МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (працяг 5)

сьвяціцель Мікалай Сэрбскі

51. Гасподзь Трысонечны, папалі бруд розуму майго

Радуйся, душа мая, вырасла немаўля твае і сілай, што мацней зямлі, пераперазаўся. Разбуральнік замкаў паветраных вырас, і сьвет не заўважыў і не пазнаў яго.

Пустэльня была яму сябрам, думка і малітва – сувязьзю зь небам, айчынай ягонай.

Вось, бясстрашна крочыць ён насустрач цёмным спараджэньнем тваім. У вачах яго зьзяе вечнасьць; на чале вечнасьць чытаецца, на руках спачывае вечнасьць. Радуйся, душа мая, перасягнуў ён сьвет у сіле і выходзіць на бітву зь ім, з усімі прывіднымі сьветамі тваімі, душа паланёная.

Спакойны, як ваяр, дасьведчаны ў неадольнае сілу сваю і бясьсільле саперніка, крочыць умілаваны мой сярод зьвярэй, і ухіляюцца яны са шляху ягонага, напоўненыя трапятаньня.

Сапраўды, прырода раней людзей яго пазнала і аддалася яму, як раб праўдзівы праўдзіваму гаспадару свайму.

Адзін толькі зь людзей пазнаў яго і закрычаў, і лямант яго застаўся голасам у пустэльні крычаўшага, заглушаным гвалтам і крывёй. Бо ад Каіна да Ірада зброя нямоглага — гвалт і шлях бясьсільля — кроў.

Бацька ж усіх гвалтаўнікоў ад стварэньня сьвету спакушаў яго усімі выгодамі сьвету, толькі б віцязь мой пашкадаваў і не затаптаў пасеў ягоны.

Глядзеў князь сьвету гэтага на умілаванага майго, як глядзіць цёмны начны цень на узыход сонца, сустрэўшы які, памірае.

Як пасланец Тройцы Жыватворчай, стаяў любімы мой перад самадзержцам сьвету хлусьні. І князь цемры спрабаваў парушыць і пакаламуціць увасобленую ў адзінстве траістасьць. Па звычаі рамяства свайго, на родзе чалавечым выпрабаваным, прыступіў ён спакушаць улоньне віцязя майго. Каб першым улавіць улоньне і даць яму уладу над сэрцам і розумам, зрабіўшы іх рабынямі улоньня.

Але цялесны чалавек застаўся ў гармоніі непашкоджанае з чалавекам душэўным і духоўным. Улоньне віцязя майго захавала пэўнасьць адзінай траістасьці, у якой трое — адзіныя і адно.

Тады князь духоў злосьці паднябеснай прыступіў спакушаць сэрца умілаванага майго. Аднак сэрца ягонае, сьвятла найсьветлае, не прыняло ў сябе цемры і, як і улоньне, засталося дакладным траістае гармоніі.

Нарэшце, уладар цемры з усімі сіламі цёмнымі узброіўся супраць розуму выратавальніка майго, каб схіліць яго да спакусы Бога цудамі бяздумнымі і згубнымі.

Але розум адзінароднага майго заставаўся нібы паходня сонечны, усякі бруд спальваючы і выкідаючы прэч зь сябе.

Такі і розум ягоны не выйшаў зь найбольш салодкае гармоніі сьвятой траістасьці.

Так пераможца мой атрымаў першую перамогу над князем ценяў і праху, выйшаўшым на перамовы з ваяром маім, усё яму прапануючы, акрамя улады над сьветам.

52. Гасподзь, зьвярні мяне ў слых і паслухмянства

Ды схіляцца нябёсы і ўздымецца зямля, калі адчыняе вусны свае розум адвечны, народжаны ў пячоры душы маёй ад Духа Сьвятога і Ўсячыстае Дзевы.

Словы ягоныя жывой расой падаюць на прах магільны, і з праху прарастаюць кветкі і зеляніна.

Адкінутыя сьветам і сьвет адкінуўшыя сьпяшаюцца насустрач яму, а палюбіўшыя сьвет у жаху ўцякаюць ад яго.

— Я і Айцец – адно. Раней за чалавека Я была, – так прамаўляе мудрасьць, народжаная табой ў дзявоцтве, душа мая. Слухай і разумей вечнасьць сваю, у праху часу згубленую.

Усялякая душа, робячая волю Айца Нябеснага, можа называцца маці Мудрасьці Боскай.

Так кажа мудрасьць Боская, ад Духа Сьвятога народжаная ў табе, душа мая: Я ёсьць жыцьцё і ўваскрашэньне мёртвых. Перарываючы сувязь са Мной перарывае сувязь зь жыцьцём і робіцца быццам воблака дыму, няма ў якім ні сьвятла, ні вільгаці.

