МАЛІТВЫ НА ВОЗЕРЫ (3)

Сьвяціцель Мікалай Сэрбскі

31. Гасподзь, дзякую Табе за бачаньне ў сьне невымоўнае явы Тваёй

Праліў праўдзіва сьвятло ў цемры, Госпадзі, і зьявіліся колеры і формы. Схіліўся над безданьню, імя якой Нішто, і бездань мучылася, спрабуючы ценямі выявіць прыгажосьць твару Твайго. Якім бездань пакажа Цябе, такім Цябе і ўсе тварэньня бачаць.

Прыгожае возера маё, пакуль сонца ціхамірна глядзіцца ў яго.

Вандроўнікі захапляюцца прыгажосьцю возера майго. Але закоціцца сонца, і возера змрочнай бездані прыпадобніцца. І ніхто ужо не захопіцца ім, пакуль ізноў сонца не зьявіцца ў суправаджэньні сьвіты сваёй зіхатлівай.

Аблічча бездані п'яніць тых, хто не бачыць сонцы, які схіліўся над ёй. Прыгажосьць тварэньня адкрываецца, калі сузіральнік схіляецца над ім. Бессэнсоўна люстэрка без твару, гледзячага ў яго. Але бессэнсоўны і твар перад люстэркам, калі няма сьвятла.

У сьвятле аблічча Твайго адлюстроўваюся я ў кожным стварэньні. Без Цябе я і тварэньне не адлюстроўваліся б адзін у адным: усё было б цемрай, безданьню і прывіднай дрыготкай.

Тварэньні скажаюць прыгажосьць аблічча Твайго, падобна таму як сон скажае яву. Гэтак жа як сны мучаць мяне, мучаць мяне і стварэньні. Бо што ёсьць стварэньні, як не сон Твайго невымоўнага зьяўленьня?

Кажуць мне суседзі: сьніліся нам сны выдатныя. Ды будзе сусьвет сьведкай маім: вы выдатней сноў сваіх. І сусьвет бачыць у сьне прыгажосьць сваю і не можа нагледзецца.

Сусьвет мой мроячы: пакуль сну сьніцца сон, палохаюцца яны адзін аднаго, хоць шукаюць адзін у адным тлумачэньня і суцяшэньні. Хто каму прарок: сон яве ці зьява сну?

О сусьвет мой выдатны, хай сьніцца табе ява, ява распавядзе табе аб усім. Прызнай яву, прызнай, што ты сон яе, і тады прачнесься і не будзеш больш мроіць пра прыгажосьць, але сама зробісься Прыгажосьцю. Адна ява і адна прыгажосьць, яны — чыньнік мрой тваіх.

Дзеці, не кажаце мне пра прыгажосьць зорак: калі не будзе ў іх прысутнасьці Боскае, замоўкнуць вусны вашы. Устаньце ў непрагляднай цемры на беразе возера майго і паспрабуйце апець прыгажосьць яго. Ні гуку не вырвецца зь вуснаў вашых.

Твой твар, Гасподзь, дорыць прыгажосьць усяму тварэньню. У Тваёй прыгажосьці плыве сусьвет, нібы ладзьдзя ў моры.

І попел нежывы, калі Ты схілісься над ім, зьменіцца.

Настаў сэрца маё, Гасподзь мой, ды не прыгажосьцю тленнай захапляецца яно, але Табой адным, нятленная адзіная прыгажосьць мая!

Падаруй мне бачаньне прыгажосьць твару Твайго; падаруй мне бачаньне прыгажосьці Тваёй вечна.

32. Гасподзь, вера моя — адзіная справа жыцьця майго

Верай сваёй бачу Цябе, Гасподзь. Вера – сьвятло і бачаньне вачэй маіх.

Вера мая ў адчуваньні паўсюднае прысутнасьці Тваёй. Яна схіляе калені маі да зямлі і ўздымае рукі да неба.

Вера мая – у дотыку душы маёй з Табой. Яна кліча сэрца танцаваць і душу пець.

