно абяцаны чалавецтву, падрыхтаваны невымоўнай літасьцю Божай для заняпалага чалавецтва зь самых хвілін яго падзеньня.

Эвангельская прыпавесьць Боскае вучэньне! Яно глыбока і узьнёсла, нягледзячы на незвычайную прастату чалавечага слова, у якую спрыяла апрануцца Слова Боскае! Прамудра усталявала сьвятая Царква усенароднае чытаньне гэтай прыпавесьці прад надыходзячаю Чатырохдзесятніцу. Якая вестка можа быць больш суцяшальнаю для грэшніка, стаяўшага ў зьдзіўленьні прад брамай пакаяньня, як не вестка аб бясконцай і невыказной літасьці Нябеснага Айца да прыносячых пакаяньне грэшнікаў? Гэтая літасьць так вяліка, што яна прывяла ў зьдзіўленьне саміх сьвятых Анёлаў першародных сыноў Нябеснага Айца, ніколі не парушыўшых ніводнай Яго запаведзі. Сьветлымі і высокім розумам сваімі яны не маглі зразумець неспасьціжнай літасьці Божай да заняпалага чалавецтва. Яны патрабавалі адносна гэтага прадмета ў адкрыцьці Звыш, і навучыліся зь адкрыцьця Звыш, што ім належыць весяліцца і радавацца, яка меншы брат іх род чалавечы мёртвы быў, і ажыве: і загінуў, і паўстаў пры дапамозе Збавіцеля. Радасьць бывае прад анёламі Божым нават аб адзіным каючымся грэшніку.

Умілаваныя браты! Выкарыстаем час, прызначаны сьвятою Царквой для падрыхтоўкі да подзьвігаў сьвятой Чатырохдзесятніцы, адпаведна яго прызначэньню. Спажыем яго на сузіраньне вялікай літасьці Божай да людзей і да кожнага чалавека, жадаючаму пасродкам праўдзівага пакаяньня прымірыцца і злучыцца з Богам. Час зямнога жыцьця нашага неацэнны: у гэты час мы вырашаем нашу вечную долю. Ды даруецца нам вырашыць вечную долю нашу ў выратаваньне наша, у радасьць нам! Ды будзе радасьць наша бясконцая! Ды спалучыцца яна з радасьцю сьвятых Божых Анёлаў! Ды выканаецца і зьдзейсьніцца радасьць Анёлаў і людзей у зьдзяйсьненьні волі Нябеснага Айца! Так няма волі Айца вашага Нябеснага, каб загінуў адзін з малых гэтых. (Мц. 18:14) людзей прыніжаных і зьняважаных грахом. Амін.


МАЛІТВА ПЕРАТВАРАЕ ЗЛО Ў ДАБРО

“Бо ведаю, што гэта паслужыць мне на збавеньне дзякуючы вашай малітве і садзеяньню Духа Ісуса Хрыста”

(Плп. 1:19)

Калі aп. Павел пісаў гэтыя словы, ён знаходзіўся ў вельмі цяжкім становішчы, быў у турме і, быць можа, напярэдадні пакутніцкай сьмерці. Шматлікія браты здрадзілі яму, “думаючы пабольшыць цяжар кайданоў маіх” (Плп. 1:16), а клопат аб усіх збудаваных ім Цэрквах увесь час прыгнятала яго

Аднак усё гэта уяўляецца Паўлу ў ясным сьвятле, і ён бачыць ва усім добрае значэньне. “Я ведаю, кажа ён, што гэта паслужыць мне ў выратаваньне”. Усё, што здарылася з ім у Рыме, уяўлялася Піліпянам, сябрам ягоным, вялікім бедзтвам, але ў Паўла іншы пункт гледжаньня: ён ва усім бачыць “выратаваньне”, посьпех дабравесьця, перамогу над злом і чакае самых лепшых наступстваў ад усіх напаткаўшых яго пошасьцяў.

Толькі пры дараванай звыш мілаце Боскай магчымы такі спрыяльны вынік пераносных выпрабаваньняў, дасягаем “малітвай” і “садзейнічаньнем Духа”. Самі па сабе ніякія акалічнасьці не паслужаць нам у благое. Толькі перанесеныя з малітвай і пакорай, яны могуць дасягнуць мэты. Дзеяньне малітвы дзіўна: як часта яна ператварае зло ў дабро! Пад яе уплывам з цемры зьяўляецца сьвятло, гора пераўтвараецца ў радасьць, сярод буры узьнікае цішыня і сьціхае усялякі боль. Адказам на малітву першым чынам бывае “садзейнічаньне Духа”, і толькі пры Ягоным боскім садзейнічаньні усё тое, што б з намі ні здарылася, паслужыць нам “у выратаваньне”.


ПРЫПАВЕСЬЦЬ АБ БЛУДНЫМ СЫНЕ

мітрапаліт Антоній (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Прыпавесьць аб блудным сыне, якую мы сёньня слухалі, кажа не аб адным якім-небудзь прыватным грэшніку або граху, гэта прыпавесьць аб граху чалавечым наогул, аб грэшнасьці, аб раскаяньні, аб пакаяньні і аб вяртаньні ў бацькаву хату; і яшчэ аб той сьлепаце, зь якой, на грані бацькоўскай хаты і нават у яе межах, можа быць сустрэты прыносячы пакаяньне грэшнік, які быў мёртвы і паўстаў.

Перад кожным зь нас стаіць пытаньне: дзе мы самі стаім адносна стаўленьня да гэтай прыпавесьці, хто мы ў гэтай пыпавесьці? Ці ў тым мы стане, у якім быў блудны сын, калі, шукаючы волі, жадаючы задаволіць усе свае жаданьні, не лічачыся ні з чым, ён зьвяртаецца да айца і кажа яму: Дай мне маю частку, і я ад цябе сыду і буду жыць па жаданьню майго сэрца”? У ці тым мы стане, калі увесь час зьвяртаемся да Бога, увесь час ад Яго чагосьці просім: дапамогі, літасьці, дарункаў але не для таго каб будаваць жыцьцё, а для таго, каб гэтыя дарункі Боскія спажыць толькі для сябе, насыціцца імі, нацешыцца імі і змарнатравіць іх бясплённа, не прыносячы ніякага плёну ні для людзей, ні для Бога, ні для сябе саміх?

Далей мы бачым, як блудны сын не толькі бярэ ў Бога тое, што яму трэба для таго, каб жыць, але сыходзіць, сыходзіць туды, дзе яму спакайней, дзе не сьпіць яго сумленьне, дзе не папракае яго Боская бацькаўская прысутнасьць, дзе бацькава хата не нагадвае яму аб чыстых і сьветлых гадах дзяцінства; сыходзіць туды, дзе ён будзе акружаны людзьмі, ва усім яму падобнымі, якія адарваліся ад Бога, адмовіўшыхся ад свайго раньняга чыстага мінулага і жывучых па запале і жаданьню свайго сапсаванага сэрцаДзе мы знаходзімся?

