КАЗАНЬ У 15—Ю НЯДЗЕЛЮ ПАСЬЛЯ ПЯЦІДЗЕСЯТНІЦЫ

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа.

Упадабаныя браты і сёстры, сёньняшняе Эвангельле раскрывае нам галоўную запаведзь Хрыста: “Любі Госпада Бога твайго усім сэрцам тваім, і усёю душою тваёю, і усёю сілаю тваёю, і усім разуменьнем тваім, і блізкага твайго, як самога сябе. На гэтых дзьвюх запаведзях грунтуецца увесь закон і прарокі” (Лк 10:27; Мц. 22:40).

Але для поўнага разуменьня усёй паўнаты пачутага сёньня Эвангельля, варта нам акунуцца ў павучальную сілу Біблейскай гісторыі.

Вось , у далёкім мінулым , на гары Сінай, падаў Бог прароку Майсею каменныя скрыжалі , на якіх былі высечаныя Дзесяць запаведзяў — Закон Божы , па якім павінен быў жыць кожны набожны чалавек. Аднак народ Ізраіля , закліканы да служэньня Адзінаму Госпаду, не выстаяў ў праўдзе. Сьляпыя правадыры народа — фарысэі падмянілі жывую веру мёртвым фармальным законам, пахавалі жыватворчы дух Запавету пад грудай непатрэбных і складаных абрадаў, звычаяў і правілаў. Лічачы сябе праведнікамі , гэтыя гордыя крывадушнікі рэчаіснасьці затапталі запаведзі Божыя. Ім было сказана: не стварай куміра і не красьці, а яны любілі першымі на банкетах і ў сынагогах сядзець і кіраваць на народных сходах (Мц. 23:6—7), стваралі куміраў з саміх сябе і абкрадалі Самога Бога, прысвойваючы гонар, які належыць толькі Яму. Ім было сказана не забівай, а яны духоўна забівалі блізкіх пагардай і асуджэньнем, абыякавасьцю і жорсткасьцю. Вонкава яны былі узорамі прыстойнасьці, але ў душах іх, падобна хеўры зьмей, клубіліся атрутныя страсьці і юрлівасьці.

І адзін такі «законьнік», лічачы сябе самога самым знаўцам, вырашыў задаць Госпаду Ісусу Хрысту спакусьлівае пытаньні, каб высьветліць, ці сапраўды Ён ведае закон і запаведзі, якія ім накіраваны. “Настаўнік! — спытаў гэты законьнік, — якая запаведзь найбольшая ў законе? Ісус сказаў яму: палюбі Госпада Бога твайго усім сэрцам тваім і усёю душою тваёю, і усім разуменьнем тваім: гэтая ёсьць першая і найбольшая запаведзь”

Другую запаведзь Гасподзь Ісус Хрыстос называе падобнай першай: “Любі бліжняга твайго, як самога сябе”. У гэтым няма той супярэчнасьці, якая часта узьнікае ў нашым жыцьці. Мы не умеем як сьлед любіць ні Бога, ні блізкага і таму бачым супярэчнасьці паміж гэтымі двума запаветамі. Гасподзь кажа , што другая запаведзь падобна да першай, яна — як бы яе цень, вобраз. Падобна да таго, як чалавек ёсьць вобраз і падабенства Божае, так і запаведзь аб любові да бліжняга ёсьць вобраз і падабенства запаведзі аб любові да Бога. Любоў да людзей — гэта падабенства любові да Бога. “На гэтых дзьвюх запаведзях грунтуецца увесь закон і прарокі”. Гэтымі словамі Гасподзь кажа законавучыцелям: “Усё, чаму вы вучыце, сьцісла заключаецца ў двух фразах. І калі чалавек выканае гэта, то тым самым ён выканае увесь закон і вучэньне прарокаў” .

Давайце , дарагія браты і сёстры, услухацца ў гэтае слова — ЛЮБОЎ . Якое простае і салодкае пачуцьцё, і як цяжка навучыцца яму. Значна лягчэй рабіць абразаньне немаўлятаў, прыносіць у ахвяру казлоў і вызубрыць Пяцікніжжа Майсея. Значна прасьцей забіваць плоць, біць паклоны, выдаваць гукі, аўтаматычна паўтараючы словы малітваў, не клапоцячыся іх сьвятым сэнсам. Значна зручней славалюбная “ратаваць” іншых , на вачах ва усіх старацца у набожнасьці і дабрачыннасьці , чым у цішыні і адзіноце адукоўваць сваю душу. Наша Сьвятое Праваслаўе, зразумела не павярхоўна, а ў духу і праўдзе, бо ёсьць усё: і пост, і абрад, і добрыя справы — толькі сродкі да дасягненьня унутраняй дасканаласьці , дасканаласьці ў любові.