Вы, жывымі сябе рахуючыя, сапраўды вы толькі воблака дыму зьмярцьвелае, гнанае вятрамі выпадковымі. Прыйдзіце да Мяне, і Я напоўню вас сьвятлом і вадою, сьвятлом праўдзівым і вадою жывою, і станеце сапраўды жывымі.

Вы, што добраахвотна прыходзіце да Мяне і Маім жыцьцём напаўняецеся, губляеце вы аблічча свае, сьветам створанае, і робіцеся са Мной адно, як і Я адно з Айцом Нябесным.

Сапраўды, не будзеце вы баяцца часу, бо час – біч сьвету і ад сьвету, а не ад Мяне.

Не засмуцяць вас і хістаньні часу, бо ўсе хістаньні – ганарлівы сьвіст бічу на рысталішчы і ад сьвету, не ад Мяне.

Сусьвет Мой даю вам, якога зубы часу абгладаць няздольныя, простар уціснуць няздольны, не захістае ніякае хістаньне.

У напоўненых сьвецкім выхалашчанае жыцьцё, асуджаны яны сьвету ў рабства. У напоўненых жыцьцём няма сьвецкага, і яны ёсьць сынамі жыцьця.

Я поўны жыцьця, і сьмерць немае аніякай часткі ва Мне, нават зь вастрыё іголкі. Таму сьвет Мяне не ведае. Сьвет ведае свае, як і жыцьцё – сваё. Сапраўды, Я – госьць, сьвету невядомы. Я прыйшоў аддаць, а не атрымаць. Ад поўнасьці Сваёй прапаную; ад нічога і браць няма чаго. Мая паўната – паўната Бога, у сьвет Мяне паслаўшага, каб аддаў Я Сябе сьвету і ўзьняў мёртвых і павярнуў іх у царства жыцьця. Я і жыцьцё – адно. І раней Адаму – Я ёсьць, і пасьля Адаму – Я ёсьць.

Душа мая, уваскрэсьні! Уваскрэсьні хутчэй, пакуль Увакрашаючы цябе – у табе. Калі Ён пакіне цябе, нічога ужо не зможаш, толькі нараджаць мёртвых і хаваць сваіх мёртванароджаных. Ператварыся ў слых, увасабляйся ў паслухмянства, нямеючая жыцьця спараджэньне душы маёй, і уваскрэсьні з труны.

53. Гасподзь, не адвярні твару Твайго ад мяне, грэшнага  

Сын Жыцьця, напоўні прах плоці і душы маёй жыцьцём Сваім, каб меў я, з чым устаць прад Анёламі жывымі.

Без жыцьця Твайго не здолею я дыхаць паветрам, якім дыхаюць Анёлы, не здолею спажываць хлеб, які Анёлы спажываюць. І зноў буду выгнаны за браму Царства Нябеснага, прад якім ляжу цяпер, быццам расслаблены.

Спакусіў мяне сьвет хлебам сваім – і засыпаў я душу маю каменьнем. Спакусіў мяне рыбай – і напоўніў сэрца скарпіёнамі. Спакусіў мне сьвятлом – і змрочным зрабіўся розум.

Няма ў мне нянавісьці да жабрака, але зьненавідзеў я сьвет, які, будучы жабраком, багацьцем пышыцца. Няма ў мне нянавісьці да скупога, але ненавіджу сьвет, які, будучы скупы, выхваляецца шчодрасьцю. І да вар'ята няма ў мне нянавісьці, але зьненавідзеў я сьвет, які, будучы вар'ятам, выдае сябе за мудраца. Няма нянавісьці да хворага, але зьненавідзеў я сьвет, які, быццам сухотны, наўмысна атручвае ваду здаровым.

Гасподзь, ненавіджу ілжывага і прытворшчыка: кажучы аб небе, закапаў ён у зямлю жыцьцё мае.

Жыў некалі багаты гандляр і памёр, і разрабавалі суседзі краму ягоную, і стаяла яна разрабаваная, толькі сьпіс дарагіх тавараў і імя крамніка на дзьвярах нагадвалі пра гаспадара.

Такі і я, падобны краме той, зь сорамам сказаў сабе: усё яшчэ нашу імя жыцьця, а усё жыцьцё маё суседзямі маімі разрабаванае.

Сын Божы, Сын Жыцьця, напоўні жыцьцём прах мой!

Вызвалі ад камянёў душу маю і нагадуй яе хлебам праўдзівым. Ачысьці сэрца маё ад скарпіёнаў і напоўні Табой. Выгані цемру з розуму майго і напоўні яго сьвятлом нябесным.