Няўжо мы таксама хвілінным парывам або усёй плыньню нашага жыцьця выносімся усё далей і далей і далей ад Бога, ад таго бацькоўскага дому, дзе прысутнасьць Айца, асяродзьдзе людзей, жывучых праўдай і чысьцінёй, нам нагадвалі бы аб тым, якое можа і павінна быць жыцьцё? Няўжо мы даем сябе захапіць і даем сябе панесьці, як струменем, у тое асяродзьдзе, якое ухваліць бязбожнае, жыцьцё бязбожнае, жыцьцё, што адмовілася ад найглыбейшых сьвятынь жыцьця, ад усёй ягонай чысьціні, ад яго самых высокіх парываў, ад самога сьветлага і высакароднага, што патрабуе ахвяры, на якую мы перастаём быць гатовыя, а пазьней нават здольныя?

Ці знаходзімся мы, падобна блуднаму сыну, у кругазвароце вар'яцтва, якое ахапляе чалавека, калі ён шукае толькі задавальненьні голаду сардэчнага, голаду цела, голаду думак, таго кругазвароту, які ніколі не насычае, таму што чалавечы розум, чалавечае сэрца, увесь чалавек настолькі глыбокі, што толькі Бог можа яго насыціць да канца? Няўжо мы знаходзімся яшчэ ў гэтым кругазвароце, калі мы імкнёмся задаволіць вечны голад часовай, тленнай, зямной ежай? Няўжо мы яшчэ не зразумелі, што усё, што нам дае зямля, яна запатрабуе назад, і што мы законна, справядліва аддамо зямлі свой прах, таму што увесь гэты прах прыналежыць зямлі, узяты ад яе? Памятайце блуднага сына ён пачаў галадаць, але галадаць такім голадам, што нішто яго не магло насыціць, ніхто яму не даваў паесьці. І тады ён успомніў, што ў бацькавай хаце не толькі бацька, не толькі дзеці, сям'я, не толькі самыя блізкія родныя, але найміты, рабы былі сытыТак, калі мы набліжаемся да Бога, яшчэ задаўга да таго, як мы сталі Яму свае, родныя, браты Хрыстовы і дзеці нашага нябеснага Айца, задаўга да гэтага нам выкладаюцца макулінкі вечнай ежы. Хананянка, аб якой распавядае Эвангельле, кажа Хрысту: І сабакі сілкуюцца ад драбкоў, якія падаюць са стала іх гаспадароў”. Так і мы ў жыцьці, яшчэ не вярнуўшыся ў дом сынамі, але прыналежныя гэтаму хатняму жыцьцю хоць рабамі, за страх, хоць наймітамі, у надзеі нейкі узнагароды, хоць шукаючымі прытулку валацугамі, усё роўна сілкуемся ад гэтага дому.

І вось дзе мы знаходзімся? Няўжо мы, дзеці Праваслаўнай Царквы, браты Хрыстовы, дзеці Нябеснага Айца, няўжо мы яшчэ не прачнуліся і не зразумелі, што хоць наблізіцца, хоць уступіць у найміты, ужо было б пачаткам насычэньня душы? Колькі людзей цяпер сілкуецца ад макулінак эвангельскіх, ад макулінак царкоўных, ад макулінак праваслаўнай веры і праваслаўнага жыцьця, і мілаты, якая жыве ў Царкве! Але зразумець нядосыць: мы павінны пусьціцца ў шлях, мы павінны усьвядоміць, што калі толькі мы спынімся, дзе мы ёсьць, то згаладаем да сьмерці. І гэты шлях цяжкі шлях; нават адарвацца ад галоднага, далёкага асяродзьдзя і вярнуцца ў бацькаву хату цяжка, таму што чалавек прырастае да граху, прырастае да бязбожнасьці, прырастае да таго, каб быць рабом і мець над сабой уладара, нават уладара апошняй пагібелі

Нам трэба апамятацца і пусьціцца ў шлях спавяданьнем, якое прыносіў блудны сын: Я зграшыў, ойча, супраць неба і перад табой…” Так, я зграшыў, аднак Ты застаесься мне Айцом, хоць я няварты звацца Тваім сынам; ці нельга мне, падобна найміту, знайсьці прытулак у Тваёй любові, у Тваёй Царкве, у Тваім жыцьці, у Тваёй праўдзе?.. Для таго каб прызнацца ў сваёй грэшнасьці, трэба адчуць гэты голад, трэба адчуць, што няма надзеі, інакш як калі вярнуцца ў дом Айца. А тамака нас чакае Айцец, Айцец, Які нам заўсёды і усё даваў, Які нас адпусьціў на грахоўную і забойную волю, у чаканьні, што мы тады зразумеем і тады толькі вернемся. Ён чакае, але Ён не варта ў Сваёй брамы, чакаючы, каб мы да яе дайшлі, на каленах дапаўзьлі, схіліліся да зямлі, умольваючы Яго аб прабачэньні. Здалёк Ён бачыць блуднага, пабяжыць да яго, кідаецца яму на шыю, абдымае, лашчыць, суцяшае ў тым, што той быў такім высьметкам, такі грахоўны, такі блізкі да пагібелі. І айцец вяртае яму усё. Але зараз гэты сын кахае так, як ніхто, таму што, па слове Хрыста, каму шмат прабачаецца, той шмат любіць”.

А мы? Ці пусьціліся мы ў гэты шлях, зразумеўшы, што за плячамі сьмерць, а жыцьцё і выратаваньне толькі ў бацькавай хаце? І што мы сустрэнем, калі вернемся ў бацькаву хату?

Мы, што думаем, што яго не пакідалі як мы сустрэнем, як мы сустракаем блуднага сына? Памятайце словы таго сына, які заўсёды заставаўся верным свайму айцу? Калі ён пачуў весялосьць, ён спытаў: У чым справа?” і не узрадаваўся вяртаньню брата, нават братам яго не назваў, сказаў айцу: Гэты твой сын…”. Брата не прызнаў, айца папракнуў. А калі вяртаецца хтосьці, пайшоўшы калісьці далёка, трэба зрабіць гэтую сустрэчу не судом, а сьвятам. З глыбіні радасьці чалавек можа зьмяніцца, знутры ж турэмнага зьняволеньня душы, той абмежаванасьці, той цямрэчы, якія прадугледжваюць асуджэньне і халоднае прабачэньне ілжэправедніка, пачаць новае жыцьцё нельга.