Калі ластаўка набліжаецца да гнязда свайго, птушаняты хвалююцца, адчуваючы набліжэньне маці.

Вера мая – хваляваньне ў адчуваньні набліжэньня Твайго.

Калі сябра піша мне ліст з краю далёкага і аб мне думае, тады і я, пакінуўшы іншыя думкі, думаю аб ім.

Вера мая – думка аб Табе, заклікаючая і Цябе, самога адчувальнага, пра мяне думаць.

Калі льва разлучаюць зь ільвіцай, гаснуць вочы ягоныя ад суму аб ёй.

Вера мая – сум мой аб Табе, калі Ты далёка ад мяне, прыгажосьць мая.

Калі хаваецца сонца, буры жахлівыя хвалююць мора.

Вера мая – заціхлая бура душы маёй, бо сьвятло Тваё грэе і прыносіць мір.

Казалі вочы мае: мы не бачым Яго. Суцешыў я іх словамі: сапраўды, створаны вы не Яго бачыць, але справы Ягоныя.

Казалі вушы мае: мы не чуем Яго. Навучыў я іх словамі: сапраўды, створаны вы не Яго чуць, але аб справах Ягоных.

Ніводнаму тварэньню не дадзена чуць ці бачыць Яго, але толькі справы Ягоныя. Стварэньне бачыць і чуе стварэньне. Толькі ад Яго народжанае можа Яго чуць. Не можа карціна бачыць мастака. Не можа звон чуць стваральніка свайго, але дачка ліцейшчыка звону чуе бацьку свайго.

Вока не можа бачыць Яго, бо для таго і створана, ды не бачыць. Вуха не можа чуць Яго, бо для таго і створана, ды не чуе. Але зрок можа бачыць Яго, і слых — чуць.

Вера мая бачыць Цябе, Гасподзь, гэтак жа як народжанае бачыць бацьку свайго. Вера мая чуе Цябе, Гасподзь, гэтак жа як народжанае чуе бацьку свайго.

Бог ва мне бачыць і бачыць Бога ў Табе. Бог не ствараецца. Бог нараджаецца.

Вера мая – пагружэньне ў бездань душы маёй і вяртаньне на паверхню з Табой.

Вера мая – адзінае годнае веданьне маё, іншае – дзіцячае зьбіраньне каляровых камянёў на беразе возера.

Вера мая – адзіная годная справа жыцьця майго; сапраўды, іншае – камэдыя пачуцьцяў.

Калі кажу: дапамажы малой веры маёй, думаю: дай мне яшчэ Сябе, Ойча мой і Бог мой.

33. Гасподзь, прыйдзі: надзея мая чакае Цябе

Надзея мая чакае Цябе, Гасподзь.

Чаканьне Цябе – адзіны зьмест і сэнс будучых дзён маіх.

Трава чакае расы і не падманваецца. Гара чакае грому і не падманваецца. Крот пад зямлёй чакае спажывы сябе і не падманваецца. Надзею ўсялякае істоты выконваеш Ты, Гасподзь.

Я ж чакаю Цябе, і Ты крочыш на сустрэч мне. Ты набліжаешся да мяне ў згодзе з хуткасьцю майго руху да Цябе.

Дзеці зямлі, што ёсьць ваша заўтра, калі не надзея? Калі пазбавіцеся надзеі сваёй, памрэ і жаданьне ваша бачыць сьвітанак заўтрашні.

Не наракайце на неба, што не выконвае яно усіх надзей вашых; на сябе наракайце за тое, што спадзявацца не умееце. Неба выконвае не надзеі — яно выконвае спадзяваньні. Да найдужэйшага і узьнёслага спадзяваньня неба заўсёды схіляецца. Не наракайце на неба за тое, што не чуе яно міжусобных сварак вашых, што безуважна яно да саперніцтва вашага. Празорліва яно і міласьціва. Празорліва бачыць яно дабро ў намерах вашых і міласьціва да немачы вашай, калі спалучаецца яна зь воляй добрай.