Бо не ажыць мне, калі ажыве толькі душа мая, а сэрца поўным сьмяротных жаданьняў застанецца. І не уваскрэснуць мне ў Царстве Тваім, Гасподзь, калі толькі сэрца маё ачысьціцца, розум жа ў цемры застанецца.

Сапраўды, пакуль усе тры крыніцы не ачысьцяцца і не зробяцца празрыстымі, не будзе жыцьця ва мне, бо, калі адна толькі ачысьціцца, дзьве іншых замуцяць яе.

Калі дзьве ачысьцяцца, даволі будзе трэцяй, каб замуціць дзьве іншых. Кожная з трох крыніц у мне — ці атрутнік, ці выратавальнік іншых.

Сын Жыцьця, напоўні жыцьцём прах мой. У Табе адным мудрасьць мая, бо ў Табе не толькі розум Боскі, але і дзявоцтва, і сьвятасьць Боскія. Бо не быў бы Ты народжаны ад дзявоцтва Боскага і сьвятасьці, не зрабіўся б мудрасьцю, але застаўся б абмежаваны зямнымі ведамі і вопытам сьвецкім.

Сын Боскі, Ты ёсьць хлеб адзіны, сілкуючы жыцьцё мае. Табе малюся, не адвярні твару Твайго ад мяне, грэшнага. Ты ёсьць адзіная вада жывая, што спаталяе прагу пустэльні жыцьця майго.

Табе малюся, не адвярні твару Твайго ад мяне, грэшнага. Ты ёсьць адзінае паветра чыстае, вылечваючае расслабленасьць жыцьця майго. Памілуй, Гасподзь, і выратуй мяне!

54. Гасподзь, напоўні мяне Тваёй мудрасьцю

Хто Ты? —  пытаюць дзеці сьвету Сына, душа мая некранутая. Бо бачаць, што ходзіць Ён сярод іх, як цар сярод рабоў. І, ўслухоўваючыся уладным словам Яго, не разумеюць. І бачаць магутнасьць спраў Ягоных, і напаўняюцца страхам. І адчуваюць сілу, выходзячую ад Яго, і прыходзяць у замяшаньне.

А Сын твой, найпрыгожы зь сыноў чалавечых, з чыстымі вачамі вала, з пакорнасьцю ягня, зь сілаю льва, зь зоркасьцю арла і абліччам Анёла, адказвае:

— Я ёсьць Праўда. Я прыйшоў ад Праўды, каб прынесьці дарункі ад Праўды, і павяртаюся да Праўды.

Калі б вы мелі ў сябе праўду, то пазналі б Мяне і не пачалі пытаць: Хто Ты?

Сапраўды, калі няздольныя сказаць хто вы, як тады зразумееце, калі скажу вам, Хто Я?

Сапраўды, вы нішто, вы быццам сон, аддзелены ад сьпячага. У сталасьці не знаходзіцеся двух сэкунд у часе, двух крокаў у прасторы. Як дым, над возерам лятаючы, цень якога танчэць па вадзе, так і жыцьцё ваша – пусты і прывідны танец ценяў.

Яшчэ не забываеце вы прамаўляць слова “праўда”, але толькі то вам і засталося ад Праўды. Сьвячэньне прадметаў завяце вы праўдай, падобна вечнаму вязьню, па чутках дасьведчанаму пра сонца, сонцам сьветлячка называючы.

У таго, хто спазнаў праўду, праўда усяляецца, і ён робіцца зь ёй адно. Праўда даруе цэласьць і папаўняе. Хлусьня дробніць на кавалкі і ў пыл чалавека перамолвае.

Як попел драўняны разьвеяны ужо не зможа пазнаць квітнеючае дрэва, так і вам не пазнаць Мяне.

Сапраўды, Я ёсьць Праўда, учора, і сёньня, і заўтра, адна ва усе часы. Дух Праўды, Які ёсьць са Мной, Ён кажа праз Мяне, Ён жыве ў Мне. Без Яго Я быў бы нішто, як і вы. Але прысутнасьцю Ягонае ў Мне, Я — Той, Які ёсьць.

Сышоў Я зь вышыні, быццам лівень, каб напоўніць перасохлае рэчышча ракі, якія вы усё працягваеце клікаць ракою.

Тыя, што прыходзілі перш Мяне, прыносілі законы, Я ж нясу Праўду. Тыя, што былі раней, чысьцілі рэчышча ад прысохлага бруду і падрыхтоўвалі яго для прыняцьця вады, але воды не маглі даць. Я ж даю ваду, і напаўняю рэчышча, і апраўдваю імя ракі.

Не для таго прыйшоў Я ў пустэльню вашу, каб вучыць вас з-пад зямлі здабываць ваду, але прыйшоў Я, вада жывая, каб даць напіцца прагнучым.

Не для таго прыйшоў Я, каб вучыць вас выпякаць хлеб, але прыйшоў Я як хлеб усім патрабуючым.