Але, скажаце, можа быць: як магчыма так паступаць? Няўжо так прабачыць не уяўляе сабою рыска, што прабачыш чалавека, не годнага прабачэньня?.. Прабачэньне пачынаецца ў момант, калі нам робіцца шкада вінаватага, калі вінаватага нам шкада, а не тады, калі вінаваты разумее, што памыляўся. Прабачэньне нарастае тады, калі чалавек, якому стала шкада вінаватага, гатовы, каб толькі вылечыць здарэньне, узяць на сябе цяжар і пакуту гэтых адносін. Прабачэньне пачынаецца ў момант, калі я ў сваім сэрцы кажу: я не буду чакаць таго, каб гэты чалавек стаў іншым, я яго такім люблю, які ён ёсьць, каб яму прабачыць і панесьці на сабе наступствы гэтага прабачэньня. Ён не выправіцца адразу, ён не адразу зьменіцца; можа быць, адносіны нашы будуць яшчэ і яшчэ цяжкімі і пакутлівымі, але я гэта панясу на сабе, каб ён мог заквітнець і пачаць жыць

Гэта толькі пачатак прабачэньня, гэта толькі першыя крокі да яго, але калі мы гэтых крокаў не робім, калі пачуваемся правымі, то мы не маем правы нічога чакаць ад таго, хто вінаватыХто пойдзе да нас для таго, каб мы яго ізноў і ізноў зьняважылі, абразілі, каб мы яму нагадвалі на кожным кроку, як ён быў вінаваты? Так чалавек новым не робіцца, так жыцьцё не робіцца новым.

І вось, у гэты дзень, калі мы дзівуемся і дзівімся, бачачы, як здолеў айцец прабачыць блуднага сына, задумаемся над тым, што мы можам зрабіць у стаўленьні да тых людзей, на якіх мы маем злосьць, якіх мы папракаем у тым, што яны чымсьці нас абыйшлі, абразілі, пакрыўдзілі. Не будзем важыць іх віну, а паставім сабе пытаньне: ці ёсьць у нас такая любоў, якая можа ім вярнуць жыцьцё і нашым адносінам навізну, і з пекла чалавечых адносін зрабіць сапраўдны рай Царства Божага? Амін.


Wednesday, January 27, 2010

РАЎНААПОСТАЛЬНАЯ НІНА, АСЬВЕТНІЦА ГРУЗІІ

Памяць 14 студзеня

Сьвятая Ніна была пляменьніцай Ерусалімскага патрыярха Ювяналія. Яна зь юнацкасьці усім сэрцам палюбіла Бога і глыбока шкадавала аб людзях, не веруючых у Яго. Пасьля таго, як айцец яе Завулан сышоў у пустэльнікі, а маці паступіла ў дыяканісы, сьвятая Ніна была аддадзена на выхаваньне адной набожнай старыцы. Частыя апавяданьні гэтай старыцы аб Іверыі (цяперашняй Грузіі), тады яшчэ паганскай краіне, узбудзілі ў Ніне моцнае жаданьне наведаць гэтую краіну і адукаваць яе жыхароў сьвятлом Эвангельля.

Жаданьне гэта яшчэ больш узмацнілася, калі яна аднойчы убачыла ў сьне Маці Боскую, уручаючую ёй крыж зь вінаградных лоз. І жаданьне яе спраўдзілася, калі ёй прыйшлося зьбегчы ў Іверыю, ратуючыся ад ганеньня, распачатага імпэратарам Дыёклетыянам (284-305 г.г.).

У Іверыі сьвятая Ніна пасялілася ў адной жанчыны ў царскіх вінаградніках і вельмі хутка зрабілася вядомай у навакольлях, таму што аказвала дапамогу шматлікім патрабуючым. Пазнаўшы аб сіле яе малітваў, хворыя сталі ў мностве прыходзіць да яе. Заклікаючы імя Хрыстова, сьвятая Ніна вылечвала іх і распавядала ім аб Богу, які стварыў неба і зямлю, і аб Хрысьце Выратавальніку.

Пропаведзь аб Хрысьце, цуды, якія зьдзяйсьняла сьвятая Ніна, і яе дабрадзейнае жыцьцё дабратворна дзейнічалі на жыхароў Іверыі, і шматлікія зь іх паверылі ў праўдзівага Бога і прынялі хрост. Яна навярнула ў Грузіі да Хрыста і самога цара Марыяна (Мерай), быўшага да гэтага язычнікам. Тады былі выкліканыя з Канстантынопаля япіскап і сьвятары і пабудаваны першы ў Іверыі храм у імя сьв. Апосталаў. Паступова амаль уся Іверыя прыняла хрысьціянства.

Сьвятая Ніна, не не любіўшая ушанаваньня і славы, сышла на адну гару і там у адзіноце дзякавала Госпада за навярненьне ў хрысьціянства ідалапаклоньнікаў. Праз некалькі гадоў яна пакінула сваю адзіноту і адправілася ў Кахецію, дзе навярнула ў хрысьціянства царыцу Сафію. Пасьля зо гадоў подзьвігаў сьвятая Ніна мірна адышла да Госпада 14 студзеня 335 года. На месцы яе спачыну цар Марыян узьвёў храм у імя вялікамучаніка Георгія, далёкага сваяка сьвятой Ніны.

З памяцьцю сьвятой Ніны зьвязана знаходжаньне хітона Хрыстова. Пры расьпяцьці Выратавальніка гэты хітон дастаўся па лёсаваньню аднаму рымскаму ваяру і пасьля розных падзей патрапіў у Грузію.

Трапар сьвятой Ніне, асьветніцы Грузіі

Служыцельніца Слова Божага, / у апостальскай пропаведзі апосталу Андрэю і іншым апосталам пераймаўшая, / асьветніца Іверыі, / і Духа Сьвятога храм, / сьвятая Ніна, роўная апосталам у асьветніцтве, / малі Хрыста Бога, / каб выратаваліся душы нашы.


НАША ЖЫЦЬЦЁ – СЛУЖЭНЬНЕ

“Яна выгадавала дзяцей, прымала гасьцінна дарожнікаў, умывала ногі сьвятым, пасабляла гаротнікам і была старанная ў кожнай добрай справе.”

(1 Цім. 5:10)

Такія былі дыяканісы ў першыя стагодзьдзі хрысьціянства, верныя, руплівыя, адгукаліся на ўсе патрэбы, нястомныя, прасякнутыя адной думкай, адным памкненьням – усе рабіць дзеля славы Божай.

Усё ў ва ды будзе зь любоўю”, – кажа апостал Павал. Што ж магло ўнушыць такой жанчыне рабіць справы міласэрнасьці, што магло падтрымаць яе на вышыні поўнай самаахвярнасьці, калі не любоў, здольная саграваць, ажыўляць і асьвятляць усё і ўсіх вакол сябе. Забываючы аб сябе, яна аддавала сябе Богу, а ў Ім і ўсялякаму блізкаму.

Падобнае служэньне даступна і нам. Госпад, Які быў сярод людзей “як слуга”, навучыў Сваіх вучняў служыць. Таксама і цяпер: дзеля сапраўдных Ягоных вучняў усё жыцьцё – адно служэньне; яны “ходзяць зь месца на месца, робячы дабро”, і адчуваюць, што “больш дабрашчасна – даваць, чым браць” (Дз. 20:35). І калі прыйдзе такая душа ў вечнасьць, “і дзеі іхнія ідуць сьледам за імі” (Адкр. 14:13). Так, зробленае дабро не памірае, запалены сьвяцільнік не згасае; ён сьвеціць нам доўга пасьля таго, як адабрана ў нас дарагая істота; уплыў ягоны бясконцы, і нават сьмерць няздольная яго зьнішчыць, яно прыцягвае нас да нябеснага.

