Friday, November 20, 2009

МАЛІТВА ДЛЯ ПАЧАТКОЎЦАЎ

Мітрапаліт Суражскі Антоній

Мы усё – пачаткоўцы, і я не зьбіраюся праводзіць курс лекцый, але проста жадаю падзяліцца некаторым з таго, што я пазнаў, часткай зь уласнага досьведу, а яшчэ больш, мабыць, зь досьведу іншых.

Малітва аб сваёй сутнасьці – сустрэча, сустрэча душы і Бога; але для таго, каб сустрэча стала рэальнай, абедзьве асобы, якія ў ёй удзельнічаюць, павінны быць сапраўды самімі сабой. Паміж тым, мы ў велізарнай ступені нерэальныя, і Бог, у нашых узаемаадносінах, так часта нерэальны для нас: мы думаем, што зьвяртаемся да Бога, а на справе зьвяртаемся да выявы Бога, створанай нашым уяўленьнем; і мы думаем, што стаім перад Ім са усёй праўдзівасьцю, тады як на справе выстаўляем замест сябе кагосьці, хто не зьяўляецца нашым сапраўдным “я”, – актор, падстаўная асоба, тэатральны пэрсанаж. Кожны зь нас уяўляе сабой у адзін і тое ж час некалькі розных асоб; гэта можа быць вельмі багатым і гарманічным спалучэньнем, але можа быць і вельмі няўдалым злучэньнем супярэчных адзін аднаму асоб. Мы бываем рознымі ў залежнасьці ад акалічнасьцяў і асяродзьдзя: розныя асобы, сустракаючыся зь намі, ведаюць у нас цалкам розных людзей, па рускай прыказцы: “Малайчына супраць авечак, а супраць малайчыны і сам авечка”. Як часта гэта бывае: кожны зь нас можа успомніць сярод сваіх знаёмых даму, якая – сама ветласьць з чужымі і існая фурыя ў сябе дома, або грознага начальніка, які ў сямейным крузе – увасабленьне пакорнасьці.У справе малітвы першая наша цяжкасьць – знайсьці, якая зь нашых асоб павінна выступіць для сустрэчы з Богам. Гэта няпроста, таму што мы настолькі не абвыклі быць самімі сабой, што шчыра не ведаем, якая зь усіх асоб і ёсьць гэта сапраўднае “я”. І мы не ведаем, як яго знайсьці. Але калі бы мы прысьвячалі некалькі хвілін у дзень на то, каб удумацца ў свае учынкі і адносіны зь людзьмі, то, магчыма, вельмі наблізіліся бы да адкрыцьця гэтага; мы заўважылі бы, якім чалавекам мы былі пры сустрэчы з такім-та і такім-та, і кім – ужо зусім іншым – калі рабілі то або гэта. І мы маглі бы спытаць сябе: калі жа я быў сапраўды самім сабой? Можа быць, ніколі, можа быць, толькі на долю сэкунды або да вядомай ступені пры адмысловых акалічнасьцях, зь вызначанымі людзьмі. І вось, у гэтыя пяць або дзесяць хвілін, якія вы можаце вылучыць, – а я упэўнены, што на працягу дня гэта можа кожны,– вы выявіце, што няма для вас нічога больш сумнага, чым застацца сам-насам зь самім сабой. Звычайна мы жывем як бы адлюстраваным жыцьцём. Справа не толькі ў тым, што мы уяўляем сабой, у залежнасьці ад акалічнасьцяў, цэлую сэрыю розных асоб, але і самае жыцьцё, якая ў нас ёсьць, вельмі часта зусім не наша, – гэта жыцьцё іншых людзей. Калі вы зазірнёце ў саміх сябе і вырашыцеся спытаць сябе, як часта вы паступаеце, зыходзячы зь самых глыбінь сваёй асобы, як часта вы выяўляеце сваё праўдзівае “я”, то убачыце, што гэта бывае вельмі рэдка. Занадта часта мы пагружаныя ў розныя дробязі, якія атачаюць нас; дык вось, на працягу гэтага часу, гэтых кароткіх хвілін засяроджанасьці трэба пакінуць усё, што не зьяўляецца жыцьцёва важным.