Не для таго сышоў Я ў цемру вашу, каб навучыць, як рабіць сьвятло, але каб сьвяціць вам. Гэта, сонца — сьвятло меншае, чым Я, і не вучыць яно сьвяціць, але сьвеціць.

Не для таго сышоў Я ў прывіднае царства ценяў, каб паказаць вам, дзе ява, але для таго, каб зрабіцца явай у паселішчах, дзе жывуць пустэча і сьмерць.

Сапраўды, не дзеля таго прыйшоў Я, каб зрабіцца вам настаўнікам мудрасьці, але самой Мудрасьцю.

Хто Мяне не прымае, той не есьць і не п’е, не дыхае, і, значыцца, не робіцца са Мной адным, той па-за Мной застаецца, па-за жыцьцём і па-за праўдай.

55. Гасподзь, абарані мяне

За праўдай бяжыць душа мая, Сын Праўды, і бягу без канца, і не ведае яна імя стомленасьці.

Але зьмірыся, душа, і пакорай прыцягні праўду. Як назавеш таго, хто скажа сярод поўначы: не магу без сьвятла, павінен я бегчы да сонца, каб прынесьці некалькі прамянёў?

Навошта пачынаць бег тысячагадовы, калі сьвятло хутчэй цябе і можа апынуцца ў абдымках тваіх у некалькі імгненьняў?

Адкрыйся сьвятлу, душа, і сьвятло прыйдзе ў цябе. Сьцены, адлучаючыя цябе ад праўды, здаюцца табе скаламі непрыступнымі, і імкнесься ты пераадолець іх зьнясільваючымі высілкамі, яны ж сутнасьць тваё стварэньне і слабей белай пены азёрнай. Калі б адкрыліся вочы твае так, каб убачыць табе, што няма іх! Сапраўды, існаваньне сьцен гэтых толькі ад зроку твайго залежыць. Калі не пажадаеш заўважаць іх, пазбавяцца яны існаваньня свайго.

Бачыў я кураня, бегаючага па колу, акрэсьленаму мелам на чорнай дошцы. Доўга назіраў я, як бегае яно, не рашаючыся перасекчы лінію белую, якая мусіць здавалася яму ці істотай жывой, ці сьцяною высокай.

Такая, сказаў я ў смуткі, і душа мая, калі, падобна курчу, думае, што ад волі адлучаюць яе волаты грозныя ці сьцены высокія. Сапраўды, вязьніца яе са сьцен, танчэй воласа.

Сьцены вязьніцы тваёй, душа мая, складзены са страху жыцьцёвага, жаданьняў і намераў сьвецкіх. Сьцены гэтыя табою складзены па загадзе пачуцьцяў тваіх зь матэрыялу, імі ж для іх створанага, а матэрыял той слабей пены азёрнай.

Спачатку не мела ты пачуцьцяў, і праўда непадзельна была з табою. Калі асьлепла ты, паслала пачуцьці наўздагон за праўдай. І вось, нагналі харты і схапілі першую здабычу лёгкую і ваўкоў прынесьлі спадару сьляпому, і спажывае ён іх замест аленяў.

Не ганіся, душа мая, бо пагоня пачуцьцям уласьцівая. Мітусяцца слугі і рабыні, гаспадар жа спакойны.

Паглядзі, у патаемным кутку, дзе пануюць у табе сьвет і чысьціня некранутая, адкрылася адвечнае вока тваё. Не бачыць вока сьцен вязьніцы, таму і не імкнецца ў горы, створаныя уяўленьнем тваім. То Сын Праўды, Адзіны ад Сьвятой Тройцы, што усё Царства Нябеснае трымае, ад якога адгарадзілася ты, зажадаўшы стаць чацьвёртай. Праўдзіва кажу табе, няма нідзе над трэцім чацьвёртага. Імя яму — неіснуючы.

Скокамі сваімі і гульнямі зь цемрай зрабіла ты мяне, душа мая, чацьвёртым. Увесь род твой — чацьвёрты, і каменем ён кідаецца ў Сына Праўды. Бяжы, душа мая бедная, са сьвету чацьвёртых. Адхіліся ад усяго, усё пакінь, усё зьненавідзь - пакланіся Праўдзе Траістае, праз Сына Праўды табе пададзенай.

Гасподзь праўды і жыцьця, дапамажы душы маёй упасьці да ног Тваіх і зарыдаць: Ты ёсьць быцьцё, Ты ёсьць жыцьцё мае і праўда, Усядобры Сыне Божы. Ты для мяне усё, Табе аддаюся, голая і жабрачка. Не маю нічога, чаго б пазбавілася я, бо, акрамя Цябе, не існуе нічога. Памілуй мяне і адчыні мне абдымкі Свае.

