СУПРАСЛЬСКАЯ ІКОНА БОЖАЙ МАЦІ “АДЗІГІТРЫЯ”

Памяць 28 ліпеня / 10 жніўня

Гісторыя Супрасьльскае іконы Прасьвятой Багародзіцы непарыўна зьвязана з гісторыяй Супрасьльскае Лаўры. Таму раней трэба дакрануцца яе гісторыі.

Пачатак падставы Супрасьльскага мужчынскага манастыра Дабравешчаньня Прасьвятой  Багародзіцы быў пакладзены яшчэ ў XV стагодзьдзі. У 1498 Наваградзкі ваявода і маршал Вялікага Княства Літоўскага Аляксандр Хадкевіч, разам з архіепіскапам Смаленскім (будучым мітрапалітам Кіеўскім) Іосіфам Солтанам заснаваў манастыр у Гарадку, непадалёк ад Супрасьля. Аднак сьвецкае жыцьцё вакол існуючага замку замінала духоўнай засяроджанасьці манахаў, і двума гадамі пазьней манастыр быў перанесены на могілкі Сухі Хруд, дзе і быў пакладзены пачатак Супрасьльскае Лаўры.

У 1501 была пабудавана першая драўляная царкваЯна Багаслова, а ў 1503 быў закладзены вуглавы камень пад будаўніцтва храма Дабравешчаньня Прасьвятой Багародзіцы, які быў асьвечана ў 1510  годзе.

Неўзабаве манастыр стаў цэнтрам духоўнага і культурнага жыцьця. Так у 1557 годзе ў бібліятэцы манастыра было каля 200 рукапісных і друкаваных кніг. Манастыр таксама падтрымліваў цесныя кантакты з духоўнымі цэнтрамі на Балканах, вынікам якіх былі, у прыватнасьці, бізантыйскія фрэскі, якія упрыгожваюць сьцены царквы Дабравешчаньня.

Супрасьльскі манастыр быў адным з самых актыўных цэнтраў тэалягічнай думкі ў XVI стагодзьдзі і другім па значэньні (пасьля Кіева-Пячэрскае лаўры) кляштарам Праваслаўнай Царквы на землях Вялікага Княства Літоўскага. Для займае пастаянна расьце становішча манастыра сымбалічна было атрыманьне ігуменам Сяргеям (Кимбаром) (1532-1565) тытула архімандрыта.

Пасьля Брэсцкай уніі 1596 года, манастыр больш за дзесяць гадоў адстойваў Праваслаўную веру, але ў 1614 - 1617, пры актыўнай дзяржаўнай падтрымцы караля Жыгімонта III, уніяты здолелі захопіць манастыр.

У 1839 году манастыр быў вернуты ва улоньне Праваслаўнай Царквы. З гэтага моманту пачаўся працэс паступовага аднаўленьня рэлігійнага жыцьця, якое доўжыўся да пачатку Першай сусьветнай вайны. У гэты пэрыяд былі пабудаваныя тры новыя цэрквы, вычышчаныя і адноўлены старажытныя фрэскі.

Пасьля атрыманьня Польшчай незалежнасьці, у пачатку 20-х гадоў, праваслаўныя манахі былі выгнаныя з манастыра. Будынкі манастыра былі выкарыстаныя уладамі для арганізацыі сельскагаспадарчай школы. У пачатку Другой сусьветнай вайны тэрыторыя Беласточчыну была занятая савецкімі войскамі, якія выкарыстоўвалі будынка манастыра ў гаспадарчых мэтах. Пад канец вайны царква Дабравешчаньня была падарваная адступаючымі гітлераўскімі войскамі.

У пасьляваенны пэрыяд праваслаўныя Супрасьля здолелі атрымаць малую царква Іаана Багаслова як парафіяльную сьвятыню, астатнія будынкі перайшлі ва уласнасьць дзяржавы. У 1984 годзе пасьля доўгіх стараньняў быў атрыманы дазвол на рэканструкцыю разбуранай падчас вайны царквы Дабравешчаньня Прасьвятой Багародзіцы. У тым жа годзе быў пабудаваны Праваслаўны Манастырскі Дом, у якім было адроджана манастырская жыцьцё Супрасьля.

