Гэты абраз знаходзіўся ў веруючай мяшчанскай сям’і Васіля Маркевіча, які жыў побач зь царквой Узьняцьця Годнага Крыжа, якая ўзвышаецца над тэрнопальскім возерам. Гэта ў ягоным доме у час Вялікага Посту 1730 года Боская Маці “Адзігітрыя”(у перакладзе з грэцкай мовы – “ахоўніца ў вандроўцы) пачала ліць сьлёзы. Уражаны дзівам Маркевіч апавясьціў аб гэтым сьвятару. Неўзабаве айцец са сьведкамі спраўдзілі праўдзівасьць цуду.
Да такога ж высноўку прыйшла і духоўная камісія, якую прыслаў Кіева–Галіцкі мітрапаліт Атанасій (Шептыцкі). У адмысловым дэкрэце адзначалася, што сьлёзы на іконе Божай Маці не ёсьць прыроднага паходжаньня. Мітрапаліт Атанасій агаласіў абраз цудатворным.
15 ліпеня 1730 года абраз велічнае крыжовай хадой перанесьлі зь дому Маркевіча ў царкву Ўзьняцьця Годнага Крыжа.
Шматлікія падарункі, зьмешчаныя поруч зь іконай, і цяпер сьведчаць аб цудоўных вылячэньнях, якія адбываліся пры пасрэдніцтве цудатворнага абраза. У храме над возерам абраз захоўваўся аж да Першай сусьветнай вайны, у гады вайсковага разбурэньня яе дзеля бясьпекі перанесьлі з тагачаснай аколіцы ў цэнтар – у парафіяльную царкву Нараджэньня Хрыстовага. Пасьля вайны сьвятар гэтае царквы, айцец Уладзімір Грамніцкі, павярнуўшыся з расейскага палону, у знак падзякі, упрыгожыў абраз срэбнае рызай.
У гады Другой сусьветнае вайны, лічаць летнія тэрнапаляне, менавіта яна, Тэрнопальская цудатворная ікона, выратавала ад руйнаваньня ўпрыгожаньне і сьвятыню горада – старажытную царкву, у якой захоўвалася. І сапраўды, цяжка зразумець, як ацалела царква Нараджэньня Хрыстовага, бо ў красавіку 1944 года, пасьля трывалых баёў за Тэрнопаль, усе будынкі навакольных вуліц уяўлялі сабой суцэльныя руіны.
І ў нашы часы цудатворны абраз Божай Маці зьвяртаецца да сэрцаў веруючых. Вясной 1987 года дзьве жанчыны, якія маліліся ў храме, былі ўражаны пабачаным: Маці Боская зь дзіцяткам Ісусам на руках на якісь момант сышла зь іконы і паглядзела ім у вочы…
У жніўні 2007 года невядомыя злачынцы абрабавалі ноччу Тэрнопальскую царкву Нараджэньня Хрыстовага Ўкраінскае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы, скралі залатую і срэбную абробку Цудатворнае іконы Боскай Маці Тэрнопальскай, а таксама грошы, ахвяры парафіян, зь скарбніцы храму. Тады злодзеі патрапілі ў царкву праз вакно на другім паверсе, што знаходзіцца прыблізна на вышыні
Храм Нараджэньня Хрыстовага зьяўляецца сёньня катэдральным саборам УАПЦ, а таксама помнікам архітэктуры XVII стагодзьдзя.
Тэрнопальская Цудатворная ікона Боскай Маці – адна зь найбольш аўтэнтычных сьвятынь украінскага праваслаўя.