56. Гасподзь, памілуй нас і за Сабой павядзі

Не Ты лі Той, Якому належыць прыйсьці? – пытаюць сыны зямлі Народжанага ад Дзевы тваёй, душа мая.

А Народжаны ад Дзевы сьвеціцца сьвятлом ранішнім сярод сыноў зямлі, змрочных, быццам дні згаслыя.

Палымяныя Серафімы зьзяюць ў вачах Ягоных, прамудрыя Херувімы ахоўваюць вусны Ягоныя; царскія Пасады трымаюць стан Ягоны. І, адзінага Яго пабачыўшы ў велічы кіраўніка войскаў, але без войскаў зямных, усялякі разумны зразумее, што прад ім Кіраўнік страшных і незьлічоных Сіл Нябесных.

І вось, атачоны войскам анёльскім, Кіраўнік твой, душа мая, адчыняе вусны і кажа:

Сапраўды Я ёсьць Той, Каго чакаеце, і іншага не чакайце. Калі шукаеце шлях, Я ёсьць Шлях.

Я ёсьць будучыня ваша ад цяпер і да канца часоў. Усё дабро, што чакаеце ад будучыні, – ва Мне. Ваша заўтра сёньня на Мне спраўдзілася. І ні водны зь дзён будучых не прынясе вам таго, што Я прынёс. Гэта Я ёсьць дзень без пачатку і канца. Я ёсьць скарбніца будучыні, і Я ёсьць шлях да скарбніцы.

Усе прарокі да Мяне шлях паказвалі. На Мне канчаюцца і зьнікаюць ўсе шляхі прароцкія. Ад сёньня толькі Я – Шлях, бо ўсе шляхі па-за Мной – блуканьні. Быццам бруі шматлікія, у адну рэчку ўпадаючыя, губляюць пры ўпадзеньні свой шлях, такі і  прарокі ў Мяне ўліліся, і ад сёньня плынь жыцьця Я вызначаю. Хто пойдзе далей па шляху прарокаў, той пойдзе шляхам неіснуючым і разаб’ецца.

Прарокі прыходзілі, каб указаць шлях; і вось Я прыйшоў, і цяпер Я – Шлях.

Хто жадае крочыць за Мной, той няздольны аднымі нагамі ісьці, але ўсёй душой сваёй, усім сэрцам, усім розумам сваім павінны за Мной крочыць.

Шлях Мой доўгі, і падае ад стомы надзею маючы толькі на сілу ног сваіх.

Калі дзеці жадаюць пасьпець за старэйшымі, павінны яны адмовіцца ад хаджэньня ўласнымі нагамі і сесьці на плячо старэйшага.

Хто жадае пасьпець за Мной, павінны адмовіцца ад ног сваіх, сэрца свайго, душы сваёй, розуму свайго. Таго, хто ад ўласнага адмовіцца, Я панясу на плячох Сваіх, у сэрцы Сваім, у душы Сваёй, у розуме Сваім. І не будзе ён Мне ношай цяжкай, і Я не пачну дакараць яму. Не адмовіўшамуся ж ад усяго не дагнаць Мяне і не спыніць Мяне на шляху Маім.

Я ёсьць Шлях; крочачы шляхам Маім не адзін крочыць, але са Мной. Прарокі паказвалі шлях адзін альбо іншы, бо не былі шляхам. Я ж не паказваю шляхоў шматлікіх і нікога зь Сваіх адпусьціць не магу, каб без Мяне крочылі. Хто жадае крочыць шляхам Маім, таго Я на Сябе панясу.

І зноў кажу вам: Я – вамі чаканае Будучыня і Шлях у будучыню. Без мяне вам не адшукаць шляхі, без Мяне не дачакацца вам будучыні.

Боганосны Сын, памілуй нас і за Сабой павядзі.

57. Гасподзь, пакажы мне сьвятло Тваё ў сэрцы маім

Пытаеце мяне аб шляхах, бегуны зьнясілеўшыя? Куды сьпяшаецеся, сыны чалавечыя? Калі б ведалі, куды сьпяшаецеся, ведалі б і шлях.

Шматлікія мэты вашы, таму і шляхі вашы шматлікія.

Вось і сутыкаецеся вы, і асуджаеце адзін аднаго, ад таго, што перакрыжоўваюцца шляхі вашы.

Будзь вас нібы трава на зямлі, не сутыкнецеся, калі будзеце мець мэту адзіную і адзіны шлях. І вычарпаюцца праклёны на вуснах вашых. Шукаючыя праўды і жыцьця маюць адну мэту і адзін шлях. Сама мэта паказвае ім шлях, як сонца паказвае на сябе сьвятлом сваім. Сапраўды, уцякаючы ад сьвятла сонечнага і мэту, і шлях страціць і ў бясплодным іх пошуку будзе бадзяцца ў цемры.