У выніку неверагодных намаганьняў праваслаўных беларусаў і украінскім Польшчы, пры моцным супраціў каталіцка-уніяцкіх калоў, у лютым 1996 года рашэньнем Савета міністраў манастырскія будынкі былі перададзены адроджаным ў 1989 годзе праваслаўны манастыр Дабравешчаньня Прасьвятой Багародзіцы.

Амаль адначасова з гісторыяй Супрасьльскага манастыра пачынаецца гісторыя Супрасьльскага цудатворнага абраза Божай Маці.

У 1503 архіяпіскап Іосіф (Солтан) ахвяраваў манастыру сьпіс Смаленскай іконы Прасьвятой Багародзіцы “Адзігітрыя”. Супрасльская ікона была напісана ў бізантыйскім стылі на дошцы памерам 2,4 на 1,3 мэтра. Спачатку абраз знаходзіўся ў іканастасе царквы Дабравешчаньня. У XVII стагодзьдзі быў выкананы новы іканастас, і абраз быў перанесены на левы слуп храму. Неўзабаве абраз праславілася вылячэньням хворых людзей, якія маліліся перад ім.

У 1915 годзе адміністрацыя Расійскай імпэрыі, ратуючыся уцёкамі перад надыходзячымі нямецкімі войскамі, вывезла на усход, у цэнтральныя губэрніі Расіі, таксама і цудатворны абраз. У Супрасьль абраз ужо не вярнулася, а ягоны далейшы лёс невядомы. У цяперашні час у царкве Яна Багаслова Супрасьльскае Лаўры знаходзіцца копія абраза, выкананая ў XIX стагодзьдзі ў сувязі з чатырохсотай гадавінай заснаваньня манастыра.

Спачатку днём сьвяткаваньня іконы было 25 сакавіка (7 красавіка па н.ст.). Пазьней сьвяткаваньне было перанесенае на 28 ліпеня (10 жніўня па н.ст.).

Ужо некалькі стагодзьдзяў на сьвята Супрасьльскага цудатворнага абраза Багародзіцы ў манастыр прыбывае мноства праваслаўных людзей з усяго сьвету. Прасьвятая Багародзіца праз сваю ікону шле людзям сваю дапамогу ў жыцьці.

Трапар Супрасьльскага цудатворнага абраза Божай Маці “Адзігітрыя”, тон 4

Як сонца сьветлае узышоў у Супрасьлі ўсягодны абраз Твой Уладарка, / які годны пастыр Хрыстовы і сьветач Праваслаўя Кіеўскага, / мітрапаліт Кіеўскі Іосіф манастыру, ім заснаваным падарыў. / Цяпер сьветла сьвяткуюць людзі праваслаўныя цудатворнага абраза Супрасьльскае Багародзіцы сьвята, / молячыся перад ім ад сэрца: / Валадарка Маці Божая, маліся Сыну Твайму, Хрысту Богу нашаму, / каб абараніў краіну нашу і праваслаўных ад нападаў ворага, / усіх бед і смутку пазбавіў, / і адпушчэньня грахоў нам падаў. /Бо Цябе Адзіную абаронцам няма.

Кандак Супрасьльскага цудатворнага абраза Божай Маці “Адзігітрыя”, тон 6

Прадстаяцелька хрысьціян праўдзівая, / молитовниця да Стваральнікі няспынная, / не адкінь голасу маленьня нашага, / які перад цудатворнай іконай Тваёй Супрасьльскага узносім, / але, як Дабра, хутка прыйдзі на дапамогу нам, / што молім Цябе сьлёзна: / Пачуй малітву нашу але не пазбаў нас міласьцяў Тваіх, / але падай яе усім, хто прыцякае да цудатворнага абраза Твайго.