Вы рызыкуеце, вядома, у такім разе, што вам будзе сумна сам-насам зь самім сабой; ну што ж, хай будзе сумна. Але гэта не азначае, што нічога не застаецца ў нас, таму што ў глыбіні нашай істоты мы створаныя па выяве Боскай і гэтае сьцягваньне усяго непатрэбнага вельмі падобна на расчыстку выдатнага старажытнага сьценнага жывапісу або карціны вялікага майстра, якую на працягу стагодзьдзяў, па-над сапраўднай прыгажосьцю, створанай майстрам, зафарбоўвалі пазбаўленыя густу людзі. Спачатку чым больш мы расчышчаем, тым больш зьяўляецца пустэчы, і нам здаецца, што мы толькі напсавалі тамака, дзе было хоць некалькі прыгажосьці; хай трохі, але хоць колькі-та. А затым мы пачынаем адчыняць сапраўдную прыгажосьць, якую вялікі майстар уклаў у свой твор; мы бачым убоства, затым прамежкавую блытаніну, але ў той жа час можам прадбачыць і сапраўдную прыгажосьць. І тады мы выяўляем, што мы такое: убогая істота, якое патрабуецца ў Богу, але патрабуецца ў Ім не для таго, каб запоўніць пустэчу, а для таго, каб сустрэцца зь Ім.

Такім чынам, прыступім да гэтага і, акрамя таго, кожны вечар на працягу тыдня будзем маліцца такімі, вельмі простымі словамі:

“Дапамажы мне, Божа, вызваліцца ад усяго падробленага і знайсьці маё сапраўднае “я”.

Гора і радасьць, гэтыя два вялікіх дарунка Боскіх, часта бываюць момантам сустрэчы зь самім сабой, калі мы пакідаем усе свае малпіны выкруты і становімся непаражальнымі, недасягальнымі для усёй хлусьні жыцьця.

Наступная наша задача – дасьледаваць праблему рэальнага Бога, бо цалкам відавочна, што калі мы вырашаем зьвяртацца да Бога, гэты Бог павінен быць рэальны. Усе мы ведаем, што такое клясны настаўнік для школьніка; калі школьнік павінен да яго зьявіцца, ён ідзе да яго толькі як да кляснага кіраўніка, і пакуль ён не вырасьце і не выйдзе з-пад яго улады, яму ніколі не прыходзіць у галаву, што клясны кіраўнік – чалавек. Школьнік думае аб ім у катэгорыях яго функцый, але гэта пазбаўляе асобу настаўніка усіх чалавечых рыс, і таму ніякі чалавечы кантакт зь ім немагчымы.

Іншы прыклад: калі юнак закаханы ў дзяўчыну, ён надзяляе яе разнастайнымі дасканаласьцямі; але яна можа не мець ні аднаго зь іх і вельмі часта гэтая істота, сфабрыкаваная зь нічога, і на самай справе ёсьць “нішто”, апранутае ў неіснуючыя вартасьці. Тут ізноў-такі не можа быць кантакту, таму што юнак зьвяртаецца да кагосьці неіснуючага. Гэта дакладна і ў стаўленьні да Бога. У нас маецца вызначаны запас разумовых або глядзельных выяў Бога, сабраны з кніг, набытых ў храме, з таго, што мы чулі ад дарослых, калі былі дзецьмі, а магчыма, і ад сьвятароў, калі сталі старэйшыя. І вельмі часта гэтыя выявы не даюць нам сустрэць рэальнага Бога. Яны не зусім ілжывыя, таму што ў іх ёсьць доля ісьціны, і разам з тым яны цалкам не адпавядаюць рэальнаму Богу. Калі мы жадаем сустрэць Бога, мы павінны, зь аднаго боку, карыстацца веданьнем, якое мы набылі, будзь то асабіста, будзь то праз чытаньне, чуваньне, слуханьне, але, акрамя таго, крочыць і далей.

