Як каталікі перакручваюць вучэньне Хрыста: Новыя дагматы ў Рымскай Царкве.

Рымская царква і ў найноўшыя часы не адмовілася ад свайго звычаю рабіць но­ваў­вядзе­нь­ні ў хрысьціянскім веравучэньні, якія не апраўдваюцца ні сьв. Пісаньнем, ні сьв. Па­да­нь­нем Сусьветнай Царквы. Так, у апошнія дзесяцігодзьдзі ёю адвольна усталяваныя два но­вых догматы – аб бязгрэшным зачацьці Найсьвяцейшай Дзевы і аб бязгрэшнасьці папы. Думка аб бязгрэшным зачацьці Найсьвяцейшай Дзевы, г.з. без першароднага граху, зьявілася ў Рымскай царкве яшчэ ў 12 стагодзьдзі і пад яе уплывам тады жа ў некаторых месцах быў усталяваны сьвята бязгрэшнага зачацьця. Але супраць гэтай думкі і супраць сьвята паўставалі шматлікія знакамітыя лацінскія багасловы, напрыклад Бярнард Клярвоскі (1153 г.), Томаш Аквінскі (1274 г). і іншыя. Што датычыцца папаў, то яны спачатку не толькі не дапускалі вучэньні аб бязгрэшным зачацьці, але і самае сьвята для услаўленьня гэтага цуду усталявалі ў Рыме толькі ў другой палове 15-га стагодзьдзя. Трыдэнтыскі сабор, калі зайшла мова аб гэтым вучэньні, у сваіх азначэньнях не жадаў назваць яго набожным вераваньнем, і не зрабіў аніякай новай пастановы па гэтым пытаньні.

Да сярэдзіны 14 ст. гэтае вучэньне існавала ў Рымскай царкве як прыватнае меркаваньне. Толькі пры папе Піе IX (1846-78) яно было ўзьнята ў ступень агульнацаркоўнага дагмату. Пій IX, граф Джьовані-Марыя Мастаі-Фэреці, нарадзіўся ў Сынігалье ў 1792 г., быў сябрам ордэна мінарытаў, нядоўга місіянэрнічаў у Чылі, быў прызначаны кардыналам папай Рыгорам XVI. Пасьля сьмерці гэтага папы, на Мастаі-Фярэці сыйшліся абедзьве партыі кардыналаў – рэтраградаў і лібэралаў, лічачы яго мяккім і згодлівым. Новы папа, які прыняў імя Пія IX, быўшы рэтраградам у царкоўным пытаньні, у пачатку свайго кіраваньня праводзіў, як галава сьвецкай улады, палітычны лібэралізм. Ён цалкам ухваліў плян ультрамантанскай групы сваёй уладай абвясьціць догматам вучэньне аб бязгрэшным зачацьці. Папа першым чынам разаслаў акруговае пасланьне да усіх япіскапаў, у якім выказваў свой погляд на гэтае вучэньне, як на дагмат, даручыў ім выведаць, як паставяцца да гэтага ў грамадзтве. Затым, атрымаўшы на гэты конт заспакойлівыя весткі, ён запрасіў япіскапаў у Рым, але не для саборных вырашэньняў, а для прысутнасьці пры урачыстым абвяшчэньні дагмату, якое і адбылося 8 сьнежня 1854 г. Усталяваньнем гэтага дагмату адной воляй Пія IX ужо прызнавалася бязгрэшнасьць папы.

У Рымскай царкве папа здаўна карыстаўся вярхоўным аўтарытэтам. У сярэднія стагодзьдзі паўстала думку аб яго безпамылковасьці і нават бязгрэшнасьці. Пры гэтым гэтак жа, як і пры зьяўленьні вучэньня аб бязгрэшным зачацьці Найсьвяцейшай Дзевы, адны лацінскія багасловы гэтую думку прымалі, іншыя адпрэчвалі. Паміж іншым, у ліку дапускаючых бязгрэшнасьць пап быў Томаш Аквінскі. Самі папы глядзелі на гэтае пытаньне таксама па рознаму, лепшыя з іх, як напрыклад, Адрыян VI (1521-23), сьцвярджалі, што папа можа памыляцца нават у пытаньнях веры, распаўсюджваючы сваімі дэкрэтамі ерась. Трыдэнтыйскі сабор не саставіў рашэньняў адносна бязгрэшнасьці папаў, але езуіты ужо на саборы рашуча заяўлялі, што бязгрэшнасьць ёсьць прыналежнасьць папаў. У такім нявызначаным становішчы знаходзілася гэтае вучэньне да 19-га стагодзьдзя, г. з. яно было асабістым меркаваньнем, неабавязковым для вернікаў каталікоў. Але ў 19 стагодзьдзі езуіты і ультрамантанская партыя паставіла сваёй мэтай зрабіць гэтае вучэньне абавязковым догматам і такім чынам завяршыць сваё вучэньне аб папскай тэакратыі.