Ухіляйцеся са шляхоў думак вашых, бо, акрамя сябе, не ведаюць яны ні іншага шляху, ні іншай мэты, і будуць адводзіць вас адна ад іншай.

Ухіляйцеся са шляхоў летуценьняў вашых, бо вабяць яны вас сьцежкамі пракладзенымі, якія вядуць у бездані падземныя.

Не верце душы сваёй, калі яна, у цела увасобіўшыся, паказвае вам на яго як на шлях і мэту. Хіба нейкага дагэтуль вяла да мэты вопратка?

Шлях да царства асалоды не адшукваецца, не паказваецца і не прасякаецца. Ён нараджаецца ў душы тады, калі народзяцца ў ёй праўда і жыцьцё. Калі ж народзяцца ў душы вашай праўда і жыцьцё, цешцеся і весяліцеся, бо і шлях нарадзіўся.

Як жыцьцё немагчыма аддзяліць ад праўды, такі і шлях неаддзельны ад жыцьця і праўды.

Пакуль не зьявяцца ўсе тры, не зьявіцца і адно.

Не пакладайце надзей сваіх на дзень будучы, не чакайце, што ярчэй асьвеціць ён шляхі вашы скрыўленыя. Бо дзень будучы толькі новы паварот шляху вашага і новая таямніца.

Не пакладайце надзей сваіх на дні шматлікія, бо дні вашы — плады уяўленьня вашага. Але спадзявайцеся на Дзень без заходу.

Гасподзь, Гасподзь мой, Боскасьць мая Трысонечная, хто дасягне Цябе.

Шляхі чалавечыя нібы сетка, у якой дзень напралёт б'ецца чалавек, каб увечар апынуцца на тым жа месцы. Бянтэжаць мяне сеткаватыя шляхі чалавечыя, і таму пытаю сябе: ці дасягне хто месцы супакою ў Госпадзе маім?

Таму, хто пазнае Мяне як мэту вандроўкі сваёй, зраблюся Я шляхам да сялібы Маёй.

Гасподзь, Гасподзь мой, Боскасьць мая Трысонечная, хто пасьмее ўвайсьці ў сьвятло Тваё?

Хто звык сузіраць сьвятло Маё ў сябе, той і пасьмее ўвайсьці ў сьвятло Маё і не абпаліцца.

Душа мая, ты цямней трох начэй цёмных, калі скінеш маску сваю і апранесься ў сьвятло трысонечнае?

Ратуйся, пакуль прамень боскі гарыць над табой. Бо, калі адыдзе ад цябе, зьнікнеш, як, паглядзі, зьнік месяц, на роўнядзі азёрнай скачучы.

58. Гасподзь, не абарві ва мне ніць нябесную

Колькі разоў рыдала ты, душа мая, аб Тым, Хто ведае шлях і бачыць праўду і мае жыцьцё! Прагна аддавалася ты тым, хто абяцаў паказаць табе дарогу да іх, і вадзілі яны цябе шляхамі вакольнымі, кожны раз вяртаючы назад.

Слухала ты марнасловаў шматлікіх, якія гаварылі пра праўду, душа мая. Але калі аб важным ты іх запытвала, аб чым гарыць нетры твае, захрасалі словы ў горле ў іх. І сыходзіла ты ў смуткі да іншых марнасловаў, каб пачуць тую ж казку, якая канчалася там жа, дзе і ранейшыя, нібы да вызначанай меры расьцягнутая гума.

А спрабаваўшыя паказаць табе жыцьцё, адчынялі вочы твае толькі на сьмерць.

Але крочыць Уваскрашаючы, і сьмерць жахлівая сама ў страху бяжыць са шляху Ягонага. Вось табе, душа мая, прыпавесьць аб жыцьці, якое сьмерць не абрывае, а пачынае новае.

Вось табе жывая прыпавесьць аб Праўдзе, Якая на ўсе пытаньні твае адказвае да таго, як ты пасьпееш іх паставіць.

Вось табе Спадарожнік, ведаючы шлях бясконцы, Які, калі павядзе цябе, не паверне назад.

Вось табе Пастыр добры, жыцьцё адной авечкі цэнячы вышэй усіх субот жыдоўскіх. Вось табе Лекар, дзеля Якога жыцьцё прыносячага пакаяньне грэшніка каштоўней храму Саламона.

Не апасайся, душа мая, ні за адну авечку ў загоне тваім: ні водная не загіне. І не турбуйся аб валках сваіх, што вакол авечак бегаюць: ніводны не зьбяжыць, бо ў Пастыра меч двухбаковавостры.

