СЛОВА НА НАВАГОДНІМ МАЛЕБНЕ

мітрапаліт Антоні (Суражскі)

У імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа!

Перад пачаткам нашай агульнай малітвы я жадаў бы сказаць некалькі слоў, каб затым нам маліцца разам больш пераканана, адзіным сэрцам і адзінай думкай.

З году ў год я казаў пра надыходзячы новы год, як аб нічым не заплямленай, чыстай сьнежнай раўніне; і адмысловую увагу я зьвяртаў на тое, што уступаць на гэту яшчэ не заплямленую беласьць мы павінны зь усёй адказнасьцю, таму што ў залежнасьці ад таго, як мы будзем па ёй крочыць, мы альбо пракладзём на гэтай раўніне дарогу, згодную зь воляй Боскай, або пакінем на ёй блукаючыя сьляды, якія толькі заплямяць сьнежную беласьць.

У надыходзячым годзе, можа быць, больш, чым калі‑небудзь, мы не павінны забываць аднаго: гэту беласьць, гэту невядомасьць атачае цямрэча, навісаючы над ёй як бы зборам; цямрэча зь малой ‑ а можа быць і вялікай ‑ колькасьцю зорак, але усё ж цямрэча, густая і непразрыстая, пагрозьлівая і страшная. Мы цяпер разьвітваемся  з годам, калі мы усё гэту цемру маглі адчуваць, і гвалт і жорсткасьць яго усё працягваюцца. Як мы адгукнёмся на гэта?

Было б наіўна і вельмі не па‑хрысьціянску прасіць Бога абараніць нас ад усякага зла і зрабіць Царкву мірным прыстанкам, калі вакол сьвету няма. Вакол ‑ свары, вакол ‑ напружанасьць, роспач і страх, вакол ‑ гвалт і забойствы… Мы не можам прасіць мірнага жыцьця для сябе, калі гэты сьвет не распаўсюджваецца за межы Царквы, калі ён не расьсейвае гэту цемру, як прамяні сьвятла.

Адзін заходні пісьменьнік сказаў, што хрысьціянін ‑ гэта той, каму Бог даручыў адказнасьць за іншых людзей. І мы павінны быць гатовыя гэту адказнасьць панесьці. Праз некалькі хвілін мы будзем заклікаць і на будучую невядомасьць, і на гэту цемру найвялікае зь дабраславеньняў, якое прамаўляюцца ў нашых богаслужбах: “Дабраслаўлёнае Царства Айца і Сына і Сьвятога Духа…” ‑ дабраслаўлёны Бог царуючы... Гэтыя словы прамаўляюцца рэдка: напачатку літургіі, у дабраслаўленьні Новага году і ў такія моманты, калі час і вечнасьць злучаюцца, калі вачамі веры мы можам бачыць, як вечнасьць пераплятаецца з часам і перамагае яго.

Хрысьціянін ‑ гэта той, хто павінен быць здольны бачыць Гісторыю так, як яе бачыць Бог: як таямніцу выратаваньня, але таксама і як трагедыю чалавечага падзеньня і граху. І перад тварам таго і іншага мы павінны знайсьці сваё месца. Хрыстос кажа ў Эвангельлі: Калі вы пачуеце пра войны і пра ваенныя чуткі, не жахайцеся, падніміце галовы вашы... У сэрцы і ў жыцьці хрысьціяніна няма месца для баязьлівасьці, маладушнасьці і страху: яны усё нараджаюцца ад сябелюбнасьці, клопату аб сябе ‑ нават калі гэта страх за любімых.

Бог ёсьць Гасподзь гісторыі, але мы павінны быць супрацоўнікамі Богу, і мы пасланы Ім у сьвет для таго, каб прывесьці гэты бязладны град чалавечы ў гармонію, якая назавецца Градам Божым. І мы павінны памятаць словы Апостала пра тое, што усякага, хто захоча працаваць Госпаду, павядуць на суд; і яшчэ іншыя словы: Не бойцеся суду вогненага... У нашым сьвеце мы павінны быць гатовыя, што нас могуць прывесьці на суд, і мы павінны быць гатовыя на гэтым судзе выстаяць: можа быць, са страхам у душы па слабасьці нашай веры, але выстаяць непахісна ў служэньні Богу і ў служэньні людзям.

І калі мы аглядаемся назад, на мінулы год, то словы екценьні б'юць і асуджаюць нас. Мы просім Бога прабачыць нам усё, што мы зрабілі ‑ ці чаго, наадварот, не зрабілі ў мінулым годзе. Мы кажам, што мы ‑ праваслаўныя. Быць праваслаўным не значыць толькі вызнаваць Эвангельле ў яго цэласнасьці і абвяшчаць яго ва усёй яго чысьціні, але азначае нешта значна большае: гэта значыць жыць у адпаведнасьці зь Эвангельлем; і мы ведаем, што Хрысту нельга прынесьці нішто меншую, чым усю веліч чалавека ў дабравесьці любові і пакланеньня.

І нам ёсьць, у чым каяцца, таму што хто, гледзячы на нас, скажа, як людзі казалі пра раньніх хрысьціян: Як яны адзін аднаго любяць!.. Хто скажа, гледзячы на нас, хоць бы тое, што мы валодаем разуменьнем жыцьця, любові, якая робіць нас непадобнымі на іншых, якая прымушае іншых дзівіцца, адкуль такая любоў, хто даў яе гэтым людзям, як могуць яны выдужаць выпрабаваньне суду? І калі мы жадаем, каб гэты год быў годны Бога і нашага хрысьціянскага пакліканьня, сьвятога імя праваслаўя, мы павінны, кожны зь нас і усё разам, быць для усіх, для кожнага чалавека, у якога можа апынуцца патрэба ў нас, выявай таго, чым чалавек можа зрабіцца і чым грамада можа зрабіцца пад кіраваньнем Бога.

Будзем жа маліцца пра прабачэньне таго, што мы так далёкія ад нашага пакліканьня, будзем маліцца пра сілу духу, пра мужнасьць, пра рашучасьць крочыць міма сябе, ставіць сябе ні ў што, узяць на сябе крыж свой і рушыць усьлед па сьлядах Хрыста, куды б Ён нас ні паклікаў.

У пачатку вайны, кароль Георг VI зьвярнуўся да свайго народа са словамі, якія мы можам паўтараць з года ў год. Ён прачытаў цытату: “Спытаў я вартавога, які стаяў у дзьвярэй новага года: Дай мне сьвятло, каб я зь упэўненасьцю мог уступіць бясьпечна ў невядомае... І ён мне сказаў: Уступі ў цемру, і укладзі руку тваю ў руку Боскую ‑ гэта будзе для цябе лепш, чым сьвятло, і дакладней вядомага шляху”.

І мы закліканы паступіць гэтак жа; і, быць можа, мы павінны сёньня прыняць рашэньне быць вернымі свайму пакліканьню, і пачаць Новы год зь мужнасьцю. Амін!