Сёньня Хрыстос у Сваім Эвангельлі паказвае нам, што недастаткова толькі ведаць пра Бога і верыць у Яго, неабходна любіць Яго усім сэрцам, усёй душой і усім разуменьнем. Любіць Бога мы павінны па сваім чалавечым абавязку, па свайму сумленьню, бо Богу мы абавязаныя сваім быцьцём і жыцьцём сваім. Любіць Бога падахвочвае нас ужо самі веды аб нашым стварэньні. Паглядзіце: што прымусіла вялікага Стваральніка стварыць нас, заклікаць нас да быцьця, як ня Яго міласьць і ласка? Гасподзь стварыў чалавека вельмі прыгожым, падарыўшы яму прыгожае стройнае цела, паведаміўшы яму душэўныя і цялесныя пачуцьці, з дапамогай якіх людзі разумеюць адзін аднаго і маюць узаемныя зносіны. І ў гэтым — бясконцая дабрыня і любоў Божая да чалавека.

Бог любіце кожнага з нас, але ці гатовыя мы шчыра, усёй душой і сэрцам, адказаць на любоў — любоўю?

Таму калі кожны з нас, стоячых тут, усё ж, адважыўся заявіць, што гатовы палюбіць самога Бога, у першую чаргу ён павінен задацца пытаньнем: ці умее ён любіць самога сябе? А, калі і умее, то ці не ператварылася гэтая любоў у самалюбства? Бо калі чалавек на працягу усяго жыцьця займаецца набыцьцём бясконцых матэрыяльных багацьцяў, выгод, камфорту, грошай — гэта не любоў да сябе, а толькі дагаджаньне плоц , якая шкодзіць душы і целу. Давайце адкажам на простыя пытаньні: Любіць сябе бяздушны чалавек, які паважае і чуе толькі сябе? — Не. Ён ужо патапіўся ў дрыгве гонару, фанабэрыстасьці і ганарыстасьці ў адносінах да сваіх блізкіх. Ці паважае сябе срэбралюбец? — Адказ той жа. Ён асудзіў сябе на кругласутачнае набыцьцё матэрыяльных, тленных, паверхневых каштоўнасьцяў, якія не прыносяць ніякай карысьці душы.

Палюбіць Бога — значыць парадніцца з Ім, прыпадобніцца Яму. Усядасканалы Гасподзь чужы усякай нечыстаты і недасканаласьці — і мы павінны ачысьціцца і упрыгожыцца цнотамі. Бог усядобры — і мы павінны зрабіцца добрымі і міласьцівымі. Айцец Нябесны палюбіў усіх людзей без выключэньня — і мы павінны любіць блізкіх сваіх , як саміх сябе, таму што без любові да блізкіх становіцца немагчымай любоў да Бога. Хто кажа: “я люблю Бога”, а брата свайго ненавідзіць, той гаворыць няпраўду: калі хто ня любіць брата свайго, якога бачыць, як можна любіць Бога, Якога не бачыць? (1 Ян. 04:20).

Таксама нельга запэўніваць сябе ў тым , што хрысьціянская любоў — гэта калі любіш толькі таго, у кім знаходзіш крыніцу здавальненьня і прыемнага жыцьця. Наша абавязак заключаецца не ў тым толькі, каб дараваць ворагаў і людзям, якія не прыносяць карысьці, але, перш за усё, у тым, каб маліцца аб іх. Бо усё роўна, яны — нашы блізкія. Гэтыя людзі — вобраз Божы, абраз. І мы павінны ставіцца да іх з той жа любоўю і з тою ж глыбокай павагай, што і да абраза. Як шануем мы выявы сьвятых і Багародзіцы, так і ў кожным чалавеку мы шануем той вобраз Божы, па якім калісьці і быў створаны чалавек. Вельмі часта мы сумуем ад неналежных учынкаў нашага блізкага, але гэтага недастаткова — мы павінны імкнуцца усімі сіламі дапамагчы яму выправіцца і устаць на праўдзівы шлях.

Вось гэтаму усяму і вучыць нас сёньня Эвангельля. Будзем, аднак, старацца выканаць гэтыя запаведзі, робячы усё, каб яны сталі неад'емнай часткай нашага жыцьця.

Будзем імкнуцца жа усім сэрцам, усёй душой, усімі намерамі, усёй сілай да набыцьця гэтай найвышэйшай цноты, Боскай любові, якая робіць людзей сапраўды дзецьмі Госпада Усявышняга і спадкаемцамі Царства Нябеснага. Будзем любіць блізкіх, любіць, а не шкадаваць, саміх сябе, будзем любіць і праслаўляць ў Тройцы праслаўлена Бога, Айца і Сына, і Сьвятога Духа, Якому належыць слава, гонар і пакланеньне, цяпер і заўсёды, і на вякі вякоў. Амін.

прат. Сяргей Горбік

23 верасьня / 6 кастрычніка 2013 л.Б.