Сёньняшняе наша веданьне аб Богу ёсьць вынік учорашняга досьведу, і калі мы будзем зьвяртацца тварам да Бога такому, якім мы Яго ведаем, мы заўсёды будзем паварочвацца сьпіной да сучаснасьці і будучыні, гледзячы толькі на сваё уласнае мінулае. Паступаючы так, мы спрабуем сустрэць не Бога, а тое, што ужо ведаем аб Ім. Гэта ілюструе функцыю багаслоўя, паколькі багаслоўе – гэтае усё наша чалавечае веданьне аб Богу, а не то малое, што мы асабіста ужо спасьціглі і пазналі аб Ім. Калі вы жадаеце сустрэцца з Богам такім, які Ён ёсьць у рэчаіснасьці, вы павінны прыходзіць да Яго зь вядомым досьведам, каб ён падвёў вас бліжэй да Бога, але затым пакінуць гэты досьвед і стаяць не перад Богам, Якога вы ведаеце, а перад Богам, разам ужо вядомым і яшчэ невядомым.

Што жа будзе далей? Нешта зусім простае: Бог, Які вольны прыйсьці да вас, адклікацца, адказаць на вашы малітвы, можа прыйсьці і даць вам адчуць, адчуць Сваю прысутнасьць; але Ён можа і не зрабіць гэтага; Ён можа даць вам адчуць Сваю рэальную адсутнасьць, і гэты досьвед гэтак жа важны, як і першы, таму што ў абодвух выпадках вы датыкаецеся да рэальнасьці Боскага права адклікацца або не адклікацца.

Такім чынам, паспрабуйце знайсьці сваё сапраўднае “я” і паставіць яго тварам да твару перад Богам, такім, які Ён ёсьць, адмовіўшыся ад усіх ілжывых выяў або ідалаў Бога. І каб дапамагчы вам у гэтым, каб даць вам апору ў гэтым высілку, я прапаноўваю вам на працягу аднаго тыдня маліцца наступнымі словамі:

“Дапамажы мне, Божа, вызваліцца ад усякай ілжывай Тваёй выявы, чаго бы мне гэта ні каштавала”.

У пошуках свайго сапраўднага “я” мы можам выпрабаваць не толькі нуду, аб якой я казаў, але і жах, і нават адчай. Гэтая галізна душы прыводзіць нас у пачуцьцё; тады-та мы і можам пачаць маліцца. Першае, чаго варта пазьбягаць – хлусьні Богу; гэта здаецца цалкам відавочным, і усе жа мы не заўсёды які робіцца так. Будзем размаўляць з Богам адкрыта, скажам Яму, хто мы такія; не таму што Ён не ведае гэтага; але адна справа – прымаць той факт, што хтосьці нас любячы ведае усё аб нас, і зусім іншае – мець мужнасьць і сапраўдную любоў да гэтай асобы, каб казаць зь ім праўдзіва і сказаць яму усё аб сабе. Скажам Богу адкрыта, што нам не па сабе, калі мы вось так каштуем перад Ім, што ў нас няма сучаснасьці жаданьні сустрэцца зь Ім, што мы стомы і упадабалі бы легчы спаць. Але пры гэтым трэба сьцерагчыся вольнасьці або проста дзёрзкасьці: Ён – Бог наш. Пасьля гэтага лепш за ўсё было бы радасна заставацца ў Яго прысутнасьці, як мы бываем з горача любімымі людзьмі, зь якімі ў нас існуе сапраўдная блізкасьць. Мы не выпрабоўваем такі радасьці і такой блізкасьці зь Ім, каб проста сядзець і глядзець на Яго і быць шчасьлівымі. А калі ужо нам прыходзіцца казаць, то хай гэта будзе сапраўдная гутарка. Перакладзем усе нашы клопаты на Бога, і, распавёўшы Яму усё, так, каб Ён гэта пазнаў ад нас саміх, пакінем апеку аб сваіх клопатах, перадаўшы іх Богу. Зараз, калі Ён пасьвячоны ў нашы клопаты, нам не пра што больш турбавацца: мы можам вольна думаць аб Ім.