Сьветлая зорка хоць і сышла зь нашага небасхілу, але не згасьне ніколі, і ў Бога захаваецца ўсялякае добрае слова, усялякая спроба падбадзёрыць і суцешыць няшчаснага, усялякая добрая парада, дадзены ў патрэбны час і ўзяты зь адзінай Крыніцы сапраўднае любові. Зноў і зноў сустракаюцца нам, і на нас саміх і на іншых людзях, сьляды добрага ўплыву тых, каго мы згубілі, яны робяцца дзеля нас тады асабліва жывымі, і мы з радасьцю і ўдзячнасьцю разумеем, што “бачнае – часовае, а нябачнае – вечнае!” (2 Кар. 4:18)


НЕАБХОДНАСЬЦЬ АЛЬБО НЕБЯСЬПЕКА БАГАСЛОЎСКАГА ДЫЯЛЁГУ?

Αναγκαιότητα ή κίνδυνος ο θεολογικός διάλογος
Деспіна Константыну

Ужо ў які раз Кіпр робіцца месцам сустрэчы паміж праваслаўнымі і інаслаўнымі дзеля правядзеньня багаслоўскага дыялёгу. Дыялёг, які сваімі карэньнем сягае часоў Сьвятых Айцоў і Сусьветных сабораў, тады называлі “багаслоўскія змаганьні”, зьяўляецца станоўчай зьявай.

Аднак калі мы паспрабуем правесьці нейкае падабенства анатамічнага дасьледаваньня падобных відаў дыялёгаў і сустрэч, то мы сутыкаемся зь вынікамі, які выклікаю толькі занепакоенасьць і спрэчкі.

а) На вялікі жаль, дыялёгі суправаджаюцца супольнымі малітвамі праваслаўных зь інаслаўнымі (нягоднымі – κακοδόξων) тым, што бясспрэчна забараняецца сьвятымі канонамі (хай нам не кажуць, што сьвятыя каноны зьяўляюцца мёртвай літарай, састарэлымі, што яны паралізаваны і г.д.) 45 Апостальскае правіла кажа: “япіскап альбо прэсьвітэр, альбо дыякан, што маліўся зь ерэтыкам, ды будзе адлучаны. А калі дазволіць ім дзейнічаць нейшта, як служыцелям Царквы: ды будзе пазбаўлены (сану)”.

б) Ці гэтыя віды дыялёгаў праводзяцца зыходзячы з патрэбы вернікаў альбо можа неабходна на іх глядзець як вонкава і зь вышыні спрыяльныя, мякка кажучы прымусовай тактыцы Новай Эры, Новага Сусьветнага Парадку і Экумэнічнага руху?

Усё вышэй узгаданае зьяўляецца старанным насаджэньнем новага міжрэлігійнага этаса, што прыводзіць да другога, трэцяга наступства, калі дагматычныя і рэлігійныя адрозьненьні адкідаюцца ўсе ў імя нейкай няправільнай і кепска зразумелай любові. Давайце памятаваць, што Айцы нашае веры мелі любоў і зь душэўным болем ставіліся да тых, хто быў у іх часы па-за Царквой, каб абвяшчаць ісьціну. Таму той, хто мае скептыцызм і пратэстуе, не выкрывае ў сябе адсутнасьць любові, але ён скіроўвае нас да выдатных слоў сьвц. Яна Залатавуснага: “я ненавіджу не чалавека (нягоднага – τον κακόδοξο), а ненавіджу ерась”.

в) Гэтыя віды дыялёгаў раней не прыносілі карысьці па сваім наступствам для Праваслаўя. Мы вызначым дамову, якая была ўкладзена ў чэрвені 1993 г. у Баламандзе (Ліван) паміж праваслаўнымі і каталікамі, дзе ў 13 пункце эклязіялягічных прынцыпаў, па якім дасягнулі згоды, мы чытаем наступнае: “кожным бокам вызнаецца, што кожная Царква паверыла ў Хрыста (мае місію, пераемнасьць, спавяданьне апостальскае веры, удзел у таямніцах) не могуць разглядацца як выключная ўласнасьць адной зь нашых Цэркваў (Праваслаўнай і Рыма-Каталіцкай)”. Робіцца відавочным, што ў гэтых рамках выключаецца ўсялякі паўторны хрост!

Мы цалкам зразумела лічым, што дыялёгі ў тым выглядзе, у якім яны праводзяцца сёньня, у любым выпадку нічога добрага не прыносяць Праваслаўю і яму падобныя дыялёгі не пратрэбныя.

Крыніца: “Ο Φιλελεύθερος” Τετάρτη, 28 Οκτωβρίου 2009

Monday, January 25, 2010

СЬВЯТАЯ МУЧАНІЦА ТАЦЬЦЯНА

Дзень памяці 12 студзеня

Сьвятая Тацьцяна была дачкой багатага рымляніна і была выгадаваная ім у хрысьціянскай веры. Калі Тацьцяна дасягнула паўналецьця, яна стала раўнадушная да багацьця і іншых выгод і палюбіла усім сэрцам духоўнае жыцьцё. Яна назаўжды, адмовілася ад замужняга жыцьці і за дабрадзейнае жыцьцё была прызначаная дыяканісай Рымскай Царквы. На гэтай пасадзе яна зь стараннасьцю хадзіла за хворымі, наведвала вязьніцы, дапамагала немаёмным, імкнучыся увесь час дагадзіць Богу малітвамі і добрымі справамі.

Пры імпэратару Аляксандру Севярыю (222-235 г.г.) сьвятая Тацьцяна за спавяданьне Ісуса Хрыста прыняла пакутлівую сьмерць ад рымскага кіраўніка горада Ульпіяна (каля 225 г.) Паводле старажытнага апавяданьня, сьвятую Тацьцяну, пасьля розных катаваньняў, кінулі на арэну цырка (Калізэя), каб люты леў разадраў яе для забавы гледачоў. Але замест гэтага леў стаў рахмана лашчыцца да яе. Тады сьвятой Тацьцяну забілі мячом. Восем слуг кіраўніка горада, катаваўшых сьвятую, паверылі ў Ісуса Хрыста, бачачы над ёй сілу Боскую, і яны таксама былі пасьля пакут усечаныя мячом.