Спадзяваньне маё не прадчуваньне. Спадзяваньне маё — веды, што Ты прыйдзеш. Даў Ты мне зарок, і пячатку зароку Твайго ношу ў душы сваёй. Калі дагэтуль не прыйшоў Ты, не Твая таму віна - мая. Ты далікатны і спачувальны, не жадаеш Ты зьбянтэжыць мяне непадрыхтаванасьцю маёй. Таму ідзеш павольна і бесьперастанку нагадваеш аб набліжэньні Тваім.

Безнадзейнасьць склаўшы рукі сядзіць. Спадзяваньне чысьціць і мяце бесьперастанку, ветрыць і кадзіць жыльлё, у якім рыхтуецца прыняць Цябе. Дзень і ноч клапоціцца пра тое, каб не забыцца аб нейчым, што Табе ёсьць прыемным. Заклікае Анёлаў і сьвятых — сузіральнікаў таямніцы ў дапамогу, каб пячору сваю зрабіць падобнай небу.

Не мае спадзяваньне маё ні сябра, ні паплечніка. Усе ранейшыя спадзяваньні выгнаны мною, як правераныя лгуны, і на месцы, ад іх вычышчаным, буйна квітнее надзея, чакаючая сустрэчы з Табой.

Прыйдзеш Ты з дарункамі багатымі. З Табой, Пераможцам сьмерці, прыйдзе перамога над усімі клопатамі і крыўдамі, з Табой прыйдзе сьвятло, і здароўе, і сіла, і мудрасьць, і уся поўнасьць спадзяваньняў чалавечых ад пачатку да канца часоў.

Тыя ж, хто не ў Табе шукае спадзяваньні свае, сядзяць на вяршыні гары і чакаюць узыходу сонца зь захаду.

А я стаю, на усход зьвярнуўшыся, і ведаю цьвёрда, што вось-вось узыдзе сонца, бо бачу, як сьвітанак румяніцца.

Пакуль іншыя саджаюць у зямлю палкі сухія ў надзеі на зеляніну і плады, сею я на ніве сваёй насеньне жывое, што рунее і плоданасіць.

Спадзяваньне маё на Цябе не гаданьне, спадзяваньне маё — веданьне праўдзівае, падобнае ведам пра тое, што сонца зь усходу узыходзіць і насеньне добрае, у зямлю добрую пасеянае, прарасьце і прынясе плады.

Твая ніва, Гасподзь, а Ты – насеньня і сейбіт. Кроч, Гасподзь: надзея мая чакае Цябе!

34. Гасподзь, удастой мяне любові Тваёй

Любоў мая робіць мяне богам, а Цябе, Гасподзь, Чалавекам.

Глядзі, там, дзе адзін,- там няма любові. Дзе двое зьбіраюцца, там толькі здань любові. Дзе злучыліся трое, там любоў. Імя Табе — Любоў, бо імя Табе — Тройца Адзінасутная.

Быў бы Ты адзін, не быў бы ні любоўю, ні нянавісьцю.

Быў бы дваісты, нянавісьць і любоў ў Табе зьмянялі адзін аднаго.

Але траісты Ты, і няма ў Табе ні цені зьменаў.

Любоў не ведае ні прасторы, ні часу. Яна па-за часам і прасторай. Дзень дзеля яе як стагодзьдзе і стагодзьдзе як дзень.

Калі я злучаны з Табой любоўю, няма ні землі, ні неба — ёсьць толькі Бог, няма падзелу на “я” і “Ты” — ёсьць толькі Бог.

Тры выявы ў любові — дзявоцтва, пазнаньне і сьвятасьць. Калі няма ў любові дзявоцтва, няма ў ёй замілаваньня, ёсьць эгаізм і запал. Калі няма ў ёй мудрасьці, яна — вар’ятка. Без сьвятасьці любоў не сіла, без сьвятасьці любоў — слабасьць. Калі запал, вар’яцтва і слабасьць аб'ядноўваюцца, настае пекла, якое сатана заве любоўю.