Практыкаваньне гэтага тыдня варта, відавочна, далучыць да практыкаваньняў папярэдніх тыдняў; яно будзе складацца ў тым, каб вучыцца, паставіўшы сябе перад Богам, перадаваць Яму усе нашы клопаты да адзінай, а затым пакідаць апеку аб іх; і каб атрымаць у гэтым дапамога, будзем зь дня ў дзень паўтараць зусім простую і пэўную малітву, якая вызначыць нашы паводзіны ў нашых адносінах з Богам:

“Дапамажы мне, Божа, пакінуць усе мае клопаты і засяродзіць мае думкі на Табе Адным”.

Калі бы мы не перадалі сваіх клопатаў Богу, яны стаялі бы паміж Ім і намі падчас нашай сустрэчы; але мы бачылі таксама, што наступным рухам – і гэта вельмі важна – мы павінны пакінуць апеку аб іх. Мы павінны зрабіць гэта ў акце даверу, верачы Богу настолькі, каб перадаць Яму трывогі, якія мы жадаем зьняць са сваіх плечаў. Але што ж затым? Мы як быццам спустошылі сябе, у нас ці ледзь нешта засталося, – што нам рабіць далей? Мы не можам заставацца пустымі, таму што тады мы напоўнімся не тым, чым варта, – пачуцьцямі, думкамі, хваляваньнямі, успамінамі і г.д. Нам трэба, я думаю, памятаць, што сустрэча не азначае аднабаковую прамову зь нашага боку. Гутарачы, мы не толькі выказваемся, але і выслухоўваем тое, што мае сказаць суразмоўца. А для гэтага трэба навучыцца маўчаць; хоць гэта і здаецца дробязьзю, гэты момант вельмі важны.

Памятаю, калі я прыняў сьвятарства, адной з першых прыйшла да мяне за парадай адна бабулька і сказала: “Айцец, я малюся амаль бесьперапынна чатырнаццаць гадоў, і ў мяне ніколі не было пачуцьця Боскай прысутнасьці”. Тады я спытаў: “А ці давалі вы Яму уставіць слова?” – “Ах, вось што, – сказала яна. – Не, я сама казала Яму увесь час, – няўжо малітва не ў гэтым?” – “Не, – адказаў я, – думаю, што не ў гэтым; і вось, я прапаноўваю, каб вы вылучылі пятнаццаць хвілін у дзень і проста сядзелі і займаліся вязаньнем перад тварам Боскім”. Так яна і зрабіла. Што жа выйшла? Вельмі хутка яна прыйшла зноў і сказала: “Дзіўна, калі я малюся Богу, гэта значыць калі кажу зь ім, я нічога не адчуваю, а калі сяджу ціха, асобай да асобы зь Ім, то пачуваюся як бы агорнутай Яго прысутнасьцю”. Вы ніколі не зможаце маліцца Богу па-сапраўднаму і ад усяго сэрца, калі не навучыцеся захоўваць маўчаньне і цешыцца цуду Яго прысутнасьці, або, калі заўгодна, знаходжаньню тварам да твару зь Ім, нават калі вы Яго і не бачыце.