Новы нумар часопісу "Беларуская Аўтакефалія"

Пабачыў сьвет трэці нумар часопісу “Беларуская аўтакефалія”, апошні ў мінуўшым 2009 годзе. Часопіс магчыма скачаць тут:

http://www.kamunikat.org/halounaja.html?pubid=13358


СЬВЯЦІЦЕЛЬ САВА – ПЕРШЫ АРХІЯПІСКАП СЭРБСКІ

Дзень памяці 12 студзеня

Сьвяціцель Сава, першы архіяпіскап Сэрбск, у сьвеце Расьціслаў (Растка), быў сынам самадзержца Сэрбіі Стэфана Немані і Ганны, дочкі грэцкага імпэратара Рамана. З раньняга дзяцінства ён старанна наведваў царкоўныя службы і адчуваў адмысловую любоў да манахаў. У сямнаццацігадовым веку, сустрэўшы кіеўскага манаха са Сьвятой Гары Афон, Расьціслаў таемна пакінуў бацькоўскі дом і прыбыў у кіеўскі Панцелямонаўскі манастыр на Афоне. Айцец яго, пазнаўшы, што сын на Афоне, падрыхтаваў цэлю армію зь верным ваяводай і напісаў кіраўніку вобласьці, куды уваходзіў Афон, што, калі яму не вернуць сына, ён пайдзе на грэкаў вайной. Прыбыўшы ў манастыр, ваявода загадаў вока не спускаць з Расьціслава. Падчас вячэрняга Богаслужэньня, калі зачараваныя віном ваяры заснулі, Расьціслаў прыняў пастрыг (1186 г.) і паслаў бацькам сваю сьвецкую адзежу, валасы і ліст. Манах Сава здолеў пераканаць сваіх дзяржаўных бацькоў прыняць манаства. Айцец звышгоднага (памяць звышгоднага Стэфана, у манастве Сімеона, цара Сэрбскага, 13 лютага) разам зь сынам падзьвіжнічаў у Ватапэдэдскім манастыры. На Афоне яны абнавілі сэрбск Хілендарскі манастыр, і гэты манастыр атрымаў званьне царскай стаўрапігіі. У Хіляндарскам манастыры звышгодны Сава быў пасьвячоны ў дыякана і затым у прэсьвітэра. У Салуні за свае манаскія подзьвігі на Сьвятой Гары звышгодны быў ганараваны ў сан архімандрыта. У 1219 годзе ў Нікее на сьвята Усьпеньня Усясьвятой Багародзіцы Сусьветны Патрыярх Герман пасьвяціў архімандрыта Саву ў сан Архіяпіскапа усёй Сэрбіі. Пры гэтым звышгодны Сава папытаў у грэцкага імпэратара права шукаючаму годнасьці архіяпіскапа быць пасьвечаным у Сэрбіі саборам япіскапаў, што было вельмі важна для таго часу частых войн паміж усходнімі і заходнімі уладарамі. Прыбыўшы зь Нікеі на Сьвятую Гару, сьвяціцель у апошні раз абышоў усе манастыры, пакланіўся усім цэрквам і, успамінаючы дабрашчаснае жыцьцё пустынных айцоў, у глыбокім горы разьвітаўся з падзьвіжнікамі, “зыходзячы зь Сьвятой Гары, як бы зь нейкага Боскага раю”. Па шляху зь Афону, прыгнечаны цяжарам сыходу са Сьвятой Гары, сьвяціцель ледзь ішоў. Толькі словы зьявіўшайся сьвятому ў сьне Багародзіцы – “маючы Мяне Малельніцай да Цара усіх. Сына і Бога Майго, ці аб гэтых яшчэ смуткуеш?” — вызвалілі яго зь смутку, зьмяніўшы смутак на радасьць. У памяць аб гэтым зьяўленьні сьвяціцель замовіў у Салуні два вялікія абразы Выратавальніка і Боскай Маці, пастаўленыя ім у цэрквы Філякаліі.

У Сэрбіі дзейнасьць Першасьвяціцеля па уладкаваньню спраў Царквы і айчыны суправаджалася шматлікімі знакамі і цудамі. Падчас Літургіі і усяночнай, калі сьвяціцель прыходзіў пакадзіць над дамавінай свайго айца, звышгоднага Сімеона, сьвятыя мошчы струменілі духмянае міро.

Вядучы перамовы зь вугорскім каралём Уладзіславам, абвясьціўшым вайну Сэрбіі, услаўлены нябеснымі знакамі сьвяціцель не толькі даставіў жаданы мір сваёй айчыне, але і прывёў у Праваслаўе вугорскага манарха. Паклаўшы пачатак гістарычнаму існаваньню самастойнай Сэрбскай Царквы, сьвяціцель Сава спрыяў таксама сьцьвярджэньню сэрбскай дзяржаўнасьці. Каб умацаваць незалежную дзяржаву сэрбаў, сьвяты архіяпіскап Сава вянчаў на царства дзяржаўнага брата Стэфана. Пасьля сьмерці Стэфана, вянчаўшы на царства яго старэйшага сына Радаслава, сьвяціцель Сава адправіўся ў Сьвятую Зямлю “са сьлязамі пацалаваць сьвятую Труну Хрыстову і страшную Галгофу”. Вярнуўшыся на радзіму, сьвяціцель дабраславіў і вянчаў на царства Уладзіслава і, для большага сцвярджэньня пасаду сэрбскага, заручыў яго зь дачкой баўгарскага князя Асана. Сьвяты Першасьвяціцель абышоў усю зямлю Сэрбскую, выправіў манаскія статуты па узоры афонскіх і палестынскіх, пабудаваў і асьвяціў мноства цэркваў, сьцьвярджаючы праваслаўных у веры. Завяршыўшы свой подзьвіг на радзіме, сьвяціцель, прызначыўшы сваім пераемнікам ераманаха Арсэн, пасьвяціўшы яго ў япіскапа і падаўшы усім дабраслаўленьне, адправіўся ў незваротны шлях, жадаючы “скончыць дні свае вандроўцам у зямлі чужой”. Прайшоўшы усю Палестыну, Сірыю і Персію, Бабілён, Эгіпет і Анатолію, паўсюль наведваючы сьвятыя месцы, гутарачы зь вялікімі падзьвіжнікамі, зьбіраючы сьвятыя мошчы сьвятых, сьвяціцель скончыў сваё падарожжа ў Тырнове, у Баўгары, у доме сваяка цара Асана, дзе зь духоўнай радасьцю аддаў сваю душу Госпаду (+ 1237). Пры перанясеньні сьвятых мошчаў сьвяціцеля Савы ў Сэрбію ў 1237 году вылячэньня былі гэтак шматлікі, што баўгары сталі наракаць на Асана, “навошта ён саступае такі скарб”. На радзіме сьвяціцеля яго годныя мошчы былі пакладзеныя ў царкве Мілешава, даруючы вылячэньне усім прыходзячым зь вераю. Жыхары Тырнова працягвалі атрымліваць вылячэньні ад рэшткаў труны сьвяціцеля, якія набожны Асан загадаў сабраць разам і пакласьці ў ізноў збудаваную грабніцу.