Папа Пій IX, акрамя таго, абвяшчэньнем сваёй бязгрэшнасьці спадзяваўся спыніць замахі на яго сьвецкую уладу. 29 чырвеня1863 г. папа булой Aeterni Patris склікаў на 8 сьнежня ў Ватыканскі палац сусьветны сабор, запрасіўшы усё хрысьціянства. Аб мэце скліканьня ў буле гаварылася толькі ў агульных выразах. Усё ж зьвесткі аб прапанаваным дагмаце сталі пранікаць у царкоўныя колы, выклікаўшы хваляваньне. Германскія япіскапы ажыўлена абмяркоўвалі гэтае пытаньне на зборы ў Фульдзе.

8 сьнежня 1869 г. адкрыліся паседжаньні Ватыканскага сабора, з удзелам 746 асобаў. Большасьць з самога пачаткі апынулася перакананымі ў карысьць новага догмату. Папярэдне былі прынятыя меры, каб пытаньне аб бязгрэшнасьці прайшоў шчасна. Так, перад скліканьнем сабора папа паставіў шматлікіх япіскапаў без месцаў, якія на саборных нарадах былі ў яго поўным распараджэньні. Было выклікана шмат італьянскіх і іспанскіх япіскапаў, цалкам адданых папе, паміж тым як прадстаўнікоў ад Нямеччыны, Францыі і Партугаліі, адкуль можна было чакаць апазыцыі, было запрошана параўнальна невялікі лік. Да 300 япіскапаў папа узяўся утрымліваць за свой рахунак, разьлічваючы дзейнічаць на іх перакананьня адпушчанымі субсыдыямі. Далей, саборныя нарады было прызначана весьці на адной лацінскай мове, на якой не усе япіскапы маглі вольна гаварыць, і прытым было загадана захоўваць іх у строгай таямніцы; нарэшце, запраўляць усім ходам саборных дзей былі прызначаныя япіскапы, на якіх папа мог цалкам пакласьціся.

Пасьля нешматлікіх нарадаў, нямеючых ў сутнасьці ніякага значэньня, некаторыя япіскапы, па загадзе папы, склалі пэтыцыю да сабора аб сьцьвярджэньні догмату аб бязгрэшнасьці і сталі зьбіраць подпісы. Шматлікія падпісаліся, але знайшлося шмат і такіх япіскапаў, якія зьвярнуліся да папы з фармальнай просьбай не дапушчаць, каб вучэньне аб бязгрэшнасьці было прапанавана на саборнае абмеркаваньне, выказваючы цалкам дасканалыя пярэчаньні супраць гэтага. Так, 15 ліпеня 1870 г. да Пія IX зьявілася дэпутацыя ад меншасьці і умольвала яго абраць прынамсі мякчэйшую форму для абвяшчэньня догмату; пры гэтым япіскап Кетляр прыпаў нават да ног папы. Але усё было дарма. 17-га ліпеня усе айцы, якія складалі меншасьці, зьехалі з Рыма, пакінуўшы пратэст, у якім заяўлялі, што толькі з поўных глыбокай пашаны пачуцьцяў да сьв.айца яны не жадаюць сказаць “не” на публічным паседжаньні. Пасьля гэтага на паседжаньні 18 ліпеня дэкрэт аб бязгрэшнасьці папы быў прыняты большасьцю (533) галасоў супраць двух.

Дэкрэт абвяшчаў: “З ухвалы сьвятога сабора вучым і пастанаўляем мы, як Богам адкрыты нам догмат, што Рымскі папа, калі гаворыць ex cathedra, т.е. пры адпраўленьні сваіх абавязкаў пастыра і настаўніка усіх хрысьціян, і, на падставе звыш падараванай яму апостальскай улады, вызначае вучэньне, датычнае веры або нораваў і абавязковае для усёй царквы, то валодае, у сілу абяцанай яму ў асобе сьв. Пятра Боскай дапамогі, бязгрэшнасьцю, якую Боскі Збавіцель дараваў сваёй царкве. З прычыны гэтай пастановы Рымскага папы, па уласнай уласьцівай ім сіле і незалежна ад ухвалы царквы, не падлягаюць ніякім зьменам. Хто жа адважыцца, чаго Божа захавай, пярэчыць супраць гэтай нашай пастановы, той ды будзе адданы праклёну і адлучаны ад царквы.”