Вельмі часта, сказаўшы усе, што мы мелі сказаць, і пасядзеўшы некаторы час, мы зьдзіўляемся, што жа рабіць далей. Далей, я думаю, трэба чытаць якія-небудзь зь існых малітваў. Некаторыя знаходзяць гэта залёгкім і ў той жа час бачаць небясьпеку прыняць за сапраўдную малітву простае паўтор таго, што калісьці сказаў хтосьці іншы. Сапраўды, калі гэта проста мэханічнае практыкаваньне, яно не варта працы, але пры гэтым забываецца, што ад нас саміх залежыць, каб яно не было мэханічным – калі мы будзем прамаўляць словы уважліва. Іншыя жаляцца, што гатовыя малітвы чужыя ім, таму што гэта не зусім тое, што выказалі бы яны самі, гэта не іх выказваньне. У нейкім сэнсе гэтыя малітвы сапраўды чужыя, але толькі ў тым толькі, у якім карціна вялікага майстра чужая, незразумелая для вучня або музыка вялікага кампазытара – для пачаткоўца музыкі. Але ў тым-та і справа: мы ходзім на канцэрты, у мастацкія галерэі для таго, каб пазнаць, што такое сапраўдная музыка, сапраўдны жывапіс, каб фармаваць свой густ. І вось чаму, збольшага, мы павінны карыстацца гатовымі малітвамі – для таго, каб навучыцца, якія пачуцьці, якія думкі, якія спосабы выраза нам варта разьвіваць, калі мы прыналежым да Царквы. Гэта таксама дапамагае ў пэрыяд сухасьці, калі нам амаль няма чаго сказаць.

Кожны зь нас – гэта не толькі то убогае, аголенае да костак істота, якое мы выяўляем, застаўшыся сам-насам зь самімі сабой; мы яшчэ і выява Божы; і дзіцё Боскае, якое жыве ў кожным зь нас, здольнае маліцца самымі узьнёслымі, самымі сьвятымі малітвамі Царквы. Мы павінны памятаць гэта і карыстацца імі. Я прапаноўваю, каб да ранейшага практыкаваньня мы дадалі трохі маўчаньні, тры-чатыры хвіліны, і скончылі малітвай:

“Дапамажы мне, Божа, бачыць мае уласныя грахі, ніколі не асуджаць свайго блізкага, і уся слава ды будзе Табе!”

Перш чым пачаць казаць аб малітвах, пакінутых без адказу, я жадаю папытаць Бога, каб Ён адукаваў і мяне і вас, таму што гэта цяжкая і разам з тым такая жыцьцёва важная тэма. Гэта адно зь вялікіх спакус, якое кожны можа сустрэць на сваім шляху і з-за якога пачаткоўцам і нават людзям, маючымі малітоўны досьвед, бывае вельмі цяжка маліцца Богу. Так часта людзі моляцца і ім здаецца, што яны зьвяртаюцца да пустога неба.

Нярэдка гэта адбываецца таму, што малітва іх – бессэнсоўнае дзяцінства. Я памятаю, як адзін пажылы чалавек распавядаў мне, што ў дзяцінстве ён шмат месяцаў прасіў Бога дараваць яму дзівосную здольнасьць, якой валодаў яго дзядзька, – вымаць кожны вечар свае зубы бо рота і клясьці іх у шклянку зь вадой, і як шчасьлівы ён быў пазьней, што Бог не выканаў яго жаданьне. Часта нашы малітвы – такія жа дзяціныя, як і гэтая, і, вядома, яны застаюцца нязьдзейсьненымі. Мы вельмі часта бываем упэўненыя, што молімся правільна, але молімся мы пра нешта, што дакранаецца і іншых людзей, аб якіх мы зусім не думаем. Калі мы молімся аб спадарожным ветры сабе, мы не задумляемся аб тым, што гэта можа апынуцца бурай на моры для іншых, і Бог не выканае прашэньне, якое прынясе шкоду іншым.

Акрамя гэтых двух відавочных момантаў, ёсьць і іншы бок пытаньня, значна больш істотны і глыбокі: бывае, што мы молімся Богу ад усяго сэрца пра нешта, што са ўсіх пунктаў гледжаньня як быццам годна быць пачутым, і сустракаем адно маўчаньне, – а маўчаньне перанесьці значна цяжэй, чым адмова. Калі Бог скажа “не”, то з боку Бога гэта будзе ўсё жа добрай рэакцыяй, а маўчаньне ёсьць як бы адсутнасьць Бога, і яно вядзе нас да двух спакус: калі наша малітва не атрымлівае адказу, мы сумняваемся – або ў Богу, або ў сабе саміх. У стаўленьні Бога мы сумняваемся не ў Яго магутнасьці, не ў Яго уладзе зрабіць то, чаго мы жадаем, але ў Яго любові, Яго ўдзеле. Мы просім пра нешта вельмі важнае, а Ён як быццам не зьвяртае увагі; дзе ж Яго любоў, Яго спагада? Гэтая першая спакуса.