Калі душа мая захавае чысьціню дзявоцтва, розум — мудрасьць празорлівую, а дух — сьвятло жыватворчае, тады і я зраблюся любоўю, якая з Тваёй любоўю — адно. Праз любоў сябе бачу, як Цябе, і Ты бачыш мяне, як Сябе. Праз любоў на Цябе гляджу, і сябе не бачу, і Ты праз любоў глядзіш на мяне і Сябе не бачыш.

Любоў прыносіць сябе ў ахвяру, як дар, а не як страту.

Дзеці зямныя, слова “любоў” – зь усіх малітваў самая доўгая.

Ці ёсьць зямная любоў? — пытаюць мяне блізкія. Настолькі ж, наколькі ёсьць зямны Бог! Зямная любоў гарыць і згарае, нябесная гарыць, не згараючы. Зямная любоў, як і усё зямное, толькі мара і казка аб любові. На нябесную падобная яна не больш за, чым ідалы на Бога. Як дым падобны на полымя, так і ваша зямная любоў на любоў боскую.

Калі разьменіце залаты на драбязу, ужо не назавяце драбязу залатым, — драбязой назавяце. З-за чаго любоў боскую, здробненую і ў прах памолатую, не прахам, але любоўю завяце?

Гасподзь, удастой мяне любові, якой Ты жывеш, якой жыцьцё падаеш.

Удастой мяне любові Тваёй, Гасподзь, і буду я вольны ад усіх законаў.

Усялі любоў Сваю ў мяне, і любоў зьяднае мяне з Табой.

35. Гасподзь, вядзі мяне па нябеснаму шляху

Мучанікі за веру праўдзівую, маліце Бога аб нас!

Вера ваша наблізіла вас да зьзяючага пасаду славы, прамяністымі Серафімамі і усясільнымі Херувімамі упрыгожанаму. Бліжэй нас вы да неўміручасьці, і малітва ваша чысьцей і больш чутная.

Успомніце нас у малітвах вашых, каб і ваша слава разьнеслася ў нябёсах. Вазьміце нас зь сабою, каб ляцець вам да пасаду славы лягчэй і хутчэй. Хто нясе толькі сябе аднаго, той ходзіць лягчэй, але спатыкаецца часьцей. Чым большы цяжар братоў сваіх ускладаеце на сябе, тым палёт хутчэй.

Сказаў я людзям: усё вы мучанікі, але няроўныя вы ў пакутніцтве сваім. Мучанікі за праўдзівую веру ва усім розныя ад мучанікаў за веру лжывую. Нават па целе адрозьніваюцца яны, бо душа целу паведамляе і сілу сваю, і немач.

Вы, прымаючыя пакутніцтва за веру праўдзівую, пакутуеце за тое, што адкрылася духоўнаму зроку вашаму. Пакутуючыя за лжывую веру, пакутуюць за тое, што бачаць вачамі цялеснымі. Вы, першыя, пакутуеце за веру відавочную і праўдзівую; вы, другія, пакутуеце за сон і здань.

Бачаньне духоўнае сьціпла называе свае веды – вера. Бачаньне цялеснае называе сваю веру ганарліва – веды.

І адно, і іншае – бачаньне. Першае – бачаньне мірнае і сьветлае сутнасьці рэчаў, другое – бачаньне адлюстраваньня сутнасьці ў цемры.

Сыны неба і сыны землі, непазьбежна пакутніцтва ваша. Пакутніцтва – ва уцёках. Або бежыце ад цемры да сьвятла, або ад сьвятла ў цемру. Калі уцякаеце ад цемры да сьвятла, увесь сьвет паўстане на вас. Калі уцякаеце ад сьвятла да цемры, неба адыходзіць ад вас, ад карчоў вашых і пагібелі.

Перасякаюцца шляхі чалавечыя, і сутыкненьні непазьбежныя. Бо адны імкнуцца на Усход, іншыя — на Захад. Але міласьцівы Гасподзь і кожнаму пасылае Анёлаў Сваіх.