Спадчына сьвяціцеля Савы Сэрбскага жыве ў праваслаўным Царкоўным паданьні беларускага і украінскага народаў. Зь яго імем зьвязана адно з першых уводзеньняў Ерусалімскага Статуту ў манаскіх манастырах Кіеўскай Царквы, па Тыпіку сьвятога Савы дагэтуль жыве Сэрбскі Хіляндарскі манастыр на Афоне. Прыналежная сьвяціцелю рэдакцыя Кіруючай кнігі з тлумачэньнем Алексія Арысьціна стала найболей распаўсюджанай у Кіеўскай Царкве. У 1270 году мітрапаліту Кіеўскаму Кірылу быў дасланы з Баўгары першы сьпіс Кіруючай кнігі сьвятога Савы.Такі унёсак сьвяціцеля Савы ў кананічную скарбніцу Праваслаўя.

Трапар Саве І, архіяпіскапу Сэрбскаму

Шляху, у жыцьцё ўводзячага, / настаўнік і першы сьвяціцель, і кіруючым быў: / бо першы прыйшоў, сьвяціцель Сава, / айчыну сваю адукаваў / і зьдзейсьніў гэта Духам Сьвятым, / як дрэва аліўкавае, / у думкай дзяцей сваіх пасадзіў, асьвячаючы іх. / Таму, апосталам і сьвяціцелям супасадны, / шануючы цябе, молім: / малі Хрыста Бога / падаць нам вялікую міласьць.


Sunday, January 24, 2010

НЯДЗЕЛЯ МЫТАРА І ФАРЫСЭЯ

мітрапаліт Антоній (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Мы знаходзімся цяпер у падрыхтоўчых тыднях да Вялікага Посту. Хутка надыдзе Пост, і мы павінны б да яго імкнуцца, да яго крочыць, як да адной зь вялікіх радасьцяў жыцьця. Пост у царкоўных кнігах — ды і ў ангельскай мове — пазначае вясну. Гэта — вясна духоўная, гэты час, калі павінны адрадзіцца усе сілы жыцьця, якія сьпяць у нас, калі павінны прачнуцца гэтыя сілы, і тое, што пачало вянуць, павінна зноў вярнуцца да жыцьця і заквітнець поўным колерам. Вось што такое Пост.

І калі кожны год да нас крочыць вясна, усякі чалавек, у якога ёсьць сад, клапоціцца, каб вырваць зь яго, выключыць зь яго усё пустазельнае, усё, што можа забіць жыцьцё таго, што будзе так выдатна расквітаць трохі пазьней. Для гэтага і прызначаныя гэтыя тыдні, якія падрыхтоўваюць нас да Вялікага Посту: гэты час, калі мы павінны азірнуцца і агледзець той духоўны сад, які уяўляе сабой наша душа. Гэты сад закліканы быць райскім садам, але ў ім расьце шмат таго, чаго тамака не павінна быць, чаму няма месца ў садзе нябесным. І вось на працягу нейкіх нешматлікіх тыдняў мы можам паглядзець на тое, што ў нашай душы, і выдаліць зь яе усё, што прыналежыць царству і краіне сьмерці, а не жыцьця. У такім разе, калі надыдзе Пост, калі з тыдня ў тыдзень нам будзе гаварыцца, якая выдатная чалавечая душа, як яна можа заквітнець, адчыніцца, асьвяціцца, стаць сьветлай сьвятлом Боскім, мы зможам ісьці гэтым шляхам Посту з радасьцю: сапраўды, ад сілы да сілы, ад славы да славы, ад радасьці да радасьці.

І калі надыдзе нарэшце Уваскрошаньне Хрыстова, поўная, цэласнае сьвята жыцьця, то і мы зможам уліцца ў гэтае сьвята, зможам радасна, цешачыся зрабіцца адзінымі з гэтым струменем вечнага жыцьця.

Прыступім жа зараз да падрыхтоўкі да Посту бадзёра, радасна, зь надзеяй, зь натхненьнем, і пройдзем жа шлях Посту, як ідуць на працягу усёй вясны і расьліны, і жывёлы, і усё — да жыцьця, і увойдзем у вечнасьць. Амін!


СЛОВА Ў НЯДЗЕЛЮ МЫТАРА І ФАРЫСЭЯ

Архіяпіскап Лука (Война–Ясянецкі)

“Панікнуць гордыя вочы чалавека, і высокае людзкое прынізіцца; і адзін Гасподзь будзе высокі ў той дзень. Бо ідзе дзень Госпада Саваофа на усё ганарыстае і пыхлівае і на усё узьнесенае, — і яно будзе прыніжана, і на усе кедры Ліванскія, высокія і выносныя, і на усе дубы Васанскія, і на усе высокія горы, і на усе пагоркі, якія узвышаюцца, і на усякую вежу высокую, і на усякі моцны мур…І упадзе чалавечая веліч, і высокае людзкое прынізіцца; і адзін Гасподзь будзе высокі ў той дзень.” (Іс. 2:11-15, 17)

О, як брыдка Богу усё узносячае само сябе, усё ганарлівае!

У дзіўнай па сіле прамовы прарока Ісаі нават горы высокія, нават кедры Ліванскія і дубы Васанскія, высокія, ганарлівыя, напышчаныя, хоць няма ў іх душы і не могуць ганарлівымі быць, тым не менш і яны ненавісныя Богу, як сымбаль усяго напышлівага і ганарлівага.

“Падымайце, падымайце, раўняйце дарогу, прымайце перашкоды са шляху народа Майго. Бо так кажа Высокі і Ўзьнесены, вечна Жывы, — Сьвяты імя Яго” – Брыдкі, брыдкі ганарлівы чалавек Богу, бо так кажа Ён: “Я жыву на вышыні нябёсаў і ў сьвяцілішчы, і гэтак сама зь уціснутымі і ўпакоранымі духам, каб ажыўляць дух упакораных і ажыўляць сэрцы ўціснутых.” (Іс. 57:14-15)

О Госпадзі, Госпадзі! Ты жывеш на вышыні нябёсаў і разам з тым у сэрцах пакорлівых і уціснутых. Яны дарагія Табе, Ты любіш іх, Ты лічыш іх дзецьмі Сваімі. Ты пасылаеш у бязьмерным багацьці мілату Тваю ім, бо так Ты кажаш: “А вось, на каго Я пагляджу: на ўпакоранага і зламанага духам і на таго, хто трымціць перад словам Маім.” (Іс. 66:2)

Толькі на іх глядзіць, а ганарлівым Бог пярэчыць, і толькі пакорлівым дае мілату. Тым пярэчыць, кажа прарок, якія не зьмірыліся прад Ім бязьмернай веліччу, якія адпрэчваюць Яго полаг, Яго задум, якія кажуць: мы не дзеці, самі знойдзем шляхі жыцьця. Не будзем ні прад кім схіляцца, бо мы не рабы.

Не рабы?! О не ! Рабы яны, бездапаможныя рабы: рабы гонару і ганарыстасьці, рабы кепскіх жаданьняў цела, рабы запалу.

Зь імі няма Бога, бо Ён жыве толькі з прыносячымі пакаяньне і пакорлівымі і толькі ім падае Сваю мілату.