І ёсьць іншая спакуса. Мы ведаем, што, маючы веру з гарчычнае збожжа, мы маглі бы рухаць горамі, і калі бачны, што нічога не зрушваецца зь месца, то думаем: “Можа быць, гэта значыць, што вера мыючы ў чымсьці заганная, не праўдзіва?” Гэта ізноў-такі няслушна, і на гэта ёсьць іншы адказ: калі вы уважліва прачытаеце Эвангельле, то убачыце, што ў ім ёсьць толькі адна малітва, не атрымаўшая адказу. Гэта малітва Хрыста ў Гэфсіманскім саду. Але ў той жа час мы ведаем, што калі некалі ў гісторыі Бог прымаў удзел у кім-та, хто маліўся, то, вядома, менавіта ў Сваім Сыне перад Ягонай сьмерцю; і мы ведаем таксама, што калі быў нейкі прыклад дасканалай веры, то гэта было менавіта тады. Але Бог знайшоў, што вера Боскага Пакутніка досыць вялікая, каб вынесьці маўчаньне.

Бог не дае адказу на нашы малітвы не толькі тады, калі яны нявартыя, але і тады, калі Ён знаходзіць у нас такую веліч, такую глыбіню, – глыбіню і сілу веры, што Ён можа пакласьціся на нас, на тое, што мы будзем вернымі нават перад тварам Яго маўчаньня.

Я памятаю адну жанчыну, невылечна хворую; шмат гадоў яна жыла ў адчуваньні прысутнасьці Боскай, а затым раптам адчула Яго адсутнасьць – сапраўды рэальная адсутнасьць; яна напісала мне тады: “Калі ласка, моліцеся Богу, каб я ніколі не паддалася спакусе стварыць сабе ілюзію Яго прысутнасьці, замест таго каб прыняць Яго адсутнасьць”. Вера яе была вялікая. Яна была здольная вытрымаць гэтую спакусу, і Бог даў ёй выпрабаваць Сваё маўчаньне, Сваю адсутнасьць.

Запомніце гэтыя прыклады, прадумайце іх, таму што калі-небудзь вам, мусіць, прыйдзецца апынуцца ў такім жа становішчы.

Я не магу даць вам ніякага практыкаваньня; жадаю толькі, каб вы памяталі, што мы заўсёды павінны захоўваць нязьменнай сваю веру і ў любоў Боскую і ў нашу уласную сумленную, праўдзівую веру; і калі такая спакуса прыйдзе да нас, будзем маліцца малітвай, якая складаецца зь двух фраз, вымаўленых Самім Ісусам Хрыстом:

“У рукі Твае аддаю дух Мой; не Мая воля ды будзе, але Твая”.

Я паспрабаваў даць вам уяўленьне аб галоўных шляхах, якімі мы можам падысьці да малітвы; але ці азначае гэта, што, выканаўшы усё, мною прапанаванае, вы навучыцеся маліцца? Не, вядома, таму што малітва гэта не проста высілак, якое мы можам зрабіць у момант, калі вырашаем маліцца; малітва павінна караніцца ў нашым жыцьці, і калі жыцьцё наша супярэчыць нашым малітвам або нашы малітвы не маюць нічога агульнага зь нашым жыцьцём, яны ніколі не будуць ні жывымі, ні рэальнымі. Вядома, мы можам знайсьці шчыліну і абыйсьці гэтую цяжкасьць, выключыўшы зь сваіх малітваў усё, што ў нашым жыцьці несумяшчальна зь малітвай, – усё то, чаго мы сарамацімся або што выклікае ў нас пачуцьцё няёмкасьці перад сабой. Але гэтым нічога не вырашыш.