Авечкі твае ў табе самім, і волкі твае, патомства твае ад шлюбу зь зямлёй, – у табе, і вось, Упадабаны мой ўваходзіць зь мячом двухбаковавострым.

Не плач, калі балюча зробіцца ад удару мяча Ягонага. Ён – Лекар добры і адсякаючы ад цябе тое, што ня ёсьць ты. Не аплаквай прышэльцаў, прыносячых табе толькі хваробы, ганьбу і раны цяжкія.

Не бойся полымя, якім спаліць Ён сьмецьце, у табе назапашанае: даўно табе патрэбен быў такі пажар. І доўга ён палаць будзе, бо гнісьці пачала вопратка твая.

Тое, аб чым ты сумаваць будзеш, не твае, душа мая: гэта шлюб твой зь сьветам і дзеці ад яго не законнанароджаныя

Не наракай, калі разлучыць Ён цябе з бацькам і маці, братамі і сёстрамі. Ні з чым, што ад неба, не разлучыць Ён цябе. Ніводную нітку, зь небам цябе злучаючую, не адсячэ меч Ягоны. Вось, глядзі, перабірае Ён ніткі і чысьціць іх ад зямнога і расьсякае сувязь тваю зь зямлёй. Калі б, душа мая, была ты дзевай чыстай і глядзела ясным вокам нявіннасьці, ты сама лёгка пазбавілася б ад сувязі гэтых, ведаючы, што не існуюць яны.

Пасьпяшайся, душа мая. Злучыся зь Сынам Бога Жывога, бо чакаю ў нецярпеньні. Калі ж злучысься зь Ім, ні меч Ягоны, ні полымя не будуць страшыць цябе, але будуць салодкія, як мёд.

59. Гасподзь, растапі сьнег душы маёй

Растаюць сьнягі ў горах, калі падпаліць іх сонца, і бягуць струмені водныя, каб абмыць зямлю. Якое сонца падпаліць сьнягі ў горах вашых душаў, сыны чалавечыя, каб абмыць іх? Лютым марозам грахоў скаваны душы вашы. Як на сьнег леташні кладзецца новы, так на вашых душах нерухома ляжыць сьнег ваш леташні — ложак для грахоў вашых будучых.

Не мелі б грэшнасьці і граху б не мелі; не мелі б волі грахоўнай — былі б без граху. Не заставаўся б ляжаць сьнег у горах, калі б зямля цяпло захоўвала; калі б зямля цяпло захоўвала і разьвеялася туман халодны, сонца хаваючы, сьнег не застаўся б ляжаць ні ў горах, ні ў нізінах.

Халодная зямля і халодны туман аддзяляюць вас ад сонца вашага, і кладзецца сьнег на сьнег, лёд на лёд.

Хто грахі вам адпусьціць, закамянеласьць ледзяную хто расчыніць? Дарэмна  грахі прабачаеце. Апраўданьнем грахоў сваіх сьнег у лёд ператвараеце — пасьцель гладкую для сьнегу новага.

Сьвятло Боскасьці Трысонечнае, Ён адзін можа грахі вашы адпусьціць, гэтак жа як толькі сонца можа растапіць сьнег у горах і узгадаваць кветкі на чорнай зямлі.

“Устань і хадзі, прабачаюцца табе грахі твае!”. Чалавеча, ці ведаеш Таго, Хто мае уладу вітаць цябе гэтымі словамі найбольш салодкімі? Клянуся табе, не знайсьці і не сустрэць Яго на зямлі, нават калі зямлю уздоўж і папярок зыходзіш. Бо Ён не ад зямлі і не зямля сілкуе Яго. Далёкі Чалавек гэты нябесны, Выратавальнік душы тваёй, ад апраўдваючых грахі свае, затое блізкі, вельмі блізкі тым, хто, зьненавідзеўшы грахі свае, лямантуе да неба, каб грахі вынішчыла.

Розум Яго ясьней, а слова цяплей сонца, і топіць Ён сьнег у душы чалавечай і узгадоўвае кветкі на ёй. Усе асеўшыя пласт лёду і сьнегу можа растапіць Ён і усю зямлю абмыць. Закліч Яго з глыбінь душы сваёй — і прыйдзе. Калі выклікне Ён: “Прабачаюцца табе грахі твае!”, тады душа твая, цяпер пад цяжарам граху нерухомая, зробіцца лёгкай і хуткай і пройдзе млявасьць цела твайго.

Грахі душы ёсьць раны душы. Ці можа душа параненая мець здаровае цела?

Кажа бяздумны: “Паглядзі на суседа майго, у грахах касьнее, паглядзі, як квітнее здароўем цела ягонага! Няпраўда, што грахі душэўныя шкодзяць целу”.