А ганарлівых, напышлівых, Госпад не чуе ніколі, ніколі, колькі б ні маліліся Яму; не чуе, як не чуў ганарлівага фарысэя, уся малітва якога складалася толькі ў пераліку дабрадзейнасьцяў сваіх і заслуг прад Богам. Хвалісься сам ты прад Богам, ганарысься сам сваімі заслугамі, сваёй праведнасьцю? О ты, няшчасны!

Павучыся ў вялікага апостала Паўла, які аб сабе кажа: “Але зь мілаты Божае я ёсьць тое, што ёсьць; і мілата Ягоная ўва мне ня была марная, але я болей за іх усіх папрацаваў; ня я, зрэшты, а мілата Божая, якая са мною.” (1 Кар. 15:10)

Усе свае працы, усе свае заслугі бязьмерныя і найвялікшыя адносіць ён не да сабе, а толькі да Боскай мілаты.

О вы, няшчасныя, што самі хваліцеся прад Богам, не ці памятаеце слоў Самога Выратавальніка нашага: “Гэтак сама і вы, калі выканаеце ўсё загаданае вам, кажэце: мы рабы нічога ня вартыя, бо зрабілі, што павінны былі зрабіць.” (Лк. 17:10)

Ці шматлікія кажуць так? Ці шматлікія ёсьць такія пакорлівыя? О не, ганарлівых значна больш, чым пакорлівых.

А чым ганарацца? Ганарацца розумам сваім, сілай і уладай, забываючы аб грахах сваіх, ні ў што ставячы іх. Хай узгадаюць словы праведнага Ёва: “Вось нават месяц, і той нясьветлы, і зоркі нячыстыя прад вачыма Ягонымі.” (Ёв. 25:5)

Усё нячыстыя, усё вінаватыя, усё павінны быць пакорлівыя ў сьвядомасьці бруднасьці сваёй.

Хай ўзгадаюць і іншыя словы праведнага Ёва: “Вось, Ён і слугам Сваім не давярае і ў анёлах Сваіх бачыць заганы” (Ёв. 4:18).

У анёлах, у анёлах бачыць недахопы, а што жа аб нас, грэшных, сказаць, поўных грахоўнага бруду, поўных саманадзейнасьці і напышлівасьці.

Бо усё сьвятыя, вялікія сьвятыя лічылі сябе грэшнікамі і нявартымі прад Богам – шчыра, шчыра лічылі сябе такімі. Бо яны стала разглядалі сэрца сваё і бачылі ў ім зоркімі вачамі сваімі усякі, нават самы малы бруд, і жахаліся, калі знаходзілі такі бруд. Шукалі – і зьміраліся прад Богам шчыра і лічылі сябе грэшнікамі і нявартымі.

Хто быў больш сьвяты, больш узьняты Богам, хто быў найвялікшым сьвяціцелем, калі не вялебны айцец наш Ян Залатавуст? А кожны вечар чытаем у дзіўнай малітве яго такія словы: “Памяні мяне, грэшнага слугу Твайго, брыдкага і нячыстага, у Царстве Тваім!

Брыдкім і нячыстым называе сябе той, хто дзеля нас ёсьць узорам усялякай сьвятасьці, узорам выкананьня ўсяго закону Хрыстовага – брыдкім і нячыстым называе сябе.

Чаму Госпад патрабуе ад нас найперш пакоры?

Чаму запавет аб пакоры: “Дабрашчасныя ўбогія духам, бо іх ёсьць Царства Нябеснае”?

Чаму гэтая сьвятая запаведзь пастаўленая першай у шэрагу дзевяці запаведзяў асалоды? Таму што без выкананьня гэтай запаведзі нічога не варта выкананьне усяго іншага закону. Усе добрыя нашы справы мала заўгодныя Богу, калі не прасякнутыя яны сьвятой пакорай.

Чаму трэба быць пакорлівымі, чаму гэтага патрабуе ў першую чаргу вялікі Бог наш? Таму што Ён патрабуе ад нас, каб мы з пакаянным і пакорлівым сэрцам трапяталі прад словам Ягонымі.

Мы павінны быць прасякнутыя такой бязьмернай павагай і пакланеньнем прад веліччу Боскай, што з трапятаньнем павінны падумваць аб Ім – з трапятаньнем, а не з гонарам, з пакорай, зь сэрцам пакаянным.

І толькі тады пачуе Ён нашы малітвы, як пачуў малітву пакорлівую няшчаснага, усімі пагарджанага мытара, які стаяў каля увахода ў царкву, біў сябе ў грудзі і увесь час паўтараў словы: “Божа, будзь міласьцівы да мяне, грэшнага!

Ён быў грэшны, яго ненавідзеў увесь народ за тое, што ён несправядліва зьбіраў падаткі, дзеля сваёй карысьці зьбіраў занадта шмат.

Але і гэтага грэшніка, які з трапятаньнем, са страхам Божы, біў сябе ў грудзі, паўтараў адны словы: “Божа, будзь міласьцівы да мяне, грэшнага”, Госпад апраўдаў значна больш, чым самаўпэўненага ў сваёй праведнасьці фарысэя, які толькі ганарыўся сваімі вартасьцямі, сваімі дабрадзейнасьцямі.

Такім чынам, ды будзем усе мы пакорлівымі і трапечучымі прад словам Божым. Ды не будзе ніколі ў малітвах нашых і сьледу любой пыхі прад Богам, нейкага усхваленьня сваіх дабрадзейнасьцяў.

Ды памятаем заўсёды, заўсёды, на кожнай малітве, у сэрца нашым, у думках нашых, не толькі аднойчы, але заўсёды, аб грахах сваіх, якіх у кожнага незьлічона ёсьць, якія такія гідкія прад Богам.

Калі на кожнай малітве будзем заўсёды успамінаць аб грахах і калі, прамаўляючы вялікую малітву Ісусаву: “Госпадзі Ісусе Хрысьце, Сыне Божы, памілуй мяне, грэшнага”, будзем зараз жа, зараз жа успамінаць і няўхільна ў розуме трымаць усе грахі нашы, а асабліва самыя цяжкія, самыя гідкія грахі, калі будзем няўхільна памятаць аб грахах сваіх, то памаленьку пачнуць зь вачэй нашых капаць сьлёзы пакаяньня. А калі дасьць Госпад гэтыя сьлёзы, тады прыйдзе і сьвятая пакора, царыца усіх дабрадзейнасьцяў.

Толькі бы не забываць, не пакідаць думак аб грахах сваіх, толькі бы не думалі мы, што досыць пайсьці на споведзь і адкрыць грахі духоўніку, а потым зараз жа забыцца іх, як робяць вельмі шматлікія. Толькі б не забывалі, толькі бы заўсёды памяталі, толькі бы ведалі словы Боскія, абвешчаныя праз прарока Ісаю і іншага вялікага прарока – Ерамію. Вось што кажа прарок Ісая: “Я, Я Сам згладжваю злачынствы твае дзеля Сябе Самога і грахоў тваіх не ўзгадаю.” (Іс. 43:25)

Ён не успомніць, Ён прабачыў, а ты памятай, заўсёды памятай, заўсёды прасі прабачэньні. Запомніце гэта: “Ты ж памятай”.

