СЛОВА НА ДАБРАВЕШЧАНЬНЕ ЎСЯСЬВЯТОЙ БАГАРОДЗІЦЫ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Сьвяты бываюць розныя. Часам душа бывае так напоўнена радасьцю, захапленьнем, замілаваньнем, што чалавек застаецца бязьдзейным, таму што занадта перапоўнена сэрца, занадта вялікая радасьць. Часам чалавек застаецца бязьдзейным, таму што гора такое глыбокае, скруха так глыбокая, што не паднімецца рука на працу, на дзеі. І ў сьвяце Дабравешчаньня Боскай Маці пераплятаюцца таямніча і жахліва, страшна і дзівосна гэтыя два настроі. Зь аднаго боку — як не радавацца, як не дзівіцца і не трапятаць пры думцы, што голас Гасподні дасягнуў Усячыстай Дзевы Багародзіцы і Анёл абвясьціў Ёй, што Сам Бог праз Яе зробіцца чалавекам, увойдзе ў гэты сьвет, і што прыходам Боскім увесь сьвет ужо будзе зьменены, ужо не будзе стаяць тварам да твару са сваім Творцам толькі ў трапятаньні і глыбокай павазе, але будзе радавацца, што ў ім, у ягоным асяродку — Сам Бог: не толькі пра тое, што чалавек так вялікі, што Бог мог зь ім злучыцца, але усё стварэньне рэчыўная, таямніча бачным чынам злучана зь Ім.

Але ў Дабравешчаньні радасьць не толькі пра тое, што да нас зьвярнуўся Гасподзь усёй Сваёй любоўю, аддае Сябе нам бязьмежнай ласкай. Радасьць наша пра тое, што знайшоўся чалавек, Дзева зь народу ізраільскага, Якая так упадабала Бога усім сэрцам, усёй думкай, усёй крэпасьцю, усім целам Сваім, што Яна магла сказаць Архангелу, у адказ на яго страшнае і дзівоснае абвяшчэньне: Гэта, слуга Гасподняя, ды будзе мне па слове твайму... У Яе твары усё чалавецтва аддала сябе Богу, усё чалавецтва адкрылася Богу і сказала: Прыйдзі! І ды будзе мне па волі Тваёй!

Але што здарылася па волі Гасподняй? Як пазьней абвясьціў Сімеон Богапрыемца, меч прайшоў Яе сэрца, калі Яе Сына крыжавалі на Крыжы... Пазьней прыйшоў час, калі Сын Божы, зрабіўшыся сынам чалавечым, жыцьцё Свае, па любові да нас, аддаў за нас.

І вось гэта спалучэньне дзівоснай Боскай любові ў такой простай ласцы і аддачы Сябе Боскай Маці і ў такім страшным подзьвігу крыжовай, самазабыўнай любові на Крыжы, выклікаюць у нас жах і трапятаньне, якія пераплятаюцца зь нашай весялосьцю.

Мы цяпер у Вялікім Посьце. Увесь Пост накіраваны да Уваскрэсеньня Хрыстовага. На працягу першых тыдняў Царква зьвяртае нашу увагу на тыя грахі, якія аддаляюць нас ад Бога; а потым раптам расчыняецца перад намі, тыдзень за тыднем, што Бог робіць, што Ён дзее, каб нас выратаваць: Перамога Праваслаўя, Перамога Бога ў чалавечых сэрцах, якія Яго успрымаюць, любяць, аддаюцца Яму, і спазнаюць глыбіні Боскія... Сьвята сьвяціцеля Рыгора Паламы, які прадвясьціў нам, што мілата Боская гэта не толькі дарунак, гэта — Сам Бог, Які аддае Сябе бязьмежна нам... А зараз сьвята Дабравешчаньня: прыход Самага Хрыста, аддача Богам Самога сябе нам...

І вось мы на шляху да Уваскрэсеньня Хрыстовага; набліжаецца сьвят Сьвята, Перамога з перамог, калі ужо увесь жах, усё трапятаньне і страх і Дабравешчаньне, і вынас Крыжа, і Расьпяцьце раптам зазьзяюць перамогай... Уваскрэс Хрыстос; ужо сьмерць над Ім не мае улады; ужо Ён перамог грэх, сьмерць; ужо няма паміж Богам і чалавекам непраходнай бездані; ужо ў Ім чалавек увайшоў не толькі ў вечнае жыцьцё, але ў глыбіні Таямнічай Боскай Тройцы; на пасадзе Боскім, Уваскрэсеньнем і Ушэсьцем Яго, сеў у целы чалавечым Сын Божы... Уся трагедыя цяпер зрабілася перамогай і сьвятам; мы радуемся пра гэту перамогу, мы сьпяваем, што уваскрэс Хрыстос, што ужо мёртвых няма ў труне, што увесь жах — у мінулым. А разам з гэтым, у якім страшным і жудасным сьвеце мы жывём! Любоў Боская нам даецца: але ці прымаем мы яе? Бог зрабіўся чалавекам, каб мы зрабіліся Ягонымі братамі і сёстрамі, і зрабіліся б Боскімі людзьмі на зямлі, азоранымі, працятымі вечным Боскім жыцьцём — а мы?..

І вось, мы усё працягваем выносіць Крыж, і усё яшчэ, сьвяткуючы Дабравешчаньне, мы памятаем, што Боскай Маці меч прайшоў, працяў сэрца... Хіба гэтага недастаткова, каб нас заахвоціць жыць тым новым, Боскім жыцьцём, якое нам Гасподзь дае ў Сваім Уваскрэсеньні? Хіба мы дарма сьпяваем: Хрыстос уваскрэс зь мёртвых, сьмерць зваяваў, і тым, што ў магілах жыцьцё дараваў?.. Не, гэта — праўда! і таму будзем накіроўвацца не толькі да сьвята Уваскрэсеньня Хрыстовага, але да самай ягонай рэальнасьці ў прылучэньні Боскага, вечнага жыцьця. А потым, абхопленыя, як пажарам, жыцьцём Хрыстовым, жыцьцём Боскім, выйдзем у жыцьцё зямлі, у сьвет, які цяпер усё яшчэ ў поцемках, у цямрэчы, у пакуце; выйдзем у гэта жыцьцё, як Хрыстос у яго увайшоў, каб жыцьцё наша усё, без рэшткі, аддаць дзеля веры ў чалавека, дзеля веры ў Бога, дзеля перамогі любові, дзеля вечнага жыцьця і імпрэзы. Амін.