АБРАЗ БОЖАЕ МАЦІ “ПАГЛЯДЗІ НА ПАКОРУ МАЮ”

Памяць 16 / 29 верасьня

На абразе “Паглядзі на пакору маю” Прасьвятая Багародзіца намаляваная намалявана сядаючаю  і ў кароне. У правай руцэ яна мае скіпэтар, а левай падтрымлівае Боганемаўля, якое стаіць на Яе каленях. Боганемаўля правай рукой датыкаецца да Яе шчацы, а ў левай трымае невялікую шар - знак улады над сусьветам.

Упершыню абраз Божай Маці “Паглядзі на пакору маю” зьявіўся ў 1420 годзе на Камяным возеры ў Пскоўскай вобласьці, каля месца нараджэньня сьвятой Кіеўскай княгіні Вольгі. Гэта падзея адбылася ў суцяшэньне і падбадзёрваньне пскавічоў ў пэрыяд вялікага бедзтва, “згубнага мору” (голаду і эпідэміі), які успыхнуў тады ў Пскоўскай зямлі. Тады з правага вочы Багародзіцы пачатку струменіцца кроў. Такім чынам Прачыстая Дзева дала пскавічам знак - яна смуткуе аб іх і гатовая пасьпяшацца на дапамогу.

У Пскоўскім летапісе сустракаецца згадка пра гэта вобразе: “У лета 6934 (1426), той жа увосені, было азнака ад іконы сьвятой Багародзіцы на Камяным возеры, у Васіля каля двара: ішла кроў з правага вока, і на месца капала, дзе стаяла, і на шляху ішла кроў, як везьлі ад абраза ў абрусы, як у Пскоў праводзілі абраз Прачыстай, месяца верасьня ў 16, у памяць сьвятой вялікамучаніцы Яўхіміі ». Абраз быў перавезена ў Пскоў. З ім пачалі зьдзейсьняць Хросныя хады і узносіць старанныя малітвы аб спыненьні бедзтваў. Заступніцтвам Маці Божай морава пошасьць спынілася. З тых часоў цудатворны абраз захоўваўся  ў саборным Траецкім храме Пскова. У памяць гэтага перанясеньня, сьвяткаваньне ў гонар іконы было устаноўлена 16/29 верасьня.

Старажытны вобраз "Паглядзі на пакору маю» не захаваўся да нашых дзён. У XIX стагодзьдзі ужо не сустракаецца згадак пра старажытную ікону, якая знаходзілася ў Траецкім саборы.

Сьпісаў іконы “Паглядзі на пакору маю» вядома няшмат. Адзін з іх упрыгожвае цяпер галоўны храм Кіеўскага Сьвята-Уведзенского мужчынскага манастыра. Найсьвяцейшая Багародзіца праславіла яго шматлікімі адзнакамі мілаты і цудамі.

Гісторыя напісаньня Кіеўскае копіі іконы “Паглядзі на пакору маю” досыць цікавая.

Паводле паданьня, абраз гэты быў напісаны нейкае княгіняй, якая пайшла ў манастыр, дзе прыняў схіму з імем Марыя. Яна не толькі мела мастацкі талент, але і несла нябачныя сьвету аскетычныя подзьвігі, за што Бог удастоіў яе напісаць Абраз Сваёй Беззаганнай Маці. Жанчынам не дазваляецца дакранацца мошчаў, але гэтай іканапісцы, па адмысловым дазволе вышэйшых духоўнае ўлады, было такое права дадзена. Яна пісала абраз костачкай ад мошчаў, абмакваючы яе ў фарбы, зьмяшаныя на сьвятой вадзе. Увесь гэты час схімніца нічога не ела, акрамя Сьвятых Хрыстовых Тайнаў, і зьдзясьняла Ісусаву малітву. У сэрцы сваім яна прасіла Госпада, каб кожны, хто будзе маліцца перад гэтае іконаю атрымліваў здаволеньня сваіх бед, пазбаўленьне ад патрэбаў.

Перад рэвалюцыяй абраз захоўвалася ў аднаго протаіерэя; калі айца арыштавалі, ікона перайшла да сына. Той пабаяўся захоўваць рэлігійную рэліквію ва ўмовах тэрору і падарыў яе манашцы Феафаніі. У той час яна была паслушніца Ўведзенскага манастыра, якая ва ўзросьце сямі гадоў уступіла ў манастыр, дзе ў манаскім чыне служыла Богу яе цётка.

Калі ў 1961 г. манастыр разагналі, шмат манашак перасялілася ў Флёроўскі манастыр на Падоле. Гэты манастыр таксама спрабавалі зачыніць, але ігуменьня Анімаіса адмовілася падпісаць дакумэнт: “Лепш за руку мне адсячыце”. Блажэннай Вользе было бачаньне, як над манастыром кружылі чорныя вароны, потым усё ў Лаўру паляцелі. Пячорскую крэпасьць закрылі, а Флёроўскі выстаяў. Тут больш за трыццаць гадоў і працавала манашка Феафанія.

Сьвяты абраз яна забрала з сабой. Абраз вялікі, храмавы, на цяжкай Кіпарысавай дошцы, аднак матушка як пушнінку перанесла яе ў заплечным мяшку на новае месца жыхарства. “Як вы яго носіце?” - Дзівіліся людзі. “Не я яе нашу, ён мяне носіць”.

Першы цуд абраз выявіў яшчэ ў Флароўскім манастыры: валачэньнем глуханямой дзяўчынкі. Пакуль дарослыя хадзілі па справах, дзіця чакаў іх у кельлі. Вярнуўшыся, яны выявілі, што хворая нематой ад нараджэньня дзіця кажа і чуе. «Цётка мяне уздыхнула», - як магла, патлумачыла дзяўчынка, кіўнуўшы на Прачыстую Багародзіцу.

За пяць гадоў да сьмерці гаспадыня іконы прыняла схіму з імем Фядоры. Калі у віцы 89 гадоў ад роду яна адышла да Госпада, Увядзенскі манашкі, якія дажывалі век у Флароўскім манастыры, пачалі раіцца, што рабіць са сьвятыняй? І аднадушна вырашылі, што месца ёй у Увядзенскім манастыры. Так Царыца Нябесная вярнулася ў Свой дом, уводзячы з сабою ў храм мілату, што спачыла на Ёй..

Праз некаторы час людзі заўважылі, што абраз быццам пацямнеў: Пасьля сьвяточнай Літургіі яго урачыста праводзілі на рэстаўрацыю. Несьці са шклом было цяжка, вырашылі зьняць каўчэг. Зьдзіўленьню прысутных не было мяжы! Абраз застаўся, як быў, фарбы сьвежыя, чыстыя - пацямнела толькі шкло, якое паўкрывала абраз. На ім, строга па контуры, як лёгкімі крэйдавымі рыскамі адбіўся сылюэт Маці Божай з Дзіцяткам. Самае дзіўнае, што малюнак на шкле уяўляе сабой нэгатыў: цёмныя месцы - белыя твар, рукі, зморшчыны - цёмныя.

Адчуўшая смутак ў зямным жыцьці, Найсьвяцейшая Багародзіца чуе маўклівыя крыкі нашы і складае іх у сэрцы Сваім, адзін уздых, ні сьляза чалавечая не схавана ад нашай заступніцы. Мы заклікаем: “Найсьвяцейшая Багародзіца, выратуй нас”, таму што ведаем сілу Яе малітвы, якую Збаўца па любові да Яе тут жа выконвае.

У гонар іконы “Паглядзі на пакору маю” напісаныАкафіст, трапар і кандак.

падрыхтаваў прат. Сяргей Горбік.