Іншая цяжкасьць, зь якой мы стала сутыкаемся, гэта летуценнасьць: тады малітва наша выяўляе сэнтымэнтальны настрой, а не то, чым наша жыцьцё зьяўляецца па сваёй сутнасьці. Для гэтых двух цяжкасьцяў існуе адзін агульны дазвол, а менавіта: зьвязаць жыцьцё зь малітвай так, каб гэта было адзінае цэлае, рабіць сваю малітву жыцьцём. Вельмі вялікую дапамогу акажуць пры гэтым гатовыя малітвы, аб якіх я ужо казаў, таму што яны уяўляюць сабой аб'ектыўны, цьвёрды ўзор таго, як належыць маліцца. Вы можаце сказаць. што яны для нас ненатуральныя, і гэта дакладна, у тым сэнсе, што яны выяўляюць жыцьцё людзей невымерна больш вялікіх, чым мы самі, жыцьцё сапраўдных хрысьціян; але таму-та вы і можаце карыстацца імі, імкнучыся стаць такога роду людзьмі, для якіх гэтыя малітвы натуральныя.

Памятайце словы Хрыстовы: У рукі Твае аддаю дух Мой. Яны, зразумела, за межамі нашага уласнага досьведу; але калі зь дня ў дзень мы будзем вучыцца быць такога роду людзьмі, якія здольныя прамаўляць гэтыя словы шчыра, са усёй праўдзівасьцю, мы не толькі зробім сваю малітву рэальнай, мы самі станем рэальнымі – у новай, сапраўднай рэальнасьці станаўленьня сынамі Боскімі.

Калі вы возьмеце, напрыклад, тыя пяць малітваў, якія я прапанаваў вам, калі вы возьмеце адно за іншым кожнае з гэтых прашэньняў, калі вы паспрабуеце зрабіць кожнае зь іх па чарзе дэвізам, лёзунгам усяго дня, вы убачыце, што малітва стане крытэрам вашага жыцьця, яна дасьць вам аснову вашага жыцьця, але і жыцьцё ваша таксама будзе вашым судзьдзём – супраць вас або за вас, – вінавацячы вас у хлусьні, калі вы прамаўляеце гэтыя словы, або, наадварот, пацьвярджаючы, што вы верны ім. Бярыце кожную фразу кожнай малітвы, карыстайцеся ёю як правілам, дзень за днём, тыдзень за тыднем, пакуль не станеце такога роду чалавекам, для якога гэтыя словы зьяўляюцца самой жыцьцём.

Зараз нам час разьвітацца. Я быў бясконца рады гутарыць разумова зь вамі, бо мы аб'яднаныя малітвай і нашай агульнай цікавасьцю да духоўнага жыцьця. Ды будзе Госпад Бог з кожным зь вас і сярод нас на ўсе стагодзьдзі.

І перш чым мы разьвітаемся, я прапаноўваю чытачу прамовіць са мной адну кароткую малітву, якая злучыць нас перад пасадам Боскім:

“Госпадзі, не ведаю, чаго мне прасіць у Цябе. Ты Адзін ведаеш, што мне патрэбна. Ты любіш мяне больш, чым я умею любіць сябе. Дай мне бачыць патрэбы мае, якія утоеныя ад мяне. Не адважваюся прасіць ні крыжа, ні суцяшэньні, толькі маюся быць перад Табой. Сэрца маё Табе адчынена. Ускладаю усю надзею на Цябе. Ты бачыш патрэбы, якіх я не ведаю, бачыш і ствары са мной па літасьці Тваёй. Зьнішч і падымі мяне. Уразь і вылячы мяне. Нямею набожна і маўчу перад сьвятою Тваёю воляю, неспасьціжным для мяне Тваім лёсам. Прыношу сябе ў ахвяру Табе. Няма ў мяне жаданьня, акрамя жаданьня выканаць волю Тваю. Навучы мяне маліцца, Сам у мне маліся. Амін”.


No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.