Душа мая поўніцца мучанікамі, нібы пладаносная ніва — пшаніцай і жыцьцём. Адны зьвернутыя да Усходу, іншыя — да Захаду.

Апоўначы шапчу душы сваёй: дакуль будзеш крыжаваць сябе паміж раем і пеклам? Паўстань і накіруйся туды, куды мучанікі за веру праўдзівую імкнуліся.

На сьвітанку шапчу сябрам сваім: не спакушайцеся шляхамі шырокімі, бо шматлікія трупы сьмярдзяць на абочынах. Пойдзем на гару шляхам вузкім, цяжкі ён і стромкі, але не сьмярдзіць мярцьвячынай.

Дзень і ноч шапчу вам, мучанікі за веру праўдзівую, маліце Бога аб нас!

36. Гасподзь, дай мне крочыць за Табой зь цьвёрдым намерам

Мучанікі добрае надзеі, маліце Бога за нас!

Вы, пахаваўшыя усе надзеі свае дзеля адной. Вы, бачылі, як у прах зьвяртаюцца надзеі на зямное. Вы, на пахаваньні зямных надзей бачылі сьлёзы шматлікія. Вы, чулі споведзі пра крушэньне зямнога і аб смуродным папялішчы ягоным. Вы, даўшыя раскрыжаваць сябе за спадзяваньне адзінае, якое не зьвернецца ў прах, магілу і смурод.

Вам пакланяемся і молімся: маліце Бога за нас!

Бачыў я дзіця, якое гналася за птушкай зь яркімі пёрамі і дзюбай залацістае; дагнала дзіця птушку, і, калі злавіў, дзяўбнула яго птушка, і ён заплакаў.

Прамовіў я тады: такія і вы, дзеці зямныя, і надзеі вашы, і канец ваш такім будзе.

Бачыў я іншага дзіця, бягучага за зграйкай вясновых матылькоў, і, калі ужо быў гатовы ён злавіць аднаго, пакінуў яго і пагнаўся за іншым, які здалася яму прыгажэйшым.

Прамовіў я тады: такія і вы, дзеці зямныя, такая і пагоня ваша да дасягненьням жаданага.

Сапраўды, пагоня гэта бясплодная і стомная. Калі праб'е гадзіна сьмяротны, не зможаце успомніць, за чым гналіся. І увойдзеце ў сьвет іншы з пустымі рукамі і разгубленым сэрцам.

Сыны неба таксама ў стомнай пагоні, але не ў бясплоднай. І калі сустрэнуць яны сьмерць, без цяжкасьці растлумачаць, навошта імкнуліся, і увойдуць у іншы сьвет з чыстым сэрцам і рукамі, поўнымі дарункаў.

Арол паднябесны, згледзеўшы ягня ў поле, апускаецца зь вышыні і пытае вераб'ёў, сядзячых у ягня на сьпіне: ці бачыце ягня? - Не, адказваюць яны, не бачым. Арлу падобныя пакутнікі добрай надзеі. Здалёку бачаць яны ежу сваю і накіроўваюцца да яе, у той час як тыя, якія знаходзяцца зблізку ходзяць па ёй, не заўважаючы яе.

Працяглы бег за добрай надзеяй. Але мужны вырашаецца і бяжыць, адкідаючы надзеі прывідныя, топчучы іх, нібы апаўшыя лісьця. Шматлікія і шматлікія перашкоды пераадольвае ён, імкнучыся да сваёй надзеі, і сьмерць — адна зь іх — і сьмерць перамагае ён.

Мучанікі добрае надзеі – статак галубак белых, карагодам лятаючыя вакол сьвятла нябеснага, маліце Бога за нас!

37. Гасподзь, ускрый пячаткі душы маёй

Мучанікі вялікае любові, маліце Бога за нас.

Вы, пазнаўшыя любоў, якая мацнейшая за сьмерць, маліцеся Любові за нас.

