Tuesday, June 2, 2009

Сьвяткуем Памяць:


СЬВЯТЫ ДАБРАВЕРНЫ КНЯЗЬ ДАЎМОНТ ПСКОЎСКІ

Сьвяты верны князь Даўмонт (Дамант) Пскоўскі, князь Нальшынайскі (Нальшанскі), быў родам з Жмудзі, спачатку вызнаваў паганства. У 1265 году, ратуючыся ад міжусобіц жмудзінскіх князёў, быў змушаны зьбегчы з Жмудзі і з 300 жмудзінскімі сям'ямі прыйшоў у крывіцкі Пскоў. Пскоўская зямля стала яго другой Радзімай. Тут, па выразе летапісца, “дыхнула на яго мілата Боская”, калі са усёй сваёй сьвітай ён прыняў сьвяты Хрост з імем Цімафей і зрабіўся годным вялікіх падарункаў ад Госпада. Ужо праз год за доблесьць і праўдзівыя хрысьціянскія дабрадзейнасьці пскавічы абралі яго сваім князем. На працягу 33 гадоў ён кіраваў горадам і быў адзіным князем за усю гісторыю Пскова, які здолеў так доўга пражыць у міры і згодзе з пскоўскім вечам. Ён быў справядлівы і строга сачыў за правасудзьдзем іншых, шчодра дзеяў міласьціну, прымаючы жабракоў і вандроўцаў, набожна паважаў царкоўныя сьвяты, быў фундатарам і абаронцам для храмаў і манастыроў і сам заснаваў манастыр у гонар Нараджэньня Усясьвятой Багародзіцы. Князь Даўмонт быў слаўным абаронцам Крывіцкай зямлі. Асноўная заслуга вернага князя Даўмонта як вайскавода і дзяржаўнага дзеяча складаецца ў тым, што на працягу шматлікіх гадоў ён надзейна абараняў крывіцкую Пскоўшчыну ад варожых нападаў.

У 1268 году князь Даўмонт быў адным з герояў гістарычнай бітвы пры Ракаворы, дзе крывіцка-ліцьвінаская раць атрымала перамогу над дацкімі і нямецкімі войскамі. Перад кожнай бітвай сьвятой Даўмонт прыходзіў у храм, лічыў свой меч да падножжа сьвятога пасаду і прымаў дабраслаўленьне духоўніка, які перапяразваў яго мячом.

Сьвяты Даўмонт зрабіў пскоўскую крэпасьць непрыступнай. У памяць аб хвалебным абаронцы горада камэнная абарончая сьцяна, збудаваная сьвятым князем побач з Крамам у канцы XIII стагодзьдзя, была названая Даўмонтавай, а тэрыторыя, агароджаная сьцяной, дагэтуль завецца Даўмонтавым горадам. У сьвятога абаронцы "Дому Сьвятой Тройцы" быў яшчэ адзін набожны звычай: у падзяку Госпаду, Імем Якога ён атрымліваў перамогі, не ведаючы параз, верны князь Даўмонт побач з Крамлём узводзіў храмы ў гонар таго сьвятога, у дзень памяці якога атрымліваў перамогу. Ставілі тамака храмы па адмысловых зароках і іншыя жыхары Пскова. Невялікая тэрыторыя цяперашняга Даўмонтава горада была навокал пакрытая храмамі.

Сваю апошнюю перамогу доблесны князь-ваяр атрымаў 5 сакавіка 1299 гады на беразе ракі Вялікай, дзе ён з малым войскам разьбіў вялікае нямецкае войска. Лівонскія рыцары нечакана напалі на пасад у Пскова, захапілі прыгарадныя Сьнятнагорскі і Мірожскі манастыры і спалілі іх, жорстка расправіўшыся з манахамі. Яны забілі заснавальніка Сьнятнагорскага манастыра звышгоднага Іясафа з 17 манахамі і звышгоднага Васіля, ігумена Міражскага. Сьвяты князь Даўмонт, не чакаючы, пакуль зьбярэцца вялікае пскоўскае войска, выйшаў насустрач ворагу з невялікай колькасьцю паплечнікаў і выгнаў сьвятататнікаў за межы Пскоўскай зямлі.

Праз некалькі месяцаў сьвяты верны князь Даўмонт-Цімафей памёр і быў пахаваны ў Траецкім саборы Пскова. Летапіс сьведчыць, што “была жа тады жаль вялікая ў Пскове мужчынам і жонкам, і малым дзецям па добраму спадару верным князю Цімафею2. Пскавічы успаміналі, як сьвяты князь клапаціўся аб іх у мірныя дні і асабліва, калі гораду пагражала небясьпека, як вёў іх у бой са словамі: “Добрыя мужы пскавічы! Хто з вас стары, той мне бацька, хто малады, той брат. Пастаім за Сьвятую Тройцу!”

Неўзабаве пасьля сьмерці князя пачалося шанаваньне яго як сьвятога заступніка прад Богам, малітоўнага абаронца нашай зямлі ад ворагаў і бедзтваў. Не раз і па сьмерці абараняў Пскоў сьвяты князь. Побач з мошчамі вернага князя ў Траецкім саборы вісеў яго баявы меч які уручаўся ў храме Сьвятой Тройцы пскоўскім князям пры узьвядзеньні на пасад.

Трапар дабравернаму Даўмонту ў сьв. Хросьце Цімафею князю Пскоўскаму.

Праўдзіва бацькоўскае паганства пакінуўшы, / дабрашчасны князь Даўмонт, / і лёсу благога ўнік, ідалашанаваньня, / прышоў думкай да Сонца славы – Хрыста, / асьвяціўся дабрынёй Боскага Хросту, / і цяпер ў сьвятле Усясьятой Тройцы знаходзячыся, / малі Хрыста Бога захаваць і выратаваць людзей праваслаўных / і горад твой ад бязбожных агаранаў, / і лацінян нападу і вайны грамадзянскай / і каб выратавацца душам нашым.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.