Памятайце і словы вялікага прарока Ераміі: “Вярніся, адступніца, дачка Ізраілева … Я ня вылью на вас гневу Майго; бо Я мілажальны, кажа Гасподзь, — ня вечна буду гневацца.” (Ер. 3:12)

Ведай, заўсёды ведай беззаконьне тваё, памятай беззаконьні твае, хоць бы і не адхіліў Госпад твару Свайго, хоць бы і памілаваў цябе.

Вось чаму Госпад наш Ісус Хрыстос у кароткай і дзіўнай па сіле прыпавесьці аб мытару і фарысэі навучае нас таму, што малітвы нашы павінны быць малітвамі пакорлівымі і пакутнымі. Гэтую сьвятую прыпавесьць ніколі не забывайце. Не забывайце і тых слоў псальмы Давыда, якія чуеце кожны дзень сьпяваючы псальмы: “Ахвяра Богу — дух упакораны; сэрца ўпакоранае і зьміранае Бог ня зьнішчае.” (Пс.50:19)


НЯДЗЕЛЯ ПАСЬЛЯ ВАДОХРЫШЧА

Мітрапаліт Антоній (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Першыя словы Выратавальніка, калі Ён выйшаў на пропаведзь, былі: Пакайцеся, наблізілася Царства Божа... Пакайцеся гэта значыць — азірніцеся, зьвярніце твар у бок прыйшоўшага зараз Царства Божага. І гэты заклік зьвернуты да кожнага зь нас; Царства Божа наблізілася, Царства Боскае ў сэрцах нашых, але ў тых глыбінях, куды мы рэдка зазіраем; Царства Божа сярод нас, калі мы злучаныя адзін зь адным шчырай, некрывадушнай і ахвярнай любоўю.

І Царства Боскае ужо увайшло ў жыцьцё гэтага сьвету увасабленьнем Хрыста, таму што Ён увайшоў у гісторыю сьвету, як Госпад, як Цар. І таму нам трэба зьвярнуць усю нашу увагу ў тыя глыбіні нашага сэрца, нашай сьвядомасьці, нашага быцьця, дзе мы можам сустрэць Бога, пакінуўшы убаку то павярхоўнае, тую рабізну, якая не дае нам бачыць глыбіні. Нам трэба зьвярнуць увагу на тыя адносіны, якія нас зьвязваюць, каб не было ў іх нічога, што не было б годна гэтага Царства ахвярнай, шчодрай, цалкам самаахвярнай любові. І мы павінны памятаць, што мы пасланыя ў гэты сьвет, каб быць абвяшчальнікамі прыходу Госпада, што Госпад прыйшоў на зямлю прынесьці мір — мір паміж Богам і чалавекам, мір паміж раздвоенымі сіламі чалавечай сьвядомасьці і мір паміж людзьмі. Калі мы так зразумеем гэты прыход, гэтае набліжэньне Царства Божага, і калі мы так адказна да яго паставімся, то мы сапраўды будзем Хрыстовымі, хрысьціянамі, і тады мы будзем, як соль зямлі, якая не дае гніць таму, што падаецца тленьню, а наадварот можа даць жыцьцё, і дух, і сьвятло. Амін.


Saturday, January 23, 2010

АБРАНЫ НОВЫ ПАТРЫЯРХ СЭРБСКАЕ ПРАВАСЛАЎНАЕ ЦАРКВЫ


На сёньняшнім паседжаньні Архірэйскага Сабора быў абраны “апостальскім лёсаваньнем” 45-ы Патрыярх Сэрбскі,архіяпіскап Печскі , мітрапаліт Белграда-Карлавацкі. Ім стаў япіскап Нішскі Ірыней (Гаўрылавіч).

У сьвеце Міраславаў Гаўрылавіч, нарадзіўся 28 жніўня 1930 году ў сяле Відова пад горадам Чачак у айца Здравкі і маці Міліяны і быў названы у хросьце Міраславам. У родным сяле завяршыў пачатковую адукацыю, а гімназію - у Чачаке.

Пасьля выпуску з гімназіі скончыў духоўную сэмінарыю ў Прызрене, а потым Багаслоўскі факультэт у Белградзе.

Пасьля заканчэньня факультэта служыў у войску, а неўзабаве пасьля заканчэньня службы быў прызначаны выкладчыкам (суплентам) у Прызренскую сэмінарыю. Перад уступам у пасаду, у кастрычніку 1959 года, ён прыняў манаскі пострыг ад патрыярха Германа ў Ракавіцкам манастыры зь імем Ірыней. У дзень сьвятой Праскевы, 27 кастрычніка таго жа году, ён быў пасьвечаны ў ераманаха ў Ружыцкам храме пад Калемегданам.

Паслужыўшы выкладчыкам Прызренскай сэмінарыі, быў накіраваны ў асьпірантуру ў Афіны. У 1969 году быў пастаўлены кіраўнікам манаскай школай Астроскага манастыра, адкуль вярнуўся ў Прызрен і быў прызначаны рэктарам сэмінарыі.

Пасьля рэктарства, у 1974 годзе быў абраны патрыяршым вікарным япіскапам Маравічскім. На катэдры зь 14 ліпеня 1974 года.

Годам пазьней, у 1975 году, быў перамешчаны на Нішскую катэдру.

22 студзеня 2010 года Архірэйскім Саборам абраны Патрыярхам Сэрбскім,архіяпіскапам Печскім , мітрапалітам Белграда-Карлавацкім.

http://www.serbskoe-podvorie.ru/news.php

Я НІЧОГА НЕ МАЮ…

Не аддаляйся ж ад мяне ты, Госпадзе! Сіла мая пасьпяшы мне на ўспамогу!”

(Пс. 22:20)

Выратавальнік! Я прыходжу да Цябе не таму, што магу прынесьці Табе веру цьвёрдую, непахісную, сэрца, поўнае спадзяваньня і пакоры. Не! Я прыходжу, таму што я нічога не маю, таму што я згалеў. Я цярплю голад і смагу, і Ты адзін можаш насыціць мяне хлебам жыцьця і напаіць крыніцай вады жывой.

Госпадзі! Я нічога не магу прынесьці Табе, акрамя сэрца разьбітага, якое кладу да Тваіх ног. У пакутлівыя гадзіны адзіноты з глыбіні маёй скрухі заклікаю да Цябе, ведаючы, што Ты жадаеш выняць мяне з бездані сумневаў і граху, у якой я заграз, і заклікаеш мяне Сам на Твой шлюбны баль. Так, хоць я жабрак і убогі, я ведаю, што Госпад жадае апрануць мяне ў сьветлую вопратку, ператварыць маю галечу ў багацьце нятленнае і маё убоства увянчаць вечнаю славаю. Ён адзін моцны вынішчыць усё злое ў душы маёй, асьвяціць цямрэчу Сваім сьвятлом, напоўніць усю пустэчу маю поўнасьцю Сваёй мілаты.