Вы, шчасьліва мінуўшыя сеткі часовай любові, падобнай змытае дажджом плямы фарбы на сьцяне.

Вы, прапаведавалі, што любоў больш таямнічая за плоць і больш даўгавечная зорак нябесных.

Любоўю разумелі вы дрэвы і камяні, зьвярэй у горах і .рыб у вадзе. Бо любоў адчыняе пячаткі усіх таямніц і усе тварэньні паўстаюць у галізьне прад любячым.

Любоўю напаўнялі вы прарокаў, адказвалі ўсім вераваньням і пакрывалі ўсе законы.

Вялікія заваёўнікі, хто мацней вас?

Вялікія мудрацы, хто мудрэйшы за вас?

Найбольш рэдкія скарбы, хто больш рэдкі за вас?

Багі, бачыўшыя сябе ў Богу і Бога ў сябе?

Маючыя гонар, вышэй анёльскага, бо Анёлы Анёламі зрабіліся без пакутніцтва.

Вам молімся і пакланяемся: маліце Бога за нас!

Каб і нам ачысьціцца аб марнай любові, канец якой – нянавісьць.

Каб і нам увянчаць веру нашу і надзею вянцом, прад якім цямнее сонца.

Каб і нам празерыць, пазнаць і ўзрадавацца радасьцю анёльскае.

Каб і наша жыцьцё зрабілася траістым зьзяньнем, падобным Таму, ад Якога сыходзіць зьзяньне, не зьмяшанае зь цемрай.

Каб і мы акрылі ў сябе дзеву вечную, і адвечнага Сына Дзевы, і Духа галубінага.

Мучанікі любові вялікае, толькі пакута ваша меней любові вашай.

Зямная любоў нясе пакуты, большае, чым сама любоў. Вы ж палюбілі тое, што больш доўгае чым час і шырэйшае прасторы.

Чуючы пра пакуты вашы, браты вашы сьмяротныя неверагоднымі іх уяўляюць. Толькі таму, што за пакутамі не здольныя бачыць любові — сэнсу пакут. О, калі б змаглі яны пракрасьціся ў любоў вашу! Здаліся б ім пусьцяковінай пакуты, гэтак жа як ледзяны дождж і парывы ветру — пусьцяковіна для маці, якая сьпяшаецца дахаты да дзіцяці свайго.

Таму, у каго ёсьць мэта большая за гэты сьвет, сьвет гэты не задасьць шкоды.

Таму, хто сьпяшаецца дадому, што больш прасторны прасторы, прастора не перашкода.

Таго, хто атрымаў любоў, перабольшваючую часовае, час не паглыне і не расьцісьне.

Скрозь буры і ўраганы вядзе любоў абраных сваіх ў вабіць за сабой.

Мучанікі вялікае любові, маліце Бога за нас.

38. Гасподзь усяміласьцівы, не пакінь мяне без Тваёй міласьці

Праз рэчы выяўляеш Ты цуды, калі людзі губляюць дарунак цудатворцы.

Ваду і полымя бярэш у слугі Сябе, калі людзі адмаўляюцца ад служэньня.

Дрэву і жалезу перадаеш Ты сілу Сваю, якая, людзьмі зьняважаная, да Цябе павяртаецца.

Праз зямлю і траву падаеш Ты абраным Сваім міласьць, калі людзі робяцца нячыстымі, каб служыць праваднікамі Тваёй міласьці.

Праз паперу і тканіну перадаецца сіла Твая, калі цялеснасьць чалавечая бярэ ўверх над духам.

Мошчы сьвятых славяць імя і прысутнасьць Тваё, калі язык чалавечы замярае ў няверы.

Калі генэралы забываюцца перамагаць, Ты робіш пераможцамі шарагоўцаў.

Напоўніў Ты полымем рэчы бязмоўныя, каб сьвяцілі яны, калі цемра пакрывае вочы зорак.

Калі сыходзіць сонца, папараць і глог аддаюць сваё сьвятло.

