ЗВЫШГОДНЫ САВА АСЬВЯЧОНЫ

Памяць 5 сьнежня

Звышгодны Сава Асьвячоны нарадзіўся ў V стагодзьдзі, у Кападакіі ў набожнай хрысьціянскай сям'і Яна і Сафіі. Яго айцец быў вайсковым камандзірам. Зьехаўшы па справах службы ў Александрыю, ён узяў зь сабой жонку, а пяцігадовага сына пакінуў на апеку дзядзькі. Калі хлопчыку ішоў восьмы год, ён паступіў у знаходзячыся паблізу манастыр сьвятой Флявіяны. Адоранае дзіця хутка навучылася чытаць і добра вывучыў Сьвятое Пісаньне. Дарма бацькі угаворвалі сьвятога Саву вярнуцца ў сьвет і уступіць у шлюб.

У 17 гадоў ён прыняў манаскі пострыг і так атрымаў посьпех у пасьце і малітвах, што быў ушанаваны дарункам цудатворцы. Правёўшы дзесяць гадоў у мясьціны Флявіяны, звышгодны адправіўся ў Ерусалім, а адтуль у манастыр звышгоднага Яўхіма Вялікага. Але звышгодны Яўхім накіраваў сьвятога Саву да аввы Феактыста, настаяцеля найблізкага манастыра са строгім статутам агульнага жыхарства. У тым манастыры прабыў звышгодны Сава паслушнікам да 30 гадовага узросту.

Пасьля сьмерці старца Феактыста, яго пераемнік дабраславіў звышгоднага Саву зачыніцца ў пячоры: толькі ў суботу сьвятой пакідаў затвор і прыходзіў у манастыр, удзельнічаў у Богаслужэньні і прымаў ежу. Праз некаторы час звышгоднаму дазволілі зусім не пакідаць затвор, і сьвяты Сава жыў у пячоры на працягу 5 гадоў.

Звышгодны Яўхім уважліва сачыў за жыцьцём юнага манаха і, бачачы, як ён духоўна узрос, стаў браць яго зь сабой у пустэльню Руў (у Мёртвага мора). Яны выходзілі 14 студзеня і знаходзіліся ў ёй да Нядзелі Ваій. Звышгодны Яўхім зваў сьвятога Саву юнаком–старцам і клапатліва выхоўваў яго ў вышэйшых манаскіх дабрадзейнасьцях.

Калі звышгодны Яўхім адышоў да Госпада (+ 473), сьвяты Сава сышоў зь Лаўры і пасяліўся ў пячоры каля манастыра звышгоднага Герасіма Ярданскага (+ 475) Праз некалькі гадоў да звышгоднага Саву сталі зьбірацца вучні – усё, хто жадаў манаскага жыцьця. Так паўстала Вялікая Лаўра. Па указаньні звыш (праз агністы слуп) манахі зрабілі ў пячоры царкву.

Звышгодны Сава заснаваў яшчэ некалькі манастыроў. Шматлікія цуды былі паказаныя па малітвах звышгоднага Савы: сярод Лаўры заструменіла крыніца, падчас засухі праліўся багаты дождж, адбываліся вылячэньні хворых і ашалелых. Звышгодны Сава напісаў першы статут царкоўных службаў, так званы “Ерусалімскі”, прыняты усімі Палестынскімі манастырамі. Сьвяты мірна адышоў да Бога ў 532 годзе.

Трапар Саве Асьвячонаму, тон 8:

Струменямі сьлёз тваіх пустэльню бясплодную апрацаваў, / і з глыбіні подыхам у сто разоў павялічыў плоднасьць яе, / і зьяўляўся ты сьвяцільнікам сусьвету, / зьзяючы цудамі, Сава, ойча наш, / малі Хрыста Бога, каб выратаваліся душы нашы.