Пачакай, бяздумны, пачакай яшчэ трохі, пакуль гной душы не праб'ецца скрозь цела. Тады змоўкнуць вусны твае і пабяжыш ад граху, як бяжыш ад смуроднай гнілаты. Пачакай, пакуль чарвяк зьесьць сярэдзіну яблыка, і засмуцісься, калі убачыш, якім бледным і завяўшым зробіцца яно.

Тады і ты ўстанеш на ўзбочыне шляху з пракажонымі і закрычыш голасам перадсьмяротным: “Сын Божы, памілуй мяне!”

І пачуеш тады, і зразумееш словы выратавальныя: “Дзіцё, прабачаюцца табе грахі твае, ідзі зь мірам!”

60. Гасподзь, грахі адпусьці мне

Чую голас з глыбіні прамаўляючы: “Бязгрэшны сярод хворых хадзіць можа, і не кране яго хвароба”. Бо ў бязгрэшнасьці поўнасьць сілы і здароўя. Бязгрэшны не памірае; калі ж і памрэ ён ад чужых грахоў, ажыве. Падстава хваробы і сьмерці адна — грэх. Як не уладная над праведным хвароба, гэтак жа сьмерць над ім не уладная. Дзеці чалавечыя, сьмерць не што іншае, як хвароба. Ды паўстане уладарны над грахом, і ды будзе панаваць над хваробай. І будзе вылечваць хворых, і уваскрашаць мёртвых. Гэтая бязгрэшнасьць азначае багацьце жыцьця, а грэшнасьць — жабрацтва ягонае. Калі пачняце кідаць вуглі на траву зялёную, і вуглі загаснуць, і не загарыцца трава, траву ж, пазбаўленую сокаў жыцьцёвых, выпаляць вуглі распаленыя. Нямоглей вуглёў перад травой зялёнай — хвароба перад праведным.

Праведнік мае поўнасьць жыцьця і аддае яе, грэшнік мала сокаў жыцьцёвых мае і выкрадае іх. У кім багацьце жыцьця, таму яшчэ даецца,- так мора поўніцца водамі упадаючымі. У кім мала жыцьця, адымаецца і тое малое. І чым больш выкрадае, тым менш мець будзе.

Сапраўды, жыцьцё ёсьць дарунак; дарэньнем памнажаецца яна, а крадучы прымяншацца будзе, пакуль не зьнікне.

Па траве горнае слых бяжыць: грахі і хваробы няздольныя разьесьці і паглынуць жыцьцё, яны толькі выцясьняюць і займаюць месца ягонае. Па возеры смарагдаваму слых струменіцца: багацьце жыцьця мацней багацьця граху, і поўнасьць жыцьця гоніць грэх і займае яго месца.

Па усёй зямлі ад краю да краю ідзе і ідзе слых: жыцьцё і хвароба як існае і няіснае, і царства аднаго не ведае пра царства іншага.

Па усім зорным сусьвеце ляціць і ляціць слых: дакрананьне да Бога чысьціць ад граху, дакрананьне да Бога вылечвае хваробы, дакрананьне да Бога пазбаўляе ад сьмерці.

Прарокі і мудрацы пра тое лямантуюць, пра што Анёлы шэпчуць: “Той, хто кранецца жыцьця, жыць будзе; той, хто кранецца граху, памрэ. Таго, хто ведае жыцьцё, таго і жыцьцё ведае; таго, хто ведае сьмерць, таго і яна ведае. Вочы жыцьця не бачаць сьмерці, і вочы сьмерці зачынены на жыцьцё”.

Паглядзі, як прысутнасьць Сышоўшага зь нябёсаў жывіць тых, хто спавядае жыцьцё, і забівае спавядаючых сьмерць.

Паглядзі, як Сын Усячыстае поўны жыцьці і як раздае Ён яго дзецям жанчын, якія вярнуліся да сарамлівасьці дзявоцкай, і узмаліся аб жыцьці да Жыцьцядаўчага!

Паглядзі, як лёгка Перапоўненаму — адліваць ад поўнасьці Сваёй, і Бязгрэшнаму — адпускаць грахі, і Здароваму — вылечваць, і Жыватворчаму — уваскрашаць!

Душа мая, устань і хадзі! Гэтак прабачаюцца табе грахі твае. Гэтак вылечваесься ты ад хвароб сваіх, і сьмерць гатовая бегчы ад цябе.

На поле маленечкім, якое грэх і хвароба яшчэ не аднялі ў цябе, устань і распрастайся, душа мая. І усе твае палі, што былі адняты няісным, ізноў тваімі зробяцца.

Добры і Ўсядобры Гасподзь, веру і спавядаю, што Ты ёсьць крыніца жыцьця.

Адпусьці мне грахі мае, слава мая, і іншае само падасца мне.