Калі сьляпыя робяцца правадырамі сьляпых, Ты саступаеш кіраваньне каням і сабакам.

Калі хворыя выдаюць сябе за лекараў, ты робіш лекарамі прах і косьці памёршых.

Калі зьнікае вобраз Твой зь душаў чалавечых, Ты даеш сілу вобразу Свайму на дошках драўляных.

Сьмяюцца тыя, хто зарыдае і плача горка, і кажуць: як могуць рэчы мёртвыя тварыць цуды, калі мы няздольныя.

Ці не ажываюць рэчы, калі Ты ажыўляеш іх? І не паміраюць лі людзі, калі Ты пакідаеш іх, Госпадзі?

Ведаюць Анёлы, — не ведаюць людзі, што усе сілы — ад Цябе і ў Табе і што выяўляеш Ты іх праз чыстыя каналы. Калі камень чысты, а чалавек нячысты? Ці не выявіць сябе сіла Боская праз камень хутчэй, чым праз чалавека?

Сьмехам радасьці толькі праведнік сьмяецца. Сьмех грэшніка – яхіднасьць.

Сьмяецца грэшнік над мошчамі сьвятымі і сам маецца ад яхіднасьці сваёй. О, калі б ведаў ён, што мёртвыя мошчы сьвятых утойваюць у сабе больш жыцьця, чым цела і кроў ягоныя!

Сапраўды, аддаляе яхіднасьць ад Госпада усяміласьцівага, гэтак жа як аддаляе яна ад дзявоцтва, богападабенства і сьвятасьці.

Глядзі, Бог—Слова заўсёды гатовы дзеяць людзям дабро праз людзей. Але калі людзі апаганены, бязмоўныя і несьвятыя, тады Гасподзь сьпяшаецца ім на дапамогу праз прадметы.

Гасподзь усяміласьцівы і доўгацярплівы, ды не пакінеш сьвет без праваднікоў сілы і міласьці Тваёй.

39. Не плач, дзіця, вось прыйдзе Гасподзь і ўсё ўладкуе

Ведаеш лі, дзіця маё, чаму зачыняюцца нябёсы, калі палі прагнуць дажджу, і адчыняюцца, калі палі не жадаюць дажджу?

Ад злачынстваў чалавечых засмуцілася прырода і адступіла ад законаў сваіх.

Ведаеш лі, дзіця маё, чаму нівы, зачаўшы вясной плады багатыя, летам нараджаюць пустыя каласы?

Ад таго, што дачкі чалавечыя ўзьненавідзелі плод улоньня свайго і забіваюць яго ў квітненьні.

Ці ведаеш, дзіцё маё, з-за чаго перасыхаюць крыніцы, а плады зямныя не маюць больш той саладосьці, якую мелі?

Ад граху чалавечага, праз які нямогласьць ў прыроду ўвайшла.

Ці ведаеш, дзіцё маё, з-за чаго народ, перамагаючы ворагаў, трывае паразу ад уласных разладаў і спажывае хлеб, горкі ад сьлёз і злосьці?

Ад таго, што, перамогшы ворагаў зьнешніх, не перамаглі іх у сябе.

Ці ведаеш, дзіцё маё, з-за чаго маці дзяцей сваіх сілкуе, і насыціць не можа?

Таму, што, выкормліваючы іх грудзьмі сваёй, не песьню любові сьпявае, а песьню нянавісьці да суседа.

Ці ведаеш, дзіцё маё, з-за чаго людзі сталі выродлівыя і пазбавіліся прыгажосьці продкаў сваіх?

Таму, што занядбалі выяву Боскую, што знутры, у душы, дзее прыгажосьць твару, і твару зямную аддалі перавагу.

Ведаеш лі, дзіця маё, чаму памножыліся хваробы і моры страшныя.

Таму, што уявілі людзі здароўе не дар Божы, але данінай, якую павінна ім прырода. А тое, што з пакутай аднімецца, з падвойнымі пакутамі даводзіцца абараняць.

