Wednesday, June 3, 2009

Роўнаапостальны цар Канстанцін


РОЎНААПОСТАЛЬНЫ ЦАР КАНСТАНЦІН

Сьвяты імпэратар Канстанцін (306 - 337), атрымаў ад Царквы найменьне Роўнаапостальны, а ў сусьветнай гісторыі названы Вялікім, быў сынам цэзара Канстанцыя Хлёр (305 - 306), які кіраваў краінамі Галіеяй і Брытаніяй. Велізарная Рымская імпэрыя была ў то час падзеленая на Заходнюю і Усходнюю, на чале якіх знаходзіліся два самастойных імпэратара, якія мелі суправіцеляў, адным з якіх у Заходняй палове і быў бацька імпэратара Канстанціна. Сьвятая царыца Алена, маці імпэратара Канстанціна, была хрысьціянкай. Будучы кіраўнік усёй Рымскай імпэрыі - Канстанцін - быў выгадаваны ў павазе да хрысьціянскай рэлігіі. Бацька яго не перасьледваў хрысьціян у кіраваных ім краінах, у то час, як ва усёй астатняй Рымскай імпэрыі хрысьціяне падвяргаліся жорсткім ганеньням з боку імпэратараў Дзіакліціяна (284 - 305), яго суправіцеля Максыміяна Галерыя (305 - 311) - на Усходзе і імпэратара Максиміяна Гэркула (284 - 305) - на Захадзе. Пасьля сьмерці Канстанцыя Хлёр сын яго Канстанцін у 306 году быў абвешчаны войскамі імпэратарам Галіі і Брытаніі. Перш за усё справай новага імпэратара было абвясьціць у падуладных яму краінах волю спавяданьня хрысьціянскай веры. Фанатык паганства Максыміян Галеры на Усходзе і жорсткі тыран Максэнці на Захадзе ненавідзелі імпэратара Канстанціна і вырашылі яго зрынуць і забіць, але Канстанцін папярэдзіў іх і ў шэрагу войн, з дапамогай Боскай, разьбіў усіх сваіх сапернікаў. Ён маліў Бога даць яму знак, якое натхніла бы яго войска адважна змагалася, і Госпад явіў яму на небе зьзяючы знак Крыжа з надпісам “Гэтым перамагай”. Зрабіўшыся поўнаўладным кіраўніком Заходняй часткі Рымскай імпэрыі, Канстанцін выдаў у 313 году Міланскі эдыкт аб верацярпімасьці, а ў 323 году, калі запанаваў як адзіны імпэратар над усёй Рымскай імпэрыяй, распаўсюдзіў дзеяньне Міланскага эдыкта і на усю усходнюю частку імпэрыі. Пасьля трохсот гадоў ганеньняў хрысьціяне упершыню атрымалі магчымасьць вольна вызнаваць сваю веру ў Хрыста.

Адмовіўшыся ад паганства, імпэратар не пакінуў сталіцай імпэрыі старажытны Рым, былы цэнтрам паганскай дзяржавы, а перанёс сваю сталіцу на усход, у горад Візантыю, якая і была пераназваная ў Канстанцінопаль. Канстанцін быў глыбока перакананы, што толькі хрысьціянская рэлігія можа аб'яднаць велізарную разнастайную Рымскую імпэрыю. Ён усяляк падтрымліваў Царкву, вяртаў з выгнаньня спавяданьнікаў-хрысьціян, будаваў цэрквы, клапаціўся аб духавенстве. Глыбока шануючы Крыж Госпада, імпэратар жадаў знайсьці і самы Жыватворчы Крыж, на якім быў укрыжаваны Госпад наш Ісус Хрыстос. Для гэтай мэты ён накіраваў у Ерусалім сваю маці - сьвятую царыцу Елену, даўшы ёй вялікія паўнамоцтвы і матэрыяльныя сродкі.

Мірнае існаваньне хрысьціянскай Царквы было парушана узьніклымі усярэдзіне Цэркваў супярэчнасьцямі і разладамі ад якія зьявіліся ерасяў. Яшчэ ў пачатку дзейнасьці імпэратара Канстанціна на Захадзе паўстала ерась данатыстаў і навацыянаў, патрабаваўшых паўторнага хросту над адпаўшымі падчас ганеньняў хрысьціянамі. Гэтая ерась, адпрэчаная двума памеснымі саборамі, была канчаткова асуджаная Міланскім Саборам 316 гады. Але асабліва пагібельнай для Царквы апынулася узьнікшая на Усходзе ерась Арыя, які адважыўся адпрэчыць Боскую сутнасьць Сына Боскага і вучыць аб тварнасьці Ісуса Хрыста. Па наказу імпэратара, быў скліканы ў 325 году Першы Сусьветны Сабор у горадзе Нікеі. 318 япіскапаў сабраліся на гэты Сабор, яго удзельнікамі былі япіскапы-спавяданьнікі ў пэрыяд ганеньняў і шматлікія іншыя сьвяцільні Цэрквы, сярод якіх - сьвяціцель Мікалай Мірлікійскі. Імпэратар прысутнічаў на паседжаньнях Сабора. Ерась Арыя была асуджаная і складзены Сымбаль веры, у які быў занесены тэрмін “Адзінасутны Айцу” назаўжды замацаваўшы ў сьвядомасьці праваслаўных хрысьціян ісьціну аб Боскасьці Ісуса Хрыста, прыняўшага чалавечую прыроду для адкупленьня усяго чалавечага роду.

Можна дзівіцца глыбокай царкоўнай сьвядомасьці і пачуцьцю сьвятога Канстанціна, вылучыўшаму азначэньне “Адзінасутны”, пачутае ім у спрэчках Сабору, і прапанаваўшаму занесьці гэтае азначэньне ў Сымбаль веры.

Пасьля Нікейскага Сабору роўнаапостальны Канстанцін працягваў актыўную дзейнасьць на карысьць Царквы. У канцы жыцьця ён прыняў сьвяты хрост, падрыхтаваўшыся да яго усім сваім жыцьцём. Памёр сьвяты Канстанцін у дзень Тройцы ў 337 года і быў пахаваны ў цэркве сьвятых Апосталаў, у загадзя прыгатаванай ім магіле.

Трапар Канстанціну, цару

Крыжа Твайго вобраз на Небе бачыўшы / і, як Павал, чын не ад людзей прыняўшы, / у царах апостал Твой, Госпадзі, / Цароў горад у рукі Твае паклаў, / яго ж выратоўвай заўсёды малітвамі Багародзіцы, / адзіны Чалавекалюбчы.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.