Ці ведаеш, дзіцё маё, з-за чаго людзі ваююць за зямлю, не сарамаціліся прыпадабненьня кратам?

Таму, што зямля прарасла ў сэрцах, і вочы іх толькі тое бачаць, што расьце ў сэрца. І таму, што грэх зрабіў іх занадта нямоглымі для барацьбы за неба.

Не плач, дзіця маё, хутка прыйдзе Гасподзь і ўсё ўладкуе.

40. Гасподзь, малітвай ачышчаю вочы веры маёй

Малітвай ачышчаю вочы веры маёй, каб не згубіць у цемры Цябе, зорка мая найсьветлая.

Дзеля чаго Богу малітва твая? – пытаюць мяне рабы зямлі.

Праўду кажаце, сыны зямлі. Дзеля чаго Палярнае зорцы бінокль мараплаўца, калі бачыць яна без біноклю? І не пытайце мяне, калі ўжо ведаеце, навошта мараплаўцу бінокль.

Малітва мне патрэбна, каб не згубіць з поля зору зорку выратавальную, а не за тым, каб ёй не згубіць мяне.

Што здарылася б зь унутраным зорам маім, каб не практыкаваўся я ў малітве?

Не практыкуецца лі ўпарта ваяры зямныя, каб бачыць лепш далёкія рэчы?

Не практыкуюцца лі ткачы шоўку, каб адрозьніваць ніці найтонкія?

Як жа не практыкаваць мне зрок веры маёй, каб бачыла яно вастрэй адзіны скарб маё?

Улоўлены ілюзіямі ў сетку, ледзь знайшоў я малую шчыліну, няўжо страчу яе зь выгляду?

Запомніце, спадарожнікі мае, высокая кошт богабачаньня. Вы, багацьцямі ахвяруеце, каб бачыць раскошу экватара і паўночнага зьзяньня, прыгатуйцеся даць вялікую плату за сузіраньне Таго, у параўнаньні з Якім раскоша экватару — галеча, а зьзяньне поўначы — сьвечка лоевая.

Калі ж усё сваё жыцьцё за сузіраньне Яго дасьце, ведайце: далі вы толькі дробную манэт. Але міласэрны Ён і выгод і не патрабуе ад вас звыш гэтага.

Вы, цела практыкуючыя, не забываюцца пра практыкаваньне рук, ног, галовы і шыі, хіба вы думаючыя істоты, вы, самураі? Ці думаючыя вы істоты, калі лічыце, што ваша вера ў Бога зробіцца і застанецца відушчай без практыкаваньня?

Усё неба зорнае, якое бачыла досьвед айцоў вашых, — сьведка мне, што асьлепне вера ваша, калі і празерыць раптам калі-небудзь. І наўзамен скарбу страчанага застанецца адна назва зманлівая.

На тры дня завяжыце вочы свае і убачыце, як будзе рэзаць іх сьвятло сонечнае.

На тры гадзіны перапыніце сувязь з Богам і адчуеце, як балюча зноў бачыць сьвятло Ягонае.

Пытаеце мяне, колькі доўжыцца малітва мая. Ці зразумееце, калі адкажу: малітва мая даўжэй дзён маіх? Бо сваёй малітвай я і вашу веру практыкаваць павінен, і адкрываць вочы яе, і уяўляць ёй бачаньне і Бачанага. Сапраўды, малітвай сваёй і свае, і вашы дні напаўняю.

Бесьперастанку зьдзяйсьняю каджэньне веры сваёй, каб не асьляпілі яе выявы зямныя.

Бесьперастанку заклікаю усе кругі анёльскія умацаваць маю малітву вечнай іх анёльскай малітоўнасьцю, каб удастоіцца угледзець тую славу і прыгажосьць, якія ў поўнасьці адкрыты зроку іх.

Пра спадарожнікі мае, як велічна бачаньне веры! Клянуся вам, калі б гэта ведалі, малітва ваша ні адпачынку